EB71.3 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ Μετεκλογική ανάλυση Πρώτα αποτελέσματα: επικέντρωση στην ψήφο ανά ηλικιακή ομάδα

Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας Διεύθυνση Γ Σχέσεις με τους Πολίτες ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ 16/12/2009 EB71.3 ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2009 Μετεκλογική ανάλυση Πρώτα αποτελέσματα: επικέντρωση στην ψήφο ανά ηλικιακή ομάδα Ηλικιακές ομάδες: ΕΕ 18+ (στην Αυστρία 16+) Κάλυψη: ΕΕ 27 (26.830 ευρωπαίοι πολίτες) 1 Ερωτηθέντες με δικαίωμα ψήφου: 26 096 Περίοδος ανάλυσης: 12 Ιουνίου 6 Ιουλίου 2009 Τέσσερα σημειώματα σχετικά με τη μετεκλογική έρευνα που διενήργησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν ήδη δημοσιευθεί στον δικτυακό τόπο του ΕΚ 2. Η πέμπτη αυτή ανάλυση επικεντρώνεται στην κατανομή της ψήφου ανά ηλικιακή ομάδα, και ειδικότερα στην ψήφο της ηλικιακής ομάδας των 18-24 ετών (+16 στην Αυστρία) σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ των 27 και με τον εθνικό μέσο όρο. Η παρούσα ανάλυση διενεργήθηκε χρησιμοποιώντας τα κοινωνικο-δημογραφικά δεδομένα της μετεκλογικής έρευνας του Ευρωβαρόμετρου/Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η προηγούμενη μελέτη για την ψήφο ανά φύλο 3 κατέδειξε ότι δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της ανδρικής και της γυναικείας ψήφου: κατά μέσο όρο, οι γυναίκες ψήφισαν ελαφρώς λιγότερο από ό,τι οι άνδρες (42% έναντι 44%), αλλά ψήφισαν περισσότερο από ό,τι οι άνδρες σε 8 κράτη μέλη. Από την άλλη πλευρά, ο δεσμός που έχουν οι γυναίκες με την ΕΕ είναι πιο χαλαρός από εκείνον των ανδρών: οι γυναίκες θεωρούν την ΕΕ μια οντότητα υπερβολικά αφηρημένη σε σχέση με την καθημερινή ζωή τους. Νιώθουν ότι πλήττονται σοβαρά από τη χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική κρίση. Το ενδιαφέρον τους για την πολιτική είναι γενικά 1 Τα αποτελέσματα αυτής της μετεκλογικής μελέτης σταθμίστηκαν από κοινωνικο-δημογραφική και πολιτική άποψη για να είναι αντιπροσωπευτικά για κάθε κράτος μέλος και στη συνέχεια διεθνώς σε επίπεδο ΕΕ. 2 http://www.europarl.europa.eu/parliament/public/staticdisplay.do?language=fr&id=40 3 http://www.europarl.europa.eu/pdf/eurobarometre/10_11/eb71.3post-electoral_gender_fr.pdf 1/46

λιγότερο έντονο από εκείνο των ανδρών. Όταν ενδιαφέρονται για την πολιτική, το ενδιαφέρον τους επικεντρώνεται περισσότερο στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο παρά στο εθνικό επίπεδο. Πώς ψήφισαν οι νέοι (γυναίκες και άνδρες) ηλικίας 18-24 ετών; Ενώ η μέση συμμετοχή σε επίπεδο ΕΕ ανέρχεται σε 43%, η συμμετοχή της ηλικιακής ομάδας των 18-24 ετών είναι μόνο 29% (-14 εκατοστιαίες μονάδες), η δε συμμετοχή της ηλικιακής ομάδας των 55+ ετών ανέρχεται σε 50%. Το 2004, η συμμετοχή των δύο ηλικιακών ομάδων ήταν 33% και 59% αντίστοιχα. Αυτός ο ευρωπαϊκός μέσος όρος του 29% για τη νεαρότερη ομάδα κρύβει αξιοσημείωτες εθνικές διαφοροποιήσεις, οι οποίες κυμαίνονται από +2 έως -28 μονάδες σε σύγκριση με το μέσο εθνικό ποσοστό ψήφου. Η ίδια παρατήρηση ισχύει επίσης για το ποσοστό συμμετοχής της ηλικιακής ομάδας των 18-24 ετών. Εκτός του Βελγίου και του Λουξεμβούργου, όπου η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική, τα εθνικά ποσοστά συμμετοχής για τη συγκεκριμένη ομάδα κυμαίνονται από 77% έως 12%. Δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι οι νέοι, οι οποίοι ψήφισαν μόλις για πρώτη ή δεύτερη φορά, ψήφισαν σε σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά από ό,τι οι μεγαλύτερες σε ηλικία ομάδες. Η τάση αυτή εντείνεται στις εθνικές εκλογές, όπου η μέση συμμετοχή στην ΕΕ ανέρχεται σε 72%, ενώ για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών ανέρχεται σε 38% (-34 εκατοστιαίες μονάδες). Βαθμός πολιτικοποίησης Όπως αναμένεται, η ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών νιώθει λιγότερο κοντά σε οποιοδήποτε από τα πολιτικά κόμματα. Ενώ το 43% των Ευρωπαίων δηλώνουν γενικά ότι αισθάνονται κοντά σε κάποιο από τα πολιτικά κόμματα, το ποσοστό αυτό είναι μόνο 30% (-13) για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. Η ηλικιακή ομάδα των 55+ ετών έχει πιο διαμορφωμένη πολιτική ταυτότητα (52%). Και πάλι, υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των γενεών, ιδίως στο εσωτερικό των επιμέρους κρατών μελών: οι διαφορές στο αίσθημα εγγύτητας σε κάποιο πολιτικό κόμμα μεταξύ των νέων και του εθνικού μέσου όρου κυμαίνονται από -1 έως -31 εκατοστιαίες μονάδες. Πότε αποφάσισαν οι νέοι εάν θα ψηφίσουν; Όπως προαναφέρθηκε, οι νέοι εκφράζουν χαμηλότερο επίπεδο πολιτικής εγγύτητας με κάποιο κόμμα από ό,τι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ερωτηθέντες. Στο σημείο αυτό, μπορούμε να διερωτηθούμε μήπως, μεταξύ άλλων λόγων, αυτό έχει επιπτώσεις στην επιθυμία τους να συμμετάσχουν στις εκλογές και στη χρονική στιγμή που αποφασίζουν ποιον θα ψηφίσουν. Μόνο το 30% των νέων ηλικίας 18-24 ετών δήλωσαν ότι ψηφίζουν πάντοτε με τον ίδιο τρόπο, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 50% (-20). 2/46

Από την άλλη πλευρά, περισσότεροι νέοι αποφασίζουν ποιον θα ψηφίσουν αργότερα στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας: το 17% μερικές εβδομάδες πριν από τις εκλογές (+4) σε σύγκριση με το 13% σε επίπεδο ΕΕ των 27 ή μερικές ημέρες πριν από τις εκλογές: 17% (+8) έναντι 9%. Έτσι, δείχνουν ότι αποτελούν μια κατηγορία του εκλογικού σώματος που είναι πιο ευαίσθητη στα επιχειρήματα που αναπτύσσουν οι υποψήφιοι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Ερωτηθέντες γιατί πήγαν να ψηφίσουν, το 7% αυτών (+2) ανέφεραν ότι οι πληροφορίες που έλαβαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας τους έπεισαν να πάνε να ψηφίσουν σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 5% στην ΕΕ. Επιπλέον, διερωτόμαστε κατά πόσον ο χαμηλός βαθμός κινητοποίησης των νέων ηλικίας 18-24 ετών στις ευρωπαϊκές εκλογές και η αβεβαιότητα της επιλογής τους στις εκλογές είναι συνάρτηση της έλλειψης γνώσεων των νέων σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Στο σημείο αυτό απαιτείται ίσως προβληματισμός, ειδικότερα σχετικά με τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα προγράμματα σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα 27 κράτη μέλη. Μπορεί να θεωρηθεί ότι όσο περισσότερο εξοικειώνονται οι νέοι με την Ευρωπαϊκή Ένωση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τόσο καλύτερα θα την κατανοούν και, επομένως, θα διαθέτουν τις αναγκαίες γνώσεις για τη διαμόρφωση πολιτικής ταυτότητας και την πραγματοποίηση της επιλογής τους στις εκλογές. Λόγοι για τους οποίους ψήφισαν Όπως και οι μεγαλύτερες σε ηλικία ομάδες, ο λόγος που αναφέρεται συχνότερα από τους νέους για την προσέλευσή τους στις κάλπες είναι η εκπλήρωση του καθήκοντός τους ως πολιτών: 46% (-1) σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 47% στην ΕΕ 4. Οι γενεές είναι κατά κάποιον τρόπο διαιρεμένες σε ορισμένους από τους «ευρωπαϊκούς» λόγους για τους οποίους ψήφισαν. Έτσι, το 22% (+3) των νέων πιστεύουν ότι η ψήφος τους μπορεί να αλλάξει τα πράγματα στην Ευρώπη, το 18% (+6), 18% (+5) των νέων ψηφίζουν επειδή αισθάνονται ευρωπαίοι πολίτες και το 8% (+2) των νέων θεωρούν ότι η ΕΕ παίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινή τους ζωή. Τέλος, το 16% (=) των νέων ηλικίας 18-24 ετών ψήφισαν επειδή είναι υπέρ της ΕΕ. Ωστόσο, το 3% (-2) των νέων ψήφισαν επειδή ενδιαφέρονται για τα ευρωπαϊκά θέματα. 4 Δυνατότητα έως 3 επιλογές, άθροισμα των απαντήσεων. 3/46

