Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου Τίτλος: «Φίλοι για πάντα» Συγγραφή: ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΚΡΗΣ Εφαρμογή: ΤΡΙΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2014
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.5. Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας: Δημήτρης Κουτσογιάννης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: http://www.greeklanguage.gr Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 17
Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Φιλία για πάντα Εφαρμογή σεναρίου Θεοδώρα Τριαντοπούλου Δημιουργία σεναρίου Ελευθέριος Βεκρής Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Β Γυμνασίου Σχολική μονάδα Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Χρονολογία Από 31-3-2014 έως 11-4-2014 Διδακτική/θεματική ενότητα 3 η ενότητα: Φίλοι για πάντα. Μέρος Ε: Δραστηριότητες παραγωγής λόγου. 2 η ενότητα: Ζούμε με την οικογένεια. Μέρος Β2: Οι Χρόνοι του ρήματος. 5 η ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα. Μέρος Δ: Οργάνωση και συνοχή της αφήγησης. Διαθεματικό Όχι Χρονική διάρκεια 6 διδακτικές ώρες Σελίδα 3 από 17
Χώρος Ι. Φυσικός χώρος: Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. ΙΙ. Εικονικός χώρος: Wiki. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Η εκπαιδευτικός γνώριζε επαρκώς την πλατφόρμα Wiki, ήταν αρκετά εξοικειωμένη με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο, ήταν διατεθειμένη να δώσει περισσότερο χρόνο στη δημιουργικότητα των μαθητών/τριών. Οι μαθητές/τριες είχαν εξοικείωση με την ομαδική εργασία και ήξεραν να χειρίζονται την πλατφόρμα wiki. Οι 26 από τους 27 μαθητές είχαν πρόσβαση και σύνδεση στο διαδίκτυο και από το σπίτι. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Ελευθέριος Βεκρής, Φιλία για πάντα, Νεοελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου, 2013. Το σενάριο αντλεί - Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το σενάριο εφαρμόστηκε μετά το πέρας της διδασκαλίας των χρόνων των ρημάτων (Ενότητα 2 η και 3 η ) και της συνοχής αφηγηματικού κειμένου (Ενότητα 5 η ). Κατά τα άλλα η εφαρμογή του σεναρίου συνάδει με την περιγραφή που δίνει ο συντάκτης του σεναρίου σύμφωνα με την οποία: «Στο σενάριο αξιοποιείται το θέμα της φιλίας, που παρουσιάζει για τους εφήβους μεγάλο ενδιαφέρον. Συγχρόνως, ως προς το ίδιο θέμα οι έφηβοι διαθέτουν πολλές εμπειρίες που μπορούν να αποτελέσουν βάση για την Σελίδα 4 από 17
