Ο εξευγενισμός στον Κεραμεικό: Χωροχρονική διερεύνηση των χαρακτηριστικών του πληθυσμού, των νοικοκυριών και των κατοικιών μεταξύ του 2001-2011 Αργυρώ Γρίψιου Tμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα: Πληθυσμός, Ανάπτυξη, Στρατηγικές Προοπτικές (PoDePro) COMPTRASEC EDKA
0.Εισαγωγή Ο εξευγενισμός στον Κεραμεικό: διερεύνηση των χαρακτηριστικών του πληθυσμού, των νοικοκυριών και των κατοικιών μεταξύ του 2001 και του 2011 Ο εξευγενισμός στην περιοχή του Κεραμεικού είναι ένα φαινόμενο που "παρουσιάζει την κοινωνική και αστική μεταλλαγή των ιστορικών-κεντρικών περιοχών των μητροπόλεων και συνδέεται άμεσα με την άφιξη των εύπορων κοινωνικών νοικοκυριών (Lambert, 2013 :1). Τα κύρια αντικείμενα της μελέτης μας είναι ο πληθυσμός, τα νοικοκυριά και οι δράστες που προκαλούν τη διαδικασία του εξευγενισμού να συμβεί. Τίθεται επίσης το ερώτημα του μετασχηματισμού των κατοικιών. Μεθοδολογία 1 ο μέρος: το θεωρητικό πλαίσιο: η έννοια του εξευγενισμού. ο κοινωνικο-οικονομικός και δημογραφικός μετασχηματισμός της μεταμοντέρνας κοινωνίας 2 ο μέρος: ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 3 ο μέρος: ερμηνεία των δεδομένων της ΕΛ.ΣΤΑΤ για τον πληθυσμό, τα νοικοκυριά, και τις κατοικίες χαρτογράφηση Ανάλυση κύριων συνιστωσών 4 ο μέρος: Συμπεράσματα Επιλέξαμε τα δεδομένα που συνδέονται στην βιβλιογραφία του φαινομένου έτσι ώστε να μπορέσουμε να παρουσιάσουμε τον ανταγωνισμό μεταξύ των διαφορετικών κοινωνικών ομάδων στο χώρο.
Κοινωνικο-: Πληθυσμός κατά φύλο και ηλικία, Επαγγελματικές κατηγορίες Υπηκοότητες Επίπεδο εκπαίδευσης Οικογενειακή κατάσταση Ο εξευγενισμός στον Κεραμεικό: διερεύνηση των χαρακτηριστικών του πληθυσμού, των νοικοκυριών και των κατοικιών μεταξύ του 2001 και του 2011 Νοικοκυριά Καθεστώς ενοικίασης, Νοικοκυριά με βάση το επάγγελμα του υπευθύνου Μέγεθος νοικοκυριών, Νοικοκυριά με πυρηνικές οικογένειες, Νοικοκυριά των οποίων όλα τα άτομα είναι άνω των 65 ετών Νοικοκυριά των οποίων όλα τα άτομα είναι άνω των 65 ετών Κατοικίες Μέγεθος κατοικιών (κατά αριθμό δωματίων) Κατάσταση κατοικίας Κατά περίοδο κατασκευής Τύπος θέρμανσης
Ο εξευγενισμός στον Κεραμεικό: διερεύνηση των χαρακτηριστικών του πληθυσμού, των νοικοκυριών και των κατοικιών μεταξύ του 2001 και του 2011 Τα κύρια ερωτήματα Ποια είναι τα κοινωνικά και του Κεραμεικού; Ποιες είναι οι ομάδες που ανταγωνίζονται για την οικειοποίηση της περιοχής μελέτης ; Ποια είναι η συμπεριφορά των μειονοτικών ομάδων ; Έχει χάσει ο Κεραμεικός το ρόλο τους ως