ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Τίτλος διδακτικού σεναρίου: Το ηλιακό μας σύστημα Συγγραφέας: Παναγιώτα Παπαγρηγορίου Τάξη: ΣΤ Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Γεωγραφία, Ιστορία, Γλώσσα, Αισθητική Αγωγή Συμβατότητα με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ: Το σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με το ΑΠΣ εφόσον αποτελεί θέμα ενότητας του βιβλίου Γεωγραφίας και οι στόχοι άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος της Γεωγραφίας. Η χρήση των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη επιβάλεται για την πληρέστερη οπτική παρουσίαση που προσφέρουν, αλλά και για την εξοικείωση των μαθητών με αυτές. Διδακτική ενότητα: Α ενότητα, «Το ηλιακό μας σύστημα», κεφ.6 ο βιβλίο μαθητή, Ο.Ε.Δ.Β, σελ. 26 Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή γνώσεις των μαθητών : Γνωρίζουν τα ονόματα των πλανητών,ότι κινούνται γύρω από τον Ήλιο και ότι φωτίζονται από αυτόν. Ως προς τις ΤΠΕ Τις βασικές δεξιότητες του Η/Υ, μπορούν να γράφουν ένα μικρό κείμενο, να εισάγουν εικόνα Έχουν αποκτήσει δεξιότητες πλοήγησης στο διαδίκτυο
Έχουν εξοικειωθεί με το περιβάλλον των λογισμικών που θα χρησιμοποιηθούν. Να μπορούν να συνεργάζονται σε ομάδες των δύο-τριών ατόμων. Σκοπός και στόχοι Σκοπός: Οι μαθητές με την παιδαγωγική αξιοποίηση ευρείας γκάμας ΝΤ (εκπαιδευτικό λογισμικό, λογισμικό γενικής χρήσης, λογισμικό πολυμέσων, διαδίκτυο) θα καταφέρουν να οπτικοποιήσουν το ηλιακό σύστημα και να το αναπαραστήσουν εικαστικά. Η αναζήτηση πληροφοριών στα πλαίσια της ομάδας τους και η ανταλλαγή τους στη συνέχεια, θα εμπλουτίσει τις γνώσεις σχετικά με το θέμα. Στόχοι Ως προς το γνωστικό αντικείμενο: 1. Να γνωρίσουν οι μαθητές τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και τα χαρακτηριστικά τους. 2. Να εντοπίζουν οι μαθητές τη θέση της Γης στο ηλιακό μας σύστημα. 3. Να ερευνήσουν την προέλευση των ονομάτων των πλανητών καθώς και διαφόρων αστερισμών και να τα συσχετίσουν με την αρχαία ελληνική μυθολογία.
Ως προς τη διαδικασία μάθησης: 1. Να συλλέγουν πληροφορίες για το θέμα της εργασίας της ομάδας τους. 2. Να συνεργάζονται σε μικρές ομάδες για την εκτέλεση δραστηριοτήτων και την επίλυση προβλημάτων. 3. Να επιλέγουν εικόνες και βίντεο από μια μεγάλη ποικιλία. 4. Να κατηγοριοποιούν τις πληροφορίες τους και να χαρτογραφούν τις έννοιες. Σε σχέση με τις ΤΠΕ: Να εξοικειωθούν με το ενεργητικό και διερευνητικό μοντέλο μάθησης. Ν αποκτήσουν δεξιότητες συνεργατικής μάθησης. Να προσεγγίσουν τις ΤΠΕ ως εργαλεία και πηγές μάθησης. Να εξασκηθούν σε δεξιότητες που χρησιμοποιούνται στην επιστημονική έρευνα (παρατήρηση, επιλογή και καταγραφή χρήσιμων πληροφοριών, σύγκριση με την ερμηνεία κ. α.) Διδακτική -μεθοδολογική προσέγγιση:
Οι κυριότερες διδακτικές προσεγγίσεις που δημιουργούν το απαραίτητο μαθησιακό περιβάλλον είναι η εποικοδομητική, η ανακαλυπτική, η ομαδοσυνεργασιακή,η βιωματική και ο συνδυασμός αυτών. Ο συνδυασμός των διδακτικών στις παιδαγωγικές/διδακτικές ικανότητες του δασκάλου, ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιήσει άλλες εναλλακτικές μεθόδους, αν το κρίνει αναγκαίο, για την πληρέστερη υλοποίηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Προτείνεται οι μαθητές να εργάζονται σε ομάδες κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, όπου αυτό προσφέρεται και να συζητούν από κοινού τις προτεινόμενες εργασίες. Διδακτική προσέγγιση με Τ.Π.Ε: Η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ευνοεί την αλλαγή του παραδοσιακού διδακτικού μοντέλου και τη χρήση σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων. Με τη χρήση των λογισμικών που προαναφέρθηκαν και των κατάλληλων φύλλων εργασίας αναδεικνύεται το μαθητοκεντρικό μοντέλο της διερευνητικής μάθησης μέσα από την αναζήτηση της γνώσης στις πηγές. Εργαλεία εφαρμογής : Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Kidspiration, Εφαρμογές διαδικτύου Λογισμικό πρακτικής άσκησης για αξιολόγηση της κατανόησης Hot potatoes. Power Point, λογισμικό παρουσίασης.
ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 4διδακτικές ώρες. Προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας Α)Προετοιμασία-Χώρος υλοποίησης-οργάνωση τάξης Η οργάνωση της διδασκαλίας μπορεί να πάρει τις εξής βασικές μορφές: Εργασία στο σύνολο της τάξης, με τη συμμετοχή όλων των μαθητών. Ατομική εργασία μαθητών/τριων. Εργασία των μαθητών σε ομάδες στο εργαστήριο της πληροφορικής. Οι υπολογιστές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος, συνιστάται ευρυζωνική σύνδεση τουλάχιστον 1mbps, καθώς και εγκατεστημένα τα λογισμικά που προαναφέρθηκαν. Ακόμη θα υπάρχουν: αποθηκευμένα τα φύλλα εργασίας σε κάθε υπολογιστή, ένας εκτυπωτής για την εκτύπωση των εργασιών των μαθητών. Θα χρησιμοποιηθεί το ομαδοσυνεργατικό μοντέλο διδασκαλίας. Οι ομαδοσυνεργατικές διδασκαλίες επιφέρουν θετικά αποτελέσματα τόσο στη σχολική μάθηση όσο και στη γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού. Ιδίως στους τομείς της κοινωνικής και της γνωστικής ανάπτυξης. Περιγραφή του σεναρίου: Κατά τη ενασχόλησή τους και για όλη τη διάρκεια του σεναρίου, οι μαθητές θα είναι χωρισμένοι σε 4 ομάδες των 5 ατόμων, καθώς η κάθε ομάδα θα συλλέξει πληροφορίες και εικόνες και
βίντεο για 2 συγκεκριμένους πλανήτες. Κατά τη χαρτογράφηση των εννοιών και τη σύνθεση της συνολικής παρουσίασης (P Point) του ηλιακού συστήματος οι ομάδες θα πρέπει να ανταλλάξουν και να συνδυάσουν τις πληροφορίες τους. Επιμέρους δραστηριότητες (ανά φάση υλοποίησης) 1 η ΦΑΣΗ (1 διδακτική ώρα) Ως αφόρμηση οι μαθητές παρακολουθούν βίντεο από το διαδίκτυο που παρουσιάζει το ηλιακό σύστημα. Στη συνέχεια γίνεται συζήτηση σχετικά με τις υπάρχουσες γνώσεις των μαθητών για τη γέννηση του σύμπαντος και τη δομή του. Το βίντεο βρίσκεται στην παρακάτω διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=6-k2rjs2wtu&feature=related
Όταν ολοκληρωθεί η προβολή οι μαθητές θα συμπληρώσουν το παρακάτω φύλλο εργασίας(ομαδοσυνεργατικά) με τα ονόματα των πλανητών στα κενά σημεία: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
2 η ΦΑΣΗ (1 διδακτική ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής) Οι μαθητές, χωρισμένοι σε 5 ομάδες των 3-4 παιδιών, θα αναλάβουν να συλλέξουν πληροφορίες από το διαδίκτυο σχετικά με τους πλανήτες. Σε κάθε ομάδα έχει ανατεθεί η διερεύνηση διαφορετικού ζεύγους πλανητών σε σχέση με τις άλλες ομάδες. Συγκεκριμένα: o o Η 1 η ομάδα συλλέγει πληροφορίες για τα βασικά χαρακτηριστικά (μέγεθος, απόσταση από τον ήλιο κ.α) είτε σε μορφή κειμένου, εικόνων ή βίντεο των πλανητών του Ερμή και της Αφροδίτης. Η 2 η ομάδα συλλέγει πληροφορίες για τα βασικά χαρακτηριστικά (μέγεθος, απόσταση από τον ήλιο κ.α) είτε σε μορφή κειμένου, εικόνων ή βίντεο των πλανητών του Άρη και του Ποσειδώνα.
