Οι «καλές πρακτικές» που παρουσιάζονται παρακάτω, αφορούν συγκεκριμένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας. Δεν σημαίνει ότι είναι οι μοναδικές, αλλά είναι αντιπροσωπευτικές στον τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται η κάθε μία. Πρόκειται για πρακτικές καινοτόμες, που εφαρμόζονται και που ως στόχο έχουν την αύξηση των επισκεπτών. Είναι επιχειρήσεις βιώσιμες που εξελίσσονται με τον καιρό και προσπαθούν συνεχώς να βελτιώνονται. Είναι μια καλή ευκαιρία ώστε να γίνουν ευρέως γνωστές και να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση. Η σειρά με την οποία παρουσιάζονται είναι τυχαία. κινηματογράφου, καθώς και εργαστήρι προϊστορίας για σχολικές ομάδες. Προκειμένου να προβληθεί σωστά η επιχείρηση, υπάρχει συνεργασία με ταξιδιωτικά γραφεία σε Ελλάδα και Ευρώπη, και η ιδιοκτήτρια κάνει εκτενή χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σουλτάνα Ζορπίδου (info@culture8.gr) http://www.iartterritories.com/el/i/culture-8-/id/213 1 CULTURE 8 Δημιουργία και οργάνωση πολιτισμικών και φυσιολατρικών διαδρομών Τοποθεσία: Κορομηλιά, Ν. Καστοριάς Το Culture 8 λειτουργεί από το 2010. Η ιδρύτρια του προγράμματος, Σουλτάνα Ζορπίδου, είναι αρχαιολόγος/πολιτισμολόγος με σπουδές και ακαδημαϊκή εμπειρία στη Γερμανία. Έχει σχεδιάσει τις προτεινόμενες διαδρομές, επιλέγοντας τα σημαντικότερα και ομορφότερα θέματα της ιστορίας της Καστοριάς συμπεριλαμβάνοντας αρχιτεκτονικά μνημεία και ιστορικές λεπτομέρειες που μέχρι στιγμής, ήταν άγνωστα ακόμα και στους κατοίκους της πόλης. Οι διαδρομές έχουν κατηγοριοποιηθεί σε «Ιστορικές», «Λαογραφικές», «Φυσιολατρικές» και «Αρχαιολογικές». Για κάθε μία από αυτές τις διαδρομές υπάρχει σχετικός χάρτης, σχεδιασμένος από την υπεύθυνη του Culture 8, σε τρεις γλώσσες: Ελληνικά, Αγγλικά και Γερμανικά. Οι ξεναγήσεις ποικίλουν ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις των επισκεπτών και μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να ικανοποιούν τις απαιτήσεις του κάθε γκρουπ. Επίσης, ποικίλλει και ο τρόπος ξενάγησης ανάλογα με τις προτιμήσεις: με τα πόδια, με ποδήλατο ή με λεωφορείο. Υπάρχει συνεργασία με τοπικά εστιατόρια, μπαρ και καφετέριες, όπου γίνονται στάσεις στη διάρκεια των διαδρομών. Το Culture 8 διοργανώνει σεμινάρια με θέματα σχετικά με την ιστορία της τέχνης και του Κτήμα Καρανίκα - Διατήρηση και προστασία της φύσης Τοποθεσία: Αμύνταιο, Το Κτήμα Καρανίκα, ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2007. Οι ιδιοκτήτες γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ολλανδία, όπου εργάζονταν σε διαχειριστικές θέσεις στον εκδοτικό τομέα για 15 χρόνια. Στη συνέχεια εκπαιδεύτηκαν ως οινοποιοί και αποφάσισαν να εγκατασταθούν στο Αμύνταιο και να καλλιεργήσουν τα δικά τους αμπέλια. Το Κτήμα είναι ανοιχτό όλη την εβδομάδα, όλη την ημέρα, μιας και οι ιδιοκτήτες ζουν και εργάζονται εκεί μαζί με τον πεντάχρονο γιό τους. Οι επισκέπτες μπορούν να ξεναγηθούν στο οινοποιείο, να παρακολουθήσουν ένα σεμινάριο παραγωγής αφρώδους κρασιού ή να απολαύσουν μερικές νύχτες σε μία σκηνή 25 τετραγωνικών μέτρων, που βρίσκεται στη μέση του αμπελώνα. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, μπορούν να γευτούν μια μοναδική εμπειρία στη χρήση βιοδυναμικών μεθόδων στην καλλιέργεια, μιας και η φιλοσοφία των ιδιοκτητών είναι: «Ακολουθούμε τη φύση και δεν προσπαθούμε να την ελέγξουμε». Δεν ενδιαφέρονται όμως μόνο για την προβολή της επιχείρησής τους, αλλά και της ευρύτερης περιοχής και προωθούν τον οικοτουρισμό στην περιοχή του Αμυνταίου. Οι αμπελώνες καλλιεργούνται με τον παραδοσιακό τρόπο, χωρίς χρήση χημικών λιπασμάτων, ενώ η ηλιακή ενέργεια αξιοποιείται για τις ανάγκες του κτήματος. Τα υποπροϊόντα της καλλιέργειας είναι κομπόστ, ενώ η παραγωγή του κρασιού βασίζεται στο νόμο της βαρύτητας. Με αυτόν τον τρόπο, το αποτύπωμα του άνθρακα της όλης διαδικασίας ελαχιστοποιείται. Το βασικό μέσο για την προώθηση της επιχείρησης και των προϊόντων τους, είναι η κοινωνική δικτύωση.
Οι ιδιοκτήτες χρησιμοποιούν ιδιαίτερα το Facebook και το Twitter και «ανεβάζουν» σύντομα βίντεο στο YouTube από τη ζωή στο κτήμα. Ο αριθμός των επισκεπτών αυξάνεται σταδιακά με τη βοήθεια του διαδικτύου, ωστόσο οι ιδιοκτήτες πιστεύουν πως η καλύτερη διαφήμιση είναι αυτή από στόμα σε στόμα. Laurens και Annette Hartman Karanika van Kampen(Laurens@karanika.com, Annette@karanika.com) http://www.iartterritories.com/el/i/kthmakapanika/id/212 Εστιατόριο Ναουμίδης - Αναγνώριση της ονομασίας Τοποθεσία: Άγιος Παντελεήμονας, Πρόκειται για μια οικογενειακή επιχείρηση στο χωριό Άγιος Παντελεήμονας στην Φλώρινα. Όλες οι συνταγές που παρασκευάζονται και προσφέρονται είναι τοπικές παραδοσιακές, ενώ οι πρώτες ύλες προέρχονται όλες από τις καλλιέργειές τους. Επίσης, το κρασί είναι δικής τους παραγωγής, ενώ φημίζονται και για τα προϊόντα κόκκινης πιπεριάς, που προέρχονται από τη δική τους μονάδα επεξεργασίας κόκκινης πιπεριάς. Όλα τα προϊόντα τους διαφημίζονται και πωλούνται σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο εστιατόριο, ενώ παράλληλα προσφέρονται κρασιά και από άλλους παραγωγούς της περιοχής. Είναι ιδιαίτερα ενεργοί σε ό,τι αφορά τη διοργάνωση και συμμετοχή σε πολιτιστικά δρώμενα, φιλοξενώντας τα κατά καιρούς και στον δικό τους χώρο. Χρησιμοποιούν ιδιαίτερα το διαδίκτυο και τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ η καλύτερη διαφήμιση είναι από στόμα σε στόμα. Υπάρχει συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις, με ταξιδιωτικούς πράκτορες ενώ η επιχείρηση είναι μέλος του δικτύου «Δρόμοι του κρασιού». Ιωάννης Ναουμίδης (naoumidis@gmail.com) http://www.iartterritories.com/el/i/id/218 Μουσείο Μανιταριών Προώθηση τοπικού ενδογενούς προϊόντος Τοποθεσία: Λάβδα, Ν. Γρεβενών Το Νοέμβριο του 2011, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λαβδανιωτών «Η Λάβδα», ίδρυσε το Μουσείο Μανιταριών στο ομώνυμο χωριό των Γρεβενών. Το χωριό, αλλά και η ευρύτερη περιοχή είναι γνωστή για τις ποικιλίες