Τα ζητήματα και οι μέθοδοι συγγραφής μιας «Ιστορίας της Ελληνικής Παιδικής- Νεανικής Λογοτεχνίας»: Διεύρυνση της έννοιας και του περιεχομένου της παιδικής λογοτεχνίας. Τσατσαρώνης Θ. Γεώργιος Δρ Παιδαγωγικής Π.Τ.Ν. Π. Ιωαννίνων-ΠΕ02 Δντης 1 ου Γυμνασίου Ιωαννίνων Δοσιθέου Φιλίτου 13-15,45333, Ιωάννινα Τηλ:25610 76128,26510 29876,6942080181, ΦΑΞ 26510 30815 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το σκεπτικό της εισήγησής μου εντάσσεται στη λογική της ανάγκης να προσδιοριστεί, ή μάλλον να επαναπροσδιοριστεί, το περιεχόμενο μιας σύγχρονης παιδικής λογοτεχνίας, ώστε να καλύπτει τις απαιτήσεις μικρών και μεγάλων, των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, του συνόλου του πνευματικού κόσμου, ακόμη και των λογοτεχνών που καταπιάνονται με τα παιδικά βιβλία ή μάλλον με τα βιβλία που γράφονται για παιδιά. Και αυτή η ανάγκη προκύπτει-κυρίως-από το γεγονός ότι, ενώ πληθαίνουν, με εκπληκτικά ασυνήθιστους ρυθμούς, η λογοτεχνική παραγωγή που απευθύνεται στην παιδική ηλικία καθώς και τα σχετικά έντυπα που τη γνωστοποιούν στο κοινό, και ενώ και η επίσημη πολιτεία έχει εισαγάγει το μάθημα της Παιδικής Λογοτεχνίας στα Παιδαγωγικά Τμήματα της Α/θμιας Εκπαίδευσης, δεν υπάρχει συστηματική έρευνα ούτε σχετικά με την αξιολόγηση του υλικού που φθάνει στον αναγνώστη, ούτε σχετικά με το περιεχόμενο μιας παιδικής λογοτεχνίας που να καλύπτει το θέμα σε διαχρονικό επίπεδο. Βεβαίως μια τέτοια εκτίμηση δεν ακυρώνει τις προσπάθειες όσων εντόπισαν και παρουσίασαν στο κοινό εκείνους τους λογοτέχνες που έκαναν τα πρώτα βήματα. Εννοώ, για παράδειγμα, τους Αντώνη Μπενέκο (Παπαντωνίου 1981), Βασίλη Αναγνωστόπουλο (Αναγνωστόπουλος 1983) ή Χάρη Σακελλαρίου (Σακελλαρίου 1986). Ένας από τους πρωτοπόρους τους είδους, ο Χάρης Σακελλαρίου, στον πρόλογο της δικής του Ιστορίας της Παιδικής Λογοτεχνίας σημειώνει σχετικά: «Παράλληλα όμως δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε{ }την παντελή σχεδόν έλλειψη μιας ιστορίας{ } που θα προσδιόριζε τα βασικά χαρακτηριστικά της Παιδικής Λογοτεχνίας, τις αφετηρίες και την πορεία της, τις φάσεις και τους σταθμούς της εξέλιξής της, τις τάσεις και τους προσανατολισμούς της, τα προβλήματα και τις δυσκολίες που συνάντησε και συναντά στο δρόμο της» (Σακελλαρίου 1991:12). Το υπαρκτό του θέματος άλλωστε επιβεβαιώνει και το παρόν Συνέδριο που οργάνωσαν τα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στην όμορφη πόλη της Φλώρινας. Μία από τις θεματικές ενότητες του Συνεδρίου αναφέρεται ακριβώς στα ζητήματα και τις μεθόδους συγγραφής μιας ιστορίας της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας. Αναζητώντας τους δρόμους που θα μας βοηθήσουν στο να δώσουμε πιστικιές απαντήσεις στα πιο πάνω ερωτήματα θα καταφύγουμε, για μια ακόμη φορά, στους πατριάρχες της ψυχανάλυσης Φρόυντ, Άντλερ, Γιουγκ, τον ψυχοκοινωνιολόγο Μέντελ, αλλά και τους «δικούς» μας» Κ. Παλαμά, Γρηγόρη Ξενόπουλο, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Ευάγγελο Παπανούτσο.