Οδηγίες Λειτουργίας Μετατροπείς ExSens(-I) και Sens(-I) της ExTox - Περίληψη - ExTox Gasmess-Systeme GmbH Max-Planck-Straße 15 a D-59423 Unna Γερμανία Τηλέφωνο: +492303 33 247 0 Fax: +492303 33 247 10 E-mail: kontakt@extox.de Internet: www.extox.de BA_Transmitter_ExSens(-I)_Sens(-I) Kurzfassung 2008-04-17 griechisch 2010-12.doc, Τελευταία ανημέρωση: 09.12.2010 Έκδοση λογισμικού: 1.32 (Με την επιφύλαξη του δικαιώματος τεχνικών τροποποιήσεων)
1 Εισαγωγικό Σημείωμα Σκοπός των παρουσών συνοπτικών οδηγιών είναι η σύντομη παρουσίαση της χρήσης των μετατροπέων ExSens(-I) και Sens (-I) της ExTox. Η εγκατάσταση και η συντήρηση περιγράφονται στο αναλυτικό εγχειρίδιο τεκμηρίωσης, το οποίο περιλαμβάνεται στην παράδοση. 2 Χαρακτηριστικά των Μετατροπέων ExSens(-I) και Sens(-I) Το έργο που καλείται να επιτελέσει το σύστημα παρακολούθησης αερίων και ατμών είναι ποικίλο. Εκτός από την έγκαιρη προειδοποίηση για τη διαρροή καύσιμων ουσιών σε εγκαταστάσεις, περιλαμβάνει την παρακολούθηση συγκεντρώσεων τοξικών αερίων σε χώρους εργασίας και τον έλεγχο και την διαχείριση διαδικασιών παραγωγής. Οι μετατροπείς δίνουν το σήμα μέτρησής τους σε μια έξοδο 4-20 ma με γραμμική χαρακτηριστική καμπύλη. Οι παραλλαγές I παρέχουν επιπλέον μια ψηφιακή διεπαφή RS 485. ExSens(-I) Sens(-I) Οι μετατροπείς ExSens(-I) έχουν σχεδιαστεί για τη χρήση σε χώρους με κίνδυνο έκρηξης των ζωνών 1 και 2. Οι μετατροπείς της σειράς Sens(-I) χρησιμοποιούνται κυρίως εκτός των χώρων με κίνδυνο έκρηξης. ExSens(-I) Sens(-I) E x T o x Βασικό πλαίσιο Στυπιοθλήπτης E x T o x Μονάδα αισθητήρων Κάλυμμα st ßas p a s Σελίδα 2 από 8
3 Λειτουργία του Μετατροπέα αισθητήρα Είσοδος αερίου του αισθητήρα 3.1 Λειτουργία Μέτρησης και Ειδικές Καταστάσεις Λειτουργίας Η κανονική κατάσταση λειτουργίας του μετατροπέα είναι η λειτουργία μέτρησης, κατά την οποία παρακολουθείται η συγκέντρωση του μετρούμενου αερίου και τα δεδομένα μεταφέρονται στο κέντρο ανάλυσης. Εκτός από την κανονική κατάσταση λειτουργίας, ύστερα από παρεμβάσεις του χρήστη ή βλάβες, ο μετατροπέας μπορεί να λειτουργήσει και σε άλλες, τις λεγόμενες ειδικές καταστάσεις λειτουργίας. Σε αυτές τις καταστάσεις, η ετοιμότητα για μέτρηση δεν είναι δεδομένη ή είναι περιορισμένη. Παρακαλούμε προσέξτε ότι ένα σύστημα ανάλυσης που έπεται πρέπει να ερμηνεύει σωστά τα σήματα του μετατροπέα για να μπορεί να αναγνωρίζει τις ειδικές καταστάσεις λειτουργίας και να θέτει σε εφαρμογή κατάλληλα μέτρα ασφαλείας. Σε περίπτωση χρήσης κέντρων ανάλυσης της ExTox, αυτό είναι εξασφαλισμένο. Όλες οι ειδικές καταστάσεις λειτουργίας δεν είναι αυτοδιατηρούμενες. 