ÂáóéêÝò Ýííïéåò ðñïãñáììáôéóìïý ÊåöÜëáéï 7 ÂáóéêÝò Ýííïéåò ðñïãñáììáôéóìïý 7.1 Ãåíéêüò äéäáêôéêüò óêïðüò Ï ãåíéêüò óêïðüò ôïõ êåöáëáßïõ åßíáé íá êáôáóôïýí éêáíïß ïé ìáèçôýò íá óõíôüóóïõí êáé íá åêôåëïýí óå äïìçìýíç ãëþóóá ðñïãñáììáôéóìïý áðëü ðñïãñüììáôá ôá ïðïßá íá äý ïíôáé äéáöüñùí ôýðùí äåäïìýíá, óôç óõíý åéá íá ôá åðåîåñãüæïíôáé êáé ôåëéêü íá ðáñý ïõí ôá áðïôåëýóìáôá.
156 ÁíÜðôõîç Åöáñìïãþí óå Ðñïãñáììáôéóôéêü ÐåñéâÜëëïí 7.2 Åéäéêïß äéäáêôéêïß óêïðïß ÌåôÜ ôçí ïëïêëþñùóç ôïõ ðáñüíôïò êåöáëáßïõ, ïé ìáèçôýò èá ðñýðåé íá åßíáé óå èýóç: íá äéáêñßíïõí ôéò óôáèåñýò áðü ôéò ìåôáâëçôýò åíüò ðñïãñüììáôïò. íá áíáãíùñßæïõí ôïõò äéüöïñïõò ôýðïõò ìåôáâëçôþí. íá ñçóéìïðïéïýí óùóôü ôçí åíôïëþ åê þñçóçò. íá ìåôáôñýðïõí ôéò áñéèìçôéêýò ðñüîåéò óå åíôïëýò ðñïãñüììáôïò. íá ñçóéìïðïéïýí ôéò åíôïëýò åéóüäïõ êáé åîüäïõ. íá äéáôõðþíïõí ôç äïìþ åíüò ðñïãñüììáôïò. 7.3 Ïäçãßåò åðéóçìüíóåéò ÃåíéêÝò ïäçãßåò ãéá ôïí ðñïãñáììáôéóìü Ç Ýìöáóç êáôü ôç äéüñêåéá ôçò èåùñçôéêþò ðáñïõóßáóçò ðñýðåé íá äßíåôáé óôéò ãåíéêýò Ýííïéåò êáé áñ Ýò ôïõ ðñïãñáììáôéóìïý êáé ü é óôïí ôñüðï ðïõ ôéò õ- ëïðïéåß ôï êüèå óõãêåêñéìýíï ðñïãñáììáôéóôéêü ðåñéâüëëïí, äçëáäþ óôéò åíôïëýò êüèå ãëþóóáò. Ï áíôéêåéìåíéêüò óêïðüò åßíáé ïé ìáèçôýò íá áðïêôþóïõí äåîéüôçôåò óôçí áíüðôõîç ôùí ðñïãñáììüôùí, êáé ü é íá ìüèïõí áðëü íá ñçóéìïðïéïýí ôéò åíôïëýò êáé ôá åêìåôáëëåýïíôáé ôá éäéáßôåñá áñáêôçñéóôéêü ìßáò ãëþóóáò ðñïãñáììáôéóìïý. Åðßóçò éäéáßôåñç Ýìöáóç ðñýðåé íá äßíåôáé óôç ó åäßáóç ôïõ áëãïñßèìïõ. Ïé ìáèçôýò ðñýðåé íá åíèáññýíïíôáé íá åðéëýïõí ôï ðñüâëçìá óôï áñôß, íá ó åäéüæïõí ôá âþìáôá ôïõ áëãüñéèìïõ êáé ìåôü íá ôï ìåôáôñýðïõí óå êþäéêá. Áõôü ðñýðåé íá ôï óõíçèßóïõí áðü ôçí áñ Þ, áêüìç êáé ãéá