Εκτίμηση των Χημικών Βλαπτικών Παραγόντων Βιομηχανία παραγωγής χρωμάτων Ξενοφών Κομηνός Χημικός M.Sc. Εργαστήριο Αναλυτικής Τοξικολογίας ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.
Συλλογή πληροφοριών 1. Εταιρίες (τεχνικός ασφάλειας, τεχνικός παραγωγής, ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) Περιγραφή των χώρων εργασίας Δραστηριότητες Ακολουθούμενες διαδικασίες ανά χώρο Χημικές ουσίες (χ.ο.) που χρησιμοποιούνται, ποσότητες / συχνότητα χρήσης Χρήση απαγωγών, εξαερισμού 2. Βιβλιογραφική έρευνα Ποιες χ.ο. γενικά χρησιμοποιούνται στις Β.Π.Χ. Επικινδυνότητα των χ.ο. (Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας - MSDS)
Χώροι που εξετάστηκαν Εταιρία Α Χώρος αποθήκης Α υλών και προετοιμασίας συνταγών Χώρος παραγωγής Χώρος γεμίσματος - συσκευασίας Χημείο Εταιρία Β Ζυγιστήριο του τμήματος παραγωγής βερνικοχρωμάτων Χώρος μίξης χρωμάτων (παραγωγής) Χώροι γεμίσματος - συσκευασίας Τμήμα ανάκτησης διαλυτών
Διαδικασία επιλογής χημικών ουσιών Βάσει: των προηγουμένων πληροφοριών και μιας πρώτης προσπάθειας εντοπισμού χ.ο. (screening) στους διάφορους χώρους Επιλέγησαν οι ουσίες που: παρουσιάζουν υψηλή σχετική επικινδυνότητα (MSDS) ή/και χρησιμοποιούνται σε αξιόλογες ποσότητες
Χ.ο. που προσδιορίστηκαν ποσοτικά Αιωρούμενα Στερεά Σωματίδια (σκόνη) Εκτίμηση του Βαθμού της Σωματιδιακής Ρύπανσης Μέταλλα στον Αέρα Μόλυβδος (Pb) Κάδμιο (Cd) Χρώμιο (Cr) Πτητικές οργανικές ουσίες Εξάνιο Βενζόλιο ΜΕΚ Οξ. Αιθυλεστέρας 1-Βουτανόλη Εννεάνιο Τολουόλιο ΜΙΒΚ Οξ. Βουτυλοεστέρας 1-Μεθυλο-2- Προπανόλη Δεκάνιο Ενδεκάνιο Αιθυλοβενζόλιο Ξυλόλια Τριμεθυλοβενζόλια
Αιωρούμενα Στερεά Σωματίδια (Σκόνη) Α) Σημεία μέτρησης Εταιρία Α: Χώρος αποθήκης Α υλών και 1 Φ 1 ΕΙΣΠ προετοιμασίας συνταγών Χώρος παραγωγής 2 Φ 2 ΕΙΣΠ Εταιρία Β: Ζυγιστήριο τμήματος παραγωγής βερνικοχρωμάτων Χώρος μίξης χρωμάτων (παραγωγή) Τμήμα ανάκτησης διαλυτών Σ: Σταθερή αντλία Φ: Φορητή αντλία ΕΙΣΠ: Εισπνεύσιμη σκόνη ΑΝΑΠ: Αναπνεύσιμη σκόνη 2 Σ 1 ΕΙΣΠ 1 ΑΝΑΠ 1 Σ 1 ΕΙΣΠ 4 Φ 2 ΕΙΣΠ 2 ΑΝΑΠ
Β) Δειγματοληψία Αναρρόφηση γνωστής ποσότητας ατμοσφαιρικού αέρα διαμέσου ενός φίλτρου σε καθορισμένο διάστημα. Οι σταθερές (Σ) και οι φορητές (Φ) δειγματοληψίες έγιναν με αντλίες στις οποίες είχαν τοποθετηθεί φίλτρα κατασκευασμένα από εστέρες κυτταρίνης, διαμέτρου 37mm ή 25mm και με πόρους 0,8μm. Οι αντλίες περιείχαν: «χωνάκι» για μέτρηση εισπνεύσιμης σκόνης Ροή 1,9L/min για ~200min «κυκλώνα» για μέτρηση αναπνεύσιμης σκόνης Ροή 1,7L/min για ~200min
Γ) Προσδιορισμός Σταθμικά: mg/m 3 = (w 2 -w 1 ) x 1000 V L Όπου: W 2 : βάρος φίλτρου μετά τη δειγματοληψία (σε mg) W 1 : βάρος φίλτρου πριν τη δειγματοληψία (σε mg) V L : Όγκος αέρα που αναρροφήθηκε στον καθορισμένο χρόνο (σε L)
Δ) Αποτελέσματα - Συμπεράσματα Εταιρία Χώρος / Περιγραφή εργασίας Ημ/νία δειγ/ψίας Είδος δειγ/ψίας Αποτέλεσμα Ο.Τ.Ε. ΠΔ 90/99 (mg/m 3 ) (mg/m 3 ) Α Αποθήκη Α υλών & προετοιμασίας συνταγών 06/04/04 Φ-ΕΙΣΠ 3,0 10 Β Παραγωγή Ζυγιστήριο 06/12/04 15/07/04 Φ-ΕΙΣΠ Φ-ΕΙΣΠ Σ-ΕΙΣΠ Σ-ΑΝΑΠ 1,0 1,3 0,6 0,0 10 10 10 5 Μίξη χρωμάτων (παραγωγή) 24/06/04 Σ-ΕΙΣΠ 0,3 10 Ανάκτηση διαλυτών 24/06/04 Φ-ΕΙΣΠ Φ-ΑΝΑΠ Φ-ΕΙΣΠ Φ-ΑΝΑΠ 1,9 0,3 1,2 0,1 10 5 10 5 Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα με τις Ο.Τ.Ε. μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι τα επίπεδα της Αιωρούμενης Σωματιδιακής Ρύπανσης στους αναφερόμενους χώρους είναι πολύ κάτω από τις Ο.Τ.Ε.για οκτάωρη επαγγελματική έκθεση
Μέταλλα στον Αέρα Α) Σημεία μέτρησης Στις Β.Π.Χ. υπάρχουν διεργασίες όπου χρησιμοποιούνται χ.ο. που περιέχουν βαρέα ή άλλα μέταλλα. Οι εργαζόμενοι εκτίθενται ιδιαίτερα κατά το ξεφόρτωμα, την ανάμιξη και την αποθήκευση των Α υλών. Οπότε Εταιρία Α: Χώρος αποθήκης Α υλών και προετοιμασίας συνταγών Χώρος παραγωγής Εταιρία Β: Ζυγιστήριο (προετοιμασία Α υλών) Χώρος μίξης χρωμάτων (παραγωγή) Τμήμα ανάκτησης διαλυτών
Β) Δειγματοληψία Οι δειγματοληψίες ήταν κοινές για όλα τα μέταλλα και έγιναν με αντλίες στις οποίες είχαν τοποθετηθεί φίλτρα κατασκευασμένα από εστέρες κυτταρίνης, διαμέτρου 37mm ή 25mm και με πόρους 0,8μm, και ροή ~ 2L/min για 180min. Γ) Προσδιορισμός Ατομική απορρόφηση με την τεχνική φούρνου γραφίτη (GF-AAS). Η βαθμονόμηση κάθε μεθόδου (Pb, Cd, Cr) έγινε με καμπύλη αναφοράς: mgμ/m 3 = Χδειγ - Χτυφ όπου: R= Ροή της αντλίας (σε L/min) 100*R*T Τ= Χρόνος δειγματοληψίας (σε min)
Δ) Αποτελέσματα - Συμπεράσματα Αποτελέσματα Χώρος / Περιγραφή εργασίας Ημ/νία δειγ/ψίας Pb ΟΤΕ ΠΔ 94/89 Cd ΟΤΕ* ΠΔ 90/99 Cr ΟΤΕ** ΠΔ 90/99 μg/m 3 μg/m 3 μg/m 3 mg/m 3 μg/m 3 mg/m 3 Α Αποθήκη Α υλών & προετοιμασίας συνταγών 06/12/04 0,8 150 0,01 0,025 <0,01 0,5 Παραγωγή 06/12/04 0,3 0,01 <0,01 0,2 0,01 <0,01 Β Ζυγιστήριο 15/07/04 0,6 -- 0,6 0,1 -- 0,7 Μίξη χρωμάτων (παραγωγή) 24/06/04 6,0 -- 0,9 3,5 -- 0,5 Ανάκτηση διαλυτών 24/06/04 0,1 0,1 -- -- *O.Τ.Ε. για Cd και ενώσεις **Ο.Τ.Ε. για Cr II και Cr III 0,7 0,6
Σε όλες τις παραγωγικές φάσεις των δύο εταιριών: εκφόρτωση ζύγιση λειοτρίβηση διασπορά χρωμάτων αποθήκευση οι συγκεντρώσεις των μετάλλων είναι σχεδόν πάντοτε κατώτερες του 1μg/m 3. Στην εταιρία Β στο χώρο παραγωγής χρωμάτων οι συγκεντρώσεις Pb είναι της τάξης 3% της Ο.Τ.Ε.
