Μαρία Παυλίδου Εκπαιδεύτρια Πρώτων Βοηθειών Συνδέσμου και Τάγματος Αγίου Ιωάννη 1
Ιδρύθηκε το 1926 Αγαθοεργό ίδρυμα συνδεδεμένο με το St John Order Ηνωμένου Βασιλείου (σε 42 χώρες). Aπό το 2009 ο Σύνδεσμος έχει καταστεί το 16 ο μέλος του Johanniter International (JOIN) που αποτελεί τον ευρωπαϊκό οργανισμό για τις πρώτες βοήθειες και τον εθελοντισμό. Σημειώνεται ότι ένας μόνο εθνικός οργανισμός μπορεί να είναι μέλος του JOIN 2
Η ενθάρρυνση κάθε έργου ανθρωπισμού και φιλανθρωπίας για μετριασμό του ανθρώπινου πόνου και η προαγωγή της υγείας του κοινού χωρίς καμιά διάκριση, κοινωνική, φυλετική ή άλλη. 3
Αναβάθμιση ιστοσελίδας http://www.stjohn.org.cy/ τηλ. 22663950 Το βιβλιάριο «Πρώτες Βοήθειες σε Επείγον Περιστατικό» με χορηγό την εταιρεία ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣΚΡΙΣΤΗΣ Φυλλάδιο με περιεκτικές πληροφορίες για το Τάγμα με επικέντρωση τις δραστηριότητες εθελοντισμού Η συνεργασία με το ΡΙΚ για την παραγωγή και προβολή μικρών ταινιών κάτω από συνθήκες προσομοίωσης περιστατικών πρώτων βοηθειών. 4
Τίτλος Διάρκεια σε ώρες Πλήρες Πρόγραμμα 30 Πρώτες Βοήθειες στην Εργασία με Απινίδωση 21 Πρώτες Βοήθειες στην Εργασία 18 Ανανέωση Πιστοποιητικού Πρώτων Βοηθειών 12 Προγράμματα για Νήπια και Βρέφη 12 Πρώτες Βοήθειες στην Εργασία-Επείγοντα Περιστατικά 6 Πρώτες Βοήθειες για Παιδιά και Εφήβους 15 Πρόγραμμα Κατάρτισης Εκπαιδευτών Πρώτων Βοηθειών 26 Εξοικείωση στη Χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή 6 5
Απόκτηση γνώσεων και ανάπτυξη δεξιοτήτων για παροχή Πρώτων Βοηθειών: Με ασφάλεια Γρήγορα Ήρεμα και Αποτελεσματικά 6
2013 Δημόσια Σχολεία Σύνολο μαθητών που παρακολούθησαν Ιδιωτικά Σχολεία 6,925 346 Μαθητές Β τάξης Γυμνασίου Πέτυχαν στις εξετάσεις 5,237 323 7
Είναι πηγή ζωής. Είναι τροφή του εγκεφάλου. Όταν αναπνέουμε οξυγόνο κυκλοφορεί στον εγκέφαλο και από εκεί αρχίζει η κυκλοφορία του προς όλο το σώμα μέσω του αίματος. Το οξυγόνο και η κυκλοφορία του αίματος είναι αλληλένδετα 8
Ανοικτός Αεραγωγός Αναπνοή) - (μεταφορά οξυγόνου O2 στο αίμα και ανταλλαγή του με C02) Κυκλοφορία του αίματος (μεταφορά οξυγόνου O2 στο αίμα και ανταλλαγή του με C02) 9
Μέσω της αναπνοής μας παίρνουμε: 78% Άζωτο 21% Οξυγόνο 1% Άλλα (0.2% Διοξείδιο του άνθρακα). Μέσω της εκπνοής αποβάλλουμε: 16% Oxygen. Ο οργανισμός μας χρειάζεται μόνο 5% για να λειτουργεί φυσιολογικά Με αναπνοές διάσωσης μπορούμε να δώσουμε οξυγόνο στον πάσχοντα από το 16% οξυγόνου που αποβάλλουμε 10
Άμεση ανταπόκριση και επιβίωση εγκεφάλου 3-4 χωρίς οξυγόνο σοβαρή εγκεφαλική βλάβη 4-10 χωρίς οξυγόνο βέβαιος θάνατος του εγκεφάλου 11
112 ή 199 12