παραγωγή λόγου. Η αφήγηση βιωμένων, ρεαλιστικών, μυθοπλαστικών ή ιστορικών συμβάντων, σύμφωνα με την ορολογία τη σχολικής γραμματικής (Χατζησαββίδης & Χατζησαββίδου 2011:177), προσφέρεται ως δραστηριότητα με σκοπό την παραγωγή αφηγηματικού λόγου, για τις ανάγκες του οποίου καλούνται οι μαθητές/τριες να συνειδητοποιήσουν τη σημασία των ρηματικών χρόνων και να τους αξιοποιήσουν στην παραγωγή του δικού τους κειμένου. Στο συγκεκριμένο σενάριο αξιοποιείται εικονιστικό υλικό από το διαδίκτυο, ως έναυσμα δημιουργικής, ελεύθερης γραφής». Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Το θεωρητικό πλαίσιο της εφαρμογής συνάδει με αυτό της σύνταξης του σεναρίου και στηρίζεται στις ακόλουθες παραδοχές που κάνει ο συντάκτης του: 1. Η παραγωγή λόγου συχνά στη σχολική πρακτική μετατρέπεται σε αναπαραγωγή του λόγου των κειμένων που παρατίθενται στο Α μέρος κάθε ενότητας του εγχειριδίου. Οι μαθητές/τριες ερανίζονται απόψεις, κρίσεις, πληροφορίες από τα κείμενα που τους δίνονται και τα αξιοποιούν ως υλικό για την παραγωγή των δικών τους κειμένων. Τα κείμενα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας λειτουργούν ως «δεξαμενή» υλικού από το οποίο αντλούν οι μαθητές ό,τι κρίνουν κατάλληλο για τη δραστηριότητα που τους ζητείται (Χαραλαμπόπουλος & Χατζησαββίδης 1997:26-27). 2. Η παραγωγή λόγου συχνά αποσυνδέεται από τους στόχους των άλλων μερών της ενότητας. Το γλωσσικό φαινόμενο που αποτελεί στόχο της διδασκαλίας του Β μέρους δεν έχει συνάφεια με τις δραστηριότητες παραγωγής λόγου που υπάρχουν στο Ε μέρος. Η αποσπασματικότητα στη διδασκαλία της γλώσσας, που έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν ως ένα από τα προβληματικά χαρακτηριστικά του μαθήματος (Κατσαρού 2004), δεν αποφεύγεται και στα εκπαιδευτικά βιβλία που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα (Βεκρής 2009: 16-20). Σελίδα 5 από 17
3. Οι δραστηριότητες δημιουργικής γραφής έχουν ταυτισθεί με το μάθημα της Λογοτεχνίας, ενώ στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας οι δραστηριότητες αφορούν στην εξάσκηση των μαθητών/τριών σε κυρίαρχες, «εξουσιαστικές» θα έλεγε κανείς, πρακτικές λόγου, όπως ρητορικές ασκήσεις, εριστικούς διαλόγους (debate) στον προφορικό λόγο, άρθρα, επιστολές, και εκφωνούμενα γραπτά κείμενα (ομιλίες, εισηγήσεις κλπ.) στον γραπτό λόγο. Με το σενάριο επιχειρείται η διδασκαλία των ρηματικών χρόνων μέσω δημιουργικών δραστηριοτήτων ακριβώς για να ξεπερασθούν, κατά το δυνατόν, οι παραπάνω προβληματικές παραδοχές. Με ασκήσεις δημιουργικής γραφής, που αφορούν στην παραγωγή αφηγηματικών κειμένων, οι μαθητές/τριες με παιγνιώδεις, συνεργατικούς και ευφάνταστους τρόπους μπορούν να προσεγγίσουν και να συνειδητοποιήσουν τη χρήση των ρημάτων και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην κλίση τους. Παρόλα αυτά κατά την εφαρμογή του σεναρίου έμφαση δόθηκε ισότιμα σε όλα τα πεδία του Φύλλου Αξιολόγησης που συνοδεύει το σενάριο χωρίς να γίνει ιδιαίτερη εστίαση στη χρήση των ρηματικών χρόνων. Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές συνειδητοποίησαν τις δικές τους απόψεις και στάσεις περί φιλίας. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές/τριες κλήθηκαν να παραγάγουν αφηγηματικά κείμενα επιλέγοντας οι ίδιοι τη χρονική βαθμίδα και το ποιόν ενέργειας των ρηματικών τύπων. Στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν τις ιστορίες τους: αξιοποίησαν τις γνώσεις τους για τους χρόνους των ρημάτων, ξεπερνώντας προβλήματα κατά την κλίση τους (καταλήξεις παρελθοντικών χρόνων, Σελίδα 6 από 17
εσωτερικές αυξήσεις, παραγωγικές καταλήξεις, ορθογραφία) συνειδητοποίησαν τη λειτουργική σημασία των χρόνων στην αφήγηση σε συνδυασμό με το ποιόν ενέργειας εξοικειώθηκαν με στοιχεία ύφους που συνδέονται με τη χρήση των ρηματικών καταλήξεων και των χρόνων εξασκήθηκαν και απέκτησαν δεξιότητες αφήγησης. Γραμματισμοί Γλωσσικός γραμματισμός Η εφαρμογή ταυτίστηκε με τους στόχους που έβαλε ο συντάκτης του σεναρίου. Οι μαθητές/τριες αφηγήθηκαν ως εξωτερικοί ή εσωτερικοί αφηγητές με συγκεκριμένη ταυτότητα συνειδητοποιώντας ότι η παραγωγή ενός κειμένου δεν είναι μια αποπλαισιωμένη, εν κενώ, διαδικασία, αλλά αποτελεί τοποθετημένη κοινωνικά πρακτική. Ξεκίνησαν από το λεξικογραμματικό επίπεδο του κειμένου, όπου θα πρέπει να κάνουν τις κατάλληλες επιλογές, και έφτασαν στο σημασιολογικό και συγκειμενικό επίπεδο, ώστε να είναι το κείμενο τους συνεκτικό. Τέλος, εξοικειώθηκαν με το γένος της αφήγησης. Οπτικός γραμματισμός Οι μαθητές ανέπτυξαν δεξιότητες ανάλυσης και ερμηνείας εικονιστικών κειμένων. Παρατήρησαν την οπτική γωνία στην εικόνα, την εστίαση, το βάθος, τις συνυποδηλώσεις, τις κοινωνικές διαστάσεις. Ψηφιακός γραμματισμός Οι μαθητές/τριες εξοικειώθηκαν με τη χρήση και τη λειτουργία της πλατφόρμας wiki, ενώ από κάποιους μαθητές αξιοποιήθηκε και ο επεξεργαστής κειμένου. Διδακτικές πρακτικές Με το σενάριο δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές/τριες: να εξοικειωθούν με τον λόγο και τη γραφή και να ανακαλύψουν προσωπικούς Σελίδα 7 από 17
τρόπους γραφής να αλλάξουν στάση απέναντι στα δικά τους γραπτά να αυτενεργήσουν και να επινοήσουν αφηγήσεις με μεγάλο βαθμό ελευθερίας να συνεργασθούν με τους συμμαθητές τους εντός και εκτός τάξης να αναπτύξουν ομαδοσυνεργατικές δεξιότητες να αναστοχασθούν σχετικά με τα τελικά προϊόντα τους (αυτοαξιολόγηση) και να κρίνουν βάσει κριτηρίων τις δημιουργίες των άλλων ομάδων (ετεροαξιολόγηση). Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Κατά την εφαρμογή του σεναρίου αξιοποιήθηκε η αφετηρία που τέθηκε από τον συντάκτη του σεναρίου: «Η παραγωγή λόγου συχνά είναι αποπλαισιωμένη, εν κενώ, διαδικασία, μακριά από τα βιώματα του μαθητή, ο οποίος καλείται να αφομοιώσει κυρίαρχα, ανοίκεια κειμενικά είδη. Από την άλλη, ως εκπαιδευτικός της πράξης, θεωρώ πως δεν πρέπει να υπάρχουν στεγανά μεταξύ του