περιοχής υποδοχής των μεταναστών; ατοικί Ποίες είναι οι συνέπειες της διαδικασίας στα χαρακτηριστικά των κατοικιών ; Ποια είναι η συμπεριφορά των ευαίσθητων νοικοκυριών στην μεταλλαγή του Κεραμεικού ; Είναι δυνατή η ομαδοποίηση η οποία φανερώνει τις ανισότητες της περιοχής η οποία να υποδεικνύει την πρόσφατη κοινωνικό-χωρική εξέλιξη της ; Η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί ; Υπάρχουν ιδιαιτερότητες της διαδικασίας στην περιοχή του Κεραμεικού σε σχέση με τα διεθνή παραδείγματα ; Η οικονομική κρίση μπορεί να παίξει ένα ρόλο ανασταλτικό στην πορεία της διαδικασίας ;
Η έννοια του εξευγενισμού Θεωρητικό πλαίσιο 1. Διαδικασία αποκλεισμού(préteceille, 1995) Διαδοχική επιστροφή των κυρίαρχων στρωμάτων στο ιστορικό κέντρο των μητροπόλεων Μετακίνηση των εργατικών στρωμάτων και των μειονοτικών ομάδων σε υποβαθμισμένες κατοικίες Μετασχηματισμοί κοινωνικοί-νέες μορφές του σύγχρονου αστικού πληθυσμού Περίοδος συγκατοίκησης των κοινωνικά ανταγωνιστικών τάξεων Προσεγγίσεις του φαινομένου Πολιτιστική προσέγγιση Εναλλακτικά πολιτιστικά πρότυπα Οικονομική Προσέγγιση Χάσμα Ενοικίου Ολιστική προσέγγιση (Hamnett C., 2003). Ο εξευγενισμός είναι μια διαδικασία η οποία αγγίζει τις κατοικίες και την κοινωνική σύνθεση του πληθυσμού (Hamnett C., 2003)
Εμφάνιση μιας νέας κοινωνικής τάξης Θεωρητικό πλαίσιο 1. Η παγκόσμια οικονομία στρέφεται προς τις υπηρεσίες υψηλού επιπέδου ικανοτήτων, οδηγώντας σε μια κοινωνική πόλωση στις μετα-βιομηχανικές πόλεις και στην υποβάθμιση των παλαιών βιομηχανικών και βιοτεχνικών χώρων η οποία προκαλείται από την παρακμή των εργατικών θέσεων εργασίας Οι δημογραφικοί μετασχηματισμοί εμφάνιση μιας νέας κοινωνικής τάξης : Ο νέος ρόλος της γυναίκας αύξηση του ποσοστού τους στην αγορά εργασίας υψηλή τάση για κοινωνική πόλωση Ανισότητες εισοδημάτων Αναδιαμόρφωση των νοικοκυριών Οι οικογένειες χαμηλά στην κοινωνική ιεραρχία- άτομα μόνα ή σε ζευγάρι χωρίς παιδία ψηλά στην κοινωνική ιεραρχία Νέες γενεές απόφοιτων πανεπιστημίων-τριτογενής τομέας της οικονομίας Νοικοκυριά αντρών και γυναικών άγαμων, μόνων ή σε ζευγάρι χωρίς παιδιά Οι ανισότητες εγγράφονται στο χώρο (Butler T., Hamnett C., Ramsden M., 2008) Η νέα μεσαία τάξη (δημιουργική τάξη) : μηχανικοί, καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, γιατροί, χρηματοοικονομικά επαγγέλματα Οι οικιστικές επιλογές εξηγούνται από την πρόσβαση στην εργασία, στην κατοικία, στην ποιότητα των σχολείων και όχι από την πολιτιστική προσφορά (Vivant E., 2008).
