ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΗ ηο ζσέδιο νόμος: «Μεηαθοπά ζηην εθνική νομοθεζία ηηρ Οδηγίαρ 2008/99/ΔΚ για ηην ποινική πποζηαζία ηος πεπιβάλλονηορ και άλλερ διαηάξειρ» Α. ΓΔΝΙΚΑ Οη ζχγρξνλεο ηάζεηο ζρεδηαζκνχ θαη δηακφξθσζεο ηεο πνιηηηθήο πεξηβάιινληνο θαη ησλ άιισλ πνιηηηθψλ, ζε εζληθφ θαη Κνηλνηηθφ επίπεδν, θαζψο θαη ε αλάγθε απνηειεζκαηηθήο άζθεζεο ησλ πνιηηηθψλ απηψλ ζην πιαίζην ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο, δεκηνπξγνχλ λένπο πξνζαλαηνιηζκνχο θαη επηβάιινπλ ηελ πξναγσγή κηαο πςεινχ επηπέδνπ πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο. ην πιαίζην απηφ θαζίζηαηαη επηηαθηηθή ε αλάγθε λα αληηκεησπηζζεί απνηειεζκαηηθά ην πξφβιεκα ηνπ πεξηβαιινληηθνχ εγθιήκαηνο πνπ ζπλερψο επηδεηλψλεηαη, κε ηδηαίηεξα δπζκελείο επηπηψζεηο ζηελ πνηφηεηα ηεο δσήο θαη ζηελ νηθνλνκία. Λφγσ ηεο ζεκαζίαο ηνπ ελλφκνπ αγαζνχ ηνπ πεξηβάιινληνο ζηελ θνηλσληθή δσή, είλαη εκθαλέο φηη απηφο πνπ θαηαζηξέθεη ην πεξηβάιινλ αλαηξεί ηηο ζεκειηψδεηο πξνυπνζέζεηο επηβίσζεο ηνπ αλζξψπνπ. Ωο εθ ηνχηνπ ε πξνζθπγή ζην πνηληθφ δίθαην έρεη θξηζεί αλαγθαία θαη ζθφπηκε ζηηο πεξηζζφηεξεο ζχγρξνλεο λνκνζεζίεο. Δίλαη δηαπηζησκέλν φηη νη πνηληθέο θπξψζεηο γηα ηα πεξηβαιινληηθά αδηθήκαηα έρνπλ επαξθψο απνηξεπηηθφ απνηέιεζκα θπξίσο γηα ηνπο αθφινπζνπο ιφγνπο: -ε επηβνιή πνηληθψλ θπξψζεσλ είλαη ελδεηθηηθή ηεο θνηλσληθήο απνδνθηκαζίαο πνπ δηαθέξεη πνηνηηθά απφ ηηο δηνηθεηηθέο θπξψζεηο ή ηνπο κεραληζκνχο απνδεκίσζεο πνπ πξνβιέπεη ην αζηηθφ δίθαην. - νη δηνηθεηηθέο ή άιιεο νηθνλνκηθέο θπξψζεηο κπνξεί λα κελ είλαη απνηξεπηηθέο φηαλ νη δξάζηεο δελ είλαη θεξέγγπνη ή, αληηζέησο, φηαλ είλαη νηθνλνκηθά ηζρπξνί - ηα κέζα γηα πνηληθέο έξεπλεο θαη δηψμεηο ζην πιαίζην θαη ηεο ακνηβαίαο δηθαζηηθήο αξσγήο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, είλαη ηζρπξφηεξα απφ ηα πξνβιεπφκελα απφ ην αζηηθφ θαη ην δηνηθεηηθφ δίθαην θαη σο εθ ηνχηνπ κπνξνχλ λα βειηηψζνπλ θαη λα θαηαζηήζνπλ πην απνηειεζκαηηθέο ηηο ελ ιφγσ δηαδηθαζίεο. -ηέινο, παξέρεηαη επηπιένλ εγγχεζε ακεξνιεςίαο, επεηδή νη αξκφδηεο γηα ηηο έξεπλεο αξρέο πνπ πξνβιέπεηαη λα ζπκκεηάζρνπλ ζηηο πνηληθνχ ραξαθηήξα έξεπλεο, είλαη άιιεο απφ ηηο δηνηθεηηθέο αξρέο πνπ έρνπλ ρνξεγήζεη ηηο άδεηεο εθκεηάιιεπζεο ησλ ξππνγφλσλ δξαζηεξηνηήησλ. 1
Ζ Διιάδα έρεη «λνκνζεηηθή ηζηνξία» ζηελ πνηληθή ζσξάθηζε ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο κε ην άξζξν 28 ηνπ λ.1650/1986 «γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο «(Α 160), λφκνπ-πιαηζίνπ πνπ εθδφζεθε θαη επηηαγή ηνπ άξζξνπ 24 ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 1975. Με ην λφκν απηφ εθθξάζηεθε ε αλάγθε γηα ζχγρξνλνπο θαη απνηειεζκαηηθνχο ζεζκνχο ζηνλ θξίζηκν ηνκέα ηεο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο. ην πιαίζην απηφ είρε απφ ηφηε δηαπηζησζεί απφ ηελ Πνιηηεία φηη νη θιαζηθνί θαλφλεο επηβνιήο πνηληθψλ θπξψζεσλ παξνπζίαδαλ αλεπάξθεηεο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη σο εθ ηνχηνπ θαζηεξψζεθαλ λέεο κνξθέο πνηληθψλ ξπζκίζεσλ ζηνλ ηνκέα απηφλ. Υαξαθηεξηζηηθή ήηαλ ε θαζηέξσζε απηνηεινχο πνηληθήο επζχλεο ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο πξνεξρφηαλ απφ ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο. Οη ξπζκίζεηο ηνπ λ.1650/1986 ζεσξήζεθαλ πξσηνπνξηαθέο ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν ζεζκηθφ πιαίζην πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο πνπ ίζρπε ζε άιια θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη εηδηθφηεξα ην άξζξν 28 κε ηελ πνηληθνπνίεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ αδηθεκάησλ. ήκεξα νη πεξηζζφηεξεο ζχγρξνλεο λνκνζεζίεο ησλ θξαηψλ κειψλ έρνπλ πηνζεηήζεη πνηληθέο δηαηάμεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Ωζηφζν