των μανιταριών, ένα προϊόν που προσελκύει πολλούς επισκέπτες. Στο Μουσείο φιλοξενούνται άγρια φυσικά μανιτάρια, αποξηραμένα, καθώς και γλυπτά, τα οποία ενσωματώθηκαν μέσα σε προθήκες, οι οποίες αποτελούν μικρογραφία της φύσης. Για όλα τα μανιτάρια δίνονται πληροφορίες με πλούσια βιβλιογραφία και οπτικοακουστικό υλικό. Επιπλέον, παρέχεται δυνατότητα για μικροσκοπική εξέταση. Διαθέτει έναν οργανωμένο χώρο με οπτικοακουστικά μέσα, που είναι κατάλληλος για σεμινάρια και ημερίδες και μετατρέπεται σε αίθουσα παρουσιάσεων με εκπαιδευτικό και ενημερωτικό περιεχόμενο. Δίνει, έτσι, τη δυνατότητα σε σχολεία και ομάδες να επισκέπτονται το χώρο και να ικανοποιούν τις μαθησιακές τους αναζητήσεις ως προς τη φύση και το περιβάλλον. Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας στον τομέα της εκπαίδευσης, είναι η συνεργασία του Μουσείου με τους «Μανιταρόφιλους Δυτικής Μακεδονίας». Από αυτήν την συνεργασία έχουν προκύψει οι παρακάτω δραστηριότητες: α) Ημερίδες και σεμινάρια μανιταρογνωσίας και μανιταροφιλίας. β) Εξορμήσεις στα κοντινά δάση για συλλογή και γνωριμία με τα μανιτάρια. γ) Πρακτικές μαγειρικής μανιταριών Γευσιγνωσία. Όπως δηλώνει ο Σύλλογος: «με την ίδρυση του μουσείου επιδιώκεται η αναβάθμιση του χωριού αλλά και της ευρύτερης περιοχής». Δημήτρης Μπόλης (bolisdimitris@yahoo.gr) http://www.iartterritories.com/el/i/-/id/211 2
Ξενώνας Φίλιππος Αποτελεσματική διαφήμιση με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης Τοποθεσία: Ψαράδες, Πρέσπες, Το κτίριο κτίστηκε το 1890 και αναπαλαιώθηκε το 2007, με το πρόγραμμα LEADER, διατηρώντας το παραδοσιακό στυλ και όλα τα γνωρίσματα της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Βρίσκεται στο χωριό Ψαράδες, δίπλα στη λίμνη της Πρέσπας. Οι ιδιοκτήτες του ξενώνα διοργανώνουν βόλτες με βάρκα στη λίμνη, ώστε οι επισκέπτες να ξεναγηθούν στα βυζαντινά μνημεία, να παρατηρήσουν υδρόβια πτηνά και πληθυσμούς πελεκάνων. Συμμετέχουν ενεργά στην προστασία της φύσης της περιοχής, διατηρώντας συνεργασία με την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών και τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών. Παράλληλα με τον ξενώνα λειτουργεί ένα μικρό παραδοσιακό παντοπωλείο, όπου οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν τοπικά προϊόντα, παραγωγής των ιδιοκτητών και παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα, που παρασκευάζονται από τους ντόπιους. Τέλος, οι ιδιοκτήτες κάνουν εκτενή χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εκτός από την ιστοσελίδα της επιχείρησης, που προβάλλεται σε 4 γλώσσες, το Facebook αποτελεί το βασικό εργαλείο για τη διαφήμιση και την προβολή της επιχείρησης. Ιωάννης Παπαδόπουλος (giannis21881@yahoo.gr, info@hotel-philippos.gr) http://www.iartterritories.com/el/i/-/id/211 Ξενώνας «Κανιά» Καινοτόμα τουριστικά προϊόντα Τοποθεσία: Μεσολούρι, Ν. Γρεβενών Ο Ξενώνας βρίσκεται σε ένα μικρό χωριό, το Μεσολούρι, στα βουνά τν Γρεβενών. Χτίστηκε σύμφωνα με την τοπική