Ιστοεξερευνήσεις Στοχοθετημένη διερεύνηση στο Διαδίκτυο Τ. Α. Μικρόπουλος
Οι ΤΠΕ ως γνωστικά (ερμηνευτικά) εργαλεία Αξιοποιώντας το Διαδίκτυο στη διδακτική πράξη Αναζήτηση και εντοπισμός των σχετικών πληροφοριών Αξιολόγηση και επιλογή των πλέον κατάλληλων πληροφοριών Οργάνωση, σύνθεση και παρουσίαση νέας πληροφορίας.
Αξιοποιώντας το Διαδίκτυο στη διδακτική πράξη Ακριβής καθορισμός όλων των συναφών εννοιών, λέξεων κλειδιών σαφής προσδιορισμός των σχέσεων των εννοιών που περιγράφονται από τις λέξεις κλειδιά αξιολόγηση των ιστοσελίδων που εντοπίζονται και των πληροφοριών που περιέχουν χρήση έγκυρων πηγών, επιστημονικά ορθής, έγκυρης και επίκαιρης πληροφορίας.
Αξιοποιώντας το Διαδίκτυο στη διδακτική πράξη Με ποιους τρόπους μπορούμε να κατευθύνουμε τους μαθητές και να οργανώσουμε την αναζήτηση υλικού στο Διαδίκτυο, για την επίτευξη ουσιαστικών και χρήσιμων αποτελεσμάτων, σύμφωνα με συγκεκριμένους διδακτικούς στόχους;
Ιστοεξερευνήσεις (WebQuests) Μία ιστοεξερεύνηση είναι μία διερευνητική δραστηριότητα, στην οποία ορισμένες ή όλες οι πληροφορίες που χρειάζονται οι μαθητές προέρχονται από το διαδίκτυο (www.webquest.org). Η αναζήτηση των πηγών είναι στοχοθετημένη, κατευθυνόμενη αναζήτηση στο διαδίκτυο, σε δικτυακούς τόπους επιλεγμένους από τον εκπαιδευτικό.
Χαρακτηριστικά ιστοεξερεύνησης 1. Επιλογή πηγών από το διαδίκτυο. Ο εκπαιδευτικός προτείνει συγκεκριμένες, έγκυρες ιστοσελίδες σε ιστότοπους ή και ιστότοπους με συναφή, σύγχρονη, επιστημονικά σωστή πληροφορία, ώστε να αποφεύγεται ο αποπροσανατολισμός των μαθητών και η σπατάλη χρόνου.
Χαρακτηριστικά ιστοεξερεύνησης 2. Ανάθεση ρόλων. Ο εκπαιδευτικός αναθέτει ρόλους σε ομάδες μαθητών ή μαθητή, για ζητήματα που θέτει το εκπαιδευτικό σενάριο. Κάθε ρόλος έχει μια καθορισμένη αποστολή με στόχο τη σύνθεση νέας πληροφορίας που αποτελεί ένα τμήμα της τελικήςεργασίας. Η τελική εργασία συνήθως δημιουργείται με τη σύνθεση των τμηματικών εργασιών και τη συνεργασία όλων των μαθητών.
Δομή ιστοεξερεύνησης Εισαγωγή. Περιλαμβάνει τα στοιχεία της ιστοεξερεύνησης. Εργασία ή αποστολή. Περιγράφει τους στόχους. Διαδικασία και πηγές. Αναλύει τον τρόπο εργασίας, παρέχει τις πηγές των πληροφοριών και καθοδηγεί τους μαθητές. Αξιολόγηση. Περιγράφει τον τρόπο αξιολόγησης της εργασίας των μαθητών. Συμπέρασμα. Συγκεντρώνει τα αποτελέσματα των μαθητών και κάνει προτάσεις. Σελίδα εκπαιδευτικού. Παρέχει οδηγίες και πληροφορίες για χρήση από άλλους εκπαιδευτικούς.