νη πξνβιεπφκελεο θπξψζεηο δηαθέξνπλ αλάινγα κε ην θξάηνο κέινο, κε απνηέιεζκα λα παξαηεξνχληαη ζνβαξέο δηαθνξέο ζε φ,ηη αθνξά ην επίπεδν ησλ επηβαιιφκελσλ θπξψζεσλ γηα παξεκθεξή ή ηαπηφζεκα αδηθήκαηα. Σν πεξηβαιινληηθφ έγθιεκα ζπρλά έρεη δηαζπλνξηαθφ ραξαθηήξα ή επηπηψζεηο. Καηά ζπλέπεηα, δηαπηζηψζεθε φηη νη δξάζηεο κπνξνχζαλ λα εθκεηαιιεχνληαη πξνο φθειφο ηνπο ηηο πθηζηάκελεο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ λνκνζεζηψλ ησλ επηκέξνπο θξαηψλ κειψλ. Σν πξφβιεκα απηφ αληηκεησπίζηεθε ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο κε ηελ αλάιεςε ηεο δένπζαο λνκνζεηηθήο δξάζεο θαη ηελ πηνζέηεζε ηεο νδεγίαο 2008/99/ΔΚ. Β. Η ΟΓΗΓΙΑ 2008/99/ΔΚ Ζ Δπξσπατθή Έλσζε κεξηκλά, ζχκθσλα κε ην άξζξν 174 (παξάγξαθνο 2) ηεο πλζήθεο EΚ, γηα ηελ εμαζθάιηζε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ιακβάλεη ηα απαξαίηεηα κέηξα πνπ δηαζθαιίδνπλ ηελ πιήξε εθαξκνγή ησλ θαλφλσλ πνπ ζεζπίδεη ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ηα θξάηε κέιε έρνπλ εθδψζεη πνιπάξηζκεο λνκνζεηηθέο πξάμεηο κε ζηφρν ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Ωζηφζν, ε Δ.Δ. δηαπίζησζε φηη νη θπξψζεηο πνπ έρνπλ ζεζπίζεη ηα θξάηε κέιε δελ αξθνχλ πάληνηε γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Παξάιιεια αλ θαη ε θνηλνηηθή πεξηβαιινληηθή λνκνζεζία ππνρξεψλεη ζε δηάθνξεο πεξηπηψζεηο ηα θξάηε κέιε λα επηβάιινπλ απνηξεπηηθέο, απνηειεζκαηηθέο θαη αλαινγηθέο θπξψζεηο ζηηο πεξηπηψζεηο παξαβάζεσλ, δελ πθίζηαληαη θνηλνηηθέο δηαηάμεηο πνπ λα θαινχλ ηα θξάηε κέιε λα ζεζπίδνπλ ζπγθεθξηκέλεο θπξψζεηο πνηληθνχ ραξαθηήξα γηα ηα ζνβαξά πεξηβαιινληηθά αδηθήκαηα. 2
Δμ άιινπ είλαη γεγνλφο φηη ηα ζνβαξά πεξηβαιινληηθά εγθιήκαηα δελ αθνινπζνχλ πάληα ηα πθηζηάκελα γεσπνιηηηθά ζχλνξα. Δίλαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο σο εθ θχζεσο δηαζπλνξηαθά θαη θαηά ζπλέπεηα απαηηνχλ ζπλεξγαζία θαη θνηλέο αξρέο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. πλεθηηκψληαο απηά ηα δεδνκέλα ε Δπξσπατθή Έλσζε, ζεψξεζε επηηαθηηθή ηελ αλάγθε κηαο ζπλνιηθήο θαη νινθιεξσκέλεο πνηληθήο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο γηα ηελ πάηαμε ηνπ πεξηβαιινληηθνχ εγθιήκαηνο, κε ηελ ζέζπηζε ηεο νδεγίαο 2008/99/ΔΚ. Ζ νδεγία απηή έρεη ζπληαρζεί ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηνπ Υάξηε Θεκειησδψλ Γηθαησκάησλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη εηδηθφηεξα απηέο πνπ θαζνξίδνληαη ζην θεθάιαην VI απηνχ θαη επηδηψθεη λα πξναγάγεη ηελ ελζσκάησζε ζηηο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο κηαο πςεινχ επηπέδνπ πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο φπσο νξίδεηαη ζην άξζξν 37 ηνπ αλσηέξσ ράξηε. Ζ νδεγία 2008/99/ΔΚ αθνξά απνθιεηζηηθά θαη κφλν απηφ πνπ δελ κπνξνχλ λα επηηχρνπλ ηθαλνπνηεηηθά ηα θξάηε κέιε ρσξηζηά, δειαδή ηελ θαζηέξσζε εληαίνπ ειάρηζηνπ πιαηζίνπ πνηληθήο πξνζηαζίαο γηα νιφθιεξε ηελ ΔΔ, κέζσ ηνπ νπνίνπ λα είλαη δπλαηή ε απνηειεζκαηηθφηεξε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ζεζπίδνληαο παξάιιεια θνηλέο αξρέο θαη πξνζεγγίζεηο γηα ηα θξάηε κέιε. Με ηηο ξπζκίζεηο ηεο νδεγίαο θαζηεξψλεηαη κηα πεξηνξηζκέλε πξνζέγγηζε γηα ηα θξάηε κέιε πνπ αλαθέξεηαη: - ζηελ ελαξκφληζε ελφο θαηαιφγνπ ζνβαξψλ πεξηβαιινληηθψλ αδηθεκάησλ, ηα νπνία πξέπεη λα ζεσξνχληαη πνηληθψο θνιάζηκα ζε φιε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, εθφζνλ δηαπξάηηνληαη εθ πξνζέζεσο ή, ηνπιάρηζηνλ, ιφγσ βαξείαο ακέιεηαο - ζηελ ελαξκφληζε ηνπ πεδίνπ ηεο επζχλεο ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ θαη ζηελ επηβνιή ζε βάξνο ηνπο πνηληθψλ θπξψζεσλ - ζηελ πξνζέγγηζε ησλ επηπέδσλ ησλ πξνβιεπφκελσλ θπξψζεσλ κε απνηειεζκαηηθέο, αλαινγηθέο θαη απνηξεπηηθέο πνηληθέο θπξψζεηο, ηδίσο ζηα ζνβαξά πεξηβαιινληηθά εγθιήκαηα. Έηζη