ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1. Έννοια και χαρακτηριστικά του Εργατικού Δικαίου... 1 1.1. Έννοια Εργατικού Δικαίου... 1 1.2. Χαρακτηριστικά του ΕργΔ... 1 1.3. Σύγχρονες τάσεις... 2 2. Ιστορικά... 3 3. Πηγές του ΕργΔ... 3 4. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας... 4 4.1. Έννοια... 4 4.2. Χαρακτηριστικά... 4 4.3. Ειδικότερα η εξάρτηση... 5 4.4. Προστασία μισθωτού... 5 4.5. Διάκριση από άλλες (συγγενείς) σχέσεις... 5 5. Διάφορες έννοιες... 6 6. Κατηγορίες μισθωτών... 7 6.1. Γενικά... 7 6.2. Υπάλληλοι - εργάτες... 7 6.3. Διευθύνοντες υπάλληλοι... 8 6.4. Μαθητευόμενοι... 8 6.5. Οικιακοί βοηθοί... 9 6.6. Άλλες κατηγορίες... 9 7. Ιδιαίτερα είδη συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας... 9 7.1. Σύμβαση με δοκιμή... 9
86 Περιεχόμενα 7.2. Τηλεργασία... 10 7.3. Σύμβαση ομαδικής εργασίας... 11 7.4. Σύμβαση προσωρινής εργασίας... 11 7.5. Σύμβαση ετοιμότητας... 12 ΙΙ. ΣΥΝΑΨΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 13 1. Τα μέρη... 13 1.1. Ο εργοδότης... 13 1.2. Ο μισθωτός... 13 1.3. Ικανότητα προς δικαιοπραξία... 13 2. Διαπραγματεύσεις... 14 2.1. Γενικά... 14 2.2. Δικαίωμα πληροφορήσεως... 14 2.3. Προκήρυξη διαγωνισμού... 15 3. Ελευθερία συνάψεως... 15 3.1. Γενικά... 15 3.2. Απαγορεύσεις... 16 3.3. Αναγκαστική σύμβαση εργασίας... 16 4. Σύμβαση και σχέση εργασίας... 16 5. Τύπος... 17 5.1. Ο κανόνας... 17 5.2. Αποδεικτικός τύπος... 17 5.3. Συστατικός τύπος... 17 5.4. Αναγγελία προσλήψεως... 17 6. Ελαττώματα της συμβάσεως εργασίας... 17 6.1. Ακυρότητα... 17 6.2. Μερική ακυρότητα... 18 6.3. Ακυρωσία... 18 6.4. Καταχρηστική επίκληση... 18 7. Περιεχόμενο της συμβάσεως... 18 7.1. Γενικά... 18
Περιεχόμενα 87 7.2. Εργασία... 19 7.3. Μισθός... 19 7.4. Διάρκεια... 20 7.5. Περιορισμοί συμβατικής ελευθερίας... 20 ΙΙΙ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΣΧΕΣΕΩΣ... 21 1. Γενικά... 21 Α. Υποχρεώσεις και δικαιώματα του μισθωτού... 22 α. Υποχρεώσεις... 22 2. Υποχρέωση παροχής εργασίας... 22 2.1. Γενικά... 22 2.2. Αυτοπρόσωπη παροχή, είδος εργασίας... 23 2.3. Παροχή εργασίας στον εργοδότη... 24 2.4. Ωράριο... 24 2.5. Τόπος εργασίας... 25 2.6. Υποχρέωση και δικαίωμα... 25 3. Τρόπος εκπληρώσεως της υποχρεώσεως Διευθυντικό δικαίωμα εργοδότη... 25 3.1. Επιμελής εκτέλεση, ευθύνη... 25 3.2. Διευθυντικό δικαίωμα εργοδότη... 26 3.3. Μη εκπλήρωση, πλημμελής εκπλήρωση... 27 4. Υποχρέωση πίστεως... 27 β. Δικαιώματα... 28 5. Δικαίωμα στη θέση εργασίας... 28 6. Δικαίωμα αμοιβής... 28 7. Δικαίωμα μετατροπής της συμβάσεως σε αόριστου χρόνου... 28 8. Προστασία της προσωπικότητας... 29 9. Άλλα δικαιώματα... 29