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι κοινός τόπος στις τοποθετήσεις τους είναι η εκτίμηση ότι η παιδική λογοτεχνία ολοκληρώνεται αν συμπληρωθεί με μια παράμετρο «μη παιδικότητας»,(οδ. Ελύτης, Γ. Ρίτσος, Μ. Σαχτούρης, Τ. Σινόπουλος και άλλοι), αλλά και ότι όλη η λογοτεχνία έχει την παιδική της περιοχή. Αυτό δεν το ισχυρίζεται μόνο η ψυχολογία του βάθους, αλλά το διαισθάνονται και όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί, οι οποίοι τολμούν να σκύψουν πάνω στο παιδί και να αποδεχτούν τη σπουδαιότητα των βαθύτερων στρωμάτων του ψυχισμού ως πηγή της λογοτεχνικής δημιουργίας. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Όνομα: Γεώργιος Επώνυμο: Τσατσαρώνης Πατρώνυμο: Θεόδωρος Μητρώνυμο: Στυλιανή Τόπος γέννησης: Τροβάτο Αγράφων Ευρυτανίας. Έτος γέννησης: 14.11.1955 Ειδικότητα: ΠΕ 02-Μ.Ν.Ε.Σ. Φ.Ε.Κ. διορισμού: 271/Τ.1/01.09.1982 Α.Μ.: 136706 Α.Φ.Μ.: 024457829 - Α Ιωαννίνων Α.Δ.Τ.: ΑΖ 741260/18.7.2008/Υ.Α.Ιωαννίνων Οικογενειακή κατάσταση: Έγγαμος -01 τέκνο- 29.12.2000 Ονοματεπώνυμο συζύγου: Κώστα Πανάγιω ΣΠΟΥΔΕΣ
1973: Απολυτήριο Γυμνασίου Νεοχωρίου Αιτωλ/νίας 1978: Πτυχίο Φιλοσοφικής Ιωαννίνων [Μ.Ν.Ε.Σ]. Βαθμός: 7,16/28 1984: Εγγραφή στο Ποιμαντικό Αθηνών 2007: Αναγόρευση σε διδάκτορα Παιδαγωγικής της Σχολής Επιστημών Αγωγής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. [16.5.2007] ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ 1981: Αναπληρωτής στο Γυμνάσιο Κατούνας Αιτωλ/νίας [23.2.1981-30.6.1981] 1981: Αναπληρωτής στο Λύκειο Αστακού Αιτωλ/νίας [17.9.1981-30.6.1982] 1982: Δόκιμος καθηγητής στο Λύκειο Αστακού [13.9.1982-27.6.1985] 1985: Γυμνάσιο Κατοχής Αιτωλ/νίας [28.6.1985-29.6.1997] 1997: Γυμνάσιο Νεοχωρίου Αιτωλ/νίας [30.6.1997-02.9.2001] 2001: Λύκειο Ηγουμενίτσας Θεσπρωτίας [03.9.2001-29.6.2006] 2006: Γυμνάσιο Μετσόβου Ιωαννίνων [30.6.2006-28.6.2007] 2007: Γυμνάσιο Βροσίνας Ιωαννίνων [29.6.2007-29.6.2008 ] 2008: Πειραματικό Γυμνάσιο Ζωσιμαίας Σχολής [30.6.2008 - ] ΔΙΟΙΚΗΣΗ 1985: Διευθυντής στο Γυμνάσιο Κατοχής Αιτωλ/νίας [26.9.1985-9.10.1986] 1997: Διευθυντής στο Γυμνάσιο Νεοχωρίου Αιτωλ/νίας [02.9.1997-31.8.2001] 2007: Διευθυντής στο 1 Γυμνάσιο Ιωαννίνων [01.9.2007 -...]
ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ 1986: Συλλογή - σχολιασμός τοπωνυμίων περιοχής Κατοχής Οινιάδων Αιτωλ/νίας: Βιβλίο: ΟΙΝΙΑΔΕΣ - ΚΑΤΟΧΗ Διονυσίου Μυτάκη. 2007: Διδακτορική Διατριβή: Αριστομένης Προβελέγγιος, ένας πρωτοπόρος της παιδικής λογοτεχνίας, Ιωάννινα,2007. 2009: Άρθρο: Θεματική προσέγγιση Α Παιδαγωγικού Συνεδρίου Πάργης, περ. Ηπειρωτικά Χρονικά, Ιωάννινα,2009. 2009: Άρθρο: Παιδαγωγική και Αξιακή διάσταση της ποίησης, περ. Ηπειρωτικό Ημερολόγιο, Ιωάννινα, 2009. 2009: Βιβλίο: Αριστομένης Προβελέγγιος, η ζωή και το έργο του ευπατρίδη λόγιου της Σίφνου, εκδόσεις Επτάλοφος, εκδότης Δήμος Σίφνου, 2009 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1985-1997: Συμμετοχή σε όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες του σχολείου, ενώ υπήρξα και μέλος της Δημοτικής επιτροπής Παιδείας κοινότητας Κατοχής. 1989: Υποδειγματική διδασκαλία Ιστορίας Γ. Γυμνασίου, σε συνεργασία με το σύμβουλο φιλολόγων Περράκη Ιωσήφ [16.5.198S9]. 1995: Παρακολούθηση επιμορφωτικού προγράμματος Σ.Ε.Π., 25ωρών, στο Μεσολόγγι, [ 20.11.1995-30.11.1995].