3.2 Περιγραφή των Καταστάσεων Λειτουργίας του Μετατροπέα 3.2.1 Λειτουργία μέτρησης Στη λειτουργία μέτρησης, ο μετατροπέας δίνει τη μετρηθείσα συγκέντρωση στη διεπαφή των 4-20 ma. Σε αυτή την περίπτωση, τα 4 ma αντιστοιχούν στο σημείο μηδέν, ενώ τα 20 ma στην τελική τιμή της περιοχής μέτρησης του μετατροπέα. Η χαρακτηριστική καμπύλη είναι γραμμικοποιημένη. Συνολικά, η περιοχή για τη λειτουργία μέτρησης περιλαμβάνει ρεύματα εξόδου από 2 έως 22 ma. 3.2.2 Υπέρβαση του κατώτερου ορίου της περιοχής μέτρησης Το ρεύμα εξόδου είναι μεταξύ 4 και 2 ma, ανάλογα με την περιοχή συγκέντρωσης 0 έως - 12,5 % της τελικής τιμής της περιοχής μέτρησης. Μικρότερες τιμές μέτρησης παριστάνονται στο κατώτερο όριο των 2 ma. Ελάχιστες (αναστρέψιμες) αποκλίσεις δε μπορούν να αποκλειστούν λόγω κλιματικών και άλλων επιρροών στον τόπο χρήσης. Σε περίπτωση, όμως, που οι αποκλίσεις είναι συνεχώς μεγαλύτερες από τις επιτρεπτές, απαιτείται βαθμονόμηση και ρύθμιση. Ο καθορισμός των επιτρεπτών αποκλίσεων μπορεί να εξαρτάται από το πεδίο χρήσης και το μετρούμενο αέριο ή να ρυθμίζεται από κανονιστικά πλαίσια. Εάν χρειαστεί, σας παρακαλούμε απευθυνθείτε στην ExTox. Γενικά συνιστούμε οι αποκλίσεις να μην ξεπερνούν το 5 % της τελικής τιμής της περιοχής μέτρησης (3,2 ma). 3.2.3 Υπέρβαση των ορίων της περιοχής μέτρησης Το ρεύμα εξόδου είναι μεταξύ 20 και 20,4 / 22 ma, ανάλογα με την περιοχή συγκέντρωσης 100 έως -102,5 / 112,5 % της τελικής τιμής της περιοχής μέτρησης. Μεγαλύτερες τιμές μέτρησης παριστάνονται στο ανώτερο όριο των 22 ma. Η χαρακτηριστική καμπύλη αρχικά είναι γραμμική μέχρι τα 20,4 ma και στη συνέχεια μεταπηδά κατευθείαν στα 22 ma. Η τιμή μέτρησης έχει υπερβεί την τελική τιμή της περιοχής μέτρησης, εγκαταλείποντας, κατ' αυτόν τον τρόπο, την προκαθορισμένη περιοχή. Παρακαλούμε προσέξτε ότι σε ορισμένους αισθητήρες δεν μπορούν να αποκλειστούν ζημιές ή μόνιμες μεταβολές του σήματος μέτρησης εξαιτίας υπερφόρτωσης. Γενικά συνιστάται ο έλεγχος του αισθητήρα ύστερα από την επιβολή τέτοιων φορτίων. Στη μέθοδο μέτρησης με καταλυτική καύση, σε περίπτωση εμφάνισης πολύ υψηλών συγκεντρώσεων άνω της τελικής τιμής της περιοχής μέτρησης, το σήμα μέτρησης ενδέχεται Σελίδα 3 από 8
να βρεθεί ξανά εντός της περιοχής μέτρησης. Προς αποφυγή εσφαλμένων ερμηνειών, η μονάδα ανάλυσης που έπεται πρέπει να εμφανίζει αυτοδιατηρούμενο μήνυμα υπέρβασης των ορίων της περιοχής μέτρησης. Προς διευκόλυνση αυτού, στις παραλλαγές -WT (με καταλυτική καύση), σε περίπτωση υπέρβασης των ορίων της περιοχής μέτρησης, για περίπου 30 s δίδεται τιμή ρεύματος 22 ma, ακόμη και σε περίπτωση που ο αισθητήρας ξαναδίνει ήδη μια τιμή, η οποία βρίσκεται εντός της περιοχής μέτρησης. 3.2.4 Φάση εκκίνησης Κατά την ενεργοποίηση της παροχής ισχύος κατά τη θέση σε λειτουργία ή ύστερα από διακοπή ρεύματος, ο μετατροπέας θα πρέπει αρχικά να σταθεροποιηθεί. Κατά αυτή τη φάση στρωσίματος άκυρα σήματα μέτρησης ενδεχομένως να προκαλέσουν εσφαλμένους συναγερμούς. Προς αποφυγή αυτού, κατά τη φάση εκκίνησης, δίνεται σταθερό ρεύμα 0,8 ma. Η φάση εκκίνησης διαρκεί περίπου ένα λεπτό. Παρακαλούμε προσέξτε ότι ο χρόνος σταθεροποίησης του μετατροπέα ενδεχομένως να διαρκέσει και παραπάνω. 3.2.5 Αυτοπαρακολούθηση μετατροπέα Ο μετατροπέας διαθέτει πλήρεις λειτουργίες αυτοπαρακολούθησης. Σε περίπτωση που κατά τους αυτόματα εκτελούμενους ελέγχους διαπιστωθεί σφάλμα, δίνεται σταθερό ρεύμα 1,1 ma. 3.2.6 Κοπή και βραχυκύκλωμα καλωδίου Πλήρεις διακοπές ή βραχυκυκλώματα μεταξύ των αγωγών του καλωδίου του μετατροπέα, καθώς και η διακοπή της παροχής ισχύος στο μετατροπέα έχουν ως αποτέλεσμα η τιμή του ρεύματος να είναι 0 ma ή να υπερβαίνει τα 22 ma. Παρακαλούμε προσέξτε ότι σε περίπτωση μη ολοκληρωτικών ζημιών καλωδίων είναι πιθανή η μετάπτωση σε άλλες καταστάσεις λειτουργίας. Υπό δυσμενείς συνθήκες, αυτές οι καταστάσεις λειτουργίας δε θα αναγνωριστούν έως ότου εκτελεστεί η τακτική βαθμονόμηση. Παρακαλούμε τηρήστε και τις προδιαγραφές σχετικά με τα μέγιστα μήκη των καλωδίων και/ή τις μέγιστες αντιστάσεις των αγωγών. 3.3 Διάγνωση και Τρόποι Αντιμετώπισης Σφαλμάτων Για να σας παρασχεθεί η δυνατότητα διάγνωσης σφαλμάτων, βρίσκεται στη διάθεσή σας η έξοδος ρεύματος 4-20 ma. Για να σας παρασχεθεί η δυνατότητα παρακολούθησης της εξόδου ρεύματος, πρέπει να τοποθετήσετε ένα αμπερόμετρο στον αγωγό των 4-20 ma, με τρόπο που να εφαρμόζει. Είναι προτιμητέο η τοποθέτηση να γίνει εκτός χώρων με κίνδυνο έκρηξης, π.χ. στο κέντρο ανάλυσης. Σε περίπτωση εργασιών σε χώρους με κίνδυνο έκρηξης, παρακαλούμε τηρήστε τις οδηγίες της ενότητας 0. Για τη διάγνωση και τη διόρθωση σφαλμάτων, ενδεχομένως να είναι απαραίτητη η απεγκατάσταση του μετατροπέα και η αντιμετώπιση των σφαλμάτων εκτός του χώρου με κίνδυνο έκρηξης, π.χ. σε συνεργείο ηλεκτρολόγων. Στον πίνακα που ακολουθεί συνοψίζονται οι καταστάσεις λειτουργίας του μετατροπέα και περιγράφονται οι τρόποι αντιμετώπισης των σφαλμάτων, με τους οποίους επιτυγχάνεται η αποκατάσταση της ετοιμότητας μέτρησης. Σελίδα 4 από 8
Έξοδος ρεύματος (I out ±0,1 ma) 0 ma Κατάσταση λειτουργίας Διακοπή καλώδιο Διακοπή της τάσης 0,8 ma Φάση εκκίνησης 1,1 ma Σφάλμα Hardware 2 έως 20,4 ma (22 ma) Λειτουργία μέτρησης > 22 ma Βραχυκύκλωμα καλώδιο Λυχνίες LED Πράσινο Κόκκινο Αναβοσβήνει Τρόποι αντιμετώπισης Ελέγξτε την ηλεκτρική σύνδεση Επισκευάστε το καλώδιο Ελέγξτε την παροχή ισχύος Επισκευάστε το καλώδιο Η κατάσταση λειτουργίας ακυρώνεται αυτόματα μετά την ολοκλήρωση της φάσης εκκίνησης Τάση τροφοδοσίας < 15 V ή ελέγξτε το hardware και επισκευάστε το εάν είναι απαραίτητο. - Ελέγξτε την ηλεκτρική σύνδεση Επισκευάστε το καλώδιο Σελίδα 5 από 8
4 Οδηγίες Σχετικά με τη Χρήση 4.1 Λειτουργία Μέτρησης Η χρήση συστημάτων μέτρησης αερίων στο πλαίσιο της προστασίας από εκρήξεις και της προστασίας της υγείας απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Εκτός από την υποστήριξη από εξειδικευμένο προσωπικό της ExTox και τις πληροφορίες που παρέχονται στα δελτία δεδομένων ( ΔΔ) του μετατροπέα, βρίσκονται στη διάθεσή σας διάφοροι οδηγοί, οι οποίοι σας παρέχουν βοήθεια για την ασφαλή χρήση και λειτουργία συστημάτων μέτρησης αερίων. Οι οδηγοί αυτοί ασχολούνται με την επιλογή, την εγκατάσταση, τη θέση σε λειτουργία και την τακτική συντήρηση. Επιπλέον, ενδέχεται να ισχύουν διατάξεις δεσμευτικές σε εθνικό επίπεδο. Στη Γερμανία π.χ., σε συγκεκριμένα πεδία εφαρμογής, πρέπει να εφαρμόζονται οι πληροφορίες των επαγγελματικών ενώσεων BGI 518 και BGI 836. Κωδικός DIN EN 60079-29-2 (VDE 0400-2) Ενημερωτικό Δελτίο T023, BGI 518 DIN EN 45544-4 (VDE 0400-22-4) Ενημερωτικό Δελτίο T021, BGI 836 DIN EN 50292 (VDE 0400-35) DIN EN 50244 (VDE 0400-30-2) Τίτλος Εκρήξιμη ατμόσφαιρα - μέρος 29-2: Ηλεκτρικές συσκευές για την ανίχνευση και τη μέτρηση καύσιμων αερίων ή οξυγόνου - Οδηγός για την επιλογή, την εγκατάσταση, τη χρήση και τη συντήρηση Συστήματα ανίχνευσης αερίων για την προστασία από εκρήξεις - Χρήση και λειτουργία Ηλεκτρικές συσκευές γιια την ανίχνευση και την άμεση μέτρηση της συγκέντρωσης τοξικών αερίων και ατμών - Μέρος 4: Οδηγός για την επιλογή, την εγκατάσταση, τη χρήση και τη συντήρηση Συστήματα ανίχνευσης αερίων για τοξικά αέρια/ατμούς και οξυγόνο - Χρήση και λειτουργία Ηλεκτρικές συσκευές για την ανίχνευση μονοξειδίου του άνθρακα σε κατοικίες - Οδηγός για την επιλογή, την εγκατάσταση, τη χρήση και τη συντήρηση Ηλεκτρικές συσκευές για την ανίχνευση καύσιμων αερίων σε κατοικίες - Οδηγός για την επιλογή, την εγκατάσταση, τη χρήση και τη συντήρηση Τα πρότυπα DIN διατίθενται από τον εκδοτικό οίκο VDE, Φρανκφούρτη ή από τον εκδοτικό οίκο Beuth, Βερολίνο Οι πληροφορίες των επαγγελματικών ενώσεων BGI διατίθενται από τον εκδοτικό οίκο Jedermann-, Χαϊδελβέργη 4.2 Χρήση σε Χώρους με Κίνδυνο Έκρηξης Σε περίπτωση που ο μετατροπέας είναι εγκατεστημένος σε χώρο με κίνδυνο έκρηξης, παρακαλούμε τηρήστε τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Μην ανοίγετε τη συσκευή, όσο αυτή βρίσκεται υπό τάση και μην εκτελείτε εργασίες σύνδεσης σε χώρους με κίνδυνο έκρηξης, έως ότου να έχει εξασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν καύσιμα αέρια ή ατμοί στον αέρα. Προμηθευτείτε προηγουμένως τις αντίστοιχες άδειες για την εκτέλεση των εργασιών. Εάν χρειαστεί συμβουλευτείτε έναν ειδικό για τη χρήση ηλεκτρολογικού εξοπλισμού σε χώρους με κίνδυνο έκρηξης (στη Γερμανία: εξειδικευμένο άτομο κατά την έννοια του κανονισμού σχετικά με την ασφάλεια στις επιχειρήσεις - BetrSichV). Καθώς κλείνετε τη συσκευή, προσέξτε να μη μαγκώσουν καλώδια στο εσωτερικό. Βεβαιωθείτε ότι όλοι οι στυπιοθλήπτες είναι βιδωμένοι μέχρι το τέρμα και ότι τα μέτρα προστασίας από τη χαλάρωση είναι αποτελεσματικά. Να χρησιμοποιούνται μόνο καλώδια μετατροπέα, τα οποία έχουν ιδιότητες εγκεκριμένες για χρήση σε χώρους με κίνδυνο έκρηξης, π.χ. συμπεριφορά απέναντι στη φωτιά. Το καλώδιο μετατροπέα της ExTox πληροί αυτές τις απαιτήσεις. Σελίδα 6 από 8
Παρακαλούμε προσέξτε ότι τα σετ συγκράτησης/στεγανοποίησης πρέπει να ελέγχονται ύστερα από το ξεβίδωμα μιας εισόδου καλωδίου. Σε περίπτωση που προκληθούν μόνιμες παραμορφώσεις, οι οποίες ενδέχεται να περιορίσουν τη στεγανοποιητική δράση, παρακαλούμε αντικαταστήστε τα ελαττωματικά εξαρτήματα. Οι μετατροπείς ExSens έχουν σχεδιαστεί για τη χρήση σε χώρους με κίνδυνο έκρηξης των ζωνών 1 και 2. Οι πληροφορίες σχετικά με τον τύπο προστασίας από ανάφλεξη και το σχετικό πιστοποιητικό εξέτασης τύπου ΕΚ BVS 04 ATEX 066 X είναι διαθέσιμες στο δελτίο δεδομένων του μετατροπέα ( ΔΔ). Ο περιορισμός X αναφέρεται στις παραλλαγές για τη μέτρηση καύσιμων αερίων, όταν αυτές προορίζονται για την εκτέλεση λειτουργίας μέτρησης στο πλαίσιο της προστασίας από εκρήξεις κατά την έννοια της οδηγίας 94/9/ΕΚ ("ATEX"). Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να ληφθούν υπόψη επίσης το πιστοποιητικό εξέτασης τύπου ΕΚ BAM 07 ATEX 0301 X σχετικά με τους ελεγχθέντες τύπους μετατροπέων και τα αντίστοιχα μετρούμενα αέρια ( DB). Οι μετατροπείς της σειράς Sens(-I) χρησιμοποιούνται κυρίως εκτός των χώρων με κίνδυνο έκρηξης. Μόνο μετατροπείς με ηλεκτροχημικό αισθητήρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη ζώνη 2. Οι πληροφορίες σχετικά με τον τύπο προστασίας από ανάφλεξη είναι διαθέσιμες στο δελτίο δεδομένων του μετατροπέα ( ΔΔ). Ο περιορισμός X αναφέρεται σε μέτρα, τα οποία φροντίζουν να μη γίνεται υπέρβαση της τάσης τροφοδοσίας λόγω παροδικών (transient) σφαλμάτων κατά περισσότερο από 40 %. Σε περίπτωση σύνδεσης σε κέντρα ανάλυσης της ExTox, αυτή η προϋπόθεση εκπληρώνεται. Σε περίπτωση χρήσης σε άλλο ηλεκτρολογικό εξοπλισμό, η προϋπόθεση αυτή πρέπει να εκλπηρωθεί από την εξωτερική συνδεσμολογία. Εφιστούμε την προσοχή σας στο γεγονός ότι οι πληροφορίες σχετικά με τη θερμοκρασία λειτουργίας ( ΔΔ, θερμοκρασία λειτουργίας) αναφέρονται στη λειτουργία μέτρησης. Σε περίπτωση χρήσης σε χώρους με κίνδυνο έκρηξης, συμμορφώνεστε επιπλέον με την επιλεγμένη κατηγορία θερμοκρασίας και τα αντίστιχα πεδία για τη θερμοκρασία περιβάλλοντος ( ΔΔ, τύπος προστασίας από ανάφλεξη). Παρακαλούμε προσέξτε ότι για συγκεντρώσεις οξυγόνου πάνω από 25 % Vol. δεν ισχύουν πλέον οι προδιαγεγραμμένες για χώρους με κίνδυνο έκρηξης συνθήκες. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση που η ελεγχόμενη ατμόσφαιρα δεν είναι μείγμα καύσιμου αερίου με αέρα. Σε αυτήν την περίπτωση, η προστασία ανάφλεξης των μετατροπέων κατά το πιστοποιητικό δεν είναι πλέον εξασφαλισμένη. 4.3 Συντήρηση Οι αισθητήρες των μετατροπέων είναι υποκείμενοι σε μια γήρανση και μια φθορά, το μέτρο των οποίων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες περιβάλλοντος που επικρατούν στον τόπο χρήσης. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν περιλαμβάνονται στην εγγύηση οι αισθητήρες των μετατροπέων. Όλοι οι μετατροπείς ρυθμίζονται στο εργοστάσιο από την ExTox πριν την παράδοση. Η κατάστασή τους κατά τον έλεγχο αυτόν είναι καταγεγραμμένη στο πρωτόκολλο ελέγχου, το οποίο περιλαμβάνεται στην παράδοση. Απαραίτητο μέτρο για τον έλεγχο και τη διατήρηση της λειτουργικής ικανότητας συστημάτων μέτρησης αερίων αποτελεί η συντήρηση από εξειδικευμένο άτομο. Η ExTox προβλέπει μια τακτική βαθμονόμηση και ρύθμιση με αέρια βαθμονόμησης για όλους τους μετατροπείς, τους οποίους προμηθεύει, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Παρακαλούμε προσέξτε και τις υπόλοιπες πληροφορίες στα δελτία δεδομένων. Επιπλέον, ενδέχεται να ισχύουν διατάξεις για τον καθορισμό των διαστημάτων συντήρησης, δεσμευτικές σε εθνικό επίπεδο. Μέγιστα Διαστήματα Βαθμονόμησης Προστασία από εκρήξεις (BGI 518) Τοξικά αέρια/ατμοί και οξυγόνο (BGI 836) 4 μήνες 6 μήνες Όρια συναγερμών εντός των οριακών τιμών για το χώρο εργασίας: TRGS, MAK 12 μήνες Όρια συναγερμών άνω των οριακών τιμών για το χώρο εργασίας, Σελίδα 7 από 8
προειδοποίηση έκλυσης Η πραγματοποίηση κατάλληλης συντήρησης αποτελεί ευθύνη σας ως χειριστή της εγκατάστασης. Ως κατασκευαστής, η ExTox μπορεί να σας παράσχει μόνο τις απαραίτητες πληροφορίες για τον καθορισμό του σχεδίου συντήρησής σας. Θα χαρούμε να σας υποστηρίξουμε σε αυτή την εργασία και, κατόπιν συνεννόησης μαζί σας, θα σας κάνουμε μια προσφορά συντήρησης που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες σας. Συνιστάται η καταγραφή των αποτελεσμάτων των συντηρήσεων, εφόσον αυτό δεν απαιτείται ούτως ή άλλως δεσμευτικά δυνάμει των ισχυουσών ρυθμίσεων. Σελίδα 8 από 8