88 Περιεχόμενα Β. Υποχρεώσεις και δικαιώματα του εργοδότη... 30 α. Υποχρεώσεις... 30 10. Υποχρέωση παροχής μισθού... 30 10.1. Έννοια μισθού... 30 10.2. Καθορισμός μισθού... 31 10.3. Υπολογισμός μισθού... 31 10.4. Καταβολή μισθού... 32 11. Στοιχεία των αποδοχών... 32 11.1. Τακτικές και έκτακτες αποδοχές... 32 11.2. Συνθετικά στοιχεία αποδοχών... 32 12. Καταβολή του μισθού... 33 12.1. Τόπος καταβολής... 33 12.2. Χρόνος καταβολής... 33 12.3. Υπερημερία εργοδότη, δικαίωμα επισχέσεως κ.λπ.... 33 13. Παραγραφή της αξιώσεως μισθού... 34 14. Προστασία μισθού... 34 15. Περιπτώσεις μισθού χωρίς παροχή εργασίας... 34 16. Υποχρέωση απασχολήσεως του μισθωτού... 35 16.1. Γενικά... 35 16.2. Απασχόληση, όταν υπάρχει συμφέρον;... 35 17. Υποχρέωση πρόνοιας... 36 17.1. Γενικά... 36 17.2. Υποχρεώσεις σε περίπτωση ασθένειας του μισθωτού... 37 17.3. Ασφάλεια και υγιεινή χώρων εργασίας και κατοικίας... 38 17.4. Άλλες υποχρεώσεις... 38 17.5. Συνέπειες παραβάσεως... 39 18. Εργατικά ατυχήματα... 39 18.1. Γενικά... 39
Περιεχόμενα 89 18.2. Ευθύνη κατά ΑΚ... 39 18.3. Ευθύνη κατά ΕργΔ... 40 18.4. Κοινωνική ασφάλιση... 40 19. Υποχρέωση ίσης μεταχειρίσεως... 41 19.1. Γενικά, θεμελίωση... 41 19.2. Ειδικές παρατηρήσεις... 41 19.3. Περιπτώσεις εφαρμογής... 41 19.4. Συνέπειες παραβάσεως... 42 20. Υποχρέωση χορηγήσεως άδειας... 42 21. Υποχρέωση αποκαταστάσεως δαπανών... 43 22. Υποχρέωση αμοιβής για εφευρέσεις... 43 22.1. Γενικά... 43 22.2. Υπηρεσιακή εφεύρεση... 43 22.3. Εξαρτημένη εφεύρεση... 44 22.4. Ελεύθερη εφεύρεση... 44 23. Υποχρέωση χορηγήσεως πιστοποιητικού εργασίας... 45 24. Υποχρέωση παροχής άδειας για ανεύρεση εργασίας... 46 β. Δικαιώματα... 46 25. Τα δικαιώματα... 46 Γ. Χρονικά όρια εργασίας... 47 26. Γενικά... 47 27. Νόμιμο ωράριο... 49 27.1. Έννοια και είδη... 49 27.2. Ο κανόνας και οι εξαιρέσεις... 49 28. Συμβατικό ωράριο... 50 29. Υπερεργασία, υπερωρία, παραδείγματα... 51 29.1. Υπερεργασία... 51 29.2. Υπερωρία... 52 29.3. Παραδείγματα... 52 30. Αμοιβές μισθωτού... 53
