ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 8 Aπριλίου 2016 Με την ενίσχυση των δράσεων της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης και του Παρατηρητηρίου για τη Βία αναχαιτίζεται η σχολική παραβατικότητα Πραγματοποιήθηκε σήμερα στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) ενημερωτική σύσκεψη με στόχο την παρουσίαση του έργου της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης (ΟΑΠ), καθώς και του Παρατηρητηρίου για τη Βία στο Σχολείο από το 2010 μέχρι σήμερα. Η Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης συστάθηκε το 2010 ως ένα από τα μέτρα στήριξης των σχολικών μονάδων έναντι της σχολικής βίας και παραβατικότητας. Στελεχώνεται από εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς, Συμβούλους από την Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής (ΥΣΕΑ) και Εκπαιδευτικούς Ψυχολόγους από την Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (ΥΕΨ) του ΥΠΠ. Σκοπός της ΟΑΠ είναι η πρόληψη, η αντιμετώπιση και η καταστολή έξαρσης παραβατικών συμπεριφορών στο χώρο της σχολικής μονάδας. Η ΟΑΠ παρεμβαίνει έπειτα από γραπτό αίτημα του σχολείου και εργάζεται για την ενίσχυση της σχολικής μονάδας στην ανάπτυξη, προώθηση και υλοποίηση σχεδίου το οποίο περιλαμβάνει εκπαιδευτικές και διοικητικές δράσεις που στοχεύουν στην ολιστική παιδαγωγική προσέγγιση επίλυσης των προβλημάτων σχολικής βίας και παραβατικότητας. Η Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης ανταποκρίθηκε μέχρι στιγμής (2010-Σήμερα) σε 1051 αιτήματα σχολείων της Δημοτικής και Μέσης/Τεχνικής εκπαίδευσης και 1
χρηματοδότησε ειδικά προγράμματα στα περισσότερα από αυτά. Το 2015-2016 52% των σχολείων Μ.Ε. και 30% της Δ.Ε. συνεργάστηκαν με την ΟΑΠ. Το Παρατηρητήριο για τη Βία στο Σχολείο συστάθηκε από το ΥΠΠ το 2009. Συλλέγει, καταγράφει και αναλύει στοιχεία που αφορούν στην έκταση και στις μορφές βίας στα σχολεία της Κύπρου, προωθεί συστηματική συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς εταίρους, κοινωνικούς φορείς και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στον αγώνα ενάντια στη βία στο σχολείο και συνεργάζεται με Παρατηρητήρια άλλων χωρών για την προώθηση πολιτικής και για την εφαρμογή ευρωπαϊκών οδηγιών πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου. Το Παρατηρητήριο είναι ο επιστημονικός φορέας του κράτους που συντονίζει δράσεις κατά της σχολικής βίας και αναπτύσσει, εισηγείται και προωθεί πολιτική για τη μείωση της παραβατικότητας. Από το 2010 μέχρι σήμερα το Παρατηρητήριο πραγματοποίησε παγκύπρια έρευνα για τη Θυματοποίηση και το Σχολικό Κλίμα στα σχολεία, δημοσίευσε άρθρα σχετικά με την πρόληψη και καταπολέμηση του φαινομένου, βράβευσε σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, καλές πρακτικές που εφαρμόζουν τα σχολεία ενάντια στη βία, διοργάνωσε επιστημονικές Ημερίδες/Συνεδρία και παρείχε επιμορφώσεις στα θέματα της διαμεσολάβησης, σχολικού εκφοβισμού και σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Επιπρόσθετα το Παρατηρητήριο δημιούργησε το Δίκτυο Κυβερνητικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων κατά της Σχολικής Βίας σε συνεργασία με άλλους κοινωνικούς εταίρους. Στην ενημέρωση παρουσιάστηκε επίσης το Πρόγραμμα Σχολικής Διαμεσολάβησης το οποίο ξεκίνησε το 2012 με Εγκύκλιο προς τα σχολεία Μέσης/Τεχνικής Εκπαίδευσης, ενώ εφαρμόζεται μερικώς και στη Δημοτική Εκπαίδευση. H σχολική διαμεσολάβηση είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος επίλυσης των συγκρούσεων. Προσφέρει εναλλακτική επιλογή στην πειθαρχική πρακτική που ισχύει στα σχολεία, βοηθώντας στη μείωση των συγκρούσεων και 2
των πειθαρχικών παραπομπών. Το πρόγραμμα προτείνεται για την πρόληψη και αντιμετώπιση των συγκρούσεων στο σχολείο, και διδάσκεται και στηρίζεται από λειτουργούς της ΟΑΠ και της ΥΣΕΑ. Η βασική φιλοσοφία του προγράμματος είναι η εφαρμογή εναλλακτικής παιδαγωγικής παρέμβασης στην παραβατικότητα, στις καταγγελίες και στην επιβολή ποινών με την άμεση συμμετοχή /συνδιαχείριση της πειθαρχίας από μαθητές του σχολείου. Μετά την κυκλοφορία σχετικής εγκυκλίου και από το 2012 μέχρι σήμερα, 33% των σχολείων Μέσης και Τεχνικής/Επαγγελματικής Εκπαίδευσης προχώρησαν σε μερική ή πλήρη εφαρμογή της Διαμεσολάβησης. Υλοποίηση πραγματοποιείται επίσης και σε ορισμένα σχολεία της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Σε κάθε σχολείο εκπαιδεύεται ομάδα εκπαιδευτικών που αποτελούν τη Συντονιστική Ομάδα Διαμεσολάβησης καθώς και ομάδα μαθητών-διαμεσολαβητών. Τα σχολεία που εφαρμόζουν το πρόγραμμα αναφέρουν ουσιαστική μείωση στις συγκρουσιακές συμπεριφορές στο χώρο του σχολείου. Στόχος είναι η πληρέστερη εφαρμογή του προγράμματος στη Μέση/Τεχνική και Δημοτική Εκπαίδευση και η επιστημονική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων υλοποίησής του. Στο τέλος της ενημερωτικής σύσκεψης παρουσιάστηκε παρεμβατικό πρόγραμμα το οποίο ανέπτυξε η ΟΑΠ σε συνεργασία με το Λύκειο Αγίου Ιωάννη Λεμεσού, το οποίο βραβεύτηκε αυτή τη χρονιά ως Καλή Πρακτική Πρόληψης της Βίας στο Σχολείο από το Υπουργείο παιδείας και το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως. Το σχολείο σε συνεργασία με την ΟΑΠ κατάρτισε σχέδιο δράσης, στα πλαίσια του οποίου ήταν η εφαρμογή εναλλακτικού προγράμματος φοίτησης ομάδας μαθητών που παρουσίαζαν παραβατικές συμπεριφορές στου σχολείου καθώς επίσης και εκπαιδεύσεις των εκπαιδευτικών. Το πρόγραμμα παρουσίασαν μαθητές που συμμετείχαν σε αυτό και τόνισαν τις θετικές αλλαγές που βίωσαν, τη στροφή από τη σχολική αποτυχία στην επιτυχία, την ανάπτυξη θετικών δεσμών με το σχολείο και τη δημιουργία κινήτρων μάθησης και στόχευσης για τη μελλοντική τους ζωή. Στο τέλος ανέφεραν ότι το 3
πρόγραμμα και η θετική στάση των καθηγητών τους τη δεδομένη στιγμή, αποτέλεσαν καταλύτη αλλαγής της αρνητικής συμπεριφοράς τους έναντι του σχολείου. 4
5