Ποια ζητήματα επηρέασαν την ψήφο; Από τα 15 ζητήματα που μπορεί να επηρέασαν τους ψηφοφόρους, τα οποία παρουσιάσθηκαν στους ερωτηθέντες στην έρευνα, οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών που ψήφισαν (29%) ανέφεραν τα ίδια κύρια ζητήματα με τους μεγαλύτερους σε ηλικία ερωτηθέντες. Όσον αφορά τα δύο σημαντικότερα ζητήματα, παρατηρούμε ότι οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών ανησυχούν περισσότερο για τη χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική κρίση από ό,τι οι άλλες ηλικιακές ομάδες. α) Η οικονομική ανάπτυξη είναι η σημαντικότερη ανησυχία τους με ποσοστό 46% (+5) έναντι 41% σε επίπεδο ΕΕ των 27. Όπως και για όλα τα άλλα θέματα, οι εθνικές διαφορές είναι σχετικά σημαντικές. Η ανομοιογένεια των απαντήσεων δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, εάν εξετάσουμε την εξέλιξη των στατιστικών στοιχείων για το ΑΕγχΠ. Σύμφωνα με τη Eurostat, το ΑΕγχΠ ανά κάτοικο εκπεφρασμένο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης ΜΑΔ) στα κράτη μέλη κυμάνθηκε το 2008 από 41% έως 276% του μέσου όρου της ΕΕ των 27. β) Για τους νέους ηλικίας 18-24 ετών, ο φόβος της ανεργίας κατέχει τη δεύτερη θέση με ποσοστό 41% (+4) έναντι 37%. Και πάλι, αυτό είναι αναμενόμενο όταν βλέπουμε ότι, σύμφωνα με την Eurostat, τον Οκτώβριο του 2009 η ανεργία ανερχόταν σε 9,3% για τον ενεργό πληθυσμό, ενώ για τους νέους ηλικίας κάτω των 25 ετών το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 20,7%. γ) Οι νέοι προβληματίζονται λιγότερο από ό,τι οι άλλες ηλικιακές ομάδες για το μέλλον της σύνταξής τους. Το ζήτημα αυτό αναφέρεται μόνο από το 11% των νέων έναντι 22% των ερωτηθέντων κατά μέσο όρο (-11). Λόγοι για τους οποίους δεν ψήφισαν Σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ των 27, οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών που δεν ψήφισαν (71%) δήλωσαν συχνότερα ότι δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική: 20% (+3) έναντι 17%. Παρ όλα αυτά, είναι λιγότερο δυσαρεστημένοι με την πολιτική γενικά: 19% (-9) έναντι 28%. Ως τρίτο κύριο λόγο για τον οποίο δεν ψήφισαν, οι νέοι δήλωσαν ότι ήταν πολύ απασχολημένοι, ότι δεν είχαν χρόνο ή ότι εργάζονταν. Το 16% (+6) των νέων ηλικίας 18-24 ετών ανέφερε τον λόγο αυτόν, ποσοστό μεγαλύτερο από τον μέσο όρο του 10% στην ΕΕ. Τέλος, οι νέοι αναφέρουν επίσης σε σχετικά υψηλότερο ποσοστό ως λόγο για τον οποίο δεν προσήλθαν στις κάλπες το ότι είχαν προβλήματα με το εκλογικό τους βιβλιάριο ή με την εγγραφή τους στους εκλογικούς καταλόγους: 5% (+2) έναντι 3%. Λαμβανομένων υπόψη των δύο αυτών λόγων για τους οποίους οι νέοι δεν ψήφισαν, μπορούμε να διερωτηθούμε κατά πόσον ορισμένα μέτρα για τη διευκόλυνση της ψήφου θα συνέβαλλαν στη συμμετοχή των νέων ηλικίας 18-24 ετών στις μελλοντικές ευρωπαϊκές εκλογές. 4/46

Ταυτόχρονα, σχετικά λιγότεροι νέοι ηλικίας 18-24 ετών δήλωσαν ότι δεν είναι πραγματικά ικανοποιημένοι με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως θεσμικό όργανο: 5% (-3) έναντι του μέσου όρου 8% της ΕΕ. Οι νέοι έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην ΕΕ; Λαμβάνοντας υπόψη το δείγμα στο σύνολό του, παρατηρούμε από τις απαντήσεις του ότι, κατά γενικό κανόνα, οι νέοι έχουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην ΕΕ από ό,τι οι άλλες ηλικιακές ομάδες. Συγκεκριμένα, το 54% των νέων ηλικίας 18-24 ετών, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 50% (+4) στην ΕΕ, έχουν εμπιστοσύνη στα θεσμικά όργανα της ΕΕ το 74% θεωρούν θετική τη συμμετοχή της χώρας τους στην ΕΕ (+5) και το 68% αισθάνονται ευρωπαίοι πολίτες (+4). Όσον αφορά τον αντίστοιχο δεσμό που έχουν οι νέοι με τη χώρα τους και με την Ευρώπη, το 86% (-5) αισθάνονται συνδεδεμένοι με τη χώρα τους και το 66% (+2) αισθάνονται συνδεδεμένοι με την Ευρώπη. Τέλος, οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών ενδιαφέρονται λιγότερο για την πολιτική γενικά: 30% (-9) λιγότερο από ό,τι οι μεγαλύτερες σε ηλικία ομάδες. 5/46

Σημείωση: Υπενθυμίζεται στους αναγνώστες ότι τα αποτελέσματα της έρευνας είναι εκτιμήσεις, των οποίων η ακρίβεια, όταν όλες οι άλλες περιστάσεις είναι ίδιες, βασίζεται στο μέγεθος του δείγματος και στο παρατηρηθέν ποσοστό. Με δείγματα από περίπου 1 000 συνεντεύξεις, το πραγματικό ποσοστό, δηλαδή εκείνο που θα προέκυπτε εάν είχε ερωτηθεί το σύνολο του πληθυσμού, κυμαίνεται μεταξύ των ακόλουθων ορίων εμπιστοσύνης: Παρατηρηθέντα 10% ή 20% ή 30% ή 40% ή 50% ποσοστά 90% 80% 70% 60% Όρια εμπιστοσύνης +/- 1,9 μονάδες +/- 2,5 μονάδες +/- 2,7 μονάδες +/- 3,0 μονάδες +/- 3,1 μονάδες EUROSTAT Πληθυσμός των κρατών μελών ανά ηλικιακή ομάδα την 1η Ιανουαρίου 2008 ΕΕ27 % ΣΥΝΟΛΟ 497.444.638 100% 18-24 44.280.042 8,90% 25-39 106.239.424 21,36% 40-54 107.749.511 21,66% 55+ 134.033.899 26,94% Σημείωση: Σημειώνεται ότι τα δεδομένα αυτά δεν αντιστοιχούν στον αριθμό των δυνητικών ψηφοφόρων, αλλά στον πληθυσμό σε ηλικία με δικαίωμα ψήφου. Στην πραγματικότητα, τα δεδομένα που αφορούν τους ψηφοφόρους εξαρτώνται από τις εθνικές διαδικασίες εκλογών, οι οποίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα. 6/46

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ I. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ...8 A. Συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές 2009...8 B. Συμμετοχή στις εθνικές εκλογές...10 Γ. Σύγκριση της συμμετοχής στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 και στις τελευταίες εθνικές εκλογές: η νεαρότερη ηλικιακή ομάδα...12 Δ. Πολιτικοποίηση...13 II. Η ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ...15 III. ΟΙ ΨΗΦΟΦΟΡΟΙ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΨΗΣ...17 A. Πότε αποφάσισα ποιον θα ψηφίσω...17 B. Γιατί πήγα να ψηφίσω...18 Γ. Ποιά θέματα επηρέασαν την ψήφο μου...24 IV. ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΣΚΕΠΤΙΚΟ...29 A. Πότε αποφάσισα να μην ψηφίσω...29 B. Γιατί δεν ψήφισα...30 V. ΑΠΟΨΗ ΚΑΙ ΣΤΑΣΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ...36 Α. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο...36 B. Η Ευρωπαϊκή Ένωση...38 α. Ενδιαφέρον για την πολιτική...39 β. Δεσμός των ερωτηθέντων ηλικίας 18-24 ετών με την Ευρώπη ή με τη χώρα τους, αίσθημα ότι είναι πολίτες της ΕΕ...40 γ. Αντίληψη της συνεκτίμησης των ανησυχιών των πολιτών από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο...45 VI. ΠΟΣΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ...46 7/46

I. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ A. Συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές 2009 Q1. Συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές 2009. Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 43% 29% -14 36% 44% 50% ΑΠΟΧΗ 57% 71% +14 64% 56% 50% Διάγραμμα 1: Συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές 2009. Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. 100% 90% 92% 88% 80% 77% 70% 60% 59% 53% 50% 40% 41% 39% 39% 39% 36% 30% 20% 31% 31% 29% 28% 27% 27% 27% 25% 25% 23% 21% 21% 20% 15% 14% 13% 12% 12% 10% 0% LU* BE* MT IT CY EL PT LV DK AT SE IE EU27 HU DE EE ES BG FR CZ RO FI UK SI NL SK LT PL Η συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 αυξάνεται με την ηλικία και κυμαίνεται από 29% στη νεαρότερη ομάδα (18-24 ετών) έως 50% στην ομάδα των ερωτηθέντων ηλικίας 55 ετών και άνω. Η διαφορά μεταξύ της συνολικής συμμετοχής και της συμμετοχής της νεαρότερης ομάδας στην ΕΕ είναι συνολικά -14 εκατοστιαίες μονάδες. 8/46

Q1. Συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές 2009: Ανάλυση ανά κράτος μέλος και ηλικία. ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ PT 37% 39% +2 34% 35% 39% LU# 91% 92% +1 89% 92% 90% MT 79% 77% -2 82% 75% 80% BE# 90% 88% -2 92% 92% 90% CZ 28% 23% -5 29% 28% 29% IT 65% 59% -6 66% 65% 66% CY 59% 53% -6 41% 60% 71% SK 20% 13% -7 17% 20% 23% RO 28% 21% -7 18% 28% 35% HU 36% 28% -8 38% 37% 38% LT 21% 12% -9 15% 19% 29% AT 46% 36% -10 44% 47% 51% EL 53% 41% -12 43% 51% 62% PL 25% 12% -13 20% 26% 30% SI 28% 15% -13 16% 22% 41% ΕΕ27 43% 29% -14 36% 44% 50% BG 39% 25% -14 31% 39% 46% SE 46% 31% -15 41% 40% 53% LV 54% 39% -15 48% 54% 62% UK 35% 20% -15 17% 38% 52% FR 41% 25% -16 29% 40% 49% DE 43% 27% -16 46% 40% 49% EE 44% 27% -17 39% 44% 51% ES 45% 27% -18 34% 52% 49% FI 40% 21% -19 32% 36% 50% DK 60% 39% -21 50% 62% 66% NL 37% 14% -23 23% 40% 46% IE 59% 31% -28 56% 63% 68% # Κράτη μέλη στα οποία η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική. Εάν εξετασθεί μόνο η νεαρότερη ομάδα στα επιμέρους κράτη μέλη, οι διαφορές εμφανίζουν πολύ μεγάλη διαφοροποίηση. Στην Πορτογαλία και στο Λουξεμβούργο, οι νεαρότεροι ψηφοφόροι ψήφισαν στην πραγματικότητα σε ποσοστό ανώτερο του μέσου όρου της χώρας τους (+2 μονάδες στην Πορτογαλία και +1 στο Λουξεμβούργο). Στην πλειονότητα των χωρών, η τάση για τους νεαρότερους ερωτηθέντες δείχνει συμμετοχή κατώτερη του μέσου όρου. Οι μεγαλύτερες διαφορές παρατηρούνται στην Ιρλανδία (-28 εκατοστιαίες μονάδες), στις Κάτω Χώρες (-23) και στη Δανία (όπου η συμμετοχή της νεαρότερης ομάδας είναι κατά 21 μονάδες κατώτερη του μέσου όρου της χώρας). 9/46

B. Συμμετοχή στις εθνικές εκλογές Q9. Συμμετοχή στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Ανάλυση ανά κράτος μέλος και ηλικία. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 72% 38% -34 64% 77% 82% ΑΠΟΧΗ* 28% 62% +34 36% 23% 18% Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όλους τους ερωτηθέντες. Συμπεριλαμβανομένων των ερωτηθέντων που απάντησαν «δεν γνωρίζω»: 2,8% στην ΕΕ (2,8% για την ομάδα 18-24, 3,6% για την ομάδα 25-39, 3% για την ομάδα 40-54 και 2,4% για την ομάδα 55+). Η συμμετοχή στις τελευταίες εθνικές εκλογές αυξάνεται επίσης με την ηλικία. Για κάθε ηλικιακή ομάδα που εξετάσθηκε είναι υψηλότερη από τη συμμετοχή στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009. Οι διαφορές μεταξύ της συμμετοχής της νεαρότερης ομάδας και της συνολικής μέσης συμμετοχής είναι 34 εκατοστιαίες μονάδες, δηλαδή ανώτερη από τη διαφορά της συμμετοχής στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 (όμως, οι ερωτηθέντες αυτοί συμμετείχαν συχνότερα στις εθνικές παρά στις ευρωπαϊκές εκλογές). Διάγραμμα 2: Συμμετοχή στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. 80% 70% 73% 69% 67% 65% 64% 60% 50% 40% 30% 56% 56% 53% 53% 51% 51% 47% 47% 43% 42% 39% 39% 38% 37% 35% 33% 31% 29% 28% 27% 26% 26% 23% 20% 10% 0% BE LU CY DK EL LT MT RO AT SK IT ES PT NL FI FR SI EU27 CZ LV IE HU BG EE PL SE UK DE 10/46

Q9. Συμμετοχή στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Ανάλυση ανά κράτος μέλος και ηλικία. ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ RO 63% 53% -10 59% 61% 69% LU# 81% 69% -11 76% 79% 87% LT 68% 56% -12 63% 66% 76% SK 68% 51% -17 70% 68% 74% BE# 91% 73% -18 91% 94% 94% AT 72% 53% -19 66% 72% 84% CZ 56% 37% -19 55% 56% 65% CY 89% 67% -22 88% 91% 96% EL 87% 64% -23 87% 93% 90% DK 89% 65% -24 88% 91% 94% PT 71% 47% -24 64% 73% 80% PL 55% 27% -29 51% 59% 64% IT 81% 51% -30 79% 88% 83% ES 78% 47% -31 69% 82% 88% SI 70% 39% -31 62% 66% 84% ΕΕ27 72% 38% -34 64% 77% 82% MT 91% 56% -35 96% 95% 97% EE 63% 28% -35 63% 68% 72% UK 61% 26% -35 44% 69% 81% LV 72% 35% -36 70% 73% 86% NL 80% 43% -37 82% 87% 83% FR 76% 39% -38 67% 80% 87% FI 80% 42% -38 76% 80% 90% HU 70% 31% -39 68% 74% 80% BG 70% 29% -41 60% 75% 81% IE 76% 33% -43 68% 82% 93% DE 72% 23% -49 67% 77% 84% SE 84% 26% -58 87% 91% 93% # Κράτη μέλη στα οποία η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική. Τα ποσοστά στρογγυλοποιήθηκαν στον πλησιέστερο ακέραιο αριθμό, πράγμα που μπορεί να μεταβάλλει τη διαφορά κατά +/-1 εκατοστιαία μονάδα. Η ανάλυση της νεαρότερης ομάδας ερωτηθέντων στα κράτη μέλη αναδεικνύει τεράστιες διαφορές, παρότι σε καμία από τις χώρες οι νεαρότεροι ερωτηθέντες δεν ψήφισαν σε ποσοστό υψηλότερο από ό,τι οι άλλες ηλικιακές ομάδες. Ενώ η συμμετοχή της νεαρότερης ομάδας στη Σουηδία ήταν κατά 58 εκατοστιαίες μονάδες κατώτερη από τη συνολική συμμετοχή στις τελευταίες εθνικές εκλογές στη Σουηδία, η διαφορά είναι μόνο 10 μονάδες στη Ρουμανία. 11/46