Σύμφωνα με τον ΠΕΡΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ (Πρώτες Βοήθειες) ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΝΟΜΟ που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας στις 15 Μαΐου 2009: 13
Κάθε εργοδότης έχει υποχρέωση να φροντίσει για την εκπαίδευση στις Πρώτες Βοήθειες επαρκούς αριθμού εργαζομένων της επιχείρησης του, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους που μπορεί να δημιουργηθούν, τον αριθμό των εργοδοτουμένων. 14
Εύκολα αναγνωρίσιμο στεγανό κουτί 20 αυτοκόλλητα επιθέματα σε διάφορα μεγέθη 6 μεσαία αποστειρωμένα επιθέματα 2 μεγάλα αποστειρωμένα επιθέματα 1 αποστειρωμένο οφθαλμικό επίθεμα 6 τριγωνικοί επίδεσμοι 6 παραμάνες Γάντια μιας χρήσης 2 κυλινδρικοί επίδεσμοι ψαλίδι Τσιμπιδάκια Καθαριστικά μαντηλάκια τραυμάτων χωρίς οινόπνευμα Ταινίες λευκοπλάστ Μάσκα τσέπης ή πλαστικό κάλυμμα προσώπου Σημειωματάριο και μολύβι Τζέλι αλκοόλης Άλλα χρήσιμα αντικείμενα Κουβέρτα, σάκος επιβίωσης, φακός σφυρίχτρα Τρίγωνο αυτοκινήτου και ειδικό ευδιάκριτο γιλέκο για να τα έχετε στο αυτοκίνητο 15
Πρώτες βοήθειες είναι οι αρχικές ενέργειες που παρέχονται για αντιμετώπιση της κατάστασης ενός ατόμου που τραυματίστηκε ή παρουσίασε ξαφνικά πρόβλημα με την υγεία του μέχρι να φτάσει εξειδικευμένη βοήθεια. Το άτομο που προσφέρει τη βοήθεια ενεργεί με ασφάλεια τόσο για τον ίδιο όσο και για τους παρευρισκόμενους. 16
Το άτομο που έχει ολοκληρώσει ένα πρόγραμμα Πρώτων Βοηθειών και έχει αποκτήσει πιστοποιητικό ως Πρώτος Βοηθός από εγκεκριμένο Ίδρυμα. Δεν έχει νομική αστική ευθύνη σε περίπτωση αποτυχίας εφόσον: Ενεργεί με καλή θέληση. Έχει εκπαιδευτεί από πιστοποιημένο Ίδρυμα. Παρέχει τις Πρώτες βοήθειες σύμφωνα με όσα έχει διδαχθεί 17
Να διατηρήσει τον πάσχοντα στη ζωή Να εμποδίσει την επιδείνωση της κατάστασης του πάσχοντα Να συμβάλει στην βελτίωση της κατάστασης του πάσχοντα 18
Οποιοδήποτε επικίνδυνο περιστατικό που συμβαίνει ξαφνικά και το οποίο χρειάζεται άμεση διαχείριση ώστε να απομακρυνθεί ή να μειωθεί ο κίνδυνος. 19
Μην βάζετε τον εαυτό σας σε κίνδυνο! Αν δεν εξασφαλίσετε την δική σας ασφάλεια πρώτα τότε δεν θα μπορέσετε να προσφέρετε πρώτες βοήθειες με αποτελεσματικότητα! Αποφύγετε πιθανούς κινδύνους όπως: αιχμηρά αντικείμενα χημικές διαρροές Κτήρια που καταρρέουν 20
Αν δεν μπορείτε να αντιμετωπίσετε τους κινδύνους τότε καλύτερα να τηλ.: 112 ή 199 για εξειδικευμένη βοήθεια Η δική σας ασφάλεια είναι προτεραιότητα 21
Εμποδίστε μόλυνση μεταξύ εσάς και του πάσχοντα φορώντας γάντια όταν ασχολείστε με τραύματα και αιμοραγίες Χρησιμοποιείστε προστατευιτκή μάσκα όταν εισέρχεστε σε χώρο που έχει καπνό Η δική σας ασφάλεια είναι προτεραιότητα Καλύψτε δικά σας τραύματα Φορέστε προστατευτική ποδιά φορέστε μάσκα όταν δίνετε αναπνοές διάσωσης μη βήχετε, φταρνίζεστε μπροστά στο τραύμα Απορρίψετε όλα τα απόβλητα με ασφάλεια Χειριστείτε την ψυχολογία σας μετά το συμβάν 22
