ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ 5η Συνεδρία της Επιτροπής Παρακολούθησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2007-2013 Εισαγωγική Ομιλία του Προέδρου της Επιτροπής, κ. Γιώργου Γεωργίου Λάρνακα, 23 Ιουνίου 2011
Αξιότιμα μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης, κύριοι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αγαπητοί συνάδελφοι και συνεργάτες, με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω σήμερα στη Λάρνακα, στην πέμπτη συνεδρία της Επιτροπής Παρακολούθησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013 για να συζητήσουμε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα στην υλοποίηση των Προγραμμάτων και να ακούσουμε τις δικές σας απόψεις και εισηγήσεις που προσδίδουν προστιθέμενη αξία και ποιότητα στην υλοποίηση των Προγραμμάτων. Η ιδιαιτερότητα της σημερινής συνάντησης είναι ότι η συνεδρία της Επιτροπής πραγματοποιείται σε πόλη εκτός της πρωτεύουσας, όπως και η αντίστοιχη συνεδρία του 2009 η οποία είχε πραγματοποιηθεί στην Πάφο. Η πρακτική αυτή, κρίνουμε ότι συμβάλλει στην καλύτερη πληροφόρηση των τοπικών κοινωνιών και των πολιτών ολόκληρης της Κύπρου για την αρωγή που παρέχεται μέσα από τα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη της χώρας μας. Άλλωστε, η ίδια πρακτική εφαρμόζεται με επιτυχία και σε άλλα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενδείκνυται στο πλαίσιο των στόχων της Πολιτικής Συνοχής για εξομάλυνση των οικονομικών, κοινωνικών και γεωγραφικών ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της Ένωσης. Με την ευκαιρία αυτή, θα ήθελα, να υπογραμμίσω το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση μιας ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό θα έχουμε την ευκαιρία στη συνέχεια να ενημερωθούμε για τα έργα αναζωογόνησης της αστικής περιοχής Λάρνακας. Θα ήθελα, επίσης, να καλωσορίσω τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να τους ευχαριστήσω θερμά για τη σημαντική συμβολή τους στην προσπάθεια που καταβάλλουμε για τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των πόρων που εξασφαλίστηκαν από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής. 2
Καλωσορίζω επίσης και ευχαριστώ θερμά τους εκπροσώπους των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων καθώς και των μηκυβερνητικών οργανώσεων για την παρουσία τους καθώς και τους εκπροσώπους των Υπουργείων, κυβερνητικών Τμημάτων και των άλλων φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, για το πνεύμα συνεργασίας που επιδεικνύουν για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας. Το 2010 συνέχισε να είναι έτος μεγάλων προκλήσεων για την κυπριακή οικονομία, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία είχε σημαντικές επιπτώσεις στο σύνολο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και των υπόλοιπων οικονομικών εταίρων μας. Εντούτοις, το 2010 η κυπριακή οικονομία άρχισε να επιδεικνύει σημάδια ανάκαμψης με το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης να ανέρχεται στο 1% περίπου, έναντι αρνητικού ρυθμού ανάπτυξης της τάξης του 1,7% το 2009, με κύριο μοχλό ανάκαμψης, από τομεακής πλευράς, να αποτελεί ο τριτογενής τομέας των υπηρεσιών. Τις προσπάθειες της Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία, ενίσχυσε η λήψη βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμών μέτρων μέσα από την αξιοποίηση κοινοτικών πόρων στο πλαίσιο των Προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων. Συγκεκριμένα, εξαγγέλθηκαν, μεταξύ άλλων, δύο Έκτακτα Σχέδια Χορηγιών από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το Έκτακτο Σχέδιο Επιχορήγησης Επιχειρήσεων για Ενίσχυση της Απασχόλησης και το Έκτακτο Σχέδιο Παροχής Κινήτρων για την Απασχόληση Ανέργων. Επίσης, προωθήθηκαν έργα υποδομής και εντατικοποιήθηκαν οι προσπάθειες ενίσχυσης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Η πρόοδος στην υλοποίηση των Προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013, κρίνεται πολύ ικανοποιητική, αφού με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα ποσοστά απορρόφησης των κοινοτικών πόρων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το Ταμείο Συνοχής, η Κύπρος κατατάσσεται 9η σε απορρόφηση από τα 27 Κράτη Μέλη. 3