Γ. Σύγκριση της συμμετοχής στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 και στις τελευταίες εθνικές εκλογές: η νεαρότερη ηλικιακή ομάδα Q1 και Q9. Σύγκριση της συμμετοχής στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 και στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. Ευρωπαϊκές Εθνικές εκλογές 2009 εκλογές Διαφορά LU# 92% 69% +23 MT 77% 56% +21 BE# 88% 73% +15 IT 59% 51% +8 SE 31% 26% +5 LV 39% 35% +4 DE 27% 23% +4 EE 27% 28% -1 IE 31% 33% -2 HU 28% 31% -3 BG 25% 29% -4 UK 20% 26% -6 PT 39% 47% -8 ΕΕ27 29% 38% -9 CY 53% 67% -14 FR 25% 39% -14 CZ 23% 37% -14 PL 12% 27% -15 AT 36% 53% -17 ES 27% 47% -20 FI 21% 42% -21 EL 41% 64% -23 SI 15% 39% -24 DK 39% 65% -26 NL 14% 43% -29 RO 21% 53% -32 SK 13% 51% -38 LT 12% 56% -44 # Κράτη μέλη στα οποία η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική. Παρότι, όπως προαναφέρθηκε, στο σύνολο της ΕΕ η συμμετοχή της νεαρότερης ομάδας ερωτηθέντων ήταν υψηλότερη στις τελευταίες εθνικές εκλογές από ό,τι στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009, αυτό δεν ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη. Σε επτά χώρες η συμμετοχή των ερωτηθέντων ηλικίας 18 έως 24 ετών ήταν υψηλότερη στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 από ό,τι στις τελευταίες εθνικές εκλογές (Λουξεμβούργο, Μάλτα, Βέλγιο, Ιταλία, Σουηδία, Λετονία, Γερμανία). Σε έξι από τις χώρες αυτές, η συμμετοχή της συγκεκριμένης ομάδας στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 ήταν ανώτερη του μέσου όρου της ΕΕ (29% για τη νεαρότερη ηλικιακή ομάδα). Ήταν κατώτερη του μέσου όρου μόνο στη Γερμανία 5. 5 Πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένοι από τους ερωτηθέντες της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας μπορεί να μην ήταν σε ηλικία ψήφου στις τελευταίες εθνικές εκλογές, ενώ ήταν σε ηλικία ψήφου κατά τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009. Καθώς οι διαφορές είναι πολύ μεγάλες, μπορούν, ωστόσο, να θεωρηθούν σημαντικές. 12/46

Δ. Πολιτικοποίηση Στα υπόλοιπα κράτη, το ποσοστό των νεαρότερων ερωτηθέντων που ψήφισε στις τελευταίες εθνικές εκλογές της χώρας του είναι υψηλότερο εκείνου που ψήφισε στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009. Στο άκρο της κλίμακας βρίσκουμε τη Λιθουανία (διαφορά 44 μονάδων), τη Σλοβακία (38 μονάδες) και τη Ρουμανία (32 μονάδες). Q10. Αισθάνεστε κοντά σε κάποιο από τα πολιτικά κόμματα; Ανάλυση ανά κράτος μέλος και ηλικία. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ Ναι, πολύ κοντά 13% 7% -6 8% 12% 19% Ναι, αρκετά κοντά 30% 23% -7 28% 30% 33% Όχι τόσο κοντά 28% 27% -1 30% 30% 25% Όχι, καθόλου κοντά 26% 41% +15 31% 25% 21% ΔΓ 3% 2% -1 3% 3% 2% Ναι* 43% 30% -13 36% 42% 52% Όχι** 54% 68% +14 61% 55% 46% * Άθροισμα των απαντήσεων «ναι, πολύ κοντά» και «ναι, αρκετά κοντά». ** Άθροισμα των απαντήσεων «όχι τόσο κοντά» και «όχι, καθόλου κοντά». Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όλους τους ερωτηθέντες. Διάγραμμα 3: Πολιτικοποίηση. Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. No, not close at all 21% 25% 31% 41% No, not really close 25% 27% 30% 30% Yes, somew hat close 23% 28% 30% 33% Yes, very close 7% 8% 12% 19% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 55 years and more 40-54 years 25-39 years 18-24 years Το αίσθημα εγγύτητας των πολιτών με κάποιο από τα πολιτικά κόμματα αυξάνεται με την ηλικία η νεαρότερη ομάδα ερωτηθέντων δηλώνει λιγότερο συχνά ότι αισθάνεται οποιονδήποτε βαθμό εγγύτητας. Εάν αθροισθούν οι απαντήσεις «ναι, πολύ κοντά» και «ναι, αρκετά κοντά», οι επιδόσεις της νεαρότερης ομάδας είναι κατά 13 μονάδες κατώτερες του μέσου όρου της ΕΕ για όλους τους ερωτηθέντες. Για παράδειγμα, η διαφορά αυτή αυξάνεται σε 22 μονάδες σε σύγκριση με τους ερωτηθέντες ηλικίας 55 ετών και άνω. 13/46

Q10. Αισθάνεστε κοντά σε κάποιο από τα πολιτικά κόμματα; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών. ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά DK 37% 37% = IT 59% 58% -1 EE 47% 44% -3 LV 35% 31% -4 PT 45% 41% -4 MT 78% 73% -5 FI 46% 40% -6 BG 40% 34% -6 CZ 34% 28% -6 RO 26% 16% -10 LT 40% 30% -10 HU 42% 31% -11 FR 38% 27% -11 PL 31% 19% -12 ΕΕ27 43% 30% -13 IE 34% 21% -13 SK 47% 33% -14 UK 22% 8% -14 SI 35% 20% -15 CY 60% 44% -16 NL 62% 45% -17 BE 54% 37% -17 ES 50% 32% -18 DE 49% 28% -21 LU 57% 34% -23 AT 55% 32% -23 EL 56% 29% -27 SE 59% 28% -31 Σημείωση: Απεικονίζεται το άθροισμα των απαντήσεων «ναι, πολύ» και «ναι, αρκετά». Σε καμία από τις χώρες οι νεαρότεροι ερωτηθέντες δεν αισθάνονται εγγύτητα με κάποιο από τα πολιτικά κόμματα σε ποσοστό υψηλότερο από εκείνο του εθνικού μέσου όρου. Το ποσοστό των ερωτηθέντων ηλικίας 18-24 ετών που δηλώνουν ότι αισθάνονται κοντά σε κάποιο από τα πολιτικά κόμματα είναι ίσο με τον εθνικό μέσο όρο μόνο στη Δανία (37%). Στα υπόλοιπα κράτη μέλη, η διαφορά είναι αρνητική, πράγμα που σημαίνει ότι οι νεαρότεροι ερωτηθέντες δηλώνουν ότι αισθάνονται κοντά σε ένα συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα σε ποσοστό κατώτερο από τον εθνικό μέσο όρο. Η διαφορά αυτή είναι πιο μεγάλη στη Σουηδία (-31 μονάδες), στην Ελλάδα (-27), στην Αυστρία και στο Λουξεμβούργο (αμφότερα -23). 14/46

II. Η ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ Q8. Προσωπικώς, θυμάστε να είδατε στην τηλεόραση, στο Ίντερνετ ή σε αφίσες ή να διαβάσατε στις εφημερίδες ή να ακούσατε στο ραδιόφωνο κάποια εκστρατεία που παρότρυνε τους πολίτες να πάνε να ψηφίσουν στις ευρωπαϊκές εκλογές; Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ Ναι, θυμάμαι 67% 66% -1 64% 69% 67% Όχι, δεν θυμάμαι 30% 31% +1 32% 29% 30% ΔΓ 3% 3% = 4% 2% 3% Η αντίληψη της ευρωπαϊκής προεκλογικής εκστρατείας από τη νεαρότερη ηλικιακή ομάδα δεν διαφέρει σημαντικά από τη μέση αντίληψη στο σύνολο της ΕΕ (66% σε σύγκριση με 67% κατά μέσο όρο). Διάγραμμα 4: Αντίληψη της εκστρατείας για τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009. Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. 100% 90% 90% 80% 70% 60% 81% 81% 79% 79% 75% 73% 72% 70% 70% 69% 68% 68% 68% 67% 66% 66% 64% 63% 63% 63% 63% 62% 60% 57% 56% 56% 50% 47% 40% 30% 20% 10% 0% MT CY EE CZ ES LU SK HU DE LT SE EL PL AT FR EU27 FI LV PT SI NL DK RO IE UK BE IT BG Στη νεαρότερη ομάδα ερωτηθέντων: Η αντίληψη είναι υψηλότερη στη Μάλτα (90%), στην Κύπρο και στην Ελλάδα (αμφότερες 81%). Η αντίληψη είναι χαμηλότερη στη Βουλγαρία (47%), στην Ιταλία και στο Βέλγιο (αμφότερα 56%). 15/46