Απαλλαγείτε από τα χρησιμοποιημένα υλικά: γάντια, ποδιά, κλπ Καταστρέψετε τα καίγοντας τα, ή τοποθετείστε τα σε ειδικές σακούλες με ετικέτα και παραδώστε τα στο εξειδικευμένο προσωπικό όταν φθάσουν. Αιχμηρά αντικείμενα όπως βελόνες σε ειδικές κίτρινες σακούλες Καθαρίστε την περιοχή με αντισηπτικό ή χλωρίνη 23
Να έχετε έλεγχο της κατάστασης Να είστε ψύχραιμοι Να κερδίσετε την εμπιστοσύνη του πάσχοντα Να είστε ευγενείς με τον πάσχοντα Εξηγείστε στον πάσχοντα τι πρόκειται να κάνετε και γιατί Μη ξεχνάτε τις δικές σας ανάγκες 24
Διαχειριστείτε τον πάσχοντα στο χώρο που βρίσκεται εκτός αν υπάρχει εμφανής κίνδυνος π.χ. από: τροχαία ατυχήματα πυρκαγιά πνιγμό ηλεκτρικό ρεύμα Βεβαιωθείτε ότι σε τέτοια περίπτωση είστε κατάλληλα προετοιμασμένος ή έχετε τον κατάλληλο εξοπλισμό και βοήθεια για να μετακινήσετε τον πάσχοντα 25
Το όνομα σας Το τηλέφωνο σας Ακριβή τοποθεσία του συμβάντος Είδος και σοβαρότητα της κατάστασης Σύνολο πασχόντων Γένος Ηλικία Καιρικές συνθήκες Λεπτομέρειες για επικίνδυνες καταστάσεις 26
Προσωπικά στοιχεία του πάσχοντα αν υπάρχουν Ιστορικό του περιστατικού Σύντομη περιγραφή των τραυμάτων Ασυνήθιστη συμπεριφορά Αναφορά για καταγραφή των Ζωτικών Σημείων: επίπεδο ανταπόκρισης, ρυθμός αναπνοής και σφυγμός Ιατρικό ιστορικό(διαβήτης, κλπ) Τα δικά σας προσωπικά στοιχεία Βοήθεια που προσφέρθηκε 27
Περιγράψετε τι συνέβη Παραδώστε τις σημειώσεις Ακολουθείστε τις οδηγίες που σας δίνει το εξειδικευμένο προσωπικό Μπορεί να χρειαστεί να επικοινωνήσετε με τους συγγενείς του πάσχοντα Βοηθείστε να διατηρηθεί το περιβάλλον καθαρό μετά το περιστατικό 28
Αντιμετώπιση επείγοντος περιστατικού 29
ΤΟ ΣΤΟΜΑ Η ΜΥΤΗ Η ΤΡΑΧΕΙΑ ΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΤΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΑ ΑΓΓΕΙΑ Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΕ: ΕΙΣΠΝΟΗ ΕΚΠΝΟΗ ΠΑΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ (CO2 O2) ΣΤΟΥΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ 30
1. Danger- Κίνδυνος για εντοπισμό απειλητικών για τη ζωή καταστάσεων 2. Response- Ανταπόκριση 3. Airway Αεραγωγός 4. Breathing-Αναπνοή 5. Circulation- Κυκλοφορία αίματος 31
Τον τοποθετούμε στην Θέση Ανάνηψης 32
Πως τοποθετούμε τον πάσχοντα σε Θέση Ανάνηψης - Βίντεο 33
Γιατί; Παραμένει ο αεραγωγός ανοικτός και εξασφαλίζουμε την αναπνοή και καλύτερη ροή αίματος στον εγκέφαλο Αποφεύγουμε την κατάποση εμεσμάτων και άλλων υγρών Άνετη και σταθερή θέση ώστε να μην αναποδογυριστεί ο πάσχων. 34
ΚΑΡΠΑ (CPR) 35
30 συμπιέσεις θώρακα 2 εμφυσήσεις διάσωσης 36