εμαζθαιίδεηαη φηη νη ζνβαξέο πεξηπηψζεηο πεξηβαιινληηθψλ εγθιεκάησλ αληηκεησπίδνληαη αλάινγα ζε φια ηα θξάηε κέιε θαη φηη νη δξάζηεο δελ ζα κπνξνχλ λα επσθειεζνχλ απφ ηηο πθηζηάκελεο δηαθνξέο ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο. Παξάιιεια δηεπθνιχλεηαη ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ζε πεξηπηψζεηο δηαζπλνξηαθψλ επηπηψζεσλ, δηφηη νη θνηλνί θαλφλεο γηα ηα πνηληθά αδηθήκαηα θαζηζηνχλ δπλαηή ηε ρξήζε απνηειεζκαηηθψλ κεζφδσλ έξεπλαο θαη βνήζεηαο εληφο θαη κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. Ζ επηινγή απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ηνπ λνκνζεηηθνχ κέζνπ ηεο «νδεγίαο» ζεσξήζεθε σο ην πην ελδεδεηγκέλν κέζν, επεηδή θαζηεξψλεη δεζκεπηηθφ ειάρηζην πξφηππν γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ, αθήλνληαο παξάιιεια πεξηζψξηα επειημίαο ζηα θξάηε κέιε φζνλ αθνξά ηελ εθαξκνγή ηεο νδεγίαο θαη ηε κεηαθνξά ηεο ζηελ εζληθή πνηληθή λνκνζεζία. Δηδηθφηεξα ηα θξάηε κέιε είλαη ειεχζεξα λα δηαηεξήζνπλ ή λα θαζηεξψζνπλ απζηεξφηεξα κέηξα απφ ηα πξνβιεπφκελα ζηελ νδεγία. Γηα παξάδεηγκα, 3
έρνπλ ην δηθαίσκα λα θαζηεξψζνπλ επηπιένλ αδηθήκαηα, λα δηεπξχλνπλ ην πεδίν ηεο πνηληθήο επζχλεο ψζηε λα θαιχπηνληαη θαη πεξηπηψζεηο απιήο ακέιεηαο ή/θαη λα πξνζζέζνπλ επηπιένλ ηχπνπο θαη πςειφηεξα επίπεδα πνηλψλ. Γ. ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΒΑΙΚΟΙ ΑΞΟΝΔ ΠΟΤ ΓΙΑΠΔΡΝΟΤΝ ΣΟ ΝΟΜΟ Mε ην πξνσζνχκελν λνκνζρέδην ελζσκαηψλεηαη ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε ε νδεγία 2008/99. Ζ ελζσκάησζε ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε ησλ δηαηάμεσλ ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο, εληάζζεηαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε πθηζηάκελε εζληθή λνκνζεζία θαη εηδηθφηεξα ην άξζξν 28 ηνπ λ.1650/1986, πέξαλ ηεο θαζαπηφ πνηληθνπνίεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ αδηθεκάησλ, έρεη ήδε ζεζπίζεη ηελ πνηληθή επζχλε ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ νπνίσλ πξνθαιείηαη ή ελδέρεηαη λα πξνθιεζεί ξχπαλζε ή ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη επηπιένλ πεξηιακβάλεη ξπζκίζεηο απζηεξφηεξεο απφ απηέο ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο. Δηδηθφηεξα ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ θνηλνηηθνχ «θεθηεκέλνπ» πνπ αθνξά ην πεξηβάιινλ, έρεη ελζσκαησζεί ζηελ εζληθή λνκνζεζία ζχκθσλα κε ηηο λνκνζεηηθέο εμνπζηνδνηήζεηο ηνπ λ.1650/1896 θαη θαηά ζπλέπεηα ηα θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα πνπ παξαβαίλνπλ ηηο ζρεηηθέο ξπζκίζεηο, έρνπλ ήδε εληαρζεί ή εληάζζνληαη ζην θαζεζηψο ησλ πνηληθψλ θπξψζεσλ ηνπ άξζξνπ 28. Καηά ζπλέπεηα πέξαλ ηεο θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο πνπ απαξηζκείηαη ζηα παξαξηήκαηα Α θαη Β ηεο νδεγίαο 2008/99/ΔΚ, επηπιένλ έλαο κεγάινο αξηζκφο θνηλνηηθψλ νδεγηψλ γηα ην πεξηβάιινλ έρεη ελζσκαησζεί ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε ζχκθσλα κε ην λ.1650/1986. Έηζη ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο πνηληθήο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο ζχκθσλα κε ηελ εζληθή λνκνζεζία (άξζξν 28 ηνπ λ.1650/1986), είλαη εθ ησλ πξαγκάησλ επξχηεξν απηνχ ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο. Απφ ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία πνπ αλαθέξεηαη ζηα παξαξηήκαηα Α θαη Β ηεο νδεγίαο 2008/99/ΔΚ, κφλν νη νδεγίεο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ ηαμηλφκεζε θαη επηζήκαλζε επηθίλδπλσλ νπζηψλ θαη παξαζθεπαζκάησλ, ζηελ παξαγσγή, επεμεξγαζία, ρξήζε θαη δηάζεζε ππξεληθψλ νπζηψλ ή άιισλ ξαδηελεξγψλ πιηθψλ, ζηελ απφξξηςε ή εηζαγσγή ηνληίδνπζαο αθηηλνβνιίαο ζηνλ αέξα, ην έδαθνο ή ην λεξφ θαη ζηηο εθπνκπέο αέξησλ ξχπσλ απφ ηνπο θηλεηήξεο νρεκάησλ, δελ έρνπλ ελζσκαησζεί ζηελ εζληθή λνκνζεζία ζχκθσλα κε ην λ.1650/1986 αιιά κε άιιεο λνκνζεηηθέο εμνπζηνδνηήζεηο, ρσξίο πξφβιεςε εηδηθψλ πνηληθψλ θπξψζεσλ ζηνπο παξαβάηεο. Με ην λνκνζρέδην απηφ εληάζζνληαη νη λνκνζεηηθέο πξάμεηο ελζσκάησζεο ησλ αλσηέξσ νδεγηψλ ζην θαζεζηψο πνηληθήο πξνζηαζίαο ηνπ άξζξνπ 28 ηνπ λ.1650/1986. 4