Q8. Προσωπικώς, θυμάστε να είδατε στην τηλεόραση, στο Ίντερνετ ή σε αφίσες ή να διαβάσατε στις εφημερίδες ή να ακούσατε στο ραδιόφωνο κάποια εκστρατεία που παρότρυνε τους πολίτες να πάνε να ψηφίσουν στις ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά CZ 75% 79% +4 CY 78% 81% +3 ES 76% 79% +3 BE 53% 56% +3 UK 54% 57% +3 EL 66% 68% +2 PL 66% 68% +2 BG 45% 47% +2 MT 89% 90% +1 EE 80% 81% +1 LU 74% 75% +1 DE 69% 70% +1 FR 66% 67% +1 RO 62% 62% = ΕΕ27 67% 66% -1 LT 72% 70% -2 LV 66% 64% -2 AT 72% 68% -4 IT 60% 56% -4 PT 67% 63% -4 FI 71% 66% -5 HU 79% 72% -7 SK 82% 73% -9 SI 75% 63% -12 IE 72% 60% -12 NL 78% 63% -15 DK 79% 63% -16 SE 86% 69% -17 Σημείωση: Απεικονίζεται το άθροισμα των καταφατικών απαντήσεων. Η ερώτηση ετέθη σε όλους τους ερωτηθέντες. Σε σύγκριση με την απουσία διαφοράς στην ΕΕ κατά μέσο όρο, η ανάμνηση της εκστρατείας μεταβάλλεται όταν αναλύονται τα αποτελέσματα για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών ανά κράτος μέλος. Σε 13 κράτη μέλη, οι νεαρότεροι ερωτηθέντες θυμούνται την εκστρατεία σε ποσοστό ανώτερο του μέσου όρου, αλλά οι διαφορές είναι μικρές και κυμαίνονται από 4 εκατοστιαίες μονάδες (Τσεχική Δημοκρατία) έως μόνο 1 μονάδα (Μάλτα, Εσθονία, Λουξεμβούργο, Γερμανία και Γαλλία). Από την άλλη πλευρά, σε 13 χώρες, η ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών θυμάται την εκστρατεία σε ποσοστό κατώτερο του μέσου όρου σε σύγκριση με τα αποτελέσματα στη χώρα τους. Η διαφορά είναι μεγαλύτερη στη Σουηδία (17 μονάδες), στη Δανία (16 μονάδες) και στις Κάτω Χώρες (15). 16/46

III. ΟΙ ΨΗΦΟΦΟΡΟΙ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΨΗΣ Σημείωση: Οι παρακάτω ερωτήσεις (Q3a, Q4d και Q5) ετέθησαν μόνο σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 (43% στο σύνολο της ΕΕ). A. Πότε αποφάσισα ποιον θα ψηφίσω Q3a. Πότε αποφασίσατε να ψηφίσετε το πολιτικό κόμμα ή τον υποψήφιο που ψηφίσατε στις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές; Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ Πάντα ψηφίζετε έτσι 50% 30% -20 41% 47% 58% Αποφασίσατε λίγους μήνες πριν 21% 28% +7 26% 22% 17% Αποφασίσατε λίγες εβδομάδες πριν 13% 17% +4 14% 13% 12% Αποφασίσατε λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές 9% 17% +8 9% 9% 8% Αποφασίσατε την ημέρα των εκλογών 6% 8% +2 8% 8% 4% ΔΓ 1% - * 2% 1% 1% Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. *Απουσία περιπτώσεων, η διαφορά δεν μπορεί να υπολογισθεί. Λόγω της ιδιαιτερότητας της νεαρότερης ομάδας ερωτηθέντων (λόγω του νεαρού της ηλικίας τους δεν έχουν ακόμη διαμορφώσει εκλογικές συνήθειες και, επομένως, σπάνια απαντούν «Πάντα ψήφιζα έτσι»), δεν αρμόζει σύγκριση των αποτελεσμάτων ανά ηλικιακή ομάδα στην ερώτηση αυτή. 17/46

B. Γιατί πήγα να ψηφίσω Q4d. Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους αποφασίσατε να πάτε να ψηφίσετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. ΕΕ27 18-24 Διαφ 25-39 40-54 55+ ορά Είναι το καθήκον μου ως πολίτη 47% 46% -1 42% 48% 49% Πάντα ψηφίζετε 40% 28% -12 39% 39% 43% Για να υποστηρίξετε το πολιτικό κόμμα στο οποίο αισθάνεστε κοντά 24% 23% -1 24% 24% 25% Μπορείτε να αλλάξετε τα πράγματα ψηφίζοντας στις ευρωπαϊκές εκλογές 19% 22% +3 20% 21% 17% Είστε υπέρ της ΕΕ 16% 16% = 16% 18% 16% Αισθάνεστε Ευρωπαίος / πολίτης της ΕΕ 13% 18% +5 15% 13% 12% Για να εκφράσετε τη διαφωνία σας 11% 12% +1 12% 12% 9% Για να υποστηρίξετε την κυβέρνησή σας 9% 9% = 9% 8% 9% Η ΕΕ παίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινή σας ζωή 6% 8% +2 8% 7% 5% Για να αποδοκιμάσετε την κυβέρνησή σας 5% 6% +1 5% 7% 5% Σας ενδιαφέρουν πολύ τα ευρωπαϊκά θέματα 5% 3% -2 8% 5% 5% Οι πληροφορίες που λάβατε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας σας έπεισαν να πάτε να ψηφίσετε 5% 7% +2 5% 4% 4% Για να αποδοκιμάσετε την ΕΕ 2% 2% = 2% 3% 2% (ΜΟΝΟΝ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΟΠΟΥ Η ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ) Επειδή η ψηφοφορία είναι 2% 3% +1 2% 2% 2% υποχρεωτική Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 1% 2% +1 1% 1% 1% ΔΓ 1% 0% -1 1% 1% 1% Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Απεικονίζεται το άθροισμα των απαντήσεων. Με ΕΝΤΟΝΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ οι τρεις συχνότερες απαντήσεις για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της μέσης ιεράρχησης των λόγων συμμετοχής στις εκλογές στην ΕΕ και της ιεράρχησης της νεαρότερης ομάδας ερωτηθέντων. Διαφορές υπάρχουν όταν εξετάζεται το ποσοστό απαντήσεων που έλαβαν τα επιμέρους θέματα. Και πάλι, λόγω της ιδιαιτερότητας της νεαρότερης ομάδας ερωτηθέντων (λόγω του νεαρού της ηλικίας τους δεν έχουν ακόμη διαμορφώσει εκλογικές συνήθειες και, επομένως, σπάνια απαντούν «Πάντα ψήφιζα έτσι»), δεν αρμόζει σύγκριση των αποτελεσμάτων ανά ηλικιακή ομάδα στην ερώτηση αυτή. Διάγραμμα 5: Γιατί πήγα να ψηφίσω. Μέσοι όροι της ΕΕ για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. This is your duty as citizen You alw ays vote To support the political party you feel close to You can make things change in voting on the European elections You feel European/ citizen of the EU You are in favour of the EU To express your disagreement To support your Government The EU plays an important role in your everyday life The information you received during the campaign convinced you to go to vote To impose sanctions to your Government You are very interested in European affairs (ONLY WHERE VOTING COMPULSORY) Because voting is compulsory To impose sanctions to the EU 23% 22% 18% 16% 12% 9% 8% 7% 6% 3% 3% 2% 28% 46% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 18/46

Η συμμετοχή στις εκλογές επειδή αυτό είναι το καθήκον τους ως πολιτών είναι μακράν ο σημαντικότερος λόγος που επικαλούνται οι ερωτηθέντες της νεαρότερης ομάδας για τη συμμετοχή τους στις τελευταίες ευρωπαϊκές εκλογές (46%). Ακολουθεί η συμμετοχή στις εκλογές από συνήθεια (28%, αλλά όπως προαναφέρθηκε η απάντηση αυτή πρέπει να ερμηνεύεται με προσοχή), και η συμμετοχή επειδή οι ερωτηθέντες αισθάνονται κοντά σε ένα πολιτικό κόμμα το οποίο θέλουν να υποστηρίξουν (23% των απαντήσεων). Q4d. Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους αποφασίσατε να πάτε να ψηφίσετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΟΥ ΩΣ ΠΟΛΙΤΗ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά BE# 37% 49% +12 SE 71% 83% +12 PL 44% 55% +11 CZ 29% 39% +10 LU# 60% 70% +10 RO 73% 79% +6 AT 35% 39% +4 IT 35% 36% +1 NL 43% 44% +1 BG 63% 63% = ΕΕ27 47% 46% -1 HU 30% 29% -1 PT 43% 42% -1 UK 41% 39% -2 DE 40% 38% -2 IE 68% 66% -2 EE 55% 52% -3 CY 78% 75% -3 FR 65% 57% -8 MT 74% 65% -9 FI 54% 45% -9 DK 64% 54% -10 EL 60% 50% -10 LV 61% 51% -10 LT 62% 51% -11 ES 57% 43% -14 SK 63% 47% -16 SI 63% 44% -19 Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. # Χώρες στις οποίες η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική. Η συμμετοχή στις εκλογές ως απόκριση σε ένα αίσθημα καθήκοντος είναι σημαντικότερος λόγος για τους ερωτηθέντες ηλικίας 18 έως 24 ετών σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο της χώρας τους σε 9 κράτη μέλη, και κυρίως στο Βέλγιο (όπου η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική, διαφορά 12 εκατοστιαίων μονάδων), στη Σουηδία (επίσης 12 μονάδες) και στην Πολωνία (11 μονάδες). Στο άλλο άκρο της κλίμακας, ο λόγος αυτός είναι πολύ λιγότερο σημαντικός για τους νεαρότερους ψηφοφόρους σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο στη 19/46

Σλοβενία (διαφορά -19 μονάδων), στη Σλοβακία (-16) και στην Ισπανία (- 14). Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται σε 17 χώρες. 20/46