Η ΚΑΡΠΑ συνεχίζεται μέχρι: - να φτάσει εξειδικευμένη βοήθεια - να νιώσετε πολύ κουρασμένος - να δείξει ο πάσχων σημεία επανάκτησης των αισθήσεων όπως βήχα, άνοιγμα ματιού, ομιλία ή κάνει κινήσεις ΚΑΙ - αρχίσει να αναπνέει φυσιολογικά και τότε θέση ανάνηψης και ζωτικά σημεία μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο 37
Ασύγχρονες, χαώδεις, μη αποτελεσματικές συσπάσεις των μυϊκών ινών της καρδιάς τη στιγμή της κατάρρευσης στις περισσότερες περιπτώσεις της καρδιακής ανακοπής. Η μοναδική αποτελεσματική θεραπεία είναι η έγκαιρη Απινίδωση. 38
Απινίδωση (Απινιδισμός) σημαίνει τη δίοδο ηλεκτρικού ρεύματος δια μέσου του καρδιακού μυός για να σταματήσει την κοιλιακή μαρμαρυγή και να επαναφέρει τη συγχρονισμένη ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς και την αυτόματη κυκλοφορία αίματος 39
Ιστορικό (τι συνέβη και τι ιατρικό ιστορικό υπάρχει; βραχιόλι medic alert, διαβήτηςπέννα ινσουλίνης, άσθμα κλπ Συμπτώματα - (ότι αισθάνεται ο πάσχων και σας περιγράφει π.χ. πόνος, ναυτία, δίψα, κρύο κλπ) Σημεία -ανωμαλίες που είναι ορατές από εσάς ή μπορείτε να τις ψηλαφήσετε π.χ. αιμορραγία, πρήξιμο, μυρωδιά, κλπ 40
Ενός ατόμου που έπαθε καρδιακή προσβολή είναι: 90% εάν δοθεί απινίδωση μέσα στο πρώτο λεπτό της κατάρρευσης του 7 10% λιγότερες για κάθε λεπτό που καθυστερεί η χρήση Απινιδωτή 41
Αλυσίδα Επιβίωσης έγκαιρη Ενεργοποίηση έγκαιρη ΚΑΡΠΑ έγκαιρη Απινίδωση έγκαιρη Εξειδικευμένη ΚΑΡΠΑ 112 ή 199 για να φτάσει εξειδικευμένη βοήθεια για να κερδηθεί χρόνος για να επαναλειτουργή σει η καρδιά για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση του πάσχοντα 42
Κάθε 10 λεπτά καταγράφουμε: 1. Επίπεδο ανταπόκρισης 2. Αναπνοή Ρυθμός/Συχνότητα Ενήλικες: 12-16 αναπνοές/1λεπτό Παιδιά: 20-30αναπνοές/1λεπτό Βάθος Ευχέρεια Θόρυβος 43
3. Σφυγμός: Ενήλικες: 60-80 σφυγμοί /1λεπτό Παιδιά - Βρέφη: 120-130 παλμοί/1λεπτό 4. Θερμοκρασία Σώματος: Φυσιολογική 37βαθμοί Κελσίου. 44
Προκαλείται συνήθως από τη ξαφνική παρεμπόδιση της ροής του αίµατος σε κάποιο μέρος της καρδιάς Η πιθανή αιτία μπορεί να είναι ένας θρόμβος σε μια αρτηρία της καρδίας Ο βασικός κίνδυνος που μπορεί να προκύψει είναι ότι η καρδιά μπορεί να σταματήσει 45
Πολλοί άνθρωποι που είναι επιρρεπείς σε καρδιακές προσβολές μπορούν και πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους ασπιρίνη την οποία πρέπει να μασήσουν σιγά σιγά και όχι να την καταπιούν αμέσως 46
Επίπονο συσφιγκτικό άλγος στο κέντρο του θώρακα που συχνά διαχέεται στην κάτω γνάθο και στο ένα ή και στα δύο άνω άκρα Σε αντίθεση με την στηθάγχη ο πόνος δεν περνά με ανάπαυση Αίσθημα ότι δεν υπάρχει αναπνοή Δυσπεψία, ζάλη ή λιποθυμία Αιφνίδια κατάρρευση του πάσχοντα Αίσθημα επικείμενου θανάτου Δέρμα κάτωχρο και κυάνωση στα χείλη Γρήγορος, αδύναμος και άρρυθμος σφυγμός Έντονη εφίδρωση Έντονη δίψα για αέρα 47