Θεωρητικό πλαίσιο Βήματα του εξευμενισμού Αυτό, συνεπώς, συμπληρώνει το σχήμα του ορισμού το οποίο συνδέει τη δυναμική της επαγγελματικής δομής και τα χαρακτηριστικά της στέγασης (Djirikian, 2004:33). Το φαινόμενο επεκτείνεται βήμα βήμα σε όλα τα οικοδομικά τετράγωνα Η διαδικασία "κυμάτων" ξεκινά στις πολυκατοικίες αρχιτεκτονικής αξίας αλλά υποβαθμισμένες Οι "οριακοί εξευγενιστές" -"οριακός εξευγενισμός" : μετανάστες εργάτες, άνεργοι, μετανάστες, συχνά ζευγάρια ή οικογένειες, ιδιοκτήτες ενός βιομηχανικού ακίνητου με χαμηλή αξία, μη μετατόπιση των οριακών εξευγενιστών Οι καλλιτέχνες προοδευτικό κλείσιμο των βιομηχανικών και βιοτεχνικών χώρων: ενοικιαστές, διαχωρισμός από τους οριακούς εξευγενιστές λόγω ημερομηνίας εγκατάστασης, υψηλό πολιτιστικό κεφάλαιο "Πρώιμοι" εξευγενιστές δεύτερη φάση του εξευγενισμού : κοινωνικά κοντά στους οριακούς εξευγενιστές, χαμηλή κοινωνική προέλευση ή μεσαία-χαμηλή κοινωνική τάξη, επισφαλή οικονομική κατάσταση, κοινωνικά δίκτυα, "Εξευγενιστές" (yuppies", ''bobos' ) -εξευγενισμός: νέοι ελεύθεροι και πτυχιούχοι, σε κοινωνική άνοδο, ελεύθερα επαγγέλματα, μονογονεϊκές οικογένειες η ζευγάρια απασχολούμενων μεταξύ 25-45 χρονών, κυρίως χωρίς παιδιά, σημαντική η θέση των ομοφυλόφιλων, ιδιοκτήτες ή συνδιοκτήτες κατοικιών, μετατόπιση- έξωση των οριακών εξευγενιστών 1.
Θεωρητικό πλαίσιο 1. "Υπερ-εξευγενιστές"-υπερ-εξευγενισμός: στελέχη των τομέων του παγκόσμιου κεφαλαίου (Bidou-Zachariasen, 2003, Ley D., 1996, Rose D., 1984Pattison, 1977, Dansereau, 1985, Pattison, 1977, Dansereau, 1985) Μικτές περιοχές : ο οριακός εξευγενισμός δεν οδηγεί στην κοινωνική εστίες αντίστασης στην διαδικασία Rose, 1984 et 2004. ομογενοποιήση,
Ο ενεργοποιητικός ρόλος των καλλιτεχνών στη διαδικάσια Θεωρητικό πλαίσιο 1. Ο καλλιτέχνης ως μια υποδειγματική εικόνα του νέου εργαζομένου (Menger, 2002:8) Σύμφωνα με τον Bourdieu, η κοινωνική θέση ενός ατόμου δεν εξαρτάται από την οικονομική του κατάσταση αλλά είναι μια συνάρτηση του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτιστικού του κεφαλαίου Οι καλλιτέχνες : Τρόπος ζωής του καλλιτέχνη ορίζεται εκ νέου από τη σχέση των φύλων και τα οικογενειακά μοντέλα (Collet A., 2015) Διαφοροποίηση-ανωνυμότητα των πόλεων Η συμβολική επανεκτίμηση των εργατικών ή παρατημένων συνοικιών Σημαντικότητα της αισθητοποίησης στις κοινωνικές μεταλλαγές Η περιθωριοποίηση της ζωής των καλλιτεχνών αποκτά θετική σημασία Τοποθετούν την κουλτούρα στην δημιουργία των νέων αστικών κέντρων (Vivant E., Charmes E., 2008:40).