Q4d. Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους αποφασίσατε να πάτε να ψηφίσετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΑ ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ ΚΟΝΤΑ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά AT 31% 48% +17 IE 19% 33% +14 NL 31% 44% +13 FI 20% 28% +8 UK 21% 28% +7 SK 41% 45% +4 FR 18% 22% +4 BG 45% 49% +4 DE 34% 38% +4 LU 17% 19% +2 CY 42% 43% +1 LT 23% 24% +1 LV 20% 21% +1 HU 30% 30% = DK 21% 20% -1 ΕΕ27 24% 23% -1 PL 14% 13% -1 PT 10% 9% -1 IT 22% 19% -3 EE 18% 13% -5 BE 24% 18% -6 RO 31% 25% -6 CZ 23% 16% -7 ES 17% 9% -8 SI 26% 13% -13 SE 29% 15% -14 MT 36% 20% -16 EL 31% 12% -19 Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Όταν αναλύεται η συμμετοχή στις εκλογές για την υποστήριξη ενός κόμματος στο οποίο αισθάνονται κοντά οι ερωτηθέντες της νεαρότερης ομάδας, αναδεικνύονται και πάλι μεγάλες διαφορές μεταξύ κρατών μελών. Από τους τρεις λόγους που μπορούσαν να επιλέξουν οι ερωτηθέντες, η συγκεκριμένη απάντηση επιλέχθηκε από τη νεαρότερη ομάδα σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο στην Αυστρία (διαφορά 17 εκατοστιαίων μονάδων, με 48% των νεαρών Αυστριακών να δίνουν την απάντηση αυτή), στην Ιρλανδία (το ποσοστό των νεαρότερων ερωτηθέντων που συμπεριλαμβάνουν την απάντηση αυτή στους λόγους για τους οποίους ψήφισαν είναι κατά 14 μονάδες υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο) και στις Κάτω Χώρες (+13 μονάδες). Στο άλλο άκρο της κλίμακας, ο λόγος αυτός είναι πολύ λιγότερο σημαντικός για τους νεαρότερους ψηφοφόρους σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο στην Ελλάδα (διαφορά -19 μονάδων), στη Μάλτα (-16) και στη Σουηδία (-14). 21/46

Q4d. Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους αποφασίσατε να πάτε να ψηφίσετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΑΙΣΘΑΝΕΣΤΕ ΕΥΡΩΠΑΙΟΣ / ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά SK 13% 32% +19 CZ 15% 33% +18 EE 15% 32% +17 ES 6% 15% +9 FR 23% 32% +9 IT 10% 18% +8 LT 10% 18% +8 RO 7% 15% +8 AT 16% 23% +7 PL 13% 20% +7 EL 8% 15% +7 MT 11% 18% +7 HU 9% 15% +6 ΕΕ27 13% 18% +5 BG 10% 14% +4 DE 23% 27% +4 LV 8% 12% +4 BE 13% 15% +2 SI 11% 12% +1 DK 17% 17% = CY 5% 4% -1 FI 16% 15% -1 IE 5% 3% -2 PT 6% 3% -3 LU 24% 15% -9 NL 18% 9% -9 SE 14% 4% -10 UK 4% - * Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. *Απουσία περιπτώσεων, η διαφορά δεν μπορεί να υπολογισθεί. Το αίσθημα ότι κάποιος είναι Ευρωπαίος/πολίτης της ΕΕ είναι ο λόγος συμμετοχής στις εκλογές για τον οποίο η διαφορά των αποτελεσμάτων μεταξύ του μέσου όρου της ΕΕ και του μέσου όρου της ηλικιακής ομάδας των 18-24 ετών είναι η μεγαλύτερη (5 μονάδες). Με ποσοστό 18% είναι ο πέμπτος συχνότερα επικαλούμενος λόγος για τη νεαρότερη ομάδα (ο έκτος με 13% στο συνολικό δείγμα της ΕΕ). Όμως, η ανάλυση ανά χώρα στη νεαρότερη ομάδα δείχνει ότι οι τάσεις δεν είναι ίδιες παντού. Η διαφορά μεταξύ της νεαρότερης ομάδας και του εθνικού μέσου όρου είναι μεγαλύτερη στη Σλοβακία, όπου το ποσοστό των νεαρότερων ερωτηθέντων που απαντούν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές επειδή νιώθουν Ευρωπαίοι/πολίτες της ΕΕ είναι κατά 19 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το εθνικό ποσοστό. Η διαφορά είναι επίσης μεγάλη στην Τσεχική Δημοκρατία (+18 μονάδες) και στην Εσθονία (+17 μονάδες). Το αντίθετο παρατηρείται στη Σουηδία, όπου το ποσοστό των νεαρότερων ερωτηθέντων που ανέφεραν τον λόγο αυτόν ως έναν από τους κύριους 22/46

λόγους για τους οποίους ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 είναι κατά 10 εκατοστιαίες μονάδες κατώτερο. Το ίδιο ισχύει στις Κάτω Χώρες και στο Λουξεμβούργο (-9 μονάδες σε αμφότερες τις χώρες). 23/46

Γ. Ποιά θέματα επηρέασαν την ψήφο μου Q5. Ποια είναι τα θέματα που σας κάνουν να ψηφίζετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ Οικονομική ανάπτυξη 41% 46% +5 46% 45% 36% Ανεργία 37% 41% +4 43% 40% 32% Το μέλλον των συντάξεων 22% 11% -11 14% 21% 26% Ο ρόλος της ΕΕ στη διεθνή σκηνή 22% 23% +1 25% 24% 21% Η εξουσία και οι αρμοδιότητες των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων 19% 21% +2 19% 21% 18% Η εγκληματικότητα 18% 17% -1 17% 19% 19% Ο πληθωρισμός και η αγοραστική δύναμη 18% 14% -4 17% 19% 18% Η μετανάστευση 16% 18% +2 17% 16% 15% Ο αγώνας ενάντια στις κλιματικές αλλαγές 16% 18% +2 17% 18% 15% Οι ευρωπαϊκές αξίες και η (ευρωπαϊκή) ταυτότητα 16% 16% = 17% 16% 15% Η ενέργεια 13% 13% = 14% 12% 13% Το ενιαίο νόμισμα, το ευρώ 12% 14% +2 13% 13% 11% Η τρομοκρατία 11% 10% -1 10% 12% 12% Η γεωργία 11% 10% -1 8% 11% 11% Η επισιτιστική ασφάλεια 9% 9% = 9% 10% 8% Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 4% 3% -1 3% 4% 4% Κανένα (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 12% 10% -2 11% 11% 13% ΔΓ 3% 3% = 2% 3% 4% Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Απεικονίζεται το άθροισμα των απαντήσεων. Με ΕΝΤΟΝΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ οι τρεις συχνότερες απαντήσεις για τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Τα τρία κύρια θέματα που επηρέασαν την ψήφο στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 είναι ίδια για όλες τις ηλικιακές ομάδες. Η οικονομική ανάπτυξη και η ανεργία είναι η πρώτη και η δεύτερη επιλογή αντίστοιχα, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Εύλογα, το μέλλον των συντάξεων αποκτά μεγαλύτερη σημασία όσο αυξάνεται η ηλικία των ερωτηθέντων. Διάγραμμα 6: Ποια θέματα επηρέασαν την ψήφο μου. Μέσοι όροι της ΕΕ για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. Economic grow th Unemployment The role of the EU in the international scene The pow er and competences of the European institutions The fight against climate change Immigration Crime European values and identity The single currency, the Euro Inflation and purchasing pow er The energy The future of pensions None (SPONTANEOUS) Agriculture Terrorism The food security 14% 13% 11% 10% 10% 10% 9% 23% 21% 18% 18% 17% 16% 14% 41% 46% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 24/46

Για τη νεαρότερη ομάδα τα δύο θέματα που σχετίζονται με την ΕΕ, δηλαδή ο ρόλος της στη διεθνή σκηνή και η εξουσία και οι αρμοδιότητες των θεσμικών οργάνων της, κατέχουν την τρίτη και την τέταρτη θέση με ποσοστό απαντήσεων 23% και 21% αντίστοιχα. 25/46

