ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 7 ο ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ - ΟΞΥΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 7 ο ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ - ΟΞΥΑΣ

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ

Καρκίνος της Καστανιάς Αίτιο: Endothia parasitica Συμπτώματα: -Αλλαγή χρώματος βλαστού από λαδί (υγιείς) σε πορτοκαλί-καφέ. -Πορτοκαλί πυκνίδια στο φλοιό -Υποκίτρινες μυκηλιακές πλάκες (βεντάλια) κάτω από τον φλοιό -Αν η νέκρωση καμβίου είναι γρήγορη δημιουργείται κοίλωμα από νεκρό ιστό -Αν η νέκρωση καμβίου είναι αργή δημιουργείται νέος φλοιός-εξόγκωμα-σχίσιμο εξωτερικού φλοιού -Πάνω από το σημείο προσβολής προκαλείται νέκρωση και δημιουργία νέων αδηφάγων βλαστών

Διάδοση: Πυκνίδια-έκπτυξη ζελατιωδών νημάτων που φέρουν σπόρια-μεταφορά με νερό/πτηνά/έντομα-βλάστησηδιείσδυση από πληγές Περιθήκια-ασκοσπόρια-εκτίναξη-μεταφορά κλπ. Μέτρα: Χημική καταπολέμηση (HCHO) Βιολογική καταπολέμηση Δασοκομικά μέτρα (υλοτομία κοντά στο έδαφος) Χρήση ανθεκτικών υβριδίων (κινέζικη/ιαπωνική)

Μελάνωση Χαρακτηριστικά Είναι η πιο διαδεδομένη και ίσως η πιο επιζήμια από τις ασθένειες της καστανιάς στην χώρα μας. Το παθογόνο αίτιο είναι οι μύκητες Phytophthora cinnamomi και Phytophthora cambivora (Perti) Buis. Η μόλυνση γίνεται συνήθως από τα ριζικά τριχίδια αλλά στη συνέχεια το παθογόνο εισχωρεί σιγά σιγά προσβάλλοντας διαδοχικά τον φλοιό ολοένα και μεγαλύτερων ριζών για να καταλήξει στην βάση του κορμού όπου συνήθως εμφανίζεται το τυπικό έλκος της ασθένειας. Αποτέλεσμα της προσβολής είναι η καταστροφή του καμβίου, η αναστολή της κατά πάχος αύξησης των ριζών, το σχίσιμο του φλοιού και η εκροή χυμού από τα έλκη των γυμνών τμημάτων των κεντρικών ριζών και της βάσης του κορμού, ο οποίος(χυμός) λόγω οξείδωσης των τανινών που περιέχει παίρνει ένα μαύρο χρώμα (από αυτό και η ονομασία μελάνωση). Τα έλκη έχουν συνήθως ανώμαλη περίμετρο και ακανόνιστο σχήμα.

Καταπολέμηση Για την θεραπεία της ασθένειας όταν έχει πια εκδηλωθεί, κανένα μέτρο δεν είναι αποτελεσματικό. Συνιστάται όμως για την διατήρηση της παραγωγικότητας των δέντρων, μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων, το ξελάκκωμα του φυτού, η αποκάλυψη των κυρίων ριζών κατά τις αρχές του χειμώνα, και το πότισμα των δέντρων με διάλυμα οξυχλωριούχου χαλκού ή βορδιγάλειου πολτού 5%. Αν η προσβολή είναι σοβαρή επιβάλλεται η άμεση εκρίζωση του δέντρου, η καύση των ριζών, η απολύμανση του γύρου χώρου με βορδιγάλειο πολτό και η αποφυγή επαναφύτευσης στην ίδια θέση για τουλάχιστον ένα χρόνο. Επειδή η ασθένεια ευνοείται σε υγρά κακώς αποστραγγιζόμενα εδάφη, οι νέες φυτείες θα πρέπει να γίνονται σε αγρούς που δεν συγκρατούν υπερβολική υγρασία, να αποφεύγεται το πότισμα με κατάκλιση (μεταδίδεται με το παρασυρόμενο νερό) ή θαπρέπεινα κατασκευαστεί αποστραγγιστικό δίκτυο.