Παξάιιεια ε Πνιηηεία εθηηκψληαο θαη αμηνινγψληαο ηελ επηηαγή ηνπ θνηλνηηθνχ λνκνζέηε γηα ζέζπηζε θαη εθαξκνγή απνηξεπηηθψλ, απνηειεζκαηηθψλ θαη αλαινγηθψλ θπξψζεσλ θαη πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί πιεξέζηεξα θαη πην νινθιεξσκέλα ζηηο λέεο απαηηήζεηο θαη ηνπο πξνζαλαηνιηζκνχο ηνπ θνηλνηηθνχ πεξηβαιινληηθνχ θεθηεκέλνπ, πξνβαίλεη ζηελ πηνζέηεζε ελφο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ πνπ ζηνρεχεη: α) ζηελ πεξαηηέξσ βειηίσζε, επί ην απζηεξφηεξν, ησλ πθηζηάκελσλ ξπζκίζεσλ ηνπ άξζξνπ 28 ηνπ λ.1650/1986, κε ηελ πηνζέηεζε ησλ αλαγθαίσλ πξνο ηνχην ηξνπνπνηήζεσλ, πνπ ζα δηαζθαιίδνπλ πην απνηειεζκαηηθή πεξηβαιινληηθή πξνζηαζία, ζχκθσλα κε ηα ζεκεξηλά δεδνκέλα β) ζηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ πνηληθνχ θψδηθα θαη άιιεο πνηληθήο λνκνζεζίαο κε δηαηάμεηο πεξηβαιινληηθήο πξνζηαζίαο γ) ζηελ ζέζπηζε εηδηθψλ δηθνλνκηθψλ δηαηάμεσλ ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο νη Δπηζεσξεηέο Πεξηβάιινληνο πνπ έρνπλ ζπζηαζεί κε ην άξζξν 9 ηνπ λ.2947/2001 (Α 228), εμνπιίδνληαη κε πξναλαθξηηηθέο αξκνδηφηεηεο θαη ελδπλακψλεηαη ν ξφινο ηνπο ζηελ πξφιεςε, ηελ απνηξνπή θαη ηελ επέθηαζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ εγθιεκάησλ. Με απηά ηα λνκνζεηηθά δεδνκέλα εληζρχεηαη ν παξεκβαηηθφο ξφινο ηεο Πνιηηείαο ζηελ δηακφξθσζε θαη άζθεζε απνηειεζκαηηθψλ πνιηηηθψλ γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ απνηξνπή δεκηνγφλσλ γηα ην πεξηβάιινλ ελεξγεηψλ. Σν πεξηερφκελν απηνχ ηνπ λνκνζρεδίνπ ζπληίζεηαη απφ ηα αθφινπζα δχν κέξε: 1. Σν πξψην κέξνο, κε ην νπνίν γίλεηαη ελζσκάησζε ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο 2008/99/ΔΚ ζην Δζληθφ Γίθαην θαη ζην νπνίν αλαθέξνληαη νη γεληθέο δηαηάμεηο θαη πεξηγξάθνληαη ηα αδηθήκαηα πνπ είλαη πνηληθά θνιάζηκα 2. Σν δεχηεξν κέξνο, ην νπνίν πεξηέρεη εζληθά κέηξα εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο 2008/99/ΔΚ θαη πεξηιακβάλεη δηαηάμεηο, κε ηηο νπνίεο ηξνπνπνηείηαη ην άξζξν 28 ηνπ λ.1650/1986, εηδηθέο δηθνλνκηθέο δηαηάμεηο, ηξνπνπνηήζεηο ηνπ πνηληθνχ Κψδηθα θαη άιισλ πνηληθψλ δηαηάμεσλ, ηελ εηδηθή δηάηαμε θαη ηα παξαξηήκαηα ηνπ λνκνζρεδίνπ. 5
Διδικόηεπα επί ηων άπθπων ηος νόμος: ΠΡΩΣΟ ΜΔΡΟ Μεηαθοπά ζηην εθνική νομοθεζία ηηρ Οδηγίαρ 2008/99/ΔΚ Σν Πξψην Μέξνο ηνπ λφκνπ πεξηιακβάλεη δηαηάμεηο ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο νη νπνίεο πξέπεη ππνρξεσηηθά λα ελζσκαησζνχλ ζην εζληθφ δίθαην θαηά ηξφπν ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη θαη λα ειέγρεηαη ε νξζή θαη πιήξεο ζπκκφξθσζε κε απηέο. Άπθπο 1 Ανηικείμενο ην άξζξν απηφ πξνβιέπεηαη φηη ν λφκνο εθδίδεηαη ζην πιαίζην ζπκκφξθσζεο ηνπ εζληθνχ δηθαίνπ κε ηηο δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο 2008/99/ΔΚ θαη θαζνξίδεηαη ην αληηθείκελφ ηνπ, πνπ είλαη ε απνηειεζκαηηθή πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο κε ηε ζέζπηζε απνηξεπηηθψλ, αλαινγηθψλ θαη απνηειεζκαηηθψλ θπξψζεσλ κέζσ ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ. Άπθπο 2 Οπιζμοί To άξζξν απηφ απνβιέπεη ζηνλ θαζνξηζκφ ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ βαζηθψλ φξσλ πνπ δηέπνπλ ην λφκν, «παξάλνκε», «πξνζηαηεπφκελα είδε άγξηαο ρισξίδαο θαη παλίδαο», «νηθφηνπνο/ελδηαίηεκα εληφο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρήο», «λνκηθφ πξφζσπν», «ηζχλνπζα ζέζε». Οη έλλνηεο ησλ φξσλ θαζνξίδνληαη κε θξηηήξην ηελ επηζηεκνληθή αθξίβεηα θαη