1996: Παρακολούθηση επιμορφωτικού προγράμματος στα Αρχαία Ελληνικά, 27ώρες, στο Αγρίνιο [11.3.1996-26.4.1996]. 1997-2001: Ως Δντης του Γυμνασίου Νεοχωρίου Αιτ/νίας συμμετείχα στα Πολιτιστικά - Περιβαλλοντικά - Αγωγής Υγείας Προγράμματα του Σχολείου μας. 1999: Παρακολούθηση προγράμματος ΕΠΕ ΑΕΚ Ειδικής Αγωγής με θέμα: Προβληματική συμπεριφορά εφήβων, 40 ώρες, [Μεσολόγγι, 29.11.1999-6.12.1999]. 2000: Συμμετείχα στο Σεμινάριο, «Στηρίζομαι στα πόδια μου», 30 ώρες, που οργανώθηκε από τον ΟΚΑΝΑ, στο Μεσολόγγι [9-12.5.200]. 2005: Παρακολούθησα το Ευρωπαϊκό Συμπόσιο με θέμα «Αειφορία και Σχολικά Προγράμματα» του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων [7-8.12.2005]. 2006: Παρακολούθησα την ημερίδα «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: Θεωρητικές και διδακτικές προσεγγίσεις» του Ι.Π.Ο.Δ.Ε. [16.3.2006]. 2006: Παρακολούθησα το 1 ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο της Περιφερειακής Διεύθυνσης Ηπείρου στα Ιωάννινα, [12.5.2006] 2006: Συμμετοχή στο πρόγραμμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στους Η/Υ, 42 ώρες, [Ιούνιος - Ιούλιος 2006] 2006: Συμμετοχή στο Σεμινάριο «Σύγχρονες διαπολιτισμικές προσεγγίσεις με βιωματικά εργαστήρια», του Ι.Π.Ο.Δ.Ε. [16.12.2006]. 2007: Παρακολούθηση της ημερίδας «Η επιμόρφωση, βασικός μοχλός του εκπαιδευτικού μας συστήματος» του Ο.ΕΠ.ΕΚ στην Άρτα [5.5.2007] 2007: Συμμετοχή στις εργασίες του Συνεδρίου της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων «Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας» [17-20.5.2007] 2007: Εισηγητής στο 2 Εκπαιδευτικό Συνέδριο της Περιφερειακής Διεύθυνσης Ηπείρου με θέμα: «Η αξιακή και παιδαγωγική διάσταση της ποίησης», [19-21.10.2007]. 2007: Παρακολούθηση προγράμματος κατάρτισης στους Η/Υ στο Κ.Ε.Κ. ΑΠΕΙ ΡΩΤΑΝ διάρκειας 100 ωρών [23.10-6.12.2007]. 2007: Στο 2 ο Ι.Ε.Κ. Ιωαννίνων δίδαξα το μάθημα Παιδική Λογοτεχνία σε 2 εξάμηνα, από 8.10.2007 μέχρι 14.2.2008 [2007Β] και από 18.2.2008 μέχρι 30.6.2008 [2008Α] 2008: Παρακολούθησα την Ημερίδα Θεολόγων,στην Άρτα, με θέμα «Οικολογία και Ορθόδοξη Θεολογία» στις 9.2.2008.
2008: Συμμετείχα στην συνεδρία εργασίας «work shop» με θέμα «Οι θετικές Επιστήμες στα Προγράμματα Σπουδών και στην Εκπαίδευση των Νηπιαγωγών» και στη συνεδρία «Πειραματικό Νηπιαγωγείο και Καινοτομίες: Εμπειρίες από τη Σχολική Πράξη και προοπτικές», της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Π.Τ.Ν. Πανεπ. Ιωαννίνων [29-30.5.2008]. 2008: Παρακολούθηση της Διημερίδας «Η δυσλεξία στην Κοινωνία της Πληροφορίας και της Γνώσης» του Τομέα Ψυχολογίας του Φ.Π.Ψ. Παν. Ιωαννίνων [25-26.6.2008]. 2009: Στο 2 ο Ι.Ε.Κ. Ιωαννίνων δίδαξα Παιδική Λογοτεχνία το εαρινό εξάμηνο του 2009 [2009Α] 2009: Στο Π. Ε. Κ. Ιωαννίνων έκανα δειγματικές διδασκαλίες (στα πλαίσια της Αης φάσης της Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών,ΠΕ02,2009),στις 28.8.2009. 2009: Εισηγητής στο 13 ο Διεθνές Συνέδριο της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, το οποίο διοργανώθηκε από το Π. Τ. Ν. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων(20-22 Νοεμβρίου 2009), με θέμα, «Τα σχολικά εγχειρίδια ως παράγοντας αγωγής και κοινωνικοποίησης: Μύθος και πραγματικότητα μέσα από τα Νεοελληνικά κείμενα του Γυμνασίου».