Πτητικοί Οργανικοί Διαλύτες (VOCs) Α) Σημεία μέτρησης Στις Β.Π.Χ. υπάρχουν διεργασίες που προκαλούν την εκπομπή συγκεκριμένων πτητικών βλαπτικών παραγόντων στις οποίες εκτίθενται οι εργαζόμενοι. Τα σημεία ιδιαίτερης σημασίας για την έκθεση σε VOC είναι οι χώροι: παραγωγής γεμίσματος και συσκευασίας ειδικοί χώροι όπως το χημείο και το τμήμα ανάκτησης διαλυτών
Εξετάστηκαν για VOCs Εταιρία Α: Χώρος αποθήκης Α υλών και προετοιμασίας συνταγών Χώρος παραγωγής Χώροι γεμίσματος και συσκευασίας Χημείο Εταιρία Β: Χώρος μίξης χρωμάτων (παραγωγή) Χώροι γεμίσματος και συσκευασίας Τμήμα ανάκτησης διαλυτών
Β) Δειγματοληψία Χρησιμοποιήθηκαν αντλίες στις οποίες προσαρμόστηκαν προσροφητικά σωληνάρια τα οποία περιείχαν ενεργό άνθρακα. Κατά τη διάρκεια των δειγματοληψιών οι ροές ήταν 100mL/min. Ο χρόνος δειγματοληψίας ήταν 4 ώρες.
Γ) Προσδιορισμός Αφαιρώντας το πληρωτικό υλικό (ενεργός άνθρακας) από το σωληνάριο και τοποθετώντας το σε φιαλίδιο των 2mL Προσθέτοντας διαλυμμα 1mL διθειάνθρακα (CS 2 ) με 1% 2-Βουτανόλη και με FB ως εσωτερικό πρωτότυπο. Για την πλήρη εκχύλιση των VOCs αφήνεται 30min με περιστασιακή ανάμιξη και στη συνέχεια τοποθετείται σε λουτρό υπέρηχων για 30sec. Ταυτοποίηση και ποσοτικοποίηση έγινε με Αέρια Χρωματογραφία Φασματομετρία Μάζας (GC/MS). Για τη λειτουργία του GC/MS επιλέγει η τεχνική του Ιοντισμού με Βομβαρδισμό Ηλεκτρονίων (ΕΙ) με τη μέθοδο παρακολούθησης ΕπιλεγμένουΙοντικούΚλάσματος(SIM) (Ποσοτικοποίηση χαμηλών συγκεντρώσεων VOCs). Η βαθμονόμηση κάθε ουσίας έγινε με καμπύλη αναφοράς και εσωτερικό πρότυπο το FB.
Δ) Αποτελέσματα - Συμπεράσματα
Ουσία Εταιρία Α Παραγωγή (mg/m 3 ) Ο.Τ.Ε. ΠΔ 90/99 (mg/m 3 ) Εξάνιο 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 18 Εννεάνιο 0,9 0,9 1,6 3,2 2,5 0,0 1,4 1,4 Δ.Ο. Δεκάνιο 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Δ.Ο. Ενδεκάνιο 0,3 0,3 0,6 1,4 1,2 0,1 0,5 0,4 Δ.Ο. Βενζόλιο 0,00 0,07 0,01 0,00 0,00 0,02 0,02 0,00 3,2* Τολουόλιο 8,0 8,3 68,7 15,6 14,7 0,8 21,1 53,2 375 Αιθυλοβενζόλιο 0,4 0,5 7,6 1,4 1,0 0,0 0,9 0,9 435 Ξυλόλια 0,8 0,8 20,3 2,5 1,8 0,0 1,7 1,6 435 Τριμεθυλοβενζόλιο 0,1 0,1 0,8 0,4 1,1 0,0 0,8 0,6 125 ΜΕΚ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 600 ΜΙΒΚ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 410 Οξ. Αιθυλεστέρας 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1400 Οξ. Βουτυλεστέρας 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 710 1-Βουτανόλη 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 300 1-Μεθυλο-2- Προπανόλη Δ.Ο.: Δεν ορίζεται *Π.Δ. 127/00 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 400