Να μειώσετε την επιβάρυνση της καρδίας με ανάπαυση Επείγουσα μεταφορά του πάσχοντα στο νοσοκομείο χωρίς καθυστέρηση 48
Εξασφαλίστε στον πάσχοντα αναπαυτικές συνθήκες για να μειώσει την επιβάρυνση της καρδίας Ημικαθιστή θέση με υποστήριξη της κεφαλής και των ώμων, με λυγισμένα γόνατα Τηλ 112 για ασθενοφόρο και δηλώστε υποψία καρδιακής προσβολής Εάν ο πάσχοντας έχει της αισθήσεις του, βοηθήστε να πάρει μια ασπιρίνη- 300mg την οποία πρέπει να μασήσει αργά Εάν ο πάσχων παίρνει φαρμακευτική αγωγή βοηθήστε τον να την πάρει Να είστε έτοιμοι για ΚΑΡΠΑ 49
ΑΙΤΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Αντίδραση στον πόνο Εξάντληση Έλλειψη φαγητού Συναισθηματική Αναστάτωση Μεγάλο Χρονικό Διάστημα Φυσικής Αδράνειας Καρδιακά Προβλήματα (Αρρυθμίες) Υπο/υπεργλυκαιμία (Διαβήτης) Ζάλη-Ναυτία Εφίδρωση Αδυναμία Αίσθημα μείωσης της ακοής Μείωση της όρασης 50
1. Ξαπλώνουμε τον ασθενή σε ύπτια θέση και ποτέ δεν τον βάζουμε να καθίσει. 2. Χαλαρώνουμε τα ρούχα γύρω από το λαιμό, το στήθος και τη μέση. 3. Βάζουμε τα πόδια σε ψηλότερη από το κεφάλι θέση. 51
Αν ο πάσχοντας δεν επανάκτηση γρήγορα τις αισθήσεις του τότε ανοίξτε τον αεραγωγό και ελέγξτε για αναπνοή. Ακολουθείστε τα βήματα που έχουμε μάθει για: Αναίσθητος Χωρίς Αναπνοή Αναίσθητος Με Αναπνοή 52
53
54
Σοβαρή αιμορραγία 1. Προστασία Κίνδυνος 2. Έλεγχος αιμορραγίας 3. Κάλυψη της πληγής 4. Αντιμετώπιση καταπληξίας (SHOCK) 5. Καλέστε ασθενοφόρο 55
1. Αφαιρέστε ή κόψτε ρούχα για να αποκαλυφθεί το τραύμα 2. Άμεση πίεση με καθαρό/αποστειρωμένο επίθεμα (αν υπάρχει ξένο σώμα πιέστε στις 2 πλευρές) 3. Ανυψώστε και στηρίξτε το άκρο πάνω από το επίπεδο της καρδιάς 56
4. Βοηθήστε τον πάσχοντα να ξαπλώσει σε κουβέρτα, ανυψώστε και στηρίξετε τα πόδια - Ελαχιστοποίηση συνεπειών καταπληξίας (SHOCK) 57
Δεν αφαιρούμε ποτέ το ξένο αντικείμενο για αποφυγή περαιτέρω τραυματισμού αγγείων και μεγαλύτερης ροής αίματος 58
Αιμορραγία από τη μύτη (ρινορραγία/επίσταξη) 59
Πείτε στον πάσχοντα να καθίσει και να γείρει το κεφάλι του αρκετά προς τα εμπρός για να τρέχει το αίμα έξω από τη μύτη. Ζητήστε του να αναπνέει από το στόμα και να πιέζει τα ρουθούνια του αμέσως κάτω από το κόκαλο για 10 λεπτά Συμβουλέψτε τον να μην μιλάει, να μην καταπίνει, βήχει, φτύνει ή φταρνίζεται, αφού μπορεί έτσι να διαταράξει το σχηματισμό θρόμβου Μετά από 10 λεπτά πείτε του να σταματήσει να πιέζει τη μύτη του Αν η αιμορραγία συνεχίζεται πέστε του να ξαναπιέσει για άλλα 10 λεπτά 60
Ρινορραγία (συν.) Όταν σταματήσει, ενώ ακόμα ο πάσχοντας γέρνει προς τα εμπρός, καθαρίστε την περιοχή με χλιαρό νερό, συμβουλέψτε τον να ξεκουραστεί για λίγες ώρες Αν η αιμορραγία ξαναρχίσει βοηθήστε τον και πάλι να ασκήσει πίεση, Αν η αιμορραγία είναι σοβαρή ή διαρκεί περισσότερο από 30 λεπτά, μεταφέρετε τον πάσχοντα στο Νοσοκομείο 61