90 Περιεχόμενα 30.1. Επί απλής υπερεργασίας... 53 30.2. Επί θεσμοθετημένης υπερεργασίας... 53 30.3. Επί υπερωρίας... 53 30.4. Συμβατικές ρυθμίσεις... 54 30.5. Παραγραφή... 54 31. Εργασία κατά Κυριακές και αργίες... 55 31.1. Γενικά, η απαγόρευση... 55 31.2. Προσαύξηση αμοιβής... 55 31.3. Αναπληρωματική ανάπαυση... 55 31.4. Υπερωρία... 55 32. Παρεμβάσεις για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.. 56 IV. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 57 1. Γενικά... 57 2. Μεταβολή κατά εφαρμογή κανονιστικών ή συμβατικών όρων... 58 2.1. Μεταβολή κατά εφαρμογή κανονιστικών όρων... 58 2.2. Μεταβολές κατά εφαρμογή συμβατικών όρων... 58 3. Μεταβολές με σύμβαση των μερών... 59 4. Μεταβολές με άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος... 59 4.1. Γενικά... 59 4.2. Βλαπτική μεταβολή... 60 4.3. Τροποποιητική καταγγελία... 61 5. Προαγωγές μισθωτού... 61 5.1. Διακρίσεις... 61 5.2. Μισθολογική προαγωγή... 62 5.3. Βαθμολογική προαγωγή... 62
Περιεχόμενα 91 V. ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 65 1. Γενικά... 65 1.1. Έννοια αναστολής... 65 1.2. Σχέσεις των μερών... 65 1.3. Χρόνος αναστολής χρόνος υπηρεσίας... 65 1.4. Περιπτώσεις αναστολής... 66 2. Συμβατική αναστολή... 66 3. Αναστολή εκ του νόμου... 66 4. Αναστολή για λόγους που αφορούν τον εργοδότη... 67 4.1. Υπερημερία - αδυναμία αποδοχής εργασίας... 67 4.2. Διαθεσιμότητα... 67 4.3. Εργασία εκ περιτροπής... 68 5. Αναστολή για λόγους που αφορούν τον μισθωτό... 69 5.1. Ασθένεια... 69 5.2. Κώλυμα εργασίας... 70 5.3. Απεργία... 70 5.4. Πειθαρχική ποινή... 70 VI. ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ... 71 1. Γενικά... 71 1.1. Ορολογικά... 71 1.2. Περιπτώσεις/λόγοι/τρόποι λήξεως... 71 1.3. Περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν επέρχεται λήξη... 71 2. Συμβατική λύση - εθελούσια έξοδος... 72 2.1. Αντίθετη συμφωνία... 72 2.2. Εθελούσια έξοδος... 72 3. Αυτοδίκαιη λήξη... 72 3.1. Πάροδος ορισμένου χρόνου... 72 3.2. Θάνατος μισθωτού... 73 3.3. Θάνατος εργοδότη... 73
92 Περιεχόμενα 3.4. Πλήρωση διαλυτικής αιρέσεως... 73 4. Λήξη σχέσεως εργασίας ορισμένου χρόνου... 73 4.1. Πάροδος του ορισμένου χρόνου... 73 4.2. Καταγγελία... 74 4.3. Η ΑΚ 670... 76 4.4. Αγωγή για το κύρος της καταγγελίας... 76 5. Λύση της σχέσεως εργασίας αόριστου χρόνου από τον μισθωτό... 76 5.1. Καταγγελία... 76 5.2. Οικειοθελής αποχώρηση... 77 6. Λύση της σχέσεως εργασίας αόριστου χρόνου από τον εργοδότη... 77 6.1. Καταγγελία... 77 6.2. Ομαδικές απολύσεις... 78 6.3. Ειδική προστασία κατά καταγγελίας... 79 6.4. Η περίπτωση συμπληρώσεως χρόνου συνταξιοδοτήσεως κ.λπ.... 79 VII. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ... 81 1. Γενικά... 81 2. Το διευθυντικό δικαίωμα... 82 3. Κανονισμός εργασίας... 83 4. Πρακτική της εκμεταλλεύσεως... 83 5. Πειθαρχικό δίκαιο... 84