μαθήματος της Λογοτεχνίας και της Νεοελληνικής Γλώσσας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι διακριτά: Η Νεοελληνική Γλώσσα μπορεί να εγκολπώνεται λογοτεχνικά εργαλεία, όπως και το μάθημα της Λογοτεχνίας εμπλουτίζεται από τη βαθύτερη κατανόηση των γλωσσικών φαινομένων (ΥΠΠΠ, 2012: 13-14). Οι ασκήσεις δημιουργικής γραφής, τα θεατρικά παιγνίδια, οι εικαστικές τέχνες, μπορούν να αποτελέσουν πολύ καλό και αποτελεσματικό εκπαιδευτικό υλικό για την προσέγγιση των γλωσσικών φαινομένων». Η συγκεκριμένη παραγωγή λόγου (εφαρμογή του σεναρίου) έκλεισε το θέμα της Φιλίας με τρόπο δημιουργικό και αποτέλεσε την αφετηρία για την εμπέδωση φαινομένων που οι μαθητές είχαν διδαχτεί: ρήματα, ακολουθία χρόνων, αφηγηματικό Σελίδα 8 από 17
διάγραμμα, οπτική γωνία αφήγησης, συνοχή αφηγηματικών κειμένων, παράγραφοι. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το σενάριο εστιάζεται στην παραγωγή λόγου. Προϋποθέτει την εξοικείωση των μαθητών με τις εγκλίσεις-τροπικότητες και τους χρόνους των ρημάτων και αποτελεί μία καλή ευκαιρία να εξασκηθούν επιπλέον οι μαθητές στη χρήση του αφηγηματικού διαγράμματος, την οπτική γωνία αφήγησης, τη συνοχή αφηγηματικών κειμένων, τη χρήση των παραγράφων. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Οι μαθητές εργάζονται στην πλατφόρμα wiki. Με την αξιοποίησή της καταφέρνουν να συνεργαστούν και εκτός σχολικού χώρου και χρόνου. Επιπλέον, βλέπουν τις δουλειές των άλλων κι αξιοποιούν το δυνατότητα που δίνει το wiki για σχολιασμό προκειμένου να αξιολογήσουν τα κείμενά τους. Κείμενα Εικονιστικό υλικό από το διαδίκτυο. Αξιοποιήθηκε το εικονιστικό υλικό που προτείνεται από το συντάκτη του σεναρίου. Προστέθηκαν όμως και δύο νέες εικόνες. Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις Πριν την εφαρμογή Η εκπαιδευτικός δημιούργησε τη σελίδα εργασίας των μαθητών στο wiki της τάξης: κατέγραψε την Aποστoλή των μαθητών, τη Διαδικασία που έπρεπε να ακολουθηθεί, ανάρτησε το Φύλλο Αξιολόγησης και δημιούργησε τον χώρο εργασίας κάθε ομάδας (συνολικά 8) βάζοντας σε κάθε χώρο μία εικόνα. Συγκεκριμένα, η αρχική σελίδα είχε την ακόλουθη μορφή (πιο αναλυτικά, δείτε και το Φύλλο Εργασίας): Σελίδα 9 από 17
1 η διδακτική ώρα (Δευτέρα 31/3, 5 η διδακτική ώρα) Η εκπαιδευτικός παρουσίασε την αποστολή στους μαθητές και τους πρότεινε να συγκροτήσουν ελεύθερα τις ομάδες που ήθελαν. Συγκροτήθηκαν συνολικά επτά ομάδες χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, πέντε τετραμελείς, μία τριμελής (Ομάδα 2) και Σελίδα 10 από 17