Πνιγμονή 62
ΗΠΙΑ ΣΟΒΑΡΗ Ο Πάσχων: Ο Πάσχων δεν μπορεί να: ΒΗΧΕΙ ΚΑΙ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΜΕ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΙΛΗΣΕΙ ΝΑ ΒΗΞΕΙ, Ή ΝΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΕΙ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΘΑ ΧΑΣΕΙ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ 63
Στόχοι Να απομακρύνετε το εμπόδιο να αποκαταστήσετε κανονική αναπνοή Να μεριμνήσετε επειγόντως για τη μεταφορά του πάσχοντα στο νοσοκομείο, αν είναι ανάγκη. Προσοχή: Κάθε άτομο που δέχεται ισχυρή πίεση στην κοιλιακή χώρα πρέπει να παραπεμφθεί σε ιατρική εξέταση 64
Αγωγή 1. Πείτε στον πάσχοντα να βήξει (έλεγχος) 2. Δώστε πέντε (5) κτυπήματα στην πλάτη (έλεγχος) 3. Δώστε πέντε (5) κοιλιακές συμπιέσεις (έλεγχος) 4. Επαναλάβετε τα σημεία 2 και 3 τρείς φορές, ελέγχοντας το στόμα κάθε φορά 5. Αν η απόφραξη δεν απομακρυνθεί καλέστε ασθενοφόρο (112) 6. Αν ο πάσχων χάσει τις αισθήσεις του αρχίστε ΚΑΡΠΑ 65
Χαρακτηρίζεται από διαταραχή του επιπέδου συνείδησης ή πλήρη απώλεια επιπέδου συνείδησης (απώλεια αισθήσεων) Οι σπασμοί είναι ακούσιες συσπάσεις πολλών μυών του σώματος, προκαλούμενες από διαταραχή της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου 66
Αναγνώριση Έναρξη σπασμών. Η κάτω γνάθος είναι σφιγμένη και η αναπνοή θορυβώδης Στο στόμα μπορεί να εμφανιστεί σάλιο με αίμα αν ο πάσχων έχει δαγκώσει τη γλώσσα ή τα χείλη του Πιθανή απώλεια ούρων ή/και κοπράνων Μετά το πέρας της κρίσης οι μύες χαλαρώνουν, η αναπνοή γίνεται φυσιολογική και ο πάσχων ανακτά τις αισθήσεις του μέσα σε λίγα λεπτά (ζαλάδα, επίγνωση των πράξεων, συμπεριφορά) Μετά την κρίση ο πάσχων μπορεί να αισθάνεται κουρασμένος και να πέσει σε βαθύ ύπνο 67
Στόχοι Προστατεύσετε το πάσχοντα από τυχόν τραυματισμούς Δώσετε την απαραίτητη φροντίδα όταν επαναφέρει τις αισθήσεις του Κανονίστε την μεταφορά του πάσχοντα στο νοσοκομείο αν χρειάζεται 68
Αγωγή Οσο διαρκούν οι σπασμοί: Απομακρύνετε τυχόν κινδύνους που βρίσκονται γύρω του Σημειώστε το χρόνο έναρξης της κρίσης Κάντε χώρο γύρω του απομακρύνοντας τους παρευρισκόμενους Προστατέψτε το κεφάλι του βάζοντας κάτι μαλακό κάτω ή γύρω από αυτό 69
Αγωγή Όταν οι σπασμοί σταματήσουν ανοίξτε τον αεραγωγό ελέγξτε την αναπνοή και το σφυγμό Αν ο πάσχων δεν αναπνέει: Ετοιμαστείτε για ΚΑΡΠΑ Αν ο πάσχων αναπνέει: Περιποιηθείτε τυχόν τραυματισμούς Τοποθετήστε τον σε Θέση Ανάνηψης 70
Προσοχή! Καλέστε ασθενοφόρο στις πιο κάτω περιπτώσεις: Αν ο πάσχων : μείνει αναίσθητος για πάνω από δέκα (10) λεπτά έχει σπασμούς πάνω από πέντε (5) λεπτά είναι η πρώτη φορά που παθαίνει σπασμούς δεν έχει επίγνωση της κατάστασης του 71
72