Οι ηλικιωμένοι και εξευγενισμός Ο εξευγενισμός επιστροφή του νέου πληθυσμού στα κέντρα των πόλεων Ανισότητες μεταξύ των απώλειας κοινωνικών δικτύων ηλικιακών ομάδων, αποκλεισμός των ηλικιωμένων ατόμων λόγω Φυσική υποβάθμιση, αύξηση της εγκληματικότητας η οποία φρενάρει την προσέγγιση των δημόσιων χώρων Θετικά αποτελέσματά όπως η αναβάθμιση των δημόσιου εξοπλισμού και των υπηρεσιών, αίσθηση ασφάλειας και αύξηση του κεφαλαίου ακινήτων Θεωρητικό πλαίσιο 1. Μετατόπιση " άμεση" και " έμμεση "(Davidson et Lees, 2005 Marcuse, 1986 Martin, 2007) : " άμεση" : χωρικός και κοινωνικός αποκλεισμός των " γέρων" " έμμεση ": η αίσθηση της "περιθωριοποίησης " Το καθεστώς της ιδιοκτησίας : προστασία στην έξωση τους
Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 2. Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας Μεταπολεμική περίοδος έως τη δεκαετία 70: Τριπλασιασμός του πληθυσμού λόγω της μετανάστευσης του αγροτικού πληθυσμού (Kοτζαμάνης, 1997) Εργατική τάξη : εσωτερική μετανάστες από την επαρχεία (Τσουκαλάς, 1985) Έντονη κοινωνική κινητικότητα- γρήγορη σύνθεση των μεσαίων τάξεων-ελεύθερα επαγγέλματα και επιστημονικά επαγγέλματα- γρήγορη ανάπτυξη της ανώτερης εκπαίδευσης (Maloutas, 2010) Δεκαετία 60-70 : Το σύστημα της αντιπαροχής- έντονη αστικοποίηση ζωνών του κέντρου. και πύκνωση των οικιστικών Διχοτόμηση κέντρου-αστική τάξη / περιφέρεια- εργατική τάξη (Maloutas, 2010). Από τη δεκαετία του 70: Υποβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης-απουσία των υποδομών-μετακίνηση των εύπορων κοινωνικών τάξεων προς τα προάστια (Kοτζαμάνης, 1997) πληθυσμιακή συρρίκνωση του κέντρου- οικιστική κινητικότητα της μεσαίας τάξης στα προάστια- κοινωνική ποικιλομορφία του κέντρου της Αθήνας (Μαλούτας, 2010). Η οικιστική κινητικότητα υπαγορεύεται από την πρόσβαση στην ιδιοκτησία
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980: Ελλάδα χώρα υποδοχής μεταναστών, υποδοχή των μεταναστών στο κέντρο της Αθήνας. Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 2. Την δεκαετία του 1990 : μείωση των ιδιόκτητων νοικοκυριών της εργατικής τάξης 1971-1991: μείωση των ανώτερων κοινωνικό-επαγγελματικών κατηγοριών στο κέντρο της Αθήνας Εν όψει των Ολυμπιακών αγώνων του 2004- Αναβάθμιση των συνθηκών και της ποιότητας ζωής στο κέντρο Χωρική εγγύτητα αλλά όχι κοινωνική: κοινωνικά δίκτυα, στρατηγική των ευπόρων οικογενειών Επιλογή κατοικίας των μεσαίων και υψηλών τάξεων καθοριστική για τις κοινωνικο-χωρικές δομές -Κάθετος διαχωρισμός Τις τελευταίες δεκαετίες, η οικιστική κινητικότητα είναι περιορισμένα από την οικονομική κρίση, τους φόρους ακίνητης περιούσιας, Έκτακτο ενιαίο τέλος ακινήτων, εξάρτηση των μελών της οικογένειας
Kerameikos Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 2. Εικόνα 1 : Η συνοικία του Κεραμεικού Πηγή: Τμήμα Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ, Ιδία επεξεργασία