μία διμελής (Ομάδα 4). Δύο μαθητές απουσίαζαν. Στη συνέχεια, μοιράστηκαν με κλήρωση οι εικόνες στις ομάδες και οι μαθητές μπήκαν στη σελίδα τους και είδαν την εικόνα με άξονα την οποία θα συγκροτούσαν την ιστορία τους. Μία ομάδα δεν έδειξε ικανοποιημένη με την εικόνα και της δόθηκε η δυνατότητα να αλλάξει καθώς μία επιπλέον εικόνα έμενε αναξιοποίητη. 2 η διδακτική ώρα (Τετάρτη 2/4, 1 η διδακτική ώρα) Σε αυτή τη διδακτική ώρα προσήλθαν και οι μαθητές που απουσίαζαν, οι οποίοι αποφάσισαν να συγκρότησαν τη δική τους διμελή ομάδα (Ομάδα 5) παίρνοντας την τελευταία εικόνα που είχε απομείνει. Μολονότι η εκπαιδευτικός πρότεινε στις δύο διμελής ομάδες (Ομάδα 4 και Ομάδα 5) να ενώσουν τις δυνάμεις τους, οι δύο διμελής ομάδες προτίμησαν να δουλέψουν ανεξάρτητα. Οι μαθητές ξεκίνησαν να γράφουν την ιστορία τους. Η εκπαιδευτικός ασχολήθηκε κυρίως με τη νέα διμελή ομάδα (Ομάδα 5) και στη συνέχεια, καθοδηγούσε τις υπόλοιπες ομάδες στην ιστορία που σχεδίαζαν. Οι μαθητές προβληματίζονταν κυρίως για την πλοκή της ιστορίας τους και εξέφραζαν πολλές φορές την επιθυμία να είχαν μία άλλη εικόνα. Κατά τη διάρκεια της εργασίας τους: Η Ομάδα 8 χρησιμοποίησε κατά τη συγγραφή επεξεργαστή κειμένου η Ομάδα 2, εμπνεόμενη από την εικόνα, άρχισε να αναζητά στο διαδίκτυο πληροφορίες για τον ρατσισμό και κρατούσε σημειώσεις γι αυτό το θέμα η Ομάδα 6 και η Ομάδα 1 έκαναν τον άξονα της ιστορίας τους σε χαρτί η Ομάδα 7, μία τετραμελής ομάδα αγοριών, ξεκίνησε να γράφει ένα παραμύθι, αφού πέρασε ένα διάστημα απραξίας απραξία και έλλειψη συγκέντρωσης στην εργασία χαρακτήριζε και την Ομάδα 4, την πρώτη διμελή ομάδα που συγκροτήθηκε. 3 η διδακτική ώρα (Παρασκευή 4/4/14, 7 η διδακτική ώρα) Οι μαθητές συνέχισαν τη δουλειά τους. Τη διδακτική αυτή ώρα απουσίαζε η διμελής Σελίδα 11 από 17
Ομάδα 4. Στο τέλος της ώρας δύο ομάδες κατάφεραν να ολοκληρώσουν την ιστορία τους (Ομάδα 1 και η ομάδα 5). Μάλιστα η Ομάδα 5, η δεύτερη διμελής ομάδα, είχε κάνει μία μικρή προεργασία στο σπίτι. Σε μία άτυχη στιγμή έχασε το κείμενο της και το ανέκτησε από την ιστορία της σελίδα. Η Ομάδα 7, η τετραμελής ομάδα των αγοριών που έγραφε το παραμύθι σημείωσε μικρή πρόοδο. Η εκπαιδευτικός αναγκάστηκε να κάτσει μαζί τους για να συγκεντρωθούν στο στόχο τους. Η Ομάδα 2 εξακολουθούσε να ψάχνει στο διαδίκτυο και να κρατά σημειώσεις, χωρίς να κάνει μεγάλη πρόοδο. Οι υπόλοιπες ομάδες προχώρησαν ικανοποιητικά. Επειδή μεσολαβούσε Σαββατοκύριακο, η εκπαιδευτικός πρότεινε στους μαθητές να δουλέψουν και από το σπίτι προκειμένου στην επόμενη συνάντηση να ολοκληρωθεί το κείμενο. 4 η διδακτική ώρα (Δευτέρα 7/4/14/, 5 η διδακτική ώρα) Στην αρχή της διδακτικής ώρας τέθηκε ως γενικός στόχος η ολοκλήρωση των εργασιών και η αυτοαξιολόγηση με το Φύλλο Αξιολόγησης που είχε αναρτηθεί στη σελίδα (βλ. Συνοδευτικό υλικό). Οι περισσότερες ομάδες ολοκλήρωσαν την εργασία τους. Μετά έκαναν μικρές προσθήκες και διορθώσεις στα κείμενά τους και τέλος, προχώρησαν στην αυταξιολόγησή τους με το Φύλλο Αξιολόγησης που προτείνεται στο