πιεξφηεηα θαη ζχκθσλα κε ην θνηλνηηθφ θεθηεκέλν θαη ε δηαηχπσζή ηνπο επεξεάδεη ηηο θαηεπζχλζεηο εξκελείαο ηνπ λφκνπ.. Ζ πξνζζήθε ηεο έλλνηαο ηζχλνπζα ζέζε θξίζεθε πξνθεηκέλνπ λα ελζσκαησζεί ζην εζληθφ δίθαην ε αληίζηνηρε έλλνηα ηνπ άξζξνπ άξζξ. 6 παξ. 1 Οδεγίαο 2008/99/ΔΚ, κε ηελ νπνία ζπλδένληαη ηδηαηηέξσο ζνβαξέο ζπλέπεηεο φπσο ε «πνηληθή» επζχλε λνκηθψλ πξνζψπσλ, ε απηνηειήο πνηληθή επζχλε ηνπ θπζηθνχ πξνζψπνπ πνπ έρεη ηελ εμνπζία αληηπξνζψπεπζεο, ιήςεο απνθάζεσλ θαη ειέγρνπ εληφο ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ. Ζ έλλνηα ηνπ φξνπ απηνχ είλαη ρξήζηκε θαηά θχξην ιφγν γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 28 ηνπ λ.1650/1986 φπσο ηξνπνπνηείηαη κε ην άξζξν 8 ηνπ παξφληα λφκνπ. Άπθπο 3 Αδικήμαηα 6
ην άξζξν απηφ πξνζδηνξίδνληαη ηα αδηθήκαηα ηα νπνία επηζχξνπλ ηηο θπξψζεηο πνπ πξνβιέπνληαη ζηα άξζξα 4,5 θαη 7 ηνπ λφκνπ. ηελ πιεηνςεθία ηνπο ηα αδηθήκαηα νξίδνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηα απνηειέζκαηα ησλ ζρεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, δειαδή ηελ πξφθιεζε ή ην ελδερφκελν πξφθιεζεο ζνβαξήο βιάβεο ζε πξφζσπα ή ζην πεξηβάιινλ. Όια ζρεδφλ ηα αδηθήκαηα πξνυπνζέηνπλ ηε δηάπξαμή ηνπο ππφ «παξάλνκεο» ζπλζήθεο, ζεσξψληαο «παξάλνκε» θάζε πξάμε ε νπνία παξαβαίλεη ηελ λνκνζεζία θαη ηηο θαλνληζηηθέο πξάμεηο πνπ εθδίδνληαη ζε εθαξκνγή ηεο κε ζηφρν ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. ην κφλν απηφλνκν αδίθεκα, ην νπνίν αλαθέξεηαη ζην άξζξν 3 ζηνηρείν α), ην απνηέιεζκα, δειαδή ν ζάλαηνο ή ε βαξηά ζσκαηηθή βιάβε, ζεσξείηαη ηφζν ζνβαξφ πνπ δελ είλαη αλάγθε λα πιεξνχηαη ε απαίηεζε ηεο παξάλνκεο πξάμεο γηα λα δηθαηνινγεζεί ε πνηληθνπνίεζή ηνπ. Σα αδηθήκαηα αλαθέξνληαη ζε «πιηθά» θαη φρη ζε «νπζίεο» (άξζξν 3 ζηνηρεία α) θαη β)) δεδνκέλνπ φηη πξφθεηηαη γηα γεληθφηεξν φξν. ηελ παξάγξαθν (β) νξίδεηαη σο εηδηθφ αδίθεκα ε παξάλνκε κεηαθνξά Απνβιήησλ. Οη παξάλνκεο κεηαθνξέο απνβιήησλ πξέπεη λα ζεσξνχληαη πνηληθά αδηθήκαηα κφλν ζε ζνβαξέο πεξηπηψζεηο, δειαδή φηαλ πξαγκαηνπνηνχληαη κε θεξδνζθνπηθά θίλεηξα θαη αθνξνχλ πνζφηεηεο πνπ είλαη αδχλαηνλ λα ζεσξεζνχλ ακειεηέεο. Αληίζηνηρα ε παξάλνκε θαη νπζηαζηηθή ππνβάζκηζε ηνπ πξνζηαηεπφκελνπ νηθνινγηθνχ ελδηαηηήκαηνο ζπληζηά αδίθεκα. Πνιιά αδηθήκαηα πεξηιακβάλνπλ αζαθείο- αφξηζηνπο φξνπο φπσο «νπζηαζηηθή δεκία» ή «βαξέο ζσκαηηθέο βιάβεο». Οη ελ ιφγσ φξνη δελ νξίδνληαη δηφηη ν πξνζδηνξηζκφο ηνπο επαθίεηαη ζην θξάηνο κέινο, ην νπνίν θαιείηαη λα ηνπο εξκελεχζεη ζχκθσλα κε ην δηθφ ηνπ λνκηθφ ζχζηεκα. Ζ ζπκπεξηθνξά πνπ πεξηγξάθεηαη ζην άξζξν απηφ ζεσξείηαη πνηληθφ αδίθεκα εθφζνλ εθηειείηαη εθ πξνζέζεσο ή είλαη ηνπιάρηζηνλ απνηέιεζκα ακέιεηαο. Ζ ξχζκηζε απηή (ακέιεηα) είλαη απζηεξφηεξε απφ απηήλ ηεο νδεγίαο (βαξεία ακέιεηα) δηφηη ήδε απφ ηελ πθηζηάκελε λνκνζεζία (άξζξν 28 λ.1650/1986) είρε πξνβιεθζεί ε πνηληθνπνίεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο ξχπαλζεο ή ππνβάζκηζεο, απφ ακέιεηα. Άπθπο 4 Ηθική αςηοςπγία και ζςνέπγεια ην άξζξν απηφ αλαθέξεηαη φηη ε ζπκκεηνρή ζηε δηάπξαμε πεξηβαιινληηθνχ εγθιήκαηνο ηηκσξείηαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 45-49 ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα. Ζ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ απηνχ ζα κπνξνχζε λα παξαιεθζεί απφ ην λφκν γηαηί εμππαθνχεηαη ζχκθσλα κε ην εζληθφ λνκηθφ καο ζχζηεκα, φκσο ε αλαθνξά ηεο ζπλάδεη κε ηηο αλάγθεο νξζήο ελζσκάησζεο ηεο αληίζηνηρεο ξχζκηζεο ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο. 7