Kerameikos Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 2. Εικόνα 2 : Οι κωδικοί των οικοδομικών τετραγώνων της περιοχής μελέτης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Απογραφή 2001 Ιδία επεξεργασία
Η συνοικία του Κεραμεικού και εξευγενισμός Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 2. 1856-1950: λαϊκή συνοικία- βιομηχανικό και βιοτεχνικό τοπίο Κύρια παραγωγική διαδικασία : αμαξοποιία Ανατολικά της συνοικίας: Μικρές βιομηχανίες, εργαστήρια κατασκευής μεταλλικών προϊόντων 1950: πολυκατοικίες του ενός ή δυο ορόφων, εργαστήρια στα ισόγεια πολυκατοικιών Βόρειο-δυτικά της συνοικίας: συγκέντρωσης των δραστηριοτήτων των υπηρεσιών και των ελεύθερων επαγγελματιών Χάρτης :Περιοχή μελέτης Πηγή: Αλεξανδρή, 2013, ΕΜΠ
Η συνοικία του Κεραμεικού και εξευγενισμός Le quartier du Kerameikos et la gentrification Μετά Après τον εμφύλιο: la guerre-civile, καταφύγιο των ηττημένων, νέα εργατικά χέρια Συγκρότημα ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ 1950-70: σύστημα της αντιπαροχής στις νησίδες στα όρια της συνοικίας 1970-80: αποθήκες, χονδρικό εμπόριο, καφέ και οίκοι ανοχής σε σύγκρουση με την χρήση της κατοικίας: υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, μετατόπιση των εύπορων στρωμάτων στα προάστια 1979: Προεδρικό διάταγμα-μείωση ιπποδύναμης, απαγόρευσης βιομηχανικής χρήσης, προστασία διατηρητέων κτηρίων- προοδευτική μετατόπιση δραστηριοτήτων μικρής βιομηχανίας και κατεδάφιση των διατηρητέων κτηρίων λόγω πυρκαγιών Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 2. Στο τέλος της δεκαετίας του 1980: κτήρια και οικόπεδα παρατημένα- εγκατάσταση των μεταναστών κυρίως των μουσουλμάνων της Θράκης και των τσιγγάνων 1988: το "Εμπορικό Τρίγωνο'' Στις αρχές της δεκαετίας του 1990: μεταξύ των υπηκοοτήτων : Αλβανοί, Πολωνοί, Βούλγαροι, Ρώσοι και Αιγύπτιοι υπερ-εκπροσώπουνται ( Δήμος Αθηναίων, 1993) Στο τέλος της δεκαετίας 1990: εγκατάσταση των Κινέζων Πηγή: Προσωπικό Αρχείο
Η συνοικία του Κεραμεικού και εξευγενισμός Το ειδικό πλαίσιο της Αθήνας και του Κεραμεικού 2. 2000: εγκαίνια του σταθμού του μετρό "Μεταξουργείο", σχεδιασμός πεζόδρομων σ ένα μέρος της Ιεράς Οδού- δημιουργία πεζογέφυρας που συνδέει το αρχαιολογικό μνημείο με το αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού και την Ακαδημία Πλάτωνα ' Μεγάλος Περίπατος" της ΕΑΧΑ με σκοπό την ενοποίηση της Ακόπολης, του Θησείου και της Ακαδημίας Πλάτωνα- η μετατροπή της οδού Ιάσωνος σε πεζόδρομο από την εταιρεία Οliaros Oι μη κερδοσκοπικές εταιρείες αλλαγή χαρακτήρα της συνοικίας: Remap KM, Πρότυπη Γειτονία KM, Ανάσα 2012: η δράση «Ξένιος-Δίας : μαζικές συλλήψεις στο πλαίσιο της αστικής εξυγίανσης Σήμερα : Νότια και νότιο-ανατολικά : περιοχή κατοικίας, ανακαινισμένες κατοικίες, μπαρ και εστιατόρια Βόρια: κτήρια πιο υποβαθμισμένα,chinatown Κτήρια αρχιτεκτονικής αξίας, τα οποία αποτέλεσαν καταφύγιο των μεταναστών Λαϊκή συνοικία σε "μοδάτη" συνοίκισα
Πληθυσμός κατά φύλο και ηλικία Γράφημα : Πληθυσμός κατά φύλο και ηλικία 2001,2011