αρχιτεκτονική με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα LEADER. Ο ξενώνας απευθύνεται σε όσους επιθυμούν να περάσουν χρόνο κοντά στη φύση, μιας και ο ιδιοκτήτης διοργανώνει ορεινή πεζοπορία στα βουνά ακολουθώντας σηματοδοτημένα και μη μονοπάτια, ιππασία με δικά του άλογα, ξενάγηση στους καταρράκτες και στην Δρακόλιμνη για να παρατηρήσουν τους τρίτωνες και την στικτή νεροχελώνα. Διατίθενται, επίσης, ποδήλατα και οχήματα 4x4 σε όσους επισκέπτες επιθυμούν, ακολουθώντας τις οδηγίες του ιδιοκτήτη, να οργανώσουν εκδρομές στον Εθνικό Δρυμό Βάλια Κάλντα, στις παλιές τοπικές εκκλησίες και μοναστήρια, στα πέτρινα γεφύρια, κλπ. Στο μικρό εστιατόριο του ξενώνα, οι επισκέπτες μπορούν να γευτούν ένα παραδοσιακό πρωινό, με προϊόντα από τον κήπο του ιδιοκτήτη, όπως επίσης και τοπικά φαγητά που ετοιμάζονται στον ξενώνα και σπιτικό κρασί. Η καλύτερη διαφήμιση για την επιχείρηση είναι αυτή από στόμα σε στόμα. Βασίλης Κανιάς (bkanias@yahoo.gr) http://www.iartterritories.com/el/i/mesolouriresort/id/197 Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών Αλλάζοντας την ταυτότητα της περιοχής Τοποθεσία: Λαιμός, Πρέσπες, Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών (CTP) είναι μια ανεξάρτητη, τοπική, μη κυβερνητική οργάνωση που δραστηριοποιείται στην περιοχή ανάμεσα σε Ελλάδα, Αλβανία και πγδμ. Ιδρύθηκε από την Gabriela Scheiner, αυστριακής καταγωγής, το 2000 με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Η οργάνωση έχει έδρα το χωριό Λαιμός, ένα χωριό της ελληνικής πλευράς της Πρέσπας. Ένας από τους στόχους της οργάνωσης αυτής είναι η προώθηση του τουρισμού στις Πρέσπες. Αναλαμβάνει πολλά προγράμματα με σκοπό τη βιώσιμη τοπική τουριστική ανάπτυξη. Σήμερα, έχει δημιουργηθεί ένα πλαίσιο συνεργασίας ανάμεσα στους επαγγελματίες και τις αρχές σε τοπικό, περιφερειακό και διαπεριφερειακό επίπεδο. 3
Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα για τους κατοίκους και ειδικότερα για τις γυναίκες και τους νέους, με θέματα διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, την κινητοποίηση των κατοίκων, την μεταξύ τους συνεργασία και την ανάπτυξη ενός εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος στην περιοχή που περιλαμβάνει το Εθνικό Πάρκο και το εκπληκτικό σύστημα βιοποικιλότητας της περιοχής. Η οργάνωση διατηρεί ένα μικρό κατάστημα στο χωριό Άγιος Γερμανός στις Πρέσπες, ένα περίπτερο ενημέρωσης για τους επισκέπτες σχετικά με τις δραστηριότητες, την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, την προστασία της, ενώ παράλληλα προωθεί προϊόντα που παρασκευάζουν οι ντόπιοι. 4 Από το 2003, στα πλαίσια του Προγράμματος Ανταλλαγής Νέων, εθελοντές από όλο τον κόσμο επισκέπτονται την οργάνωση, μένουν στα χωριά για ένα χρόνο και συμμετέχουν στην καθημερινή ζωή των κατοίκων, οργανώνουν πολιτιστικά γεγονότα, αλλά κυρίως ανταλλάσσουν ιδέες και εμπειρίες με άλλους ανθρώπους της ίδιας ηλικίας. Gabriela Scheiner(info@ctp.gr) http://www.iartterritories.com/el/i/-/id/219