Τα τελευταία χρόνια οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση της ασθένειας, προσανατόλισαν τις έρευνες προς νέες κατευθύνσεις και κυρίως για την εξεύρεση τρόπων βιολογικής αντιμετώπισης της. Οι δύο πιο ενδιαφέρουσες από αυτές τις έρευνες αποσκοπούν στηναντιμετώπισητηςμελάνωσηςμετουςεξήςτρόπους: - Με της διατάραξη της μικροβιακής χλωρίδας του μολυσμένου εδάφους ώστε να ευνοηθεί η ανάπτυξη άλλων μικροοργανισμών (μη παθογόνων) που ανταγωνίζονται έντονα και παρεμποδίζουν την δραστηριότητα του παθογόνου - Με την χρησιμοποίηση μυκορριζών. Οι μυκόρριζες είναι μύκητες του εδάφους που συμβιώνουν με τις ρίζες πολλών φυτών.

Phytophthora cambivora (καστανιά) Μελάνωση ριζών

Phytophthora cambivora (καστανιά) Μελάνωσηριζώνστηβάσητου κορμού

Σηψιριζίες Οφείλονται στην δράση δύο πολυφάγων παθογόνων μυκήτων: Armillaria mellea και Rosellinia necatrix. Γενικά η καστανιά είναι μετρίως ευαίσθητη στις προσβολές αυτών των δύο μυκήτων, που τελικά επιφέρουν την βαθμιαία αποξήρανση του φυτού. Ηπρώτη ένδειξη της παρουσίας του παρασίτου είναι η μάρανση που οφείλεται στη μείωση της τροφοδοσίας του δέντρου σε νερό. Ακολουθεί η πρόωρη πτώση των φύλλων και η εμφάνιση ξερών κλαδίσκων τους βλαστούς της κορυφής που πρώτοι δέχονται το αντίκτυπο από την βλάβη των ριζών

Βακτήριο το εξοιδητικό Το βακτήριο (Agrobacterium tumefaciens) εισέρχεται στο δέντρο από τραύματα και δημιουργεί καρκινώματα στον κορμό, τα κλαδιά και τις ρίζες. Προληπτικά θα πρέπει να αποφεύγονται οι καλλιεργητικές εργασίες (κλάδεμα) με βροχερό καιρό. Για την καταπολέμηση του συνιστάται η αφαίρεση των καρκινωμάτων και η επάλειψη τους με βακτηριοκτόνο σκεύασμα (π.χ. bacticin).

Ανθράκωση Προκαλείται από τον ασκομύκητα Mycosphaerella maculiformis που έχει δύο ατελείς κονιδιακές μορφές: Την Phyllosticta maculiformis που σχηματίζει πυκνίδια και το Cylindrosporium castaneicollum που σχηματίζει ακέρβουλα. Ο μύκητας προσβάλει τα φύλλα, όπου προκαλεί πολυάριθμες μικρές πολυγωνικές νεκρωτικές κηλίδες καστανού χρώματος. Συχνά πολλές κηλίδες ενώνονται και σχηματίζουν ευρύτερες νεκρωτικές επιφάνειες ενώ το φύλλο παίρνει κιτρινωπό χρώμα. Μετά την προσβολή ακολουθεί πρόωρη φυλλόπτωση η οποία όταν οι κλιματικές συνθήκες είναι πολύ ευνοϊκές για την ασθένεια, φθάνει μέχρι και την ολοκληρωτική αποφύλλωση των δέντρων από τις αρχές Σεπτεμβρίου ή και νωρίτερα.

Ωίδιο Προκαλείται από τον μύκητα Microsphaera alphitoides που προσβάλει και τη δρυ και την οξυά. Ο μύκητας προσβάλει κυρίως τα φύλλα και τους τρυφερούςποώδηςβλαστούςόπουπροκαλεί σημαντικές μορφολογικές και ανατομικές αλλοιώσεις. Τα φύλλα εμφανίζουν στην πάνω συνήθως επιφάνεια, υπόλευκες κηλίδες, αρχικά αραχνοειδείς οι οποίες στη συνέχεια καλύπτονται από ένα κονιορτώδες μυκηλιακό επίχρισμα που επεκτείνεται σιγά-σιγά σε όλο το έλασμα του φύλλου. Το προσβεβλημένο φύλλο, ιδίως εάν είναι νεαρό, κιτρινίζει και πέφτει πρόωρα και αφού συνήθως έχει παραμορφωθεί αρκετά έντονα.

Μουμιοποίηση καρπών Οφείλεται στον μύκητα Phomopsis endogena και εκδηλώνεται κυρίως κατά τον χρόνο διατήρησης των καρπών με μια φαιόχροη σήψη των κοτυληδόνων του καρπού ο οποίος τελικά μουμιοποιείται. Ημόλυνση γίνονται όταν οι καρποί βρίσκονται ακόμη στο δέντρο και σύμφωνα με ορισμένους ακόμη νωρίτερα, κατά την άνθηση ή κατά την διάρκεια ανάπτυξης του καρπού από το άνοιγμα εξόδου των στύλων.

Σκληρωτηνίαση Η Sclerotinia pseudotuberosa (τέλεια μορφή Rachodiella castaneae) είναι το αίτιο της ασθένειας αυτής που εκδηλώνεται με μερικό ή ολικό μαύρισμα των κοτυληδόνων του καρπού.

Ίωση: Γραμμική στιγμάτωση (Chestnut line pattern virus) Η ίωση αυτή είναι γνωστή μόνο στην Ιταλία όπου προκαλεί περιορισμένες ζημιές στα φύλλα. Εμφανίζεται με γραμμικές ακανόνιστες πριονωτές ραβδώσεις χρώματος ανοιχτού πράσινου προς κίτρινου. Τα συμπτώματα είναι συνήθως εμφανή την άνοιξη πάνω στα νεαρά φύλλα αλλά με την πάροδο του χρόνου η χλωρωτική επιφάνεια γίνεται κοκκινωπή και συνοδεύεται παράλληλα με την νέκρωση των κυττάρων.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΞΥΑΣ

Ασθένειες Τήξη Αρτιφύτρων Οφείλεται στον μύκητα Phatytophthora cactorum, Pythium debaryanum Ιώσεις Φύλλων Discula umbrinella: Προκαλεί στα φύλλα ακανόνιστες, με σκοτεινό περίγυρο, κηλίδες. Mycopharela manuliformis

Ασθένειες κορμών - κλαδιών Η μαύρη ψώρα του φλοιού : Μύκητας Ascodichaena rugosa, δημιουργεί στο φλοιό γέρικων δένδρων οξυάς, οριζόντιες μαύρες ανώμαλες ταινίες. Bulgaria inquinans fr.: ο μύκητας είναι σαπρόφυτο σενεκράδέντραοξυάς, δρυός και καρυδιάς, προκαλεί νέκρωση των κορυφών γηρασμένων δέντρων.

Νέκρωση του φλοιού της οξυάς Nectia coccinea Συμπτώματα Εμφάνιση στην αρχή του φλοιού μικρών μαύρων κηλίδων, που μπορεί να συνοδεύεται με την εκροή χυμού, που σχηματίζει μαύρη κρούστα. Οι κηλίδες σιγά- σιγά μεγαλώνουν και παίρνουν χρώμα κιτρινωπό. Γύρω από τον νεκρό φλοιό παρουσιάζονται τα κόκκινα σαν καρφίτσα, περιθήκια του μύκητα, που σιγά-σιγά γίνονται μαύρα.

ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΟΞΥΑΣ

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Οξυάς 1. Phyllaphis fagi. Περιγραφή εξάπλωση: Η αφίδα έχει μήκος 2 3 χιλ. χρώμα ωχροκίτρινο και καλύπτεται με λευκές κηλίδες. Βιολογία: Τα αβγά γεννιούνται το φθινόπωρο, στους βλαστούς της οξυάς, διαχειμάζουν και εκκολάπτονται την άνοιξη. Βλάβες: Μεγάλη ποσότητα κηρωδών και μελιτωδών εκκρίσεων που καλύπτουν το φύλλωμα. Τα φύλλα κατσαρώνουν αποκτούν καφέ χρώμα και νεκρώνονται. Πηγή: Δασική Εντομολογία Στέφανου Μαρκάλα

