ΜΑΘΖΜΑ ΔΒΓΟΜΟ: ΔΜΠΟΡΗΟ ΚΑΗ ΑΜΔΔ ΞΔΝΔ ΔΠΔΝΓΤΔΗ

ΜΑΘΖΜΑ ΔΒΓΟΜΟ: ΔΜΠΟΡΗΟ ΚΑΗ ΑΜΔΔ ΞΔΝΔ ΔΠΔΝΓΤΔΗ Ζ ΖΜΑΗΑ ΣΧΝ ΓΗΑΡΘΡΧΣΗΚΧΝ ΑΛΛΑΓΧΝ ΓΗΑ ΣΗ ΑΜΔΔ ΞΔΝΔ ΔΠΔΝΓΤΔΗ Σν θπξίαξρν ζηνηρείν ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ θαη ηδηαίηεξα κεηά ην 1980 είλαη νη ζεκαληηθέο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο πνπ έρνπλ ζπκβεί κεηά ην 1980 ζηε δηεζλή νηθνλνκία. εκαληηθή ζέζε ζ απηέο ηηο θπξίαξρεο αιιαγέο είλαη ε μερσξηζηή ζέζε θαη ε ξαγδαία αλάπηπμε ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Μεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν θαη κέρξη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70, ε δηεζλνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο ήηαλ απνηέιεζκα ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ. Απφ ηε δεθαεηία ηνπ 80 θαη κεηά ην θπξίαξρν ζηνηρείν ήηαλ νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο. ηελ ίδηα πεξίνδν νη ζπλνιηθέο άκεζεο μέλεο επελδχζεηο είραλ μεπεξάζεη ζε ηξέρνπζεο ηηκέο ην ζχλνιν ησλ παγθφζκησλ εμαγσγψλ. Οη παξαθάησ πίλαθεο κπνξνχλ λα απνδείμνπλ ηνπο αλσηέξσ ηζρπξηζκνχο: Πίλαθαο 2 Δμέιημε ησλ παγθφζκησλ εμαγσγψλ ζηελ πεξίνδν 1960-1990 έηε Παγθφζκηεο εμαγσγέο Παγθφζκην πξντφλ 1960 100 100 1965 140 130 1970 210 118 1975 278 230 1980 370 255 1985 400 275 1990 530 320 Πεγή: GATT, International Trade 80

Πίλαθαο 3 Σξέρνπζα αμία παγθφζκησλ εμαγσγψλ θαη άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζηελ πεξίνδν 1975-1989 έηε Δμαγσγέο Άκεζεο μέλεο επελδχζεηο 1975 100 100 1980 220 200 1985 160 150 1990 310 680 Πεγή: HisrtP. Thompson G., Globalization in Question Σα ζηνηρεία πνπ δίλεη ν ΟΟΑ δείρλνπλ φηη ηελ πεξίνδν 1983-1990 ε ξνή ησλ άκεζσλ μέλσλ απμαλφηαλ κε εηήζην ξπζκφ 34% ζε ζρέζε κε ην παγθφζκην εκπφξην αγαζψλ πνπ απμαλφηαλ κε ξπζκφ 9%. ια απηά ηα ζηνηρεία ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη κε ζηφρν λα θαηαλνεζνχλ ηεο λέαο δηεζλνχο νηθνλνκίαο θαη αθφκε λα θαηαλνεζεί ζε πνην βαζκφ ε δηεζλήο νηθνλνκία είλαη παγθνζκηνπνηεκέλε. Σν 1992 ην απφζεκα ησλ μέλσλ άκεζσλ επελδχζεσλ είραλ θζάζεη 2 ηξηο. δνιάξηα. Οη πνιπεζληθέο εηαηξείεο νη νπνίεο ήιεγραλ απηφ ην απφζεκα ήηαλ ππεχζπλεο γηα πσιήζεηο, εγρψξηεο θαη δηεζλείο, 5,5 ηξηο. δνιαξίσλ. Φνξείο, επνκέλσο, ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ είλαη νη πνιπεζληθέο επηρεηξήζεηο. κσο, κφλν ην 5% ησλ απνζεκάησλ ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ πξνεξρφηαλ απφ ηηο πνιπεζληθέο εηαηξείεο κηαο αλαπηπζζφκελεο ρψξαο (Hirst-Thompson). ζνλ αθνξά ηηο παγθφζκηεο εμαγσγέο θαη εηζαγσγέο, ην 1980, ε αγνξά ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ πξνεξρφηαλ απφ ηηο 102 πεξηζζφηεξν θησρέο ρψξεο ηνπ θφζκνπ αληηπξνζψπεπε ην 7% ησλ παγθφζκησλ εμαγσγψλ θαη ην 9% ησλ παγθφζκησλ εηζαγσγψλ. Σν 1990, ηα αληίζηνηρα πνζνζηά έπεζαλ ζην 1,4% γηα ηηο εμαγσγέο θαη ζην 4,9% γηα ηηο εηζαγσγέο. Απφ ηελ άιιε, ηα πνζνζηά γηα ηηο ηξεηο πην αλεπηπγκέλεο πεξηθέξεηεο ηνπ θφζκνπ, δειαδή ΖΠΑ- Καλαδάο, Δπξσπατθή Έλσζε, Ηαπσλία, απμήζεθαλ, γηα ηηο κελ παγθφζκηεο εμαγσγέο απφ 54,8% ζε 64% θαη γηα ηηο παγθφζκηεο εηζαγσγέο απφ 59,5% ζε 81