Q5. Ποια είναι τα θέματα που σας κάνουν να ψηφίζετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά CZ 43% 69% +26 UK 23% 40% +17 MT 42% 57% +15 ES 49% 62% +13 BE 39% 50% +11 SK 56% 67% +11 AT 43% 53% +10 CY 51% 56% +5 HU 59% 64% +5 ΕΕ27 41% 46% +5 NL 31% 36% +5 FR 29% 33% +4 EL 56% 60% +4 FI 31% 34% +3 IT 41% 43% +2 LU 37% 38% +1 DE 46% 46% = EE 42% 42% = LV 57% 57% = IE 62% 61% -1 PL 48% 45% -3 PT 43% 40% -3 DK 32% 29% -3 RO 55% 52% -3 LT 54% 49% -5 SI 38% 32% -6 BG 63% 57% -6 SE 34% 24% -10 Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Το ποσοστό των ερωτηθέντων ηλικίας 18 έως 24 ετών που αναφέρουν την οικονομική ανάπτυξη ως ένα από τα κύρια θέματα που τους έκαναν να ψηφίσουν στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 είναι κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ για όλες τις ηλικιακές ομάδες (στο θέμα αυτό καταγράφεται η μεγαλύτερη διαφορά). Η οικονομική ανάπτυξη είναι πολύ πιο σημαντικό θέμα για τους νεαρότερους ψηφοφόρους από ό,τι για το σύνολο των ερωτηθέντων κατά μέσο όρο στην Τσεχική Δημοκρατία (+26 μονάδες), όπου το θέμα αυτό είναι επίσης το πιο σημαντικό για τους νεαρότερους ερωτηθέντες σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος (69% των απαντήσεων). Η επόμενη μεγαλύτερη διαφορά καταγράφεται στο Ηνωμένο Βασίλειο (το ποσοστό των νεαρότερων ψηφοφόρων που αναφέρουν την απάντηση αυτή είναι κατά 17 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο) και ακολουθεί η Μάλτα (+15). Στη Σουηδία, παρατηρείται η αντίθεση τάση: η οικονομική ανάπτυξη είναι λιγότερο σημαντικό θέμα για τη νεαρότερη ομάδα από ό,τι για τη χώρα κατά μέσο όρο (ποσοστό απαντήσεων κατώτερο κατά 10 μονάδες). Το ίδιο ισχύει στη Βουλγαρία και στη Σλοβενία (-6 μονάδες). 26/46

Q5. Ποια είναι τα θέματα που σας κάνουν να ψηφίζετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά EE 32% 55% +23 SI 35% 57% +22 LV 42% 58% +16 RO 39% 52% +13 ES 65% 77% +12 FI 22% 33% +11 MT 37% 48% +11 SK 39% 50% +11 LU 36% 46% +10 PL 33% 43% +10 IT 36% 44% +8 BE 33% 41% +8 CY 39% 46% +7 UK 25% 32% +7 IE 64% 71% +7 PT 48% 53% +5 NL 11% 15% +4 SE 31% 35% +4 ΕΕ27 37% 41% +4 BG 46% 49% +3 AT 44% 47% +3 EL 60% 62% +2 DK 25% 26% +1 FR 38% 36% -2 HU 51% 48% -3 DE 30% 20% -10 LT 35% 20% -15 CZ 29% 13% -16 Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Η ανεργία είναι επίσης ένα θέμα που παρότρυνε περισσότερο τους ερωτηθέντες ηλικίας 18 έως 24 ετών να ψηφίσουν από ό,τι το σύνολο του μέσου όρου της ΕΕ (41% έναντι 37%). Εξετάζοντας μόνο τη νεαρότερη ηλικία ερωτηθέντων, το θέμα αυτό ήταν σημαντικότερο στην Ισπανία (77%), στην Ιρλανδία (71%) και στην Ελλάδα (62%). Στο εσωτερικό της συγκεκριμένης ομάδας, οι διαφορές μεταξύ των κρατών μελών είναι ακόμη πιο ευρείες από ό,τι όσον αφορά τη σημασία της οικονομικής ανάπτυξης. Τα τρία κράτη μέλη στα οποία το θέμα αυτό επιλέχθηκε από τη νεαρότερη ομάδα σε ποσοστό πολύ υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο είναι: η Εσθονία (55% των απαντήσεων και +23 μονάδες σε σύγκριση με τον μέσο όρο της χώρας), η Σλοβενία (57% και διαφορά +22 μονάδων) και η Λετονία (58% των απαντήσεων και +16 μονάδες). Όμως, σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο, η ανεργία είναι πολύ λιγότερο σημαντικό θέμα για τους νεαρότερους Τσέχους (διαφορά -16 μονάδων), Λιθουανούς (-15) και Γερμανούς (-10). 27/46

Q5. Ποια είναι τα θέματα που σας κάνουν να ψηφίζετε στις ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΣΚΗΝΗ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά LT 16% 44% +28 BG 23% 43% +20 CZ 19% 36% +17 SK 26% 40% +14 EE 18% 31% +13 DE 33% 45% +12 IE 11% 21% +10 LV 10% 18% +8 AT 29% 35% +6 IT 26% 30% +4 RO 20% 23% +3 ΕΕ27 22% 23% +1 HU 15% 14% -1 PT 15% 14% -1 SI 18% 16% -2 SE 23% 20% -3 MT 21% 16% -5 UK 11% 6% -5 DK 27% 21% -6 ES 10% 3% -7 BE 17% 9% -8 LU 26% 18% -8 PL 15% 6% -9 EL 26% 16% -10 FR 26% 16% -10 NL 27% 17% -10 CY 26% 14% -12 FI 26% - * Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. *Απουσία περιπτώσεων, η διαφορά δεν μπορεί να υπολογισθεί. Κρίνοντας από το ποσοστό των επιλογών, ο ρόλος της ΕΕ στη διεθνή σκηνή έχει κατά το μάλλον ή ήττον την ίδια σημασία για τη νεαρότερη ομάδα με εκείνη που έχει για τους πολίτες της ΕΕ κατά μέσο όρο, αλλά αυτό δεν συμβαίνει σε όλες τις χώρες. Η διαφορά στη σημασία του θέματος αυτού την ώρα της ψηφοφορίας είναι μεγαλύτερη στη Λιθουανία (44% των απαντήσεων στην ομάδα των 18-24 ετών σε σύγκριση με 16% στη Λιθουανία κατά μέσο όρο, διαφορά 28 μονάδων), στη Βουλγαρία (διαφορά +20 μονάδων) και στην Τσεχική Δημοκρατία (+17 μονάδες). Όμως, σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο, το θέμα έχει μικρότερη σημασία για τους νεαρότερους ψηφοφόρους στην Κύπρο (-12 μονάδες), στις Κάτω Χώρες, στη Γαλλία και στην Ελλάδα (-10 μονάδες και στις τρεις χώρες). 28/46

IV. ΜΗ ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΣΚΕΠΤΙΚΟ Σημείωση: Οι ακόλουθες ερωτήσεις Q3b και Q4b ετέθησαν μόνο σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι ΔΕΝ ΠΗΓΑΝ ΝΑ ΨΗΦΙΣΟΥΝ στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 (57% στην ΕΕ). A. Πότε αποφάσισα να μην ψηφίσω Q3b. Πότε αποφασίσατε να ΜΗΝ ΨΗΦΙΣΕΤΕ στις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές; Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ Ποτέ δεν ψηφίζετε 22% 33% +11 28% 18% 16% Αποφασίσατε λίγους μήνες πριν 18% 11% -7 14% 20% 23% Αποφασίσατε λίγες εβδομάδες πριν 15% 8% -7 12% 18% 18% Αποφασίσατε λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές 16% 17% +1 14% 16% 18% Αποφασίσατε την ημέρα των εκλογών 16% 14% -2 18% 18% 13% ΔΓ 13% 17% +4 14% 10% 12% Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη μόνο σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι δεν ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Απεικονίζεται το άθροισμα των απαντήσεων. Λόγω της ιδιαιτερότητας της νεαρότερης ομάδας ερωτηθέντων (λόγω του νεαρού της ηλικίας τους απαντούν συχνότερα «Ποτέ δεν ψηφίζω», καθώς αυτή ήταν πιθανόν η πρώτη ευκαιρία που είχαν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα), δεν αρμόζει σύγκριση των αποτελεσμάτων ανά ηλικιακή ομάδα στην ερώτηση αυτή. 29/46