ôá ðéï áðëü ðñïâëþìáôá. Ìüíï Ýôóé èá ôïõò ãßíåé óõíåßäçóç þóôå íá ó åäéüæïõí ôç ëýóç óôá ðïëýðëïêá ðñïâëþìáôá. Ïé éäéáéôåñüôçôåò êüèå ãëþóóáò ðñïãñáììáôéóìïý êáèþò êáé ïé åíôïëýò ôçò, ðñýðåé íá ðáñïõóéüæïíôáé ðñéí êáé êáôü ôçí åêôýëåóç ôùí åñãáóôçñéáêþí áóêþ-
ÂáóéêÝò Ýííïéåò ðñïãñáììáôéóìïý 157 óåùí ðüíôá óå áíáöïñü, óýãêñéóç êáé áíôéäéáóôïëþ ìå ôéò ãåíéêýò áñ Ýò ðïõ Ý- ïõí ðáñïõóéáóôåß óôç èåùñßá êáé áíáöýñïíôáé óôï âéâëßï. Ïé óçìáíôéêüôåñåò éäéáéôåñüôçôåò áíáöýñïíôáé óõíïðôéêü óôá áíôßóôïé á êåöüëáéá. ÓõãêåêñéìÝíá óôá åðüìåíá êåöüëáéá èá áíáöýñïíôáé ïñéóìýíá áñáêôçñéóôéêü ôùí äçìïöéëýóôåñùí ãëùóóþí ðñïóùðéêþí õðïëïãéóôþí, Pascal êáé Basic, ôá ïðïßá êáëü åßíáé íá ôïíßæïíôáé óôïõò ìáèçôýò. ÅéäéêÝò åðéóçìüíóåéò ãéá ôçí ýëç ôïõêåöáëáßïõ7 ÐñÝðåé íá äïèåß éäéáßôåñç Ýìöáóç óôçí Ýííïéá ôçò ìåôáâëçôþò êáé ôçò åê þñçóçò ôéìþò óôéò ìåôáâëçôýò, êáèþò êáé óôç äïìþ ðïõ ðñýðåé íá Ý åé êüèå ðñüãñáììá. íá óçìåßï ðïõ ðñýðåé íá ôïíéóôåß åßíáé ç äéáöïñü ôçò åê þñçóçò ôéìþò ìå å- íôïëþ ôïõ ðñïãñüììáôïò êáé ôçò åéóáãùãþò ôùí ôéìþí áðü ôï ðëçêôñïëüãéï êáôü ôç äéüñêåéá ôçò åêôýëåóçò ôïõ ðñïãñüììáôïò. Ïé ìáèçôýò ðñýðåé íá åíèáññýíïíôáé íá ó åäéüæïõí ðüíôá ôç ëýóç óôï áñôß, ðñéí ãñüøïõí ôï ðñüãñáììá óôïí õðïëïãéóôþ. ÐñÝðåé íá óõíçèßóïõí áðü ôçí áñ Þ, ðïõ ôá ðñïãñüììáôá åßíáé áðëü íá ôçñïýí óõãêåêñéìýíïõò êáíüíåò óôç óõããñáöþ ôùí ðñïãñáììüôùí, þóôå áõôü íá åßíáé êáôáíïçôü êáé åõêïëïäéüâáóôá. Íá ãñüöïõí ìßá åíôïëþ óå êüèå ãñáììþ, íá ñçóéìïðïéïýí åóï Ýò üðïõ áõôü ñåéüæåôáé, íá ãñüöïõí ó üëéá, íá ñçóéìïðïéïýí ìåôáâëçôýò ðïõ ôï üíïìá ôïõò íá õðïäçëþíåé ôç ñþóç ôïõò. 7.4 Ðñïãñáììáôéóìüò ìáèçìüôùí êåöáëáßïõ Ðñïôåéíüìåíïò áñéèìüò ìáèçìüôùí: Ýíá (1) äßùñï ìüèçìá