Ποσοστιαία μεταβολή των ηλικιακών ομάδων 2001-2011 Πίνακας: Ποσοστιαία μεταβολή των ηλικιακών ομάδων 2001-2011 Ηλικιακές ομάδες Ποσοστιαία μεταβολή των ηλικιακών ομάδων 2001-2011 0-14 -36.0 % 15-24 -42.4 % 25-44 -18.6 % 45-54 -21.8 % 55-64 -15.5 % 65+ -10.5 % 15-64 -23 % Πηγή: Ιδία επεξεργασία από ΕΛ.ΣΤΑΤ, Απογραφή 2001-2011
Χάρτες 1,2 : Πληθυσμός ηλικιακής ομάδας 25-44 ετών και της ηλικιακής ομάδας 65+ ετών,2001-2011 Le Kerameikos et son évolution globale
Επίπεδο εκπαίδευσης Γράφημα: Ποσοστιαία μεταβολή (%) των επιπέδων εκπαίδευσης 2001-2011
Επίπεδο εκπαίδευσης Χάρτες 5,6 :Πτυχιούχοι Πανεπιστημίου το 2001 και το 2011
Εξέλιξη των επαγγελματικών κατηγοριών των απασχολούμενων του Κεραμεικού Χάρτες 7,8 : Λόγος εξευγενισμού το 2001 και το 2011
Υπηκοότητες στον Κεραμεικό Γράφημα: Κατανομή ανά υπηκοότητα 2001, 2011
Ξένες υπηκοότητες στον Κεραμεικό Χάρτες 7,8: Ξένες υπηκοότητες το 2001 και το 2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Γράφημα: Εξέλιξη των νοικοκυριών με βάση το καθεστώς ενοικίασης 2001 και 2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Χάρτες 9,10,11, 12 : Νοικοκυριά των οποίων όλα τα μέλη είναι πάνω από 65 ετών και νοικοκυριά των οποίων όλα τα μέλη είναι κάτω από 45 ετών 2001 και 2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Γράφημα :Η εξέλιξη των νοικοκυριών με όλα τα μέλη πάνω από 65 ετών με βάση το καθεστώς ενοικίασης (απόλυτες τιμές) Γράφημα: Ποσοστιαία μεταβολή των νοικοκυριών με όλα τα μέλη πάνω από 65 ετών με βάση το καθεστώς ενοικίασης 2001-2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Γράφημα :Η εξέλιξη των νοικοκυριών με όλα τα μέλη κάτω από 45 ετών με βάση το καθεστώς ενοικίασης (απόλυτες τιμές) Γράφημα: Ποσοστιαία μεταβολή των νοικοκυριών με όλα τα μέλη πάνω από 45 ετών με βάση το καθεστώς ενοικίασης 2001-2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Γράφημα :Κατανομή ( %) των νοικοκυριών με βάση το επάγγελμα του υπεύθυνου του νοικοκυριού 2001, 2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Χάρτες: Νοικοκυριά των οποίων ο υπεύθυνος ασκεί το επάγγελμα του τεχνίτη και νοικοκυριά με υπεύθυνο απασχολούμενο στην παροχή υπηρεσιών
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Πίνακας: Μεταβολή των ποσοστών των επαγγελματικών κατηγοριών του υπευθύνου του νοικοκυριού με βάση το καθεστώς ενοικίασης 2001-2011 Ιδιοκτησία Ενοικίαση Άλλο καθεστώς Ανώτερα διοικητικά και διευθυντικά στελέχη του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα -2.8-2.2 0.9 v Επιστημονικά, καλλιτεχνικά επαγγέλματα 10.3 7.4 21.3 Τεχνολόγοι τεχνικοί βοηθοί και ασκούντες συναφή επαγγέλματα Υπάλληλοι γραφείου και ασκούντες συναφή επαγγέλματα 0.6 1.0-5.4-0.7-1.0-21.5 Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών και πωλητές 11.3 18.6 7.1 Ειδικευμένοι τεχνίτες και ασκούντες συναφή τεχνικά επαγγέλματα -6.4-7.8-10.9 Χειριστές μηχανημάτων σταθερών βιομηχανικών εγκαταστάσεων και συναρμολογητές -0.4-1.1-0.1 Ανειδίκευτοι εργάτες χειρώνακτες και μικροεπαγγελματίες 0.9-4.1-0.1