1: Αποθήκη Α υλών & προετοιμασία συνταγών 2: Χώρος Γεμίσματος & συσκευασίας 3: Χημείο Εταιρία Α Ουσία 1 2 (mg/m 3 ) 3 Ο.Τ.Ε. ΠΔ 90/99 (mg/m 3 ) Εξάνιο 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 18 Εννεάνιο 1,2 0,5 0,3 1,9 1,2 1,4 1,1 0,4 Δ.Ο. Δεκάνιο 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Δ.Ο. Ενδεκάνιο 0,4 0,1 0,1 0,4 0,4 0,5 0,4 0,2 Δ.Ο. Βενζόλιο 0,02 0,04 0,03 0,02 0,06 0,03 0,03 0,01 3,2* Τολουόλιο 83,3 48,8 34,9 14,5 53,5 19,5 35,9 84,9 375 Αιθυλοβενζόλιο 0,5 0,2 0,1 0,7 0,8 0,9 0,7 0,6 435 Ξυλόλια 2,1 0,4 0,3 1,3 1,6 1,8 1,3 1,1 435 Τριμεθυλοβενζό - 0,6 0,0 0,0 0,0 0,5 0,7 0,5 0,1 125 λιο ΜΕΚ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 600 ΜΙΒΚ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 410 Οξ. 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1400 Αιθυλεστέρας Οξ. 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 710 Βουτυλεστέρας 1-Βουτανόλη 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 300 1-Μεθυλο -2-0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 400 Προπανόλη Δ.Ο.: Δεν ορίζεται *Π.Δ. 127/00
Ουσία Δ.Ο.: Δεν ορίζεται *Π.Δ. 127/00 Εταιρία Β Μίξη χρωμάτων (παραγωγή) (mg/m 3 ) Ο.Τ.Ε. ΠΔ 90/99 (mg/m 3 ) Εξάνιο 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 18 Εννεάνιο 1,8 1,8 3,2 2,6 2,4 3,4 Δ.Ο. Δεκάνιο 3,3 3,3 9,4 4,4 4,4 5,6 Δ.Ο. Ενδεκάνιο 0,3 0,3 0,8 0,6 0,8 0,5 Δ.Ο. Βενζόλιο 0,00 0,01 0,02 0,00 0,01 0,01 3,2* Τολουόλιο 5,3 5,5 11,6 9,3 4,3 17,7 375 Αιθυλοβενζόλιο 1,9 2,0 2,6 2,2 2,3 6,0 435 Ξυλόλια 2,3 2,4 3,7 2,6 2,8 8,0 435 Τριμεθυλοβενζόλιο 0,1 0,1 0,2 0,1 0,1 0,5 125 ΜΕΚ 0,6 0,6 2,3 1,7 0,5 1,2 600 ΜΙΒΚ 0,4 0,3 2,1 1,7 1,7 12,0 410 Οξ. Αιθυλεστέρας 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 1400 Οξ. Βουτυλεστέρας 0,1 0,4 1,0 0,7 0,8 6,8 710 1-Βουτανόλη 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 300 1-Μεθυλο-2- Προπανόλη 0,0 0,0 2,3 1,1 1,3 3,3 400
Ουσία Εταιρία Β Γεμίσματος & συσκευασία (mg/m 3 ) Δ.Ο.: Δεν ορίζεται *Π.Δ. 127/00 Ανάκτηση διαλυτών (mg/m 3 ) Ο.Τ.Ε. ΠΔ 90/99 (mg/m 3 ) Εξάνιο 0,0 0,0 0,0 18 Εννεάνιο 0,2 0,2 0,2 Δ.Ο. Δεκάνιο 0,5 0,5 0,6 Δ.Ο. Ενδεκάνιο 0,1 0,1 0,1 Δ.Ο. Βενζόλιο 0,01 0,01 0,01 3,2* Τολουόλιο 23,7 23,7 28,1 375 Αιθυλοβενζόλιο 1,0 1,0 1,1 435 Ξυλόλια 1,3 1,3 1,5 435 Τριμεθυλοβενζόλιο 0,1 0,1 0,1 125 ΜΕΚ 1,3 1,3 1,5 600 ΜΙΒΚ 27,6 27,6 31,1 410 Οξ. Αιθυλεστέρας 13,3 13,3 0,0 1400 Οξ. Βουτυλεστέρας 0,7 0,7 0,5 710 1-Βουτανόλη 0,0 0,0 0,0 300 1-Μεθυλο-2- Προπανόλη 0,0 0,0 0,0 400
Οι συγκεντρώσεις όλων των πτητικών διαλυτών στον αέρα των χώρων εργασίας ήταν αρκετά χαμηλότερες από την εκάστοτε Ο.Τ.Ε. Εξαίρεση αποτελεί η συγκέντρωση του τολουολίου στους χώρους και των δύο εργοστασίων που ήταν της τάξης του 10% της Ο.Τ.Ε.