Συγκεκριμένα, μέχρι τον Μάιο του 2011, ενεργοποιήθηκε, με την έκδοση όλων σχεδόν των προγραμματισμένων Προσκλήσεων Υποβολής Προτάσεων, το σύνολο της δημόσιας δαπάνης και των δύο Προγραμμάτων. Μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί και στα δύο Προγράμματα συνολικά 1.840 έργα, τα οποία αντιστοιχούν σε δημόσια δαπάνη ύψους 780 εκ. περίπου. Το ποσό αυτό αναμένεται σύντομα να αυξηθεί αφού αριθμός έργων, κυρίως Σχεδίων Χορηγιών, βρίσκονται στο στάδιο αξιολόγησης. Επισημαίνεται ότι το Πρόγραμμα που αφορά στην Αειφόρο Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα έχει ήδη υπερδεσμευτεί, ενώ στα πλαίσια του Προγράμματος για την Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή έχουν ενταχθεί έργα δεσμεύοντας το 88% του Προγράμματος. Με βάση τις εμπειρίες της προηγούμενης περιόδου και επειδή στα Προγράμματα περιλαμβάνονται μεγάλα και πολύπλοκα έργα, όπως οι Μονάδες Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων Λευκωσίας και Λεμεσού, λήφθηκαν μέτρα και έγιναν υπερδεσμεύσεις κονδυλίων για την αποφυγή του κινδύνου απώλειας Κοινοτικών Πόρων, λόγω του Κανόνα ν+3/ν+2 και της ανάγκης κάλυψης κατά έτος των ελάχιστων ποσών απορρόφησης. Στο πλαίσιο της υλοποίησης των έργων που έχουν ενταχθεί, όπως και αυτών που πρόκειται να ενταχθούν, πραγματοποιήθηκαν από τους Δικαιούχους μέχρι σήμερα συνολικές δαπάνες ύψους 225 εκ. περίπου, δηλαδή το ποσοστό υλοποίησης και των δύο Επιχειρησιακών Προγραμμάτων μαζί ανέρχεται στο 31%. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Προγραμματική Περίοδος ολοκληρώνεται το τέλος του 2015, η πρόοδος που παρατηρείται είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική. Με βάση την τροποποίηση του σχετικού Κανονισμού, η Κύπρος, στο τέλος του 2011 θα πρέπει να έχει δαπανήσει και πιστοποιήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ελάχιστο ποσό συνολικού ύψους 124 εκ. περίπου και για τα δύο Προγράμματα, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος απώλειας Κοινοτικών πόρων. Μέχρι σήμερα έχει δαπανηθεί και πιστοποιηθεί στην Ε.Ε. ποσό ύψους 147 εκ. περίπου, και με βάση τα ποσά που έχουν δαπανηθεί από τους Δικαιούχους ο κίνδυνος απώλειας κοινοτικών πόρων για το 2011 έχει αποφευχθεί για όλα τα Ταμεία. Παρόλη την μεγάλη πρόοδο που 4
σημειώθηκε μέσα στο 2010 και 2011 είναι αναγκαίο όπως συνεχιστούν οι προσπάθειες όλων μας ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος και για τα επόμενα χρόνια και να διασφαλιστεί η πλήρης απορρόφηση. Όσον αφορά την ποιοτική διάσταση της αξιοποίησης των κονδυλίων, τα αποτελέσματα της προόδου μέχρι σήμερα αποδεικνύονται πολύ ενθαρρυντικά. Εντός του 2010 ολοκληρώθηκε το έργο για την προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε δημόσια κτίρια, σχολεία και στρατόπεδα που βρίσκονται σε ολόκληρη την Κύπρο. Επιπρόσθετα, ολοκληρώθηκε η Α Φάση του έργου για την αναβάθμιση του Λιμανιού Λεμεσού, η οποία αφορούσε στην εκβάθυνση της λεκάνης του Λιμανιού, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η κατασκευαστική μελέτη για την Β Φάση του έργου που αφορά στην επέκταση των κρηπιδωμάτων του Λιμανιού. Μέσα από τα Σχέδια Χορηγιών του Προγράμματος της Αειφόρου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, παρέχεται σημαντική στήριξη σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις για ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας στους τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών και η ανταπόκριση που παρουσιάζεται εκ μέρους των επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στα πλαίσια του Σχεδίου Χορηγιών για την μεταποίηση έχουν επωφεληθεί μέχρι σήμερα 137 επιχειρήσεις ενώ για τα σχέδια που αφορούν στη γυναικεία και νεανική επιχειρηματικότητα έχουν επωφεληθεί 70 και 104 μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντίστοιχα. Την προσπάθεια για στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έρχεται να ενισχύσει η Πρωτοβουλία JEREMIE μέσα από τα χρηματοδοτικά προϊόντα που διατίθενται από την Τράπεζα Κύπρου, η οποία έχει επιλεγεί ως ο χρηματοπιστωτικός διαμεσολαβητής για την προώθηση και εφαρμογή των προϊόντων αυτών στην Κύπρο. Το αξιοσημείωτο είναι ότι, με τη διάθεση 20 εκ. από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, επιτυγχάνονται πολλαπλασιαστικά οφέλη αφού με τη συνεισφορά της Τράπεζας Κύπρου εκτιμάται ότι θα διατεθούν συνολικά νέα δάνεια ύψους 70 εκ. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν μέχρι σήμερα αξιολογηθεί θετικά, 110 5
αιτήσεις για δάνεια συνολικού προϋπολογισμού 9 εκ. εκ των οποίων έχουν ήδη εκταμιευτεί περίπου τα 3,5 εκ. που αφορούν σε 38 αιτήσεις επιχειρήσεων. Στον τομέα των ανθρώπινων πόρων, στο πλαίσιο του Προγράμματος για την Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στην υλοποίηση των εκτάκτων Σχεδίων Χορηγιών, μέσα από τα οποία επωφελήθηκαν μέχρι σήμερα πέραν των 1.000 ανέργων, στο πλαίσιο του Εκτάκτου Σχεδίου Παροχής Κινήτρων για την Απασχόληση Ανέργων, καθώς και 650 άτομα στο πλαίσιο των κινήτρων για την εργοδότηση ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες του πληθυσμού. Ο κύριος στόχος της σημερινής συνάντησης είναι η ενημέρωση και αξιολόγηση της προόδου υλοποίησης που έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα. Για το σκοπό αυτό, θα πραγματοποιηθούν δύο παρουσιάσεις που αφορούν στην πρόοδο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα» και «Απασχόληση, Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή», αντίστοιχα. Στη συνέχεια θα κληθείτε να εγκρίνετε τις Ετήσιες Εκθέσεις Εκτέλεσης των Προγραμμάτων, οι οποίες καλύπτουν το έτος 2010 αλλά και που περιέχουν στοιχεία για την πρόοδο που επιτεύχθηκε κατά τους πρώτους τρεις μήνες του 2011. Οι εκθέσεις αυτές με βάση τις πρόνοιες των σχετικών κανονισμών, αφού τύχουν της έγκρισης της Επιτροπής Παρακολούθησης, θα υποβληθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια, με την ευκαιρία της σημερινής συνάντησης, θα παρουσιαστούν στα μέλη της Επιτροπής, τα κύρια αποτελέσματα της Αξιολόγησης του Σχεδίου Επικοινωνίας των δύο Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Θα ακολουθήσει παρουσίαση των στόχων της μελέτης αξιολόγησης για την πορεία υλοποίησης των δύο Προγραμμάτων καθώς και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα». Η σημερινή συνεδρία θα ολοκληρωθεί με δύο παρουσιάσεις έργων που υλοποιούνται στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Η πρώτη παρουσίαση αφορά στα 6
έργα για την αναζωογόνηση της αστικής περιοχής της Λάρνακας, που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και η δεύτερη παρουσίαση αφορά στο έργο «Δικτυωθείτε και Εξελιχθείτε» που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Τέλος, θα ήταν παράλειψη μου να μην ευχαριστήσω θερμά όσους συνέβαλαν στη επιτυχή διεξαγωγή της εκστρατείας πληροφόρησης και δημοσιότητας που άρχισε το Δεκέμβριο του 2010 και ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2011. Στόχος της εκστρατείας ήταν η ενημέρωση του κοινού για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων στην Κύπρο. Οι δράσεις πληροφόρησης και δημοσιότητας αφορούσαν, μεταξύ άλλων, σε τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ, διαφημίσεις και δημοσιεύσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και στην παραγωγή και διανομή ενημερωτικών εντύπων. Κορύφωση των εκδηλώσεων πληροφόρησης αποτέλεσε η διοργάνωση έκθεσης φωτογραφίας με τίτλο «Όταν οι στόχοι γίνονται έργα», η οποία παρουσιάστηκε σε όλες τις πόλεις της Κύπρου. Η εν λόγω έκθεση, που προέβαλλε έργα τα οποία υλοποιήθηκαν με τη συνδρομή των ευρωπαϊκών ταμείων κατά την προγραμματική περίοδο 2004-2006, καθώς και έργα που υλοποιούνται κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2007-2013, είχε σημαντική απήχηση και απέσπασε θετικές κριτικές και επαίνους τόσο από τους οργανωμένους φορείς και το κοινό της Κύπρου, όσο και από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο πλαίσιο των εγκαινίων της έκθεσης σε κάθε πόλη της Κύπρου, προβλήθηκε φιλμ-ντοκυμαντέρ για τα έργα της περιόδου 2004-2006 που θεωρούνται καλές πρακτικές μαζί με συνεντεύξεις από άτομα που επωφελήθηκαν. Σαν επιστέγασμα της όλης προσπάθειας, ετοιμάστηκε ένα ολιγόλεπτο φιλμ με χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις εκδηλώσεις αυτές, το οποίο θα προβληθεί εδώ σήμερα. Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και πάλι για τη σημερινή παρουσία σας εδώ και εύχομαι να διεξαχθεί για ακόμη μια φορά ένας εποικοδομητικός διάλογος με την ενεργό συμμετοχή όλων σας. ΣΜ/ Ομιλία ΓΔ Επιτροπή Παρακολούθησης 23.06.2011 7