63,8%. Οη πνιπεζληθέο εηαηξείεο πξαγκαηνπνηνχζαλ ην 80% ηνπ εκπνξίνπ ησλ ΖΠΑ, ζηνηρείν πνπ επηθξαηεί ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο. Πεξίπνπ ην 1/3 απφ ην ζχλνιν ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ ήηαλ αλάκεζα ζηηο πνιπεζληθέο εηαηξείεο. πκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε ησλ εζληθψλ νηθνλνκηψλ ησλ ρσξψλ πξνέιεπζεο θαη σο αληίηηκν απνιακβάλνπλ απφ ηηο ρψξεο ηνπο ηε ξχζκηζε λφκσλ θαη ζεζκψλ πνπ είλαη επλντθνί γηα ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπο. Οη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο θαη νη εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο ησλ πνιπεζληθψλ εηαηξεηψλ ήηαλ ζηελά ζπλδεδεκέλεο, αιιά ηα πξφηππα ηνπο ήηαλ δηαθνξεηηθά. Έλα άιιν ζηνηρείν ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ είλαη ε κεγάιε ηνπο ζπγθέληξσζε. Οη 100 κεγαιχηεξεο πνιπεζληθέο εηαηξείεο θαηείραλ ην 1/3 ηνπ ζπλνιηθνχ απνζέκαηνο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ θαη ην 14% ηεο ζπλνιηθήο ξνήο ην 1990 (Hirst-Thompson). εκαληηθφ ζεσξείηαη ην γεγνλφο φηη ην 60% ηνπ απνζέκαηνο ησλ πνιπεζληθψλ εηαηξεηψλ ζπλδεφηαλ κε ηε βηνκεραληθή παξαγσγή, ην 37% κε ηηο ππεξεζίεο θαη κφλν ην 3% κε ηνλ πξσηνγελή ηνκέα. Υαξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν είλαη ε αχμεζε ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ. Ζ καθξνρξφληα άλζεζε ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο κεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν βαζηδφηαλ ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο απφ ηε καδηθή αχμεζε ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ θαη ζηελ θαζνδήγεζε ηεο απφ ηηο εμαγσγέο (Hirst- Thompson). Απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 θαη κεηά, δηακνξθψζεθε κία θαηάζηαζε ζηελ νπνία νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο απμήζεθαλ μαθληθά ζε ζρέζε κε ηηο εμαγσγέο. Γελ πξέπεη φκσο λα δερζνχκε, ζχκθσλα πάληα κε ηνπο ίδηνπο ζπγγξαθείο, φηη ε αχμεζε ησλ εμαγσγψλ είρε ζηακαηήζεη ζε ζρέζε κε ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο, αιιά κφλνλ φηη ε αχμεζε ησλ εμαγσγψλ είδρε επηζθηαζηεί απφ ηελ επέθηαζε ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Έλα ζηνηρείν πνπ απνδεηθλχεη ην ζπγθεθξηκέλν ηζρπξηζκφ, είλαη φηη ηελ πεξίνδν 1983-90 νη ξνέο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ επεθηάζεθαλ κε κέζν εηήζην ξπζκφ 34% ζπγθξηηηθά κε ηνλ εηήζην ξπζκφ 9% ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξίνπ (ΟΟΑ 1992). Πάλησο απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 ππήξμε κία επηβξάδπλζε ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ θαη κία κηθξή πηψζε ηα έηε 1992 θαη 1993. Ζ πηψζε απηή νθεηιφηαλ ζηνπο πην αξγνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο ησλ εγρψξησλ νηθνλνκηψλ. Οη Hirst-Thompson πηζηεχνπλ φηη δελ ζα ππάξμεη επηζηξνθή ζηε ζέζε πνπ είραλ νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο πξηλ απφ ηε δεθαεηία ηνπ 80 θαη ε 82

αχμεζε ησλ ξνψλ ηεο πεξηφδνπ 1984-89, δελ ζα κπνξέζεη λα επαλαιεθζεί ψζπνπ λα ππάξμεη κία άιιε ηπραία αλάθακςε ηνπ ξπζκνχ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ. χκθσλα κε ην ππφδεηγκα πξφβιεςεο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ, ζα έπξεπε λα ππάξμεη κία κέηξηα αχμεζε ησλ ξνψλ ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο ζηελ πεξίνδν 1989-95, ελψ κία πην ξαγδαία αχμεζε ζα έπξεπε λα είραλ ε Λαηηληθή Ακεξηθή, ε Αθξηθή θαη ε Αζία, ψζηε λα κε κεησζεί ζεκαληηθά ην κεξίδην πνπ αληηζηνηρνχζε ζηηο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο. Ο βαζηθφο κνριφο γηα ηελ άλζεζε ηνπ εκπνξίνπ κεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν ήηαλ ε GATT. Ζ απειεπζέξσζε ηνπ εκπνξίνπ πνπ πξνψζεζε ε GATT ζπλέβαιιε ζε έλα πνιχ κεγάιν πνζνζηφ ζηε ζπγθεθξηκέλε αλάπηπμε. ηε ζεκεξηλή επνρή ν ζπγθεθξηκέλνο κεραληζκφο αδπλαηεί λα παίμεη ην ζπγθεθξηκέλν ξφιν εμαηηίαο ηεο ζεκαζίαο ησλ νηθνλνκηθψλ δηαξζξψζεσλ θαη ηεο ζεκαζίαο πνπ έρνπλ νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο ζε παγθφζκηα βάζε. απηφ ην πιαίζην πξαγκαηνπνηήζεθε ν γχξνο ηεο Οπξνπγνπάεο. Ζ ηαθηηθή πνπ αθνινχζεζαλ νη ελδνθπβεξλεηηθνί νξγαληζκνί πνπ είλαη δεζκεπκέλνη γηα λα δηαηεξεζεί έλα πνιπκεξέο θαη ειεχζεξν εκπνξηθφ πεξηβάιινλ, θαη ηδηαίηεξα ν ΟΟΑ, ήηαλ λα ελζσκαησζνχλ ηα ζέκαηα δηαρείξηζεο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζην πιαίζην ηεο δηαπξαγκάηεπζεο ηεο GATT (Hirst-Thompson). Οη πξνεγνχκελνη γχξνη δηαπξαγκαηεχζεσλ ηεο GATT πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ, πέηπραλ γηαηί είραλ επηθεληξσζεί ζε κία κφλν πιεπξά ηνπ εκπνξίνπ, πνπ ζήκαηλε ηε κείσζε ησλ δηάθνξσλ εκπνξηθψλ θξαγκψλ ζηε δηεζλή αληαιιαγή πξψησλ πιψλ θαη βηνκεραληθψλ πξντφλησλ. κσο ν γχξνο ηεο Οπξνπγνπάεο ήηαλ δηαθνξεηηθφο θαη είρε ζαλ αληηθείκελν ηνπ νξηζκέλα δεηήκαηα, ηα νπνία δελ ήηαλ απφιπηα ζπλδεδεκέλα κεηαμχ ηνπο. (Hirst-Thompson). Σν πξψην απφ απηά ηα δεηήκαηα είλαη ην εκπφξην γεσξγηθψλ πξντφλησλ θαη νη επηρνξεγήζεηο. χκθσλα κε ηνπ ζπγγξαθείο, δελ απνηειεί έλα απιφ δήηεκα, εμαηηίαο απηψλ ησλ δχζθνισλ πνιηηηζκηθψλ ζπκπεξαζκάησλ θαη ησλ ελδηαθεξφλησλ πνπ πεξηιακβάλεη ε γεσξγηθή πξνζηαζία. Σν δεχηεξν δήηεκα είλαη ην εκπφξην ππεξεζηψλ. απηή ηελ πεξίπησζε, ην εκπφξην ππνθαζηζηά ηηο άκεζεο μέλεο επελδχζεηο, εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη δελ κπνξεί λα ππάξμεη δηεζλέο εκπφξην πνιιψλ ππεξεζηψλ.οη πνιπεζληθέο επηρεηξήζεηο βξίζθνληαη ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ηνπνζεζία θαη δηα κέζνπ απηήο πξνζπαζνχλ λα επελδχζνπλ ζην εμσηεξηθφ γηα λα παξέρνπλ ηηο 83

ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίεο. ην γχξν ηεο Οπξνπγνπάεο έγηλε κία πξνζπάζεηα κηαο ζπλνπηηθήο εμέηαζεο ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο επέλδπζεο ηνπ εκπνξίνπ ζε ππεξεζίεο, κε ζηφρν λα πξαγκαηνπνηεζεί ε απειεπζέξσζε ηνπο. Σα ηξίην δήηεκα ζπλδέεηαη κε ηα θαηάιιεια επελδπηηθά κέηξα πνπ ζπζρεηίδνληαη κε ην εκπφξην. Απηά είλαη ζέκαηα φπσο ηα επελδπηηθά θίλεηξα, (νη επηρνξεγήζεηο, ηα δαζκνινγηθά θίλεηξα, επηδνηήζεηο), θαη νη απαηηήζεηο γηα ηηο επηδφζεηο, (ζπκθσλίεο ηνπηθνχ πεξηερνκέλνπ, απαηηήζεηο εγρψξησλ πσιήζεσλ, πεξηνξηζκνί ζπλαιιάγκαηνο, απαηηήζεηο ηερλνινγηθήο κεηαθνξάο, θ.ιπ.). Σν ηέηαξην δήηεκα είλαη ηα κέηξα πνπ επεξεάδνπλ ηε γεληθή εηαηξηθή δξαζηεξηφηεηα ζέκαηα πνιηηηθήο αληαγσληζκνχ, θ.ι.π.). Ο βαζηθφο ιφγνο πνπ ε GATT έζεζε ηα ζπγθεθξηκέλα ππφ δηαπξαγκάηεπζε ήηαλ γηαηί ζεσξνχληαλ φηη δηαζηξέβισλαλ ην εκπφξην. Πξνζπάζεηα ήηαλ κία πνιηηηθή ηέιεηα αληαγσληζηηθψλ αγνξψλ γηα δεκηνπξγία θεξδψλ απφ ην εκπφξην. ην ίδην ζθεπηηθφ άιισζηε θηλείηαη θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγήζεη ην πιαίζην κηαο εληαίαο αγνξάο, γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεη θαη ε έθζεζε Checcini ζηελ νπνία βαζίζηεθε ην θίλεηξν ηεο απειεπζέξσζεο γηα ηελ αλάπηπμε. Ο ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΑΜΔΧΝ ΞΔΝΧΝ ΔΠΔΝΓΤΔΧΝ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΟΥΖ Οη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο εθθξάδνπλ κία καθξνρξφληα ζρέζε θαη παξάιιεια έλα δηαξθέο ελδηαθέξνλ γηα ηνλ έιεγρν κηαο εγρψξηαο νηθνλνκίαο κε κηα εγρψξηα επηρείξεζε κηαο άιιεο νηθνλνκίαο πνπ είλαη δηαθνξεηηθή απφ εθείλε πνπ ρξεζηκνπνηεί ζαλ έδξα ν απηφλνκνο εμσηεξηθφο επελδπηήο είηε απηφο είλαη εγρψξηα, είηε ζπγαηξηθή επηρείξεζε (Μειάο, «Παγθνζκηνπνίεζε»). ην πιαίζην ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ν επελδπηήο αζθεί ζεκαληηθή επηξξνή ζηε δηνίθεζε ηεο εγρψξηαο επηρείξεζεο ηεο άιιεο νηθνλνκίαο. Φνξείο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ κπνξεί λα είλαη είηε επηρεηξήζεηο είηε ηδηψηεο. Ζ εηζξνή θαη ε εθξνή θεθαιαίσλ πνπ ραξαθηεξίδνληαη ζαλ άκεζεο μέλεο επελδχζεηο πεξηιακβάλνπλ θεθάιαηα ηα νπνία παξέρνληαη απφ έλα εμσηεξηθφ επελδπηή ζε κηα άκεζε μέλε επελδπηηθή επηρείξεζε, είηε απνθηήζεθαλ απφ κία μέλε επελδπηηθή επηρείξεζε δηα κέζνπ ελφο εμσηεξηθνχ επελδπηή (Μειάο). 84

Τπάξρνπλ πέληε κνξθέο κέζα απφ ηηο νπνίεο εκθαλίδνληαη νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο (Μειάο). πγθεθξηκέλα: 1. Μεηνρηθφ θεθάιαην. Δίλαη ην κεξίδην ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ πνπ αλήθεη ζηνλ απηφλνκν εμσηεξηθφ επελδπηή θαη είλαη επελδεδπκέλν ζε επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ζε κηα άιιε ρψξα πέξα απφ ηε ρψξα πξνέιεπζεο ηνπ επελδπηή. 2. Δπαλεπελδπκέλα θέξδε. Απνηεινχλ ην κεξίδην ηνπ άκεζνπ μέλνπ επελδπηή απφ ηα θέξδε ηα νπνία δελ θαηαλεκήζεθαλ σο κεξίζκαηα ζηηο ζπγαηξηθέο επηρεηξήζεηο, ή θέξδε πνπ δελ απνδφζεθαλ ζηνλ άκεζν μέλν επελδπηή. Σν πνζφ πνπ παξαθξαηείηαη απφ ηα θέξδε επελδχεηαη θαη πάιη ζαλ ζπκκεηνρή ζηελ αχμεζε ησλ ίδησλ θεθαιαίσλ ηεο ζπγαηξηθήο επηρείξεζεο. 3. Δλδνεπηρεηξεζηαθά δάλεηα θαη ελδνεπηρεηξεζηαθέο πηζηψζεηο. Δίλαη ηα βξαρππξφζεζκα ή καθξνπξφζεζκα δάλεηα αλάκεζα ζηηο ζπγγεληθέο θαη ηηο ζπγαηξηθέο επηρεηξήζεηο ή ηηο πηζησηηθέο δηεπθνιχλζεηο πνπ πξνζθέξνπλ νη επηρεηξήζεηο κεηαμχ ηνπο. 4. Απφζεκα άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. αλ απφζεκα άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζεσξείηαη ε αμία ηνπ κεξηδίνπ ησλ ίδησλ θεθαιαίσλ ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ ειέγρνληαη δηεζλψο θαη αλήθνπλ ζηε κεηξηθή επηρείξεζε, (ίδηα θεθάιαηα απνηεινχλ ην άζξνηζκα ηνπ κεηνρηθνχ θαη ηνπ απνζεκαηηθνχ θεθαιαίνπ). Δπίζεο ε αμία ηνπ θαζαξνχ δαλεηζκνχ ηεο κεηξηθήο επηρείξεζεο πξνο ηηο επηρεηξήζεηο πνπ ειέγρνληαη δηεζλψο. 5. Με κεηνρηθή κνξθή απηφλνκσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Οη άκεζνη εμσηεξηθνί επελδπηέο κπνξνχλ λα παίμνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηνίθεζε κηαο άιιεο επηρείξεζεο, ρσξίο απαξαίηεηα λα έρνπλ κεξίδην ζηηο κεηνρέο ηεο. Απνηειεί ηε κε κεηνρηθή κνξθή μέλεο επέλδπζεο θαη πεξηιακβάλεη ζπλήζσο ππεξγνιαβίεο, ζπκβφιαηα δηνίθεζεο, άδεηεο παξαγσγήο, θ.η.ι. ηε ζχγρξνλε θάζε ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο θαη ηεο δηεζλνπνίεζεο ηνπ θεθαιαίνπ, νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο απνηεινχλ έλα απφ ηα πιένλ βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο. Σν θεθάιαην εκθαλίδεηαη κε λέεο κνξθέο θαη επηθέξεη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηε δηεζλή νηθνλνκία θαη παξάιιεια δεκηνπξγεί ζπλζήθεο πξνζαξκνγήο ζηελ θαηάζηαζε πνπ δηακνξθψλεηαη απφ ηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ εζληθψλ θξαηψλ. Οη αιιαγέο πνπ έρνπλ επέιζεη αθνξνχλ θαηαξρήλ ηελ παξαγσγηθή δνκή ηεο πξαγκαηηθήο νηθνλνκίαο, ε νπνία απνηειεί ηελ πξαγκαηηθή βάζε ηεο νηθνλνκίαο. Δπνκέλσο, θαη ζηελ 85

πεξίπησζε ησλ θεθαιαίσλ απηφ πνπ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν είλαη νη θηλήζεηο ηνπο νη νπνίεο ζπζρεηίδνληαη θαη επηδξνχλ ζηελ παξαγσγηθή δνκή ησλλ νηθνλνκηψλ. Απαξαίηεηε είλαη ε εμέηαζε, κε βάζε ηε ζεκαζία ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ, ζηε δηακφξθσζε ηεο παγθφζκηαο δνκήο ηεο νηθνλνκίαο. Οη δχν βαζηθέο πεξίνδνη ζεσξνχληαη νη εμήο: ηελ πξψηε πεξίνδν 1950-80 θαη ηε δεχηεξε πεξίνδν 1980 κέρξη ζήκεξα (Μειάο, «Παγθνζκηνπνίεζε»). Α. Πξψηε πεξίνδνο. Ζ αλάπηπμε ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο κεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν θαη κέρξη ην 1975 πξαγκαηνπνηήζεθε θπξίσο κέζα απφ δχν βαζηθέο δηαδηθαζίεο. Ζ πξψηε αθνξά ηελ αλάπηπμε θαη ηελ νινθιήξσζε ησλ εζσηεξηθψλ αγνξψλ ησλ εζληθψλ θξαηψλ, θπξίσο κέζα απφ ζεκαληηθέο επελδχζεηο ζην πιαίζην ησλ θευλζηαλψλ-θνξληηζηηθψλ κνξθψλ ξχζκηζεο πνπ θπξηαξρνχζαλ ηηο πξνεγνχκελεο δεθαεηίεο. Ζ δεχηεξε αθνξά ηε ζεκαληηθή αλάπηπμε ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξίνπ θαη ζπλαιιαγψλ πνπ δηακνξθψζεθαλ κέζα απφ απηφ, ηελ πεξίνδν 1951-73, ζην πιαίζην ηεο παγθφζκηαο ελνπνίεζεο ησλ αγνξψλ φπσο απηέο δηακνξθψζεθαλ κέζα απφ ηε δξαζηεξηφηεηα ηνπ θευλζηαλνχ-θνξληηζηηθνχ θξάηνπο. Πάλησο είλαη ζεκαληηθφο ν ξφινο ηνπ θαηακεξηζκνχ ηεο εξγαζίαο, ν νπνίνο δελ παξακέλεη ζηαζεξφ ην πεξηερφκελν ηνπ απφ ηελ επνρή πνπ ηνλ είρε νξηνζεηήζεη ν Α. κίζ. Ζ ζεκαζία ηνπ θαηακεξηζκνχ ηεο εξγαζίαο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ είλαη ζεκαληηθή ηνπο ηειεπηαίνπο δχν αηψλεο. ηα ηειεπηαία ρξφληα ε αληαιιαγή ζην πιαίζην ηεο ζχγρξνλεο βηνκεραλίαο, φπσο απηή δηακνξθψζεθε ζε φιε ηελ πεξίνδν κεηά ηνλ Β Παγθφζκην Πφιεκν, απέθηεζε κεγάιε ζπνπδαηφηεηα θαη απηφ είρε ζαλ απνηέιεζκα ν παγθφζκηνο θαηακεξηζκφο ηεο εξγαζίαο λα απνθηήζεη λέν πεξηερφκελν θαη πνιιά λέα ζηνηρεία θαη κνξθέο. Σηο δχν ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ηελ πξσηνθαζεδξία ησλ ζπγθεθξηκέλσλ αιιαγψλ ηελ έρνπλ νη ΖΠΑ, ε Δπξσπατθή Έλσζε θαη ε Ηαπσλία. Σν βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο είλαη ε ελνπνίεζε πνπ έγηλε αθφκε πην έληνλε κε ηε κεγάιε αχμεζε ηεο εμαγσγήο θεθαιαίσλ, θπξίσο κέζα απφ ηηο άκεζεο επελδχζεηο. 86

Β. Γεχηεξε πεξίνδνο. Απηή ε πεξίνδνο μεθηλά απφ ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70 θαη δηαξθεί κέρξη ζήκεξα. Σν ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν είλαη φηη ελψ κέρξη ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70 ν ξπζκφο αχμεζεο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ πζηεξνχζε απφ ηελ αληίζηνηρε ηνπ ξπζκνχ αχμεζεο ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξίνπ. Απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 αμία ησλ άκεζσλ επελδχζεσλ είρε μεπεξάζεη γηα πξψηε θνξά θαη δηαξθψο κεγαιψλεη ε δηαθνξά απφ ην ξπζκφ αχμεζεο ηεο αμίαο ησλ παγθφζκησλ εμαγσγψλ. Σελ πεξίνδν απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 κέρξη θαη ην 1990, νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο απμήζεθαλ κε έλα εηήζην ξπζκφ πνπ έθζαλε ζην 34% θαη αληίζηνηρα, ην παγθφζκην εκπφξην απμαλφηαλ κε έλα κέζν ξπζκφ 9% εηεζίσο. (Μειάο). Οη ζπγθεθξηκέλεο κεηαβνιέο ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο απνηεινχλ θαη ηηο ζχγρξνλεο ηάζεηο ηεο δηεζλνπνίεζεο ηνπ θεθαιαίνπ. Δθείλν πνπ θηλεί πιένλ φπσο θαίλεηαη ηελ παγθφζκηα νηθνλνκία είλαη νη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο. Ζ ΖΜΑΗΑ ΣΖ ΓΔΧΓΡΑΦΗΚΖ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΑΜΔΧΝ ΞΔΝΧΝ ΔΠΔΝΓΤΔΧΝ Υξεζηκνπνηψληαο ηα ζηνηρεία ηνπ ΟΖΔ απφ ην ζχλνιν ησλ ρσξψλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηνπο ζηαηηζηηθνχο πίλαθεο ηνπ νξγαληζκνχ, νη 24 ρψξεο θαηαηάζζνληαη ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο, ελψ νη ππφινηπεο 163 ρψξεο θαηαηάζζνληαη ζηηο ππαλάπηπθηεο ή αλαπηπζζφκελεο ρψξεο. Με ηα ηειεπηαία ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο θαηαηάζζνληαη θαη νη ρψξεο, φπσο νη βηνκεραληθέο ηεο ΝΑ Αζίαο, δειαδή ε Κνξέα, Υφλγθ Κφλγθ, Σατβάλ, Μαιαηζία, ηγθαπνχξε, Ηλδνλεζία, αιιά ππφ πξνυπνζέζεηο θαη ε Κίλα. Σε κεγαιχηεξε πνζνζηηαία αχμεζε ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ πνπ αληηζηνηρεί ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, ηηο απνξξφθεζαλ νη ρψξεο ηεο ΝΑ Αζίαο. Σν πνζνζηφ πνπ αληηζηνηρεί ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο απμήζεθε 6,2% ηελ πεξίνδν 1980-96, ελψ ζηηο ρψξεο ηεο ΝΑ Αζίαο απμήζεθε θαηά 7,95%. Σν ζχλνιν ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ πνπ αλαινγεί ζηηο αλεπηπγκέλεο ρψξεο καδί κε ην ζχλνιν ησλ επελδχζεσλ πνπ αλαινγεί ζηηο ρψξεο ηεο ΝΑ Αζίαο απνηεινχλ έλα πνζνζηφ πνπ θζάλεη ζην 84,55% ηνπ παγθφζκηνπ ζπλφινπ ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ην 1980, ελψ ην 1996 87

είραλ θζάζεη ζην 84,67% ηνπ ζπλφινπ (Πεγή: U.N., World Investment Report, 1997). Απφ ην ζχλνιν ησλ αλσηέξσ επελδχζεσλ ε Γπηηθή Δπξψπε δέρζεθε ην 40,28% ηνπ ζπλφινπ ησλ παγθφζκησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ην 1996, έλαληη ην 41,78% ην 1980 θαη ην 32,87% ην 1985. Ζ Βφξεηα Ακεξηθή δέρζεθε ην 23,9% ηνπ ζπλφινπ ησλ μέλσλ άκεζσλ επελδχζεσλ ην 1996, ελψ ην 1980 δέρζεθε ην 28,63% ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ θαη ην 1985 ην 33,65%. Ζ Λαηηληθή Ακεξηθή θαη ε Καξατβηθή δέρζεθαλ ην 9,77% ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ην 1996, ελψ ην 1980 ην 9,97% θαη ην 1985 10,31%. Ζ Αζία δέρζεθε ην 16,66% ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ην 1996 απφ ηηο νπνίεο ην 14,64% αθνξνχζαλ ηηο νθηψ ρψξεο ηεο Ννηίνπ θαη ΝΑ Αζίαο, ελψ ην 1980 δέρζεθε ην 9,5% απφ ηηο νπνίεο ην 6,74% αληηζηνηρνχζαλ ζηηο λέεο βηνκεραληθέο ρψξεο θαη ην 1985 ην 14,42% απφ ηηο νπνίεο αληηζηνηρνχζαλ ζην 8,64% ησλ λέσλ βηνκεραληθψλ ρσξψλ. Ζ Αθξηθή δέρζεθε ην 1,84% ην 1996, ελψ ην 1980 δέρζεθε ην 2,39% θαη ην ην 1985 ην 2,86%. Αλ ππνινγίζνπκε θαη ηα εμεξρφκελα απνζέκαηα ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ κε βάζε ηα ζηνηρεία ηεο ίδηαο πεγήο, δειαδή ηε World Investment Report, έρνπκε ηα ζπλνιηθά ζηνηρεία πνπ είλαη ηα εμήο: Ζ Γπηηθή Δπξψπε δέρζεθε ην 1996 ην 49,89% ηνπ ζπλφινπ ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζε παγθφζκηα βάζε, ελψ ην 1985 δέρζεθε ην 45.25% θαη ην 1980 ην 45,59%. Ζ Βφξεηνο Ακεξηθή δέρζεθε ην 28,48% ηνπ ζπλφινπ ην 1996, ελψ ην 1985 ην 42,29% θαη ην 1980 ην 46,78% ην 1980. Ζ Λαηηληθή Ακεξηθή θαη ε Καξατβηθή ην 0,9% ην 1996, ελψ ην 1985 1,04% θαη ην 1980 ην 0,56%. ηελ Αζία ην ζχλνιν ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ήηαλ ην 1996 7,47%, απφ ηηο νπνίεο ην 7,13% αθνξνχζε ηηο ρψξεο ηεο Ννηίνπ θαη ηεο ΝΑ Αζίαο, ελψ ην 1985 ήηαλ 1,8% απφ ηηο νπνίεο ην 1,53% αθνξνχζε ηηο λέεο βηνκεραληθέο ρψξεο θαη ην 1,8% ήηαλ ην 1980 απφ ηηο νπνίεο ην 1,27% αθνξνχζε ηηο λέεο βηνκεραληθέο ρψξεο. ηελ Αθξηθή ην πνζνζηφ ήηαλ 0,49% ην 1996, ελψ ην 1985 ήηαλ 0,92% θαη ην 1980 0,1% 88

Παξαηεξνχκε φηη νη αλεπηπγκέλεο βηνκεραληθέο ρψξεο θαηέρνπλ ηε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ, εηθφλα πνπ πξνζδηνξίδεη ηελ πνξεία ηεο δηεζλνχο νηθνλνκίαο θαη ην πεξηερφκελν ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. Ζ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΧΝ ΑΜΔΧΝ ΞΔΝΧΝ ΔΠΔΝΓΤΔΧΝ Με βάζε ηα ζηνηρεία πνπ παξαζέζακε ζηελ πξνεγνχκελε ελφηεηα κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε φηη ζηελ νπζία έρνπλ ζρεκαηηζηεί ηξεηο πφινη, δειαδή νη ΖΠΑ, ε Δπξσπατθή Έλσζε θαη ε Ηαπσλία καδί κε ηε ΝΑ Αζία, νη νπνίνη απνξξνθνχλ ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Έλα άιια ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν πνπ ζπλδέεηαη κε ηνπο ηξεηο πφινπο είλαη νη θηλήζεηο πνπ δηακνξθψλνληαη αλάκεζα ηνπο. Παξαηεξνχκε φηη νη ηξεηο πφινη δηαθηλνχλ ζην ζχλνιν ηνλ κεγαιχηεξν φγθν ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ (είηε σο εηζξνέο είηε σο εθξνέο) πνπ θζάλνπλ ζην 85-90% ην 1996 θαη έλα βαζηθφ, αθφκε, ζηνηρείν είλαη ην γεγνλφο φηη ην ζχλνιν ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ δηαθηλήζεθε αλάκεζα ζηνπο ηξεηο πφινπο. Οη ππνινγηζκνί ηνπ ΟΖΔ γηα ηελ πεξίνδν 1990 έδεημαλ φηη ν πφινο ηεο Βνξείνπ Ακεξηθήο παξνπζίαζε εθξνέο 225,5 δηο. δνιάξηα πξνο ηνλ πφιν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ελψ νη αληίζηνηρεο εηζξνέο απφ ην αληίζηνηρν πφιν αλήιζαλ ζην πνζφ ησλ 280 δηο. δνιαξίσλ. Δπίζεο νη εθξνέο ηνπ βνξεηνακεξηθάληθνπ πφινπ πξνο ηελ Ηαπσλία αλήιζαλ ζε 21,7 δηο. δνιάξηα, ελψ νη εηζξνέο ζε 85,4 δηο. δνιάξηα. Απφ ηελ άιιε νη εθξνέο απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε πξνο ηελ Ηαπσλία αλήιζαλ ζε 7 δηο. δνιάξηα θαη νη εηζξνέο ζε 19,3 δηο. δνιάξηα. Παξαηεξνχκε, φηη παξφιν πνπ νη εηζξνέο-εθξνέο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ γίλνληαη αλάκεζα ζηνπο ηξεηο πφινπο, ε Ηαπσλία έρεη κηθξφηεξε ζπκκεηνρή ζηελ αλσηέξσ θίλεζε ησλ ζπλαιιαγψλ. Ζ Ηαπσλία παξακέλεη θπξίσο εμαγσγέαο ηελ πεξίνδν 1990 ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο δχν πεξηνρέο. Απηφ φκσο δελ αιινηψλεη ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηελ θαηεχζπλζε ηεο θίλεζεο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ θαη ηελ θπξηαξρία ησλ ηξηψλ βαζηθψλ πφισλ ζε παγθφζκηα θιίκαθα. Έλα άιιν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πνξείαο ηνπ ζρεκαηηζκνχ ησλ ηξηψλ πφισλ, ήηαλ φηη ηειηθά ε παγθφζκηα θνηλφηεηα ρσξίζηεθε ζε πεξηθέξεηεο θαη ε θάζε 89

πεξηθέξεηα είρε ηε δηθή ηεο δψλε επηξξνήο. Απηφ πεξαηηέξσ ζεκαίλεη φηη θάζε πφινο επελδχεη ζε ζπγθεθξηκέλεο ρψξεο πνπ αλήθνπλ ζε ζπγθεθξηκέλεο γεσγξαθηθέο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ην θέληξν είλαη ν ίδηνο ν πφινο. Απηφ αθφκε παξαπέξα δεκηνπξγεί ηελ εηθφλα ηνπ κνηξάζκαηνο ησλ ζθαηξψλ επηξξνήο θαη ν ξφινο ηνπ ηκπεξηαιηζκνχ θάλεη ηελ εκθάληζε ηνπ (ζα αζρνιεζνχκε αξγφηεξα).οη πιείζηνη ησλ ζπγγξαθέσλ, πνπ αζρνινχληαη κε ηελ παγθνζκηνπνίεζε, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ πεξηθεξεηνπνίεζε ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο, ηελ νπνία δελ αλαηξνχλ, πηζηεχνπλ φηη δελ ππάξρεη παγθνζκηνπνίεζε θαη φηη ε νηθνλνκία παξακέλεη αθφκε δηεζλήο. Γελ ιακβάλνπλ, επνκέλσο, ππφςε φηη ε πεξηθεξεηνπνίεζε απνηειεί επηινγή ησλ θπξίαξρσλ δηεζλψλ δπλάκεσλ γηα ηελ θαιχηεξε ιεηηνπξγία ηεο δηαθίλεζεο ησλ θεθαιαίσλ. ΑΜΔΔ ΞΔΝΔ ΔΠΔΝΓΤΔΗ ΚΑΗ ΔΗΟΓΖΜΑΣΗΚΔ ΑΝΗΟΣΖΣΔ Δίδακε ήδε ηε ζπγθέληξσζε ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζε ηξεηο ζπγθεθξηκέλνπο πφινπο. Θα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηα ζηνηρεία απφ ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί, πξνθεηκέλνπ λα γίλεη θαηαλνεηφ ην πξφβιεκα πνπ ππάξρεη γηα ην επίπεδν θαη ην είδνο ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Πίλαθαο 4 Δπελδπηηθέο ξνέο θαη πιεζπζκνί, 1981-1991 Πιεζπζκφο 1990 Δπελδπηηθέο ξνέο, 1980-91 (εθαη.) % % πλνιηθφο θφζκνο 5.292.195 100 Α ΖΠΑ θαη Καλαδάο 275.865 Δ.Δ. θαη ΔΕΔ 357.767 14 75 Ηαπσλία 123.460 90

Β Οη δέθα ζεκαληηθφηεξεο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο 1.519.380 29 16,5 βάζεη ησλ ξνψλ ηνπο(1) (66% ησλ ζπλνιηθψλ ξνψλ πξνο ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο) Γ Οη ελλέα ζεκαληηθφηεξεο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο 758.820 14 ζπλ ελλέα θχξηεο πεξηνρέο ηεο Κίλαο(2) Α+Β 43 91,5 (πεξίπνπ) Α+Γ 28 (1) ηγθαπνχξε, Μεμηθφ, Κίλα, Βξαδηιία, Μαιαηζία, Υφλγθ Κφλγθ, Αξγεληηλή, Σαυιάλδε, Αίγππηνο, Σατβάλ (2) Πεθίλν, Σηεληζίλ, Υακπέη, Κηάλγθζνπ, Σζέθηαλγθ, Φνχθηελ, αληφλγθ, Γθνπαηφλγθ Πεγέο: Πξννπηηθέο ηνπ Παγθφζκηνπ Πιεζπζκνχ, 1990, Ζλσκέλα Έζλε 1991, δηάθνξνη πίλαθεο, Δπεηεξίδα ηαηηζηηθψλ ηνηρείσλ ηεο Κίλαο, 1991, πίλαθαο Σ3.3., Δπεηεξίδα ηαηηζηηθψλ ηνηρείσλ ηεο Γεκνθξαηίαο ηεο Κίλαο, 1991, ζει. 5, πίλαθαο 1, ΤΔΔ θαη Οινθιεξσκέλε Γηεζλήο Παξαγσγή, Ζλσκέλα Έζλε, 1993, ζει. 255, πίλαθαο 4 πξνζαξηήκαηνο (απφ ην βηβιίν ησλ Hirst- Thompson, Globalization in Question ) Παξαηεξνχκε φηη ν πίλαθαο είλαη ρσξηζκέλνο ζε ηξία επίπεδα, δειαδή Α,Β,Γ, ηα νπνία παξνπζηάδνπλ ηνλ πιεζπζκφ θαη ηελ θαηαλνκή ησλ παγθφζκησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ πνπ αληηζηνηρνχλ ζε δηαθνξεηηθέο νκάδεο ρσξψλ αιιά θαη πεξηνρψλ. ην πξψην επίπεδν, δειαδή Α, εμεηάδνληαη νη ρψξεο ησλ ηξηψλ βαζηθψλ πφισλ, πνπ ήδε έρνπκε αλαθεξζεί, νη νπνίεο ην 1990 αληηζηνηρνχζαλ ζην 14% ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ θαη νη νπνίεο δέρζεθαλ ην 75% ησλ ξνψλ 91

ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80. ην δεχηεξν επίπεδν βξίζθνληαη νη πιεζπζκνί ησλ δέθα πεξηζζφηεξν ζεκαληηθψλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ. Οη ζπγθεθξηκέλεο ρψξεο, ζηελ πεξίνδν πνπ εμεηάδνπκε, δέρζεθαλ ην 66% φισλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ έμσ απφ ηηο ρψξεο ησλ ηξηψλ βαζηθψλ πφισλ, ελψ έρνπλ ην 29% ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ. Αλ πξνζζέζνπκε ηα δχν πξψηα επίπεδα, ηφηε παξαηεξνχκε φηη έρνπκε έλα ζχλνιν πνπ αληηζηνηρεί ζην 43% ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ., ην νπνίν ιακβάλεη ην 91,5% ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Έλα άιιν ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ζηελ νκάδα ησλ ρσξψλ πνπ βξίζθνληαη ζην δεχηεξν επίπεδν θπξηαξρείηαη απφ ηελ Κίλα, ε νπνία είρε πιεζπζκφ πεξίπνπ 1,2 δηο. ην 1990. Θεσξείηαη φηη είλαη αδχλαην λα σθειήζεθε νιφθιεξνο ν πιεζπζκφο ηεο Κίλαο απφ ηηο εζσηεξηθέο άκεζεο μέλεο επελδχζεηο (Hirst-Thompson). Οη άκεζεο μέλεο επελδχζεηο παξνπζηάδνπλ πςειή ζπγθέληξσζε ζηα παξαιηαθά πξνάζηηα θαη ηδηαίηεξα ζηηο λφηηεο πεξηνρέο. Απηφ ηειηθά ζεκαίλεη, φηη ζην ηξίην επίπεδν έρνπκε ηνπο πιεζπζκνχο πνπ βξίζθνληαη ζηα νθηψ παξαιηαθά πξνάζηηα ηεο Κίλαο, καδί κε ην πξνάζηην ηνπ Πεθίλνπ, γεγνλφο πνπ νδεγεί ζε έλα πξφρεηξν ππνινγηζκφ ηεο πνξείαο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ζηελ Κίλα. Με βάζε ηα αλσηέξσ, ζην ζχλνιν ηνπο ην πξψην θαη ην ηξίην επίπεδν έρνπλ ζπλνιηθά έρνπλ κφλν ην 28% ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ θαη ην 91,5% ησλ ζπλνιηθψλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Με έλα άιιν ππνινγηζκφ ππάξρεη έλα πνζνζηφ πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ ηνπ 57%-72% ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ ην νπνίν εκπεξηέρεη ην 85% ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ (Hirst-Thompson). Απηφ ζεκαίλεη φηη ζρεδφλ ηα 2/3 ηνπ πιαλήηε έρνπλ δελ πθίζηαληαη ζηελ νπζία, ζηνλ ηνκέα ηεο σθέιεηαο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηε ζπγθεθξηκέλε κνξθή επέλδπζεο. Παξαηεξνχκε επνκέλσο φηη δηαηεξείηαη ε αληζφηεηα αλάκεζα ζηνπο δηάθνξνπο πιεζπζκνχο, θάηη αλάινγν πνπ ζπλέβαηλε θαη κε ην δηεζλέο εκπφξην ρσξίο λα έρεη αιιάμεη θάηη, παξά ηα φζα επαγγειίδνληαλ νη νπαδνί ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. Με βάζε ηα ζηνηρεία ησλ ίδησλ ζπγγξαθέσλ, ην ηζνδχλακν ηνπ αζξνίζκαηνο Α+Β ηνπ πξνεγνχκελνπ πίλαθα 4, θπκαηλφηαλ κεηαμχ ηνπ 87% θαη ηνπ 79% ηνπ δηεζλνχο εκπνξίνπ ηνπ 1992, γεγνλφο πνπ απνδεηθλχεη κία κεγάιε αληζφηεηα αλάκεζα ζηνπο πιεζπζκνχο. 92

Πίλαθαο 5 Παγθφζκηα θαηαλνκή ΑΔΠ, 1970-89 (πνζνζηηαίν κεξίδην) ηνηρεία ζπλαιιαγκαηηθψλ ηνηρεία ηζνηηκίαο Ηζνηηκηψλ ζηελ αγνξά(α) αγνξαζηηθψλ δπλάκεσλ(β) Μέζνο φξνο Μέζνο φξνο Μέζνο φξνο Μέζνο φξνο 1970-79 1980-89 1970-79 1980-89 Α ΖΠΑ θαη Καλαδάο 29,03 29,50 31,22 29,81 ΔΚ θαη ΔΕΔ 29,54 28,13 29,25 26,91 Ηαπσλία 8,78 11,97 10,11 9,66 χλνιν 67,35 69,60 70,58 66,38 Β Οη δέθα ζεκαληηθφηεξεο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο βάζεη ησλ ξνψλ ηνπο ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 (πξνζνρή ηνλ πίλαθα 4)7,34(γ) 7,29(γ) 8,68(δ) 9,2(δ) Α+Β 74,69 76,89 79,26 75,58 α Βάζεη δεδνκέλσλ γηα 178 ρψξεο β Βάζεη δεδνκέλσλ γηα 117 ρψξεο γ Δθηφο ηεο Σατβάλ δ Δθηφο ησλ Κίλα, Υνλγθ Κνλγθ θαη Σατβάλ Πεγή: Απφζπαζκα απφ ηάζεηο ηεο Γηεζλνχο Καηαλνκήο ηνπ Αθαζάξηζηνπ Παγθφζκηνπ Πξντφληνο, Ζλσκέλα Έζλε, 1993, δηάθνξνη πίλαθεο ( ν πίλαθαο ρξεζηκνπνηείηαη απφ ην βηβιίν ησλ Hirst-Thompson Globalization in Question ) 93

Απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα κπνξνχκε λα θαηαλνήζνπκε ηελ επηβνιή ηεο αληζφηεηαο ζηελ παγθφζκηα θαηαλνκή εηζνδήκαηνο γηα ηελ θπξίαξρε νκάδα ησλ ρσξψλ πνπ επελδχεη ζε άκεζεο μέλεο επελδχζεηο. Ζ ζπγθεθξηκέλε θαηαλνκή ηξνπνπνηήζεθε χζηεξα απφ ηε δεθαεηία ηνπ 70 θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηε δεθαεηία ηνπ 80. Δπνκέλσο εάλ δνχκε ηελ παγθφζκηα θαηαλνκή εηζνδήκαηνο ζην πιαίζην ησλ κεηξήζεσλ πνπ ήδε αλαιχζακε, παξαηεξνχκε ε αληζφηεηα έρεη απμεζεί κεηά ηε δεθαεηία ηνπ 70 (Hirst- Thompson). Σα θξάηε θαη νη πεξηνρέο πνπ πεξηκέλνπλ λα επεκεξήζνπλ πεξηζζφηεξν απφ ηα νθέιε ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, δελ έρνπλ λα απνθνκίζνπλ ζεκαληηθά πξάγκαηα απφ ηε ζηηγκή πνπ νη επελδχζεηο θαη ην εκπφξην πξέπεη λα αθνινπζνχλ απζηεξά ηηο ππνδείμεηο θαη ηηο ελδείμεηο ηεο αγνξάο. Σα ζηνηρεία απνδεηθλχνπλ φηη νη αληζφηεηεο έρνπλ απμεζεί ζηαζεξά κεηά ην 1970. ήκεξα ππάξρνπλ έληνλεο ηάζεηο ελαληίνλ απηήο ηεο θαηάζηαζεο, γηα ην ιφγν φηη νη ζπλέπεηεο γηα ηηο ζπλζήθεο δηαβίσζεο, γηα ηελ αζθάιεηα ησλ θησρψλ ιαψλ είλαη πξνθαλείο. Γίλεηαη ζαθέο φηη απμάλνληαη ηα επηρεηξήκαηα πνπ ελαληηψλνληαη θαηά ηεο ζπγθεθξηκέλεο αληζφηεηαο. 94