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Γράφημα : Ποσοστιαία μεταβολή του τύπου των πυρηνικών οικογενειών των νοικοκυριών,2001-2011 v
Les ménages et la gentrification Χάρτες : Νοικοκυριά με μονογονεϊκές οικογένειες το 2001 και το 2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Πίνακας: Μεταβολή των ποσοστών του τύπου της πυρηνικής οικογένειας με βάση το καθεστώς ενοικίασης μεταξύ του 2001 και του 2011 Τύπος νοικοκυριού Ιδιοκτησία Ενοικίαση Άλλο Καθεστώς Με παιδιά 2.6-7.0-38.3 Χωρίς παιδία -2.6 7.0 38.3 Παντρεμένα ζευγάρια -6.0 2.3-5.0 - Με παιδιά -7-7.3-39.2 -Χωρίς παιδιά -2.3 9.6 34.2 Μονογονεϊκές οικογένειες 6.3 1.6 0.8 - Μητέρα με παιδιά 6.5-0.9 3 - Πατέρας με παιδιά -0.2 2.6-2.5 Συμβιούντες -0.4-9 4.2 - Με παιδιά -0.1-1.3 0.0 -Χωρίς παιδιά -0.3-2.6 4.2
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Γράφημα : Κατανομή (%) των νοικοκυριών με βάση τα μέλη τους 2001, 2011 Γράφημα : Ποσοστιαία μεταβολή (%) νοικοκυριών με βάση τα μέλη τους 2001-2011
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Πίνακας: Μεταβολή των ποσοστών του μεγέθους των νοικοκυριών με βάση το καθεστώς ενοικίασης 2001-2011 Ιδιοκτησία Ενοικίαση Άλλο καθεστώς 1 μέλος 4.6 7.7 25.7 2 μέλη 0.4 14.6 1.8 3 μέλη -1.3-1 -18.3 4 μέλη -8-2.3-6.7 5 μέλη 0.0-6 -2.5 6+ μέλη 0.1-2.1 0.0
Νοικοκυριά και εξευγενισμός Χάρτες: Νοικοκυριά μ ένα μέλος το 2001 και το 2011
Κατοικίες και εξευγενισμός Γράφημα: Κατανομή (σε απόλυτες τιμές) των κατοικιών κατά κατάσταση κατοικίας
Κατοικίες και εξευγενισμός Χάρτες : Κατοικίες για πώληση και για ενοικίαση το 2001 και το 2011
Κατοικίες και εξευγενισμός Πίνακας: Κατανομή (%) και ποσοστιαία μεταβολή των κατοικιών κατά περίοδο κατασκευή το 2001 και το 2011 Περίοδος κατασκευής 2001 2011 Ποσοστιαία Μεταβολή Σύνολο (Απόλυτη Τιμή) 3280 3449 5.0 % Σύνολο (%) 100 % 100 % Πριν το 1919 2.3 % 1.7 % -27 % 1919-1945 4.6 % 6 % -17.8 % 1946-1960 7.8 % 7.4 % -0.4 % 1961-1970 42.4 % 40.3 % -0.1 % 1971-1980 36.6 % 38.6 % 10.8 % 1981-1990 5.6 % 4.4 % -17.4 % 1991-2000 0.7 % 1.0 % 56.5 % 2001-2010 - 2.9 % -
Κατοικίες και εξευγενισμός Πίνακας: Κατανομή ( %) και ποσοστιαία μεταβολή των κατά είδος θέρμανσης, 2001-2011 v Κεντρική αυτόνομη και μη αυτόνομη θέρμανσης Είδος θέρμανσης Άλλο είδος Δεν έχει θέρμανση Σύνολο Απόλυτοι αριθμοί 2001 2848 248 189 3285 2011 2836 202 419 3457 Κατανομή( %) 2001 86.7 7.5 5.8 100 2011 82.0 5.8 12.1 100 Ποσοστιαία Μεταβολή -0.42 % -18.5 % 122 % 5.2 %
Κατοικίες και εξευγενισμός Χάρτες : Κατοικίες χωρίς θέρμανση το 2001 και το 2011 v