Δομή ιστοεξερεύνησης Εισαγωγή. Περιλαμβάνει τα στοιχεία της ιστοεξερεύνησης. Τίτλος Περιγραφή Τάξη Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές Εισαγωγή στο θέμα Λέξεις κλειδιά Δημιουργός
Το αποτέλεσμα μίας ιστοεξερεύνησης Αρχείο επεξεργαστή κειμένου Λογισμικό παρουσίασης Πολυμεσική Υπερμεσική εφαρμογή Δικτυακό τόπο Ιστολόγιο (blog) Άλλη εφαρμογή
Η σπουδαιότητα των ιστοεξερευνήσεων Ομαδική εργασία των μαθητών και στη δυνατότητα επιλογής, αξιολόγησης, κριτικής θεώρησης και σύνθεσης νέας πληροφορίας από συγκεκριμένες ιστοσελίδες που παρουσιάζουν οι μαθητές με προσωπική έκφραση.
Μερικές περιπτώσεις κατάλληλες για ιστοεξερευνήσεις Επιστημονική αποστολή Αποστολή δημοσιογραφικού τύπου Οδηγός για ένα θέμα (τουριστικός, τεχνικός οδηγός, κλπ) Έλεγχος υποθέσεων (πειράματα, θεωρίες, κλπ) Δημιουργία (αφίσα, πρόσκληση, θεατρικό, κλπ) Έκφραση των ιδεών από τους μαθητές Ανάλυση φαινομένου ή κατάστασης Οτιδήποτε απαιτεί επεξεργασία πληροφοριών και δημιουργία νέας
Καθορισμός θέματος αναζήτησης και αποστολή Να μην είναι γενικό και αόριστο, αλλά να περιορίζεται όσο το δυνατό περισσότερο, για να μπορεί η μελέτη να εισχωρεί σε βάθος. Ο προσδιορισμός διάφορων παραγόντων, όπως το είδος, ο χρόνος και ο τόπος, μπορεί να καθορίσει τον τρόπο προσέγγισης και να θέσει το θέμα μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Προτείνεται να χρησιμοποιούνται μερικά υπο-θέματα, υποερωτήματα ώστε να ανατίθενται αντίστοιχα και οι ρόλοι.
Ερωτήματα σε μία ιστοεξερεύνηση 1. Πραγματολογικά: ποιος, τι, πού, πότε, πόσο 2. Επεξηγηματικά και ερμηνευτικά: γιατί, πώς 3. Κριτικής ανάλυσης
1. Πραγματολογικά ερωτήματα: ποιος, τι, πού, πότε, πόσο Παράδειγμα Εξελικτική Πορεία του Οικολογικού Κινήματος Τι είναι το οικολογικό κίνημα και σε Ποιο πλαίσιο πρωτοεμφανίστηκε; Ποιες φάσεις / τάσεις, Πού και Πότε αναπτύχθηκαν στην πορεία; Ποιοι εκπρόσωποι, Ποια κύρια χαρακτηριστικά φάσεων /τάσεων;
2. Επεξηγηματικά και Ερμηνευτικά ερωτήματα: γιατί, πώς Για επεξήγηση και ερμηνεία του φυσικού και του κοινωνικού κόσμου και των σχέσεων α. σχέσεις συνάφειας β. σχέσεις αιτίου / αποτελέσματος γ. σχέσεις πιθανολογικές Παράδειγμα Εξελικτική Πορεία του Οικολογικού Κινήματος Ποια στοιχεία συνέχειας και αλλαγής παρατηρούνται από φάση σε φάση και ποια θεωρείτε ως στοιχεία εξέλιξης και γιατί; Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στις εξελίξεις και πώς; Ποιες οι συνέπειες των εξελίξεων και γιατί;
3. Ερωτήματα κριτικής ανάλυσης Ερωτήματα συσχέτισης επεξεργασμένων δεδομένων α. Συγκρίσεις β. Ταξινομήσεις Παράδειγμα Εξελικτική Πορεία του Οικολογικού Κινήματος Ποιες οι αντιδράσεις, πρακτικές ατόμων και ομάδων και γιατί; Ποιες αντιδράσεις, επιλογές, πρακτικές θεσμών και γιατί; Ποιοι ωφελούνται / προβάλλονται, ποιοι αδικούνται / αγνοούνται;
Ερωτήματα σε μία ιστοεξερεύνηση Τα ερωτήματα μίας ιστοεξερεύνησης βασίζονται στη (γνωστική) αναθεωρημένη ταξινομία του Bloom. Ιδιαίτερα οι ιστοεξερευνήσεις μεγάλης διάρκειας ενδείκνυνται για την ικανοποίηση στόχων από τα επίπεδα που αναφέρονται σε υψηλού επιπέδου νοητικές δεξιότητες.
ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΓΝΩΣΗΣ Αναθεωρημένη γνωστική ταξινομία Bloom ΕΠΙΠΕΔΟ ΡΗΜΑΤΑ 1. Θυμάμαι Ανακαλώ σχετική γνώση από τη μνήμη 2. Αντιλαμβάνομαι Προσδιορίζω το νόημα διδακτικών μηνυμάτων, προφορικών, γραπτών, οπτικών ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΓΝΩΣΗΣ 3. Εφαρμόζω Χρησιμοποιώ ή φέρω σε πέρας μία διαδικασία σε μία κατάσταση Αναγνωρίζω προσδιορίζω. Ανακαλώ ανακτώ. Ερμηνεύω διευκρινίζω, αποδίδω ελεύθερα, αναπαριστώ, μεταφράζω. Παραθέτω παράδειγμα διευκρινίζω, συγκεκριμενοποιώ. Ταξινομώ κατηγοριοποιώ, εντάσσω. Συνοψίζω αποσπώ, γενικεύω. Συνάγω συμπεραίνω, υπολογίζω κατά προσέγγιση, παρεμβάλλω, προβλέπω. Συγκρίνω αντιπαραβάλλω, αντιστοιχίζω, ταιριάζω. Εξηγώ κατασκευάζω μοντέλα Εκτελώ φέρνω σε πέρας. Πραγματοποιώ χρησιμοποιώ 4. Αναλύω Αποσυνθέτω το υλικό στα συστατικά του και ανιχνεύω τις μεταξύ τους σχέσεις για να σχηματίσουν τη συνολική δομή ή να πραγματοποιήσουν έναν σκοπό ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΓΝΩΣΗΣ 5. Αξιολογώ Κάνω κρίση με βάση κριτήρια και προδιαγραφές 6. Δημιουργώ Συνδυάζω στοιχεία για να δημιουργήσω ένα πρωτότυπο ή καινοτόμο σύνολο Διακρίνω τη διαφορά αντιδιαστέλλω, ξεχωρίζω, εστιάζω, επιλέγω. Οργανώνω ανακαλύπτω συνοχή, ενσωματώνω, σκιαγραφώ, οργανώνω. Αποδίδω αποδομώ Ελέγχω συντάσσω, διαπιστώνω, ελέγχω. Κρίνω Γεννώ υποθέτω. Προγραμματίζω σχεδιάζω. Παράγω - κατασκευάζω
Πέντε προτάσεις για μία καλή ιστοεξερεύνηση FOCUS Find great sites. Orchestrate your learners and resources. Challenge your learners to think. Use the medium. Scaffold high expectations. http://webquest.sdsu.edu/focus/focus.pdf
Πέντε προτάσεις για μία καλή ιστοεξερεύνηση ΕΣΤΙΑΣΗ FOCUS Find great sites. Orchestrate your learners and resources. Challenge your learners to think. Use the medium. Scaffold high expectations.