Άπθπο 5 Κςπώζειρ Γηα ηελ πάηαμε ησλ πεξηβαιινληηθψλ αδηθεκάησλ ν θνηλνηηθφο λνκνζέηεο επηηάζζεη ηελ επηβνιή απνηειεζκαηηθψλ, αλαινγηθψλ θαη απνηξεπηηθψλ πνηλψλ ηφζν γηα ηα θπζηθά φζν θαη γηα ηα λνκηθά πξφζσπα, κε ζηφρν ηελ θνηλή πξνζέγγηζε ηνπ επηπέδνπ ησλ επηβαιιφκελσλ πνηλψλ απφ ηηο λνκνζεζίεο ησλ θξαηψλ κειψλ ηνπιάρηζηνλ γηα ηηο ηδηαίηεξα ζνβαξέο πεξηπηψζεηο πεξηβαιινληηθνχ εγθιήκαηνο. Με ην άξζξν απηφ θαζνξίδεηαη επζέσο ην θαζεζηψο πνηληθήο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο γηα ηα αδηθήκαηα ηνπ άξζξνπ 3, πνπ είλαη απηφ ηνπ άξζξνπ 28 ηνπ λ.1650/1986, ην νπνίν βειηηψλεηαη θαη εκπινπηίδεηαη κε λέεο ξπζκίζεηο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 8 ηνπ παξφληνο λφκνπ, εηζάγνληαο απζηεξφηεξν πιαίζην θπξψζεσλ απφ απηφ ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο ψζηε λα αληαπνθξίλεηαη πιεξέζηεξα ζηελ επίηεπμε ησλ εζληθψλ θαη θνηλνηηθψλ πεξηβαιινληηθψλ ζηφρσλ. Άπθπο 6 Δςθύνη νομικών πποζώπων χκθσλα κε ηελ νδεγία πξέπεη λα εμαζθαιίδεηαη ε δπλαηφηεηα ζέζπηζεο επζχλεο ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ γηα αδηθήκαηα ηα νπνία δηαπξάηηνληαη επ σθειεία ηνπο απφ πξφζσπα ηα νπνία ελεξγνχλ εμ νλφκαηφο ηνπο ή φηαλ ηα ελ ιφγσ πξφζσπα έρνπλ πεξηζψξηα δξάζεο εμαηηίαο ειιείςεσλ σο πξνο ηελ επηηήξεζε ή ηνλ έιεγρν. ην άξζξν απηφ αλαγλσξίδεηαη επζέσο ε πνηληθή επζχλε ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ, εθφζνλ απηή έρεη ήδε ζεζπηζζεί κε ην άξζξν 28 ηνπ λ.1650/1986 ην νπνίν βειηηψλεηαη θαη εκπινπηίδεηαη κε πξφζζεηεο λέεο ξπζκίζεηο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 8 ηνπ παξφληα λφκνπ. Άπθπο 7 Κςπώζειρ καηά νομικών πποζώπων Με ην άξζξν απηφ θαζνξίδνληαη επζέσο νη πνηλέο πνπ επηβάιινληαη ζηα λνκηθά πξφζσπα πνπ έρνπλ επζχλε ζχκθσλα κε ην άξζξν 7, πνπ είλαη απηέο ηνπ άξζξνπ 28 ηνπ λ.1650/1986, ην νπνίν βειηηψλεηαη θαη εκπινπηίδεηαη κε λέεο ξπζκίζεηο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 9 ηνπ παξφληα 8
λφκνπ, εηζάγνληαο απζηεξφηεξν πιαίζην θπξψζεσλ γηα ηα λνκηθά πξφζσπα απφ απηφ ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο. ΓΔΤΣΔΡΟ ΜΔΡΟ ΔΘΝΙΚΑ ΜΔΣΡΑ ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΗ ΟΓΗΓΙΑ 2008/99/ΔΚ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Β Σποποποίηζη ηος Ν. 1650/1986 Άπθπο 8 Με ηελ παράγραθο 1 αληηθαζίζηαηαη ε παξάγξαθνο 1 ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/1986 Ζ λέα παξάγξαθνο 1 είλαη ην εδάθην β ηεο πξψελ παξαγξάθνπ 1 απφ ηελ νπνία εμαιείθεηαη ην ζηνηρείν «θαη σποβαζκίδεη ηο περηβάιιολ» θαζφζνλ θξίλεηαη φηη πξέπεη πιένλ λα απεηιείηαη πνηλή θαη γηα ηνλ θίλδσλο ξχπαλζεο ή ππνβάζκηζεο πνπ πξνθαιεί ήδε ε άζθεζε δξαζηεξηφηεηαο ή επηρείξεζεο, πνπ δελ έρεη ειεγρζεί σο πξνο ηηο πεξηβαιινληηθέο-ηεο επηπηψζεηο, τωρίς επηπιέολ λα απαηηείηαη λα έρεη πξάγκαηη επέιζεη ξχπαλζε ή ππνβάζκηζε. ε θάζε πεξίπησζε ε πξφθιεζε ξχπαλζεο ή ππνβάζκηζεο ηηκσξείηαη απηνηειψο κε ηηο επφκελεο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο, ππφ αληηθαηάζηαζε άξζξνπ. Με ηελ παράγραθο 2 αληηθαζίζηαηαη ε παξάγξαθνο 2 ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/1986 Σν λέν εδάθηο α ηεο παξαγξάθνπ 2 είλαη ην εδάθην α ηεο πξψελ παξαγξάθνπ 1 κε ην νπνίν ζεζπίδεηαη ην βαζηθό έγθιεκα θαηά ηνπ πεξηβάιινληνο θαη θαζηεξψλεηαη πνηληθή κεηαρείξηζε αληίζηνηρε κε απηήλ, πνπ επηθπιάζζεηαη γηα ηα θοηλώς επηθίλδσλα εγθιήκαηα ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα (άξζξ. 264 επ. ΠΚ) θαζφζνλ ν δξάζηεο πξνθαιεί, κε ηελ πξάμε ή ηελ παξάιεηςή ηνπ, «θνηλφ θίλδπλν» (βι. Μ. Κατάθα-Γθκπάληη, ζε ΔθδΠνηλΓηθ 14, Κνηλψο επηθίλδπλα εγθιήκαηα, άξζξα 264-289 ΠΚ, 1999, ζει. 70-98, Ν. Αλδξνπιάθε, ΠνηλΓηθΓελΜεξ, Θεσξία γηα ην έγθιεκα, 2000, ζει. 178) θαζψο θαη ηα εγθιήκαηα θαηά ηεο δσήο θαη ηεο ζσκαηηθήο αθεξαηφηεηαο θαη πγείαο (άξζξ. 299 επ., 308 επ. ΠΚ). Σν λέν εδάθηο β είλαη ε πξψελ παξάγξαθνο 2 Ζ εηδηθή πξφβιεςε γηα ηέιεζε απφ ακέιεηα δελ θαηαιακβάλεη ηε λέα παξάγξαθν 1 δηφηη ε άζθεζε δξαζηεξηφηεηαο θιπ ρσξίο άδεηα πξνθαλψο δελ κπνξεί λα ηειεζηεί απφ ακέιεηα. Με ην λέν εδάθηο γ πξνβιέπεηαη γηα πξψηε θνξά πξνλνκηνχρνο κνξθή ηνπ βαζηθνχ εγθιήκαηνο πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνχλ ειαθξέο πεξηπηψζεηο ξχπαλζεο θιπ ελψ θξίλεηαη φηη ε πεξηνξηζκέλε ξχπαλζε απφ ακέιεηα δελ πξέπεη λα είλαη αμηφπνηλε. Με ηελ παράγραθο 3 αληηθαζίζηαηαη ε παξάγξαθνο 3 ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/1986 Με ηα ζηνηρεία α θαη β ηνπ εδαθίνπ α ζπλδέεηαη γηα πξψηε θνξά ην βαζηθφ έγθιεκα κε ηελ επηδίσμε νηθνλνκηθνχ νθέινπο ζπληζηψληαο καδί δηαθεθξηκέλε θαη ηδηαηηέξσο δηαθεθξηκέλε πεξίπησζε, αληίζηνηρα, γηαηί 9
παξαηεξήζεθε απφ ηνπο Δπηζεσξεηέο Πεξηβάιινληνο φηη ε παξάλνκε δηαρείξηζε θαη δηάζεζε, θπξίσο, θάζε είδνπο απνβιήησλ απνηειεί ηδηαίηεξα πξνζνδνθφξα δξαζηεξηφηεηα λέαο ηάμεο επηρεηξεκαηηψλ. Με ην ζηνηρείν γ εηζάγεηαη γηα πξψηε θνξά δηαθεθξηκέλε πεξίπησζε κε βάζε ηνλ θίλδσλο ζνβαξήο ή επξείαο ξχπαλζεο ή ππνβάζκηζεο ή ζνβαξήο ή επξείαο νηθνινγηθήο θαη πεξηβαιινληηθήο δηαηάξαμεο ή θαηαζηξνθήο ελψ κε ην ζηνηρείν ε ηδηαηηέξσο δηαθεθξηκέλε πεξίπησζε αλ ε αλσηέξσ ζνβαξή πξνζβνιή πξάγκαηη επήιζε. Καηά ηα ινηπά ζηα ζηνηρεία δ θαη ε επαλαιακβάλνληαη, πξνο ην απζηεξφηεξν, νη δηαηάμεηο ηεο πξψελ παξαγξάθνπ 3, κε ζπζηεκαηηθφηεξν ηξφπν (θίλδπλνο [δ ]- επαθφινπζν [ε ], Με ην λέν εδάθην β πξνβιέπεηαη ε ηέιεζε ησλ εγθιεκάησλ ησλ ζηνηρείσλ γ, δ θαη ε απφ ακέιεηα θαηά ην πξφηππν ησλ θνηλψο επηθίλδπλσλ εγθιεκάησλ. Ζ εηδηθή πξφβιεςε γηα ηέιεζε απφ ακέιεηα δελ θαηαιακβάλεη ηηο πξάμεηο ησλ ζηνηρείσλ α θαη β δηφηη ε επηδίσμε νηθνλνκηθνχ νθέινπο πξνθαλψο δελ κπνξεί λα ηειεζηεί απφ ακέιεηα. Με ηελ παράγραθο 4 αληηθαζίζηαηαη ε παξάγξαθνο 4 ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/1986 Ζ λέα παξάγξαθνο 4 είλαη ε πξψελ παξάγξαθνο 6 Γηαηεξείηαη, επίζεο θαηά ην πξφηππν ησλ θνηλψο επηθίλδπλσλ εγθιεκάησλ, κε ηξνπνπνίεζε ηεο παξαπνκπήο (ζηελ λέα παξ. 2) θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ψζηε λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο λέεο ππνζηάζεηο (βι. λέα παξ. 2 εδ. ηει. θαη λέα παξ. 5 πρ κε εληνιή ή γηα ινγαξηαζκφ ηνπ θπζηθνχ πξνζψπνπ πνπ θαηέρεη ηζχλνπζα ζέζε) θαη ζην πεξηερφκελν ησλ νξηζκψλ (άξζξ. 2). Με ηελ παράγραθο 5 αληηθαζίζηαηαη ε παξάγξαθνο 5 ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/1986 Σα λέα εδάθηα α θαη β ηεο παξαγξάθνπ 5 είλαη ηα εδάθην α θαη β ηεο πξψελ παξαγξάθνπ 5 πξνζαξκνζκέλα ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 6 ηεο Οδεγίαο 2008/99/ΔΚ θαη ηελ έλλνηα ηεο ηζύλοσζας ζέζες. Με ηα λέα εδάθηα γ, δ θαη ε εηζάγεηαη θαη ξπζκίδεηαη, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 6 παξ. 2 θαη 7 ηεο Οδεγίαο 2008/99/ΔΚ ε ιεγφκελε «πνηληθή» επζχλε ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ ( punishable by effective, proportionate and dissuasive penalties. ) θαηά ην πξφηππν ηνπ άξζξνπ δέθαηνπ Ν. 3560/2007 θαη άξζξνπ φγδννπ Ν. 3666/2008, κε ηα νπνία ξπζκίδνληαη αλάινγεο πεξηπηψζεηο. Πξέπεη λα ηνληζζεί φηη νη ζην άξζξν 30 Ν. 1650/1986 πξνβιεπφκελεο δηνηθεηηθέο θπξψζεηο θαίλεηαη λα θαιχπηνπλ ηελ απαίηεζε γηα penalties for legal persons αιιά θξίλεηαη φηη ν φξνο «ηέιεζεο προς όθειος λνκηθνχ πξνζψπνπ» (άξζξν 6 παξ. 2 ηεο Οδεγίαο 2008/99/ΔΚ) δεηθλχεη φηη απαηηείηαη ε ζέζπηζε ηδηαίηεξεο θχξσζεο («πνηλήο») γηα ην λνκηθφ πξφζσπν. Με ηελ παράγραθο 6 αλαξηζκείηαη ε παξάγξαθνο 4 ηνπ άξζξνπ 28 Ν. 1650/1986, ζε 6. Άπθπο 9 Διδικέρ δικονομικέρ διαηάξειρ Με ηελ παξάγξαθν 1 ηνπ ρεδίνπ εμνπιίδνληαη νη Δπηζεσξεηέο Πεξηβάιινληνο, πνπ είλαη νη θπξίσο επηθνξηηζκέλνη κε ηε δηεξεχλεζε ησλ ζρεηηθψλ εγθιεκάησλ, κε θαζεζηψο εηδηθού προαλαθρηηηθού σπαιιήιοσ. Δπηπιένλ θξίλεηαη, ιφγσ ηνπ πεξηνξηζκέλνπ αξηζκνχ θαη ησλ εμεηδηθεπκέλσλ γλψζεσλ-ηνπο, φηη νη Δπηζεσξεηέο Πεξηβάιινληνο πξέπεη λα έρνπλ παλειιήληα αξκνδηφηεηα θαη λα εμεηάδνληαη (θαηά ην πξφηππν ησλ 10
ηεισλεηαθψλ) ζην αθξναηήξην έζησ θαη αλ δηελήξγεζαλ ή ζπκκεηείραλ νη ίδηνη ζε αλαθξηηηθέο πξάμεηο. Με ηηο παξαγξάθνπο 2 («εηδηθέο αλαθξηηηθέο πξάμεηο») θαη 3 («πξνζηαζία καξηχξσλ») ζθνπείηαη λα θαηαζηεί απνηειεζκαηηθφηεξε ε δηεξεχλεζε ησλ θαθνπξγεκάησλ θαηά ηνπ πεξηβάιινληνο. Με ηελ παξάγξαθν 4 κε ηελ δηάηαμε παξέρεηαη πεξαηηέξσ δηεπθφιπλζε ζηνπο πξναλαθξηηηθνχο ππάιιεινπο (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ Δπηζεσξεηψλ Πεξηβάιινληνο) γηα ηελ απξφζθνπηε έξεπλα πξνζψπσλ πνπ δηελεξγνχλ πξάμεηο δηαρείξηζεο απνβιήησλ (ζπιινγή, κεηαθνξά, απνζήθεπζε, δηάζεζε θαη αμηνπνίεζε), ρσξίο νη ελέξγεηέο ηνπο λα ζεσξνχληαη άδηθεο. Σελ ίδηα επρέξεηα έρνπλ θαη νη ηδηψηεο πνπ ελεξγνχλ θαη εληνιή ησλ αλσηέξσ ππαιιήισλ κε ηελ πξνυπφζεζε φηη παξάιιεια ζα πξέπεη λα εηδνπνηνχλ θαη ηνλ αξκφδην Δηζαγγειέα Πιεκκειεηνδηθψλ. Παξάιιεια νη αλσηέξσ Πξναλαθξηηηθνί ππάιιεινη έρνπλ ηελ επρέξεηα κεηά απφ θαηαγγειία λα δηελεξγνχλ έξεπλεο ζε κεηαθνξηθά κέζα γηα ηε δηεξεχλεζε ηεο λφκηκεο δηαθίλεζεο απνβιήησλ, ρσξίο νη ελέξγεηέο ηνπο λα ζεσξνχληαη άδηθεο. Με ηελ παξάγξαθν 5 θαζηεξψλεηαη αξκνδηφηεηα ηνπ Σξηκεινχο Δθεηείνπ γηα ηα θαθνπξγήκαηα θαηά ηνπ πεξηβάιινληνο ιφγσ ηεο δπζρέξεηαο ησλ ζπλήζσο αληηκεησπηδφκελσλ δεηεκάησλ θαηά ηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ λφκνπ 1650/1986, ησλ θαη εμνπζηνδφηεζή ηνπ εθδηδφκελσλ πξάμεσλ θαη ηεο ινηπήο πεξηβαιινληηθήο λνκνζεζίαο. Άπθπο 10 Σποποποίηζη ποινικών διαηάξεων. Μ ηελ παξάγξαθν 1 πξνβιέπεηαη ην ελδερφκελν ηα θαθνπξγήκαηα θαηά ηνπ πεξηβάιινληνο λα ηεινχληαη ζην πιαίζην εγθιεκαηηθήο νξγάλσζεο θαη ζθνπείηαη ε ελεξγνπνίεζε ηνπ ζρεηηθνχ κεραληζκνχ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ. Με ηελ παξάγξαθν 2 ζθνπείηαη ε απνζηέξεζε ησλ ππαηηίσλ θιπ απφ έζνδα πνπ ηπρφλ απέθηεζαλ απφ αδηθήκαηα θαηά ηνπ Πεξηβάιινληνο κε ηελ ελεξγνπνίεζε επίζεο ηνπ ζρεηηθνχ κεραληζκνχ. Με ηελ παξάγξαθν 3 ζθνπείηαη λα θαηαζηεί απνηειεζκαηηθφηεξε ε δηεξεχλεζε ησλ θαθνπξγεκάησλ θαηά ηνπ πεξηβάιινληνο κε ηε δπλαηφηεηα άξζεο ηνπ απνξξήηνπ ησλ επηθνηλσληψλ. Άπθπο 11 Διδική διάηαξη Με ην άξζξν απηφ νη πνηληθέο θπξψζεηο ηνπ άξζξνπ 20 (παξ.α) ηνπ λ.2939/2001, πνπ αθνξνχλ εγθιήκαηα ξχπαλζεο ή ππνβάζκηζεο ηνπ πεξηβάιινληνο εκπίπηνπλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ παξφληα λφκνπ νπφηε ηηκσξνχληαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 28 ηνπ λ.1650/1986 φπσο ηξνπνπνηείηαη κε ην άξζξν 9 ηνπ παξφληα λφκνπ. 11
Άπθπο 12 Παπαπηήμαηα Σν άξζξν απηφ πεξηιακβάλεη ηα Παξαξηήκαηα Α θαη Β ζηα νπνία αλαθέξεηαη ε λνκνζεζία κε ηελ νπνία ελζσκαηψλνληαη ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε νη θνηλνηηθέο νδεγίεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα αληίζηνηρα παξαξηήκαηα Α θαη Β ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο. Καζνξίδεηαη ε έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ. Άπθπο 13 12
Αζήλα, Ηνπιίνπ 2011 ΟΙ ΤΠΟΤΡΓΟΙ ΔΩΣΔΡΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Υ. ΚΑΣΑΝΗΓΖ Δ. ΒΔΝΗΕΔΛΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗ, ΑΝΣΑΓΩΝΙΣΙΚΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΝΑΤΣΙΛΙΑ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ, ΔΝΔΡΓΔΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΣΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Μ. ΥΡΤΟΥΟΪΓΖ Γ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΑΝΣΗΝΟΤ ΤΠΟΓΟΜΩΝ, ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΓΙΚΣΤΩΝ ΓΙΚΑΙΟΤΝΗ, ΓΙΑΦΑΝΔΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΩΝ Η. ΡΑΓΚΟΤΖ Μ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΤ ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΟΤ ΠΟΛΙΣΗ Υ. ΠΑΠΟΤΣΖ 13