Έντομα Οξυάς 2. Rhynchaenus fagi. Περιγραφή εξάπλωση: Έχει μήκος 2 2,5 χιλ. χρώμα μαύρο, με καστανοκόκκινα πόδια και κεραίες. Βιολογία: Τα ενήλικα διαχειμάζουν και την άνοιξη τρέφονται με οφθαλμούς στην αρχή και μετά με τα νέο εκτυσσόμενα φύλλα, στα οποία δημιουργούν οπές. Τα θηλυκά αποθέτουν τα αβγά τους στην κάτω επιφάνεια των φύλλων κοντό στο κεντρικό νεύρο. Βλάβες: Απώλεια φυλλώματος Καταπολέμηση: Χρήση εντομοκτόνων Πηγή: Δασική Εντομολογία Στέφανου Μαρκάλα

Έντομα Οξυάς 3. Mikiola fagi Περιγραφή εξάπλωση: Η κηκιδόμυγα έχει μήκος 4 5 χιλ. και χρώμα μαυροκαστανό με κοκκινωπή κοιλιά. Βιολογία: Τα ενήλικα εμφανίζονται τον Μάιο Απρίλιο. Οι προνύμφες μπαίνουν στο εσωτερικό των νευρώσεων των φύλλων και προκαλούν τον σχηματισμό ενός ωοειδούς όγκου με μυτερή κορυφή. Οι όγκοι έχουν ύψος 5-10 και πλάτος 3-5χιλ. Το χρώμα τους είναι πράσινο και μετά κοκκινωπό. Σε κάθε όγκο υπάρχει μια προνύμφη. Έχουν μια γενεά. Βλάβες: Δημιουργία κηλίδων στα φύλλα.

ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ

1. Balaninus elephas. Προνύμφη τού Balaninus elephas. ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ Έντομα Καστανιάς Περιγραφή εξάπλωση: Μήκος 6 9χιλ. Χρώμακιτρινοκαστανόκαιφέρουνμικρό ρύγχος. Βιολογία: Τα ενήλικα πετούν Μάιο αρχές Αυγούστου, διεξάγουν φάγωμα ωρίμανσης, απομυζώντας χυμούς από τα νεύρα των φύλλων και τους καρπούς. Το Σεπτέμβριο οι ώριμες προνύμφες μπαίνουν στο έδαφος και διαχειμάζουν. Βλάβες: Η απομύζηση χυμών των ενήλικωναπότανεαράκάσταναοδηγεί στην ξήρανση τους, ενώ η προσβολή των προνυμφών έχει ως αποτέλεσμα το ολοκληρωτικό φάγωμα και την πρόωρη πτώση τους. Καταπολέμηση: Καταστροφή προσβεβλημένων καστανών, χημική καταπολέμηση με ψεκασμούς, χρήση εντομοκτόνων εδάφους.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ Έντομα Καστανιάς 2. Laspeyresia splendana Περιγραφή εξάπλωση: Έχουν χρώμα γκριζωπό. Οι προνύμφες φτάνουν τα 12 16 χιλ. και έχουν χρώμα ρόδινο. Βιολογία: Τα θηλυκά αποθέτουν τα αβγά τουςσταφύλλακαιλιγότεροστο περικάρπιο. Η πτήση των ενηλίκων γίνεται στον Ιούλιο Αύγουστο. Σε κάθε καρπό υπάρχει μία και σπάνια 2 3 προνύμφες. Η νύμφωση γίνεται την άνοιξη και έχει μια γενεά το έτος. Βλάβες: Καταστροφή των κάστανων. Καταπολέμηση: Καταστροφή των προσβεβλημένων κάστανων και χημική καταπολέμηση με ψεκασμούς. Προνύμφη τού Laspeyresia splendana.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ Έντομα Καστανιάς 3. Pammene fasciana. Περιγραφή εξάπλωση: Οι προνύμφες έχουν μήκος 10-13χιλ. Έχουν κεφάλι καστανό και σώμα ασπροκόκκινο με σκούρα στίγματα. Βιολογία: Το κάθε θηλυκό γεννάει τα αβγά στην κάτω επιφάνεια των φύλλων ή στα κύπελα των καρπών. Τρυπούν το καρπό και ανοίγουν επιμήκη στοές. Βλάβες: Καταστρέφει όλα τα κάστανα τουκυπέλλουκαιταξηραίνει. Καταπολέμηση: Καταστροφή των προσβεβλημένων καρπών, μηχανική καταπολέμηση με την χρήση χαρτονιών και χημική καταπολέμηση με ψεκασμούς. Προνύμφη τού Pammene fasciana.