σενάριο και το έδωσαν στην εκπαιδευτικό. Κάποιες ομάδες μάλιστα κατάφεραν να διαβάσουν και τις εργασίες των άλλων ομάδων. Σε αυτή τη διδακτική ώρα, προβλήματα παρουσίασε η διμελής Ομάδα 2 που εξαιτίας της απουσίας της είχε μείνει πίσω στη συγγραφή της ιστορίας της. Δεν κατάφερε όμως να ολοκληρώσει και να καταθέσει την αυτοαξιολόγησή της. Προβλήματα παρουσίασε και η Ομάδα 7, η τετραμελής ομάδα των αγοριών. Παρατίθενται στον φάκελο των τεκμηρίων η πρώτη έκδοση των ιστοριών που συνέθεσαν οι μαθητές και η αυτοαξιολόγηση των μαθητών. Σελίδα 12 από 17
5 η διδακτική ώρα (Τετάρτη 9/4/14/, 1 η διδακτική ώρα) Στη διδακτική αυτή ώρα έγινε σύνδεση στη σελίδα και κάθε ομάδα παρουσίασε την ιστορία της, η οποία προβαλλόταν στον διαδραστικό πίνακα. Μετά την ανάγνωση του κειμένου η κάθε ομάδα μιλούσε για τη συνεργασία και τα προβλήματα που αντιμετώπισε και μετά δεχόταν τα σχόλια των συμμαθητών της με άξονα το φύλλο αξιολόγησης. 6 η Διδακτική ώρα (Παρασκευή 11/4/14, 7 η ώρα) Ολοκληρώθηκαν οι παρουσιάσεις κι έγινε ο απολογισμός του σεναρίου. Κάποιοι μαθητές εξέφρασαν την άποψη ότι απόλαυσαν την ελευθερία που τους πρόσφερε το σενάριο, τόσο στο επίπεδο επιλογής της ομάδας τους όσο και στο επίπεδο του σχεδιασμού της ιστορίας τους. Ανέφεραν ότι τους δόθηκε η ευκαιρία να εξασκηθούν στον αφηγηματικό λόγο. Διατυπώθηκε όμως η άποψη ότι χρειάζονταν λίγο περισσότερο χρόνο για να καταφέρουν να ολοκληρώσουν. Στο τέλος, η εκπαιδευτικός έδωσε σχολιασμένο το κείμενο κάθε ομάδας. Οι ομάδες δεσμεύτηκαν να ολοκληρώσουν την εργασία τους και να ενσωματώσουν στο κείμενό τους τις διορθώσεις. Σελίδα 13 από 17
ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ Φύλλο Εργασία Το Φύλλο Εργασίας που αναρτήθηκε στην αρχική σελίδα του wiki ήταν το ακόλουθο ΦΙΛΙΑ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗ 1)Γράψτε με την ομάδα σας τη μικρή ιστορία της φωτογραφίας που βρίσκεται στη σελίδα σας δίνοντάς της έναν τίτλο 2)Γράψτε μία λεζάντα για τη φωτογραφία ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ Αρχικά, συζητήστε για τον τόπο, το χρόνο και τα πρόσωπα της ιστορίας σας. Μετά, κάντε υποθέσεις για τα συναισθήματα των προσώπων και συσχετίστε τα με καταστάσεις που εσείς έχετε βιώσει Μπορείτε να γράψετε ό,τι υποθέτετε ότι προηγήθηκε της φωτογραφίας, να γράψετε τη δική σας συνέχεια στα γεγονότα ή το δικό σας τέλος. Η αφήγηση μπορεί να γίνει σε α, β ή γ πρόσωπο ανάλογα με την οπτική που θα επιλέξετε ως αφηγητές. Επιλέξτε εσείς τη χρονική βαθμίδα που θέλετε (παρόν, παρελθόν, μέλλον). Σελίδα 14 από 17
Μπορείτε να επιλέξετε συγκεκριμένο κειμενικό είδος: επιστολή, ημερολόγιο, παραμύθι, διήγημα, συνέντευξη, άλλο. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Οι εργασίες σας θα αξιολογηθούν με το ακόλουθο φύλλο αξιολόγησης (επισυνάπτεται στο Παράρτημα) Φιλία Ομάδα1 Φιλία Ομάδα2 Φιλία ομάδα 3 Φιλία ομάδα 4 Φιλία ομάδα 5 Φιλία ομάδα 6 Φιλία ομάδα 7 Φιλία ομάδα 8 Καλή δημιουργική διασκέδαση Σελίδα 15 από 17
Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ - Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Συνολικά, το σενάριο έτρεξε πολύ ομαλά, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν πολύ και κάποιες ομάδες ήταν ιδιαίτερα δημιουργικές. Οι έξι από τις οκτώ ομάδες παρέδωσαν των εργασία τους έγκαιρα. Στη συζήτηση-αναστοχασμό οι ομάδες που δεν ολοκλήρωσαν εγκαίρως απέδωσαν τη χρονοτριβή τους στην έλλειψη συγκέντρωσης. Κάποιοι μαθητές είπαν ότι προτιμούν να εργάζονται ατομικά, γιατί με τη συνεργατική εργασία πολλές φορές αναγκάζονται τελικά να δουλεύουν μόνοι τους και μάλιστα κάτω από δύσκολες συνθήκες. Την άποψη αυτή βέβαια τη συμμερίστηκε μόνο ένα μικρό μέρος του τμήματος. Όσον αφορά στον τρόπο συγκρότησης των ομάδων στους περισσότερους μαθητές άρεσε η ελευθερίας συγκρότησης των ομάδων. Τέλος, όσον αφορά στις γνώσεις που απέκτησαν οι μαθητές σχολίασαν ότι η εργασία λειτούργησε για να εμπεδώσουν γνώσεις και δεξιότητες που είχαν ήδη αποκτήσει. Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βεκρής, Ε. 2009. Στοχεύοντας στον κριτικό γραμματισμό: Πρακτικές ανάγνωσης στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο. Διδ. Διατριβή. Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης. Kατσαρού, Ε. 2004. «Η αξιολόγηση των μαθητών όπως προτείνεται από το Αναλυτικό Πρόγραμμα της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο και τα αντίστοιχα σχολικά εγχειρίδια: συγκλίσεις και αποκλίσεις». Στο Παπακωνσταντίνου, Θ. & Παγανού-Λαμπράκη Α. (επιμ.) Πρόγραμμα Σπουδών Σελίδα 16 από 17
και Εκπαιδευτικό Έργο στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Αθήνα: Παν/μιο Αθηνών, 217-225. Καραβίτη, Τζ., Δ. Σακατζής & Π. Χατζηδημητρίου. 2004. «Το Πορτοκάλι με την Περόνη»: υλικό εργασίας. Θεατρικές ασκήσεις και δημιουργικές δραστηριότητες. Αθήνα: Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση. Κουτσογιάννης, Δ., Μ. Παυλίδου & Ι. Χαλισιάνη. 2011. Μελέτη για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: γενικό πλαίσιο και ιδιαιτερότητες. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. 2012. Δημιουργική Γραφή. Οδηγίες πλεύσεως (Βιβλίο εκπαιδευτικού). Αθήνα: ΠΙ-Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων. Χαραμπόπουλος, Α. & Σ. Χατζησαββίδης. 1997. Διδασκαλία της λειτουργικής χρήσης της γλώσσας. Θεσσαλονίκη: Κώδικας. Χατζησαββίδης, Σ. & Α. Χατζησαββίδου. 2011. Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Αθήνα: ΟΕΔΒ. Πρόγραμμα Teach-nology rubric maker (2003) στην ηλ. διεύθυνση http:// www.teach-nology.com/web_tools/rubrics/ Σελίδα 17 από 17