B. Γιατί δεν ψήφισα Q4b. Ποιοί είναι οι κυριότεροι λόγοι που ΔΕΝ ΨΗΦΙΣΑΤΕ στις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές; Μέσοι όροι για την ΕΕ και ανά ηλικιακή ομάδα. ΕΕ27 18-24 Διαφορά 25-39 40-54 55+ Έλλειψη εμπιστοσύνης/δυσαρέσκεια για την πολιτική γενικά 28% 19% -9 26% 32% 31% Δεν ενδιαφέρομαι για την πολιτική 17% 20% +3 17% 15% 15% Η ψήφος δεν έχει αξία/η ψήφος δεν αλλάζει κάτι Σε διακοπές/μακριά από το σπίτι 17% 10% 12% 11% -5 +1 17% 11% 17% 10% 18% 9% Πολύ απασχολημένος/έλλειψη χρόνου/εργασία 10% 16% +6 14% 11% 5% Δεν γνωρίζω πολλά σχετικά με την ΕΕ/το ΕΚ ή τις ευρωπαϊκές εκλογές 10% 9% -1 12% 8% 12% Ψηφίζω σπάνια ή ποτέ 10% 14% +4 12% 9% 6% Δεν ενδιαφέρομαι για ευρωπαϊκά θέματα 9% 7% -2 7% 10% 9% Δεν είμαι πραγματικά ικανοποιημένος με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως θεσμικό όργανο 8% 5% -3 7% 9% 10% Ασθένεια/πρόβλημα υγείας 7% 2% -5 4% 5% 14% Έλλειψη δημόσιας συζήτησης/έλλειψη προεκλογικής εκστρατείας 6% 5% -1 5% 6% 6% Απασχολημένος σε οικογενειακές δραστηριότητες / δραστηριότητες αναψυχής 5% 5% = 7% 5% 5% Αντίθετος με την ΕΕ 4% 2% -2 2% 6% 5% Προβλήματα εγγραφής ή εκλογικού βιβλιαρίου 3% 5% +2 4% 3% 2% Δεν γνώριζα ότι διεξάγονταν εκλογές 2% 3% +1 2% 1% 1% Άλλο (ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ) 6% 9% +3 5% 6% 6% ΔΓ 3% 5% +2 3% 2% 3% Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη μόνο σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι δεν ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Με ΕΝΤΟΝΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ οι τρεις συχνότερες απαντήσεις για τις τέσσερις ηλικιακές ομάδες. Οι νεαρότεροι ερωτηθέντες οι οποίοι δεν ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 ανέφεραν ως κύριο λόγο την έλλειψη ενδιαφέροντος για την πολιτική, λόγος ο οποίος αναφέρεται επίσης συχνότερα από αυτούς από ό,τι στο σύνολο της ΕΕ κατά μέσο όρο (20% έναντι 17%). Ο δεύτερος συχνότερα αναφερόμενος λόγος είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης/δυσαρέσκεια για την πολιτική γενικά, αλλά με πολύ μικρότερο ποσοστό απαντήσεων από ό,τι ο μέσος όρος (19% έναντι 28%). Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρίτος λόγος (πολύ απασχολημένος), ο οποίος αναφέρεται από τους νεαρότερους ψηφοφόρους που απείχαν από τις εκλογές σε ποσοστό μεγαλύτερο κατά 6 εκατοστιαίες μονάδες από τον μέσο όρο (16% έναντι 10%). 30/46

Q4b. Ποιοί είναι οι κυριότεροι λόγοι που ΔΕΝ ΨΗΦΙΣΑΤΕ στις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ / ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά LU# 11% 31% +20 EL 51% 52% +1 MT 31% 30% -1 PL 29% 27% -2 IE 20% 18% -2 DK 8% 5% -3 FI 18% 15% -3 PT 28% 24% -4 CZ 39% 33% -6 LT 24% 17% -7 DE 32% 25% -7 IT 37% 30% -7 EE 24% 16% -8 SK 37% 29% -8 ES 24% 15% -9 FR 21% 12% -9 AT 25% 16% -9 LV 28% 19% -9 RO 44% 35% -9 ΕΕ27 28% 19% -9 BG 45% 34% -11 UK 20% 6% -14 BE# 18% 3% -15 SE 21% 4% -17 HU 36% 16% -20 NL 21% 1% -20 CY 44% 22% -22 SI 30% 6% -24 Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη μόνο σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι δεν ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Απεικονίζεται το άθροισμα των απαντήσεων. # Κράτη μέλη στα οποία η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική. Όπως προαναφέρθηκε, γενικά, οι νεαρότεροι ερωτηθέντες που δεν ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 δηλώνουν πολύ πιο σπάνια ως λόγο την έλλειψη εμπιστοσύνης ή τη δυσαρέσκεια για την πολιτική (ο μέσος όρος της ΕΕ για τη συγκεκριμένη ομάδα είναι 19% των απαντήσεων σε σύγκριση με 28% για το συνολικό δείγμα). Μόνο στο Λουξεμβούργο (όπου η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική) είναι σημαντικά υψηλότερο το ποσοστό των νεαρότερων ερωτηθέντων που δεν ψήφισαν και αναφέρουν τον συγκεκριμένο λόγο για την αποχή τους από τον εθνικό μέσο όρο (+20 μονάδες). Στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερο κατά 1 εκατοστιαία μονάδα. Στα υπόλοιπα κράτη μέλη, ο λόγος αυτός αναφέρεται λιγότερο συχνά από την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. Η διαφορά είναι μεγαλύτερη στη Σλοβενία (-24 μονάδες), στην Κύπρο (-22), στις Κάτω Χώρες και στην Ουγγαρία (αμφότερες οι χώρες -20). 31/46

Q4b. Ποιοί είναι οι κυριότεροι λόγοι που ΔΕΝ ΨΗΦΙΣΑΤΕ στις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. ΔΕΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά MT 29% 65% +36 LU# 19% 33% +14 HU 29% 42% +13 BG 24% 34% +10 IE 15% 25% +10 SE 8% 18% +10 CZ 22% 31% +9 DE 15% 23% +8 ES 26% 33% +7 LV 13% 20% +7 EL 17% 24% +7 SI 17% 24% +7 IT 12% 17% +5 AT 19% 24% +5 FR 10% 14% +4 UK 14% 17% +3 ΕΕ27 17% 20% +3 PT 23% 25% +2 RO 16% 17% +1 FI 17% 18% +1 DK 11% 11% = LT 13% 13% = CY 25% 23% -2 PL 22% 20% -2 BE# 11% 8% -3 NL 6% 1% -5 EE 18% 12% -6 SK 22% 15% -7 Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη μόνο σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι δεν ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Απεικονίζεται το άθροισμα των απαντήσεων. # Κράτη μέλη στα οποία η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική. Στο επίπεδο της ΕΕ συνολικά, η έλλειψη ενδιαφέροντος για την πολιτική ήταν ο κυριότερος λόγος για τον οποίο οι νεαρότεροι ερωτηθέντες δεν προσήλθαν στις κάλπες στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2009 (20% των απαντήσεων σε σύγκριση με 17% για το σύνολο των ηλικιακών ομάδων). Είναι σημαντικότερος λόγος για τη νεαρότερη ομάδα από ό,τι για τον εθνικό μέσο όρο σε 19 κράτη μέλη. Η διαφορά είναι μακράν η μεγαλύτερη στη Μάλτα (+36 μονάδες). Είναι επίσης μεγάλη στο Λουξεμβούργο (+14) και στην Ουγγαρία (+13). Σε έξι χώρες συμβαίνει το αντίθετο: η έλλειψη ενδιαφέροντος της νεαρότερης ομάδας για την πολιτική δεν είναι τόσο σημαντικός λόγος αποχής όσο είναι κατά μέσο όρο στη χώρα. Η διαφορά είναι μεγαλύτερη στη Σλοβακία (-7 μονάδες), στην Εσθονία (-6) και στις Κάτω Χώρες (-5). 32/46

Q4b. Ποιοί είναι οι κυριότεροι λόγοι που ΔΕΝ ΨΗΦΙΣΑΤΕ στις πρόσφατες ευρωπαϊκές εκλογές; Ανάλυση ανά κράτος μέλος για την ηλικιακή ομάδα των 18-24 ετών. Η ΨΗΦΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΞΙΑ / Η ΨΗΦΟΣ ΔΕΝ ΑΛΛΑΖΕΙ ΚΑΤΙ ΣΥΝΟΛΟ 18-24 Διαφορά IT 18% 25% +7 BG 31% 34% +3 FR 10% 13% +3 LU# 5% 6% +1 MT 11% 12% +1 ES 10% 10% = LV 38% 38% = HU 22% 21% -1 NL 10% 7% -3 UK 9% 6% -3 IE 7% 4% -3 EL 24% 20% -4 PT 11% 7% -4 SE 13% 8% -5 ΕΕ27 17% 12% -5 CZ 22% 16% -6 CY 21% 15% -6 AT 35% 29% -6 SI 23% 17% -6 FI 21% 14% -7 RO 17% 10% -7 DE 30% 21% -9 LT 21% 12% -9 SK 19% 10% -9 PL 13% 2% -11 EE 17% 5% -12 BE# 11% - * DK 7% - * Σημείωση: Η ερώτηση ετέθη μόνο σε όσους ερωτηθέντες δήλωσαν ότι δεν ψήφισαν στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δυνατότητα έως τρεις επιλογές. Απεικονίζεται το άθροισμα των απαντήσεων. # Κράτη μέλη στα οποία η ψηφοφορία είναι υποχρεωτική. *Απουσία περιπτώσεων, η διαφορά δεν μπορεί να υπολογισθεί. Η πεποίθηση ότι η ψήφος τους δεν έχει αξία είναι πολύ λιγότερο διαδεδομένη στους νεαρότερους ψηφοφόρους ως λόγος αποχής (12% έναντι 17% στην ΕΕ κατά μέσο όρο). Αυτό ισχύει για 18 κράτη μέλη, και κυρίως την Εσθονία (-12 μονάδες), την Πολωνία (-11), τη Σλοβακία, τη Λιθουανία και τη Γερμανία (-9 και στις τρεις χώρες). Όμως, σε πέντε κράτη η νεαρότερη ομάδα επικαλείται τον συγκεκριμένο λόγο πιο συχνά από ό,τι ο εθνικός μέσος όρος, και ιδίως στην Ιταλία (+7 μονάδες), στη Βουλγαρία και στη Γαλλία (αμφότερες +3). 33/46