o o o Η 3 η ομάδα συλλέγει πληροφορίες για τα βασικά χαρακτηριστικά (μέγεθος, απόσταση από τον ήλιο κ.α) είτε σε μορφή κειμένου, εικόνων ή βίντεο των πλανητών του Δία και του Κρόνου. Η 4 η ομάδα συλλέγει πληροφορίες για τα βασικά χαρακτηριστικά (μέγεθος, απόσταση από τον ήλιο κ.α) είτε σε μορφή κειμένου, εικόνων ή βίντεο των πλανητών του Ουρανού και της Γης. Για τη συλλογη των πληροφοριών αυτών οι μαθητές θα επισκεπτούν τους δικτυακούς τόπους: http:// google.gr http:// youtube.com http://el.wikipedia.org http://bbc.co.uk http://e-telescope.gr Στη συνέχεια με την καθοδήγηση του δασκάλου θα δημιουργήσουν εργαζόμενοι στις ομάδες τους τον εννοιολογικό χάρτη στο λογισμικό kidspiration. Ο δάσκαλος θα τους εξηγήσει πως λειτουργεί συγκεκριμένο λογισμικό καθώς και τον τρόπο που θα εργαστούν κατά ομάδες για να εξερευνήσουν και να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά των πλανητών. Σε κάθε βήμα της εργασίας τους θα διευκολύνονται από το δάσκαλο, ο οποίος θα τους δείξει πως θα μπορέσουν να εμπλουτίσουν και να συμπληρώσουν τον εννοιολογικό τους χάρτη όταν χρεαστεί.
ΕΝ.ΧΑΡΤΗΣ 1 ης ΟΜΑΔΑΣ:
Οι μαθητές θα συμπληρώσουν το κείμενο με στοιχεία από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες οι μαθητές θα παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στις υπόλοιπες ομάδες. 3 η ΦΑΣΗ(1 διδακτική ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής) Οι μαθητές, θα συνθέσουν όλοι μαζί μια παρουσίαση Ppoint με θέμα το ηλιακό σύστημα. Η κάθε ομάδα προσθέτει το απαραίτητο υλικό των πλανητών των οποίων τη διερεύνηση είχε αναλάβει. Όλες οι ομάδες θα πρέπει να συνεργαστούν για το καλύτερο αποτέλεσμα.
4 η ΦΑΣΗ (1 διδακτική ώρα στο εργαστήριο της πληροφορικής) Οι μαθητές για να κάνουν μια ανασκόπηση των όσων γνώρισαν και να αυτοαξιολογηθούν με ελκυστικό και παιγνιώδη τρόπο, θα χρησιμοποιήσουν το λογισμικό Hotpotatoes και συγκεκριμένα το Jmatch:
ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν το υλικό τους και σε άλλα μαθήματα όπως η Γλώσσα αλλά και στην Ευέλικτη Ζώνη. Στο κεφάλαιο αυτό είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν οι διαθεματικές έννοιες του Συστήματος και της Αλληλεπίδρασης. Διακρίνουμε τρεις φάσεις αξιολόγησης του σεναρίου: την αξιολόγησης της ομάδας, την γενική αξιολόγηση και την αυτοαξιολόγηση. Κατά τη διάρκεια εφαρμογής των δραστηριοτήτων θα λαμβάνει χώρα η διαμορφωτική γενική αξιολόγηση όπου θα καταγράφονται οι αντιδράσεις και οι χειρισμοί των παιδιών κατά την ενασχόλησή τους με τα φύλλα εργασίας, ενώ αξιολογώντας την ομάδα θα εξετάσουμε αν πετύχαμε τους επιμέρους στόχους και τις επιδιώξεις του σεναρίου.