Ανάλυση κύριων Συνιστωσών Ποιοι είναι οι παράγοντες που εξηγούν την εξευγενισμός στη γειτονιά του Κεραμεικού μεταξύ των δύο απογραφές; 6 μεταβλητές: Η ποσοστιαία μεταβολή των πτυχιούχων ανώτερων σχολών Η ποσοστιαία μεταβολή των επιστημονικών επαγγελμάτων Η ποσοστιαία μεταβολή των κύριων κατοικιών Η ποσοστιαία μεταβολή των ιδιοκτησιών Η ποσοστιαία μεταβολή των νοικοκυριών με τις μονογονεϊκές οικογένειες Η ποσοστιαία μεταβολή των νοικοκυριών του ενός ατόμου. Άξονας 1: " Ευνοϊκή θέση απέναντι στις αλλαγές της περιοχής" γιατί περιλαμβάνει τις μεταβλητές ενός καθεστώτος ευνοϊκού στις αλλαγές της διαδικασίας του εξευγενισμού. Πρόκειται για χαρακτηριστικά της μεσαίας τάξης και των εύπορων στρωμάτων, δηλαδή των εξευγενιστών Άξονας 2 '' Κοινωνική αστάθεια και μεγαλύτερη ευαισθησία στις αλλαγές του φαινομένου" καθώς πρόκειται για νοικοκυριών μονογονεϊκών οικογενειών και νοικοκυριά του ενός ατόμου τα οποία είναι πιο ευπαθή σε σχέση με τη σταθερότητα των εύπορων οικογενειών. Αυτός ο άξονας εκφράζει τους πληθυσμούς δυνητικά " εκδιωγμένους" τη στιγμή της ολοκλήρωσης της διαδικασίας
. Χάρτες: Ομαδοποίηση των οικοδομικών τετραγώνων του Κεραμεικού
Επίλογος Επίλογος 4. Μορφές διαχωρισμού προς όφελος ορισμένων νοικοκυριών και κοινωνικών κατηγοριών Τροποποίηση του κοινωνικού καταμερισμού της περιοχής Συμπράξεις ιδιωτικού και δημοσίου τομέα για την αστική αναγέννση παρήγαγαν το χώρο προοριζόμενο στην εύπορη οικονομική τάξη- απομάκρυνση έμμεση και άμεση των μειονοτήτων και των φτωχών στρωμάτων Κοινωνική μίξη: νέοι εισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, εύπορες οικογένειες, νοικοκυριά ενός ατόμου, ηλικιωμένοι, τεχνίτες, καλλιτέχνες, μονογονεϊκές οικογένειες, επιστήμονες και καλλιτέχνες της γενιάς του baby-boom. Ορισμένα οικοδομικά τετράγωνα λιγότερο ή περισσότερο εξευγενισμένα, αλλά οι κάτοικοι είναι αυτοί που ανταγωνίζονται Η οικονομική κρίση φρένο στην αύξηση των τιμών και στη ζήτηση των ακινήτων Η μετατόπιση των φτωχών οικονομικών στρωμάτων καθυστέρησε λόγω των εμποδίων του καθεστώτος ενοικίασηςσημαντικό ποσοστό των ιδιόκτητων κατοικιών και απουσία πιέσεων για την αύξηση των τιμών Η διαδικασία του εξευγενισμού δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη Δεν εντοπίζεται κάποιο βήμα εξευγενισμού Οριακοί εξευγενιστές-εύπορες τάξεις, καλλιτεχνικά εργαστήρια, μεσαίες τάξεις και μεσαίες-υψηλές έχουν εγκατασταθεί στον Κεραμεικό την ίδια χρονική περίοδο
Επίλογος Επίλογος 4. Επιπρόσθετα εμπόδια στην ολοκήρωση της διαδικασίας : καθεστώς ενοικίασης, μικές ιδιοκτησίες, σταθερότητα ιδιοκτησίας, σύστημα αντιπαροχής, προσφορά διαμερισμάτων στις οικονομικά αδύναμες τάξεις, δομή οικογένειας και εξάρτηση των μελών της Υπερχρεωμένα νοικοκυριά-διευκόλυνση απόκτησης τους σε δημοπρασίες Δυσκολίες στη μελέτη δεδομένων της ΕΛ.ΣΤΑΤ Δυσκολιά απόκτησης δεδομένων σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου λόγω πολιτικής απορρήτου Η απογραφή του 2001 έχει πρόβλημα γιατί μεγάλο μέρος των μεταναστών δεν απογράφηκε Προβλήματα με τα νοικοκυριά: οι απογραφείς κατέγραψαν νοικοκυριά που βρήκαν κατοικίες μέρα της απογραφής με την προοπτική ότι θα τα αντιστοιχήσουν στην κατοικία τους χωρίς ωστόσο να το κάνουν
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας