ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1. Εισαγωγικές έννοιες 2. Οργάνωση και Διοίκηση (Μάνατζμεντ-management) ΑΣΚΗΣΕΙΣ Να σημειώσετε με κύκλο την απάντηση που πιστεύετε ότι ταιριάζει στην κάθε περίπτωση: 1. To management περιλαμβάνει τη διαδικασία: μόνο του προγραμματισμού μόνο της οργάνωσης Γ. μόνο της διεύθυνσης και του ελέγχου Δ. όλα τα παραπάνω 2. Ο Fraderick Τaylοr υποστήριξε ότι: Α. το κυρίαρχο πρόβλημα πρέπει να είναι η διανομή των κερδών. Β. η αύξηση των κερδών είναι μεγαλύτερη μέσα σε κλίμα κατανόησης και καλής συνεργασίας. Γ. τα κέρδη αυξάνονται όταν συμμετέχουν σε αυτά και οι εργαζόμενοι. Δ. σκοπός πρέπει να είναι η αύξηση της παραγωγικότητας με όσο το δυνατόν περισσότερη ανθρώπινη εργασία. 3. Ο Γάλλος μηχανικός Henri Fayol έδωσε πολύ μεγάλη έμφαση: Α. στα υψηλά ιεραρχικά επίπεδα της οργανωτικής και διοικητικής πυραμίδας. Β. στις θέσεις εκτελεστικού έργου. Γ. στα χαμηλά ιεραρχικά επίπεδα της διοικητικής πυραμίδας. Δ. στις επαγγελματικές ενώσεις των εργαζομένων. 4. Η θέση ότι η γραφειοκρατία (διοίκηση μέσω γραφείων) είναι το πλέον λογικό μέσο για την άσκηση ελέγχου πάνω στους ανθρώπους διατυπώθηκε από τον: 1
Α. Fraderick Taylor. Β. Henri Fayol. Γ. Max Weber. Δ. Gantt. 5. Ο Gantt, μεταξύ των άλλων, τόνισε: Α. την ανάγκη για την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ της διοίκησης και των εργαζομένων. Β. τη σημασία του χρόνου και του κόστους για το σχεδιασμό και τον έλεγχο της εργασίας. Γ. τη σημασία της εκπαίδευσης και του ανθρώπινου παράγοντα σε όλα τα διοικητικά προβλήματα. Δ. όλα τα παραπάνω. 6. Η λειτουργία του προγραμματισμού αναφέρεται: Α. στο «τι», «γιατί» και «με ποια μέσα» θα γίνει. Β. στο συνδυασμό των δομών, των διαδικασιών και των κανόνων λειτουργίας της επιχείρησης ή του οργανισμού. Γ. στο «πότε» θα γίνει και «ποιος» θα το κάνει. Δ. στο (Α) και στο (Γ) μαζί. Ε. στο (Α) και στο (Β) μαζί. 7. Η λειτουργία του ελέγχου περιλαμβάνει: Α. τη συστηματική παρακολούθηση των ενεργειών των διάφορων μελών της επιχείρησης. Β. την εκχώρηση εξουσίας σε χαμηλότερα κλιμάκια διοίκησης. Γ. την εξακρίβωση και τη διόρθωση τυχόν αποκλίσεων από τους στόχους που έχουν τεθεί. Δ. το (Β) και το (Γ) μαζί. Ε. το (Α) και το (Γ) μαζί. Να σημειώσετε το σωστό ή το λάθος στο τέλος κάθε πρότασης: 1. Η Διαχείριση Πληροφοριών αποτελεί επιμέρους επιστημονικό πεδίο της Διοίκησης των επιχειρήσεων. 2. Η αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης συνδέεται ελάχιστα με το management που ασκείται σε αυτήν. 3. Ο Fraderick Taylor έδωσε έμφαση στα υψηλά ιεραρχικά επίπεδα της οργανωτικής και διοικητικής πυραμίδας. 2
4. Ο Henri Fayol υποστήριξε ότι οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι πρέπει να εστιάζουν την προσοχή τους στην κατά το δυνατό μεγαλύτερη αύξηση των κερδών. 5. Η γραφειοκρατία, κατά τον Max Weber, δεν αποτελεί αρνητικό φαινόμενο, δεδομένου ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μεγάλων επιχειρήσεων. 6. Ο Gantt διαφώνησε με τον F. Taylor στο ζήτημα των σχέσεων εργοδοτών και εργαζομένων. 7. Το «κίνημα των ανθρωπίνων σχέσεων» ήρθε σε αντίθεση με το επιστημονικό management. 8. Η λειτουργία του προγραμματισμού έπεται των λειτουργιών της οργάνωσης και της διεύθυνσης. 9. Η λειτουργία της διεύθυνσης αφορά μόνο την καθοδήγηση των κατώτερων στελεχών με οδηγίες και εντολές. 10. Η λειτουργία του ελέγχου είναι ανεξάρτητη από τη λειτουργία του προγραμματισμού. 11. Ένα διοικητικό στέλεχος, προκειμένου να ασκήσει αποτελεσματική διοίκηση, πρέπει να ξέρει, να μπορεί και να θέλει να διοικεί. 12. Τα «εργαλεία» διοίκησης σχεδιάζονται και αναπτύσσονται, συνήθως, από τα ίδια τα διοικητικά στελέχη. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα σε κάθε γράμμα τον αριθμό της στήλης Β που αντιστοιχεί σε κάθε γράμμα. 3
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. Fraderick Taylor 1. Θεωρία ανθρωπίνων σχέσεων β. Max Weber 2. Χρήση της γραφειοκρατίας γ. Gantt 3. Επιστημονικό management δ. Elton Mayo και F. Roethlisberger 4. Εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα σε κάθε γράμμα τους δύο αριθμούς της στήλης Β που αντιστοιχούν σε κάθε γράμμα. ΣΤΗΛΗ Α α. Προγραμματισμός β. Οργάνωση γ. Διεύθυνση δ. Έλεγχος ΣΤΗΛΗ Β 1. Τμηματοποίηση λειτουργιών 2. Επικοινωνία μελών επιχείρησης 3. Διαμόρφωση πολιτικών δράσης 4. Εκχώρηση εξουσιών 5. Επανασχεδιασμός δράσης 6. Εξακρίβωση τυχόν αποκλίσεων από τους στόχους 7. Λειτουργικά προγράμματα δράσης 8. Διαμόρφωση συνθηκών εργασίας Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις: 1. Ο ορισμός που συμβάλλει ουσιαστικά στην κατανόηση της έννοιας του management είναι εκείνος που θεωρεί ως management τη διαδικασία του.., της.., της... και του... που ασκούνται σε μια επιχείρηση η σ' έναν οργανισμό, προκειμένου να... αποτελεσματικά οι της. 2. Οι σύγχρονες προσεγγίσεις του management αντλούν το επιστημονικό τους υπόβαθρο από άλλες επιστήμες, όπως τα, την, την, την, την κ.α., και οριοθετούν επιμέρους κλάδους ή επιστημονικές προσεγγίσεις της ευρύτερης επιστήμης του management, όπως είναι η 4
..., η.... και η.. 3. Η διαδικασία της αποτελεσματικής διοίκησης ξεκινά με τον., συνεχίζει με την. και τη. και καταλήγει στον., ο οποίος με τη σειρά του οδηγεί στην. ή μη του.. 4. Η αποτελεσματική άσκηση των λειτουργιών του management, στο πλαίσιο μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού, προϋποθέτει την ύπαρξη:, που αφορούν τις.., τις., τις, και τις του management και των επιμέρους του.., με την έννοια της δυνατότητας των στελεχών να εφαρμόζουν τη.. του management στην.. ή των στελεχών ως προς την. και τον τρόπο του. Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Ποια είναι η έννοια και ποιο το περιεχόμενο της επιστήμης της Διοίκησης των Επιχειρήσεων; 2. Ποια είναι τα επιμέρους επιστημονικά πεδία που έχουν αναπτυχθεί στον ευρύ κλάδο της Διοίκησης των Επιχειρήσεων; 3. Ποιες ήταν, κατά τον Η. Fayol, οι σημαντικότερες επιχειρησιακές λειτουργίες; 4. Σε ποιο γεγονός εστιάζονταν οι κατηγορίες του «κινήματος ανθρωπίνων σχέσεων» για τη θεωρία του F. Taylor και των οπαδών του; Ποιες ήταν οι βασικές θέσεις των οπαδών του κινήματος; 5. Ποιες είναι οι βασικές λειτουργίες της Οργάνωσης και Διοίκησης - Management; 6. Ποια είναι η έννοια και ποιο το περιεχόμενο της λειτουργίας του προγραμματισμού; 7. Ποιο είναι το περιεχόμενο της διοικητικής λειτουργίας της οργάνωσης; 8. Πως εκφράζεται, συνήθως, η οργάνωση; 5
9. Να αναφέρετε τις προϋποθέσεις αποτελεσματικής άσκησης των λειτουργιών του management σε μια επιχείρηση ή έναν οργανισμό. (Δεν απαιτείται παράδειγμα.) 10. Ποια είναι τα λεγόμενα «διοικητικά συστήματα» ή «εργαλεία» διοίκησης; 6