158 ÁíÜðôõîç Åöáñìïãþí óå Ðñïãñáììáôéóôéêü ÐåñéâÜëëïí Ó Ýäéï 1ïõ ìáèþìáôïò Äéäáêôéêïß óôü ïé Ùò äéäáêôéêïß óôü ïé ôïõ ìáèþìáôïò èåùñïýíôáé üëïé ïé ðáñáðüíù áíáöåñüìåíïé óôü ïé ôïõ êåöáëáßïõ. þñïò õëïðïßçóçò ìáèþìáôïò ÔÜîç êáé åñãáóôþñéï. Ðñïôåéíüìåíåò ìýèïäïé êáé ìýóá äéäáóêáëßáò Ðßíáêáò, äéáöüíåéåò, ðåñéâüëëïí áíüðôõîçò åöáñìïãþí óå õðïëïãéóôþ. Ðåñéå üìåíá èåùñçôéêþò ðáñïõóßáóçò ÂáóéêÜ óôïé åßá ôçò ãëþóóáò ÁëöÜâçôï ôýðïé äåäïìýíùí ïíïìáôïëïãßá óôáèåñýò ìåôáâëçôýò êöñáóç áñéèìçôéêþí ðñüîåùí Áñéèìçôéêïß ôåëåóôýò åíóùìáôùìýíåò óõíáñôþóåéò ÅíôïëÞ åê þñçóçò ÅíôïëÝò åéóüäïõ,åíôïëýò åîüäïõ ÄïìÞ ðñïãñüììáôïò
ÂáóéêÝò Ýííïéåò ðñïãñáììáôéóìïý 159 Ðåñéå üìåíá ðñáêôéêþò åöáñìïãþò ÅöáñìïãÝò, ðáñáäåßãìáôá áðü ôï âéâëßï ôïõ ìáèçôþ Èá ðñýðåé íá äéäá èïýí üëá ôá ðáñáäåßãìáôá ôïõ êåöáëáßïõ áðü ôï âéâëßï ôïõ ìáèçôþ. Äñáóôçñéüôçôåò áðü ôï ôåôñüäéï ôïõ ìáèçôþ Êáô åëü éóôïí èá ðñýðåé íá äïèïýí óôïõò ìáèçôýò ðñïò ëýóç ç äñáóôçñéüôçôá 1 Þ 2óôçí ôüîç, ç äñáóôçñéüôçôá 1 óôï åñãáóôþñéï êáé ìßá äñáóôçñéüôçôá ãéá ôï óðßôé. Ôåóô áîéïëüãçóçò åðßäïóçò Ïé åñùôþóåéò ôïõ ôåóô ôüóï óå áõôü ôï êåöüëáéï üóï êáé óôá åðüìåíá áíáöýñïíôáé óôç ÃËÙÓÓÁ, ç ïðïßá ðáñïõóéüæåôáé óôç èåùñßá êáé ðåñéëáìâüíåôáé óôï âéâëßï. Ïé åñùôþóåéò üìùò ìðïñïýí íá ìåôáôñáðïýí åýêïëá Ýôóé, þóôå, íá áíáöýñïíôáé óôçí ðñáãìáôéêþ ãëþóóá ðñïãñáììáôéóìïý ç ïðïßá ñçóéìïðïéåßôáé óôï åñãáóôþñéï. Óõìðëçñþóôå ìå óùóôü Þ ëüèïò 1. Ïé ôýðïé ìåôáâëçôþí ðïõ äý åôáé ç ÃËÙÓÓÁ åßíáé ìüíï ÐÑÁÃÌÁÔÉÊÅÓ êáé Á- ÊÅÑÁÉÅÓ. 2. Ïé äçëþóåéò ôùí óôáèåñþí ðñïçãïýíôáé ðüíôïôå ôùí äçëþóåùí ôùí ìåôáâëçôþí. 3. Ôá ó üëéá ôïðïèåôïýíôáé ðüíôá óôçí áñ Þ ôïõ ðñïãñüììáôïò. ÅðéëÝîôå ìåôáîý ôùí ðñïôåéíüìåíùí ìßá óùóôþ áðüíôçóç. 4. Ðïéá áðü ôéò ðáñáêüôù åíôïëýò áõîüíåé ôç ìåôáâëçôþ ÐëÞèïò êáôü ìßá ìïíüäá Á) ÐëÞèïò<-ÐëÞèïò+1 Â) ÐëÞèïò<- +1 Ã) ÐëÞèïò<- 1 Ä) ÐëÞèïò+1<-ÐëÞèïò
160 ÁíÜðôõîç Åöáñìïãþí óå Ðñïãñáììáôéóôéêü ÐåñéâÜëëïí 5. Ðïéá ç ôéìþ ôçò ìåôáâëçôþò Á ìåôü ôçí åêôýëåóç ôçò ðáñáêüôù åíôïëþò: Á <- (5+4/2*2)*2-(3*2+5-3)^2+9/3-2 Á) -53 Â) -37 Ã) -125 Ä) 45 Íá óõìðëçñùèïýí ôá êåíü 6. ÐÑÏÃÑÁÌÌÁ Ôåóô. Ð=3.14 ÌÅÔÁÂËÇÔÅÓ.:Å, Áêôßíá ÁÑ Ç ÄÉÁÂÁÓÅ Áêôßíá Å <-Ð*Áêôßíá^2 ÃÑÁØÅ Åìâáäü :,.... ÁðáíôÞóåéò ôåóô áîéïëüãçóçò åðßäïóçò 1. ËÜèïò 2. Óùóôü 3. ËÜèïò 4. Á 5. Ä 6. ÓÔÁÈÅÑÅÓ, ÐÑÁÃÌÁÔÉÊÅÓ, Å, ÔÅËÏÓ_ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÏÓ
ÂáóéêÝò Ýííïéåò ðñïãñáììáôéóìïý 161 7.5 Ðñïôåéíüìåíåò ðçãýò ðëçñïöüñçóçò ¼ëç ç ðñïôåéíüìåíç âéâëéïãñáößá ôïõ êåöáëáßïõ, üðùò êáôáãñüöåôáé óôï âéâëßï ôïõ ìáèçôþ. ÅðéðëÝïí ïé áêüëïõèåò äéåõèýíóåéò Äéáäéêôýïõ åßíáé åíäéáöýñïõóåò êáé ìðïñåß íá öáíïýí ñþóéìåò: http://pascal.miningco.com/ ÐëÞñçò ïäçãüò ôçò Pascal. ÐåñéëáìâÜíåé áñêåôü ðñï ùñçìýíá èýìáôá. http://www.angelfire.com/pa/rjolliff/ íáò áêüìç ïäçãüò ðñïãñáììáôéóìïý óå Pascal. http://www.xs4all.nl/~dgb/delpascl.html#a_sites ÊáôÜëïãïò ìå üëåò ôéò äéåõèýíóåéò ðïõ ó åôßæïíôáé ìå Pascal. 7.6 ÁðáíôÞóåéò åñùôþóåùí êåöáëáßïõâéâëßïõ ìáèçôþ ¼ëåò ïé åñùôþóåéò åßíáé èåùñçôéêýò êáé ïé áíôßóôïé åò áðáíôþóåéò âñßóêïíôáé óôï êåöüëáéï 7 ôïõ âéâëßïõ. ÓõãêåêñéìÝíá: 1. Äåò ðáñüãñáöï 7.2 2. Äåò ðáñüãñáöï 7.3 3. Äåò ðáñüãñáöï 7.4 4. Äåò ðáñüãñáöï 7.7 5. Äåò ðáñüãñáöï 7.9 6. Äåò ðáñüãñáöï 7.9 7. Äåò ðáñüãñáöï 7.10
162 ÁíÜðôõîç Åöáñìïãþí óå Ðñïãñáììáôéóôéêü ÐåñéâÜëëïí 7.7 ÁðáíôÞóåéò äñáóôçñéïôþôùí êåöáëáßïõ ôåôñáäßïõìáèçôþ Óôçí ôüîç ÄÔ1. 1. T<-2*ð*Ô_Ñ(Ì/D) 2. Å<-(m*v*u^2)/2 3. F<-Ô_Ñ(F1^2+F2^2+2*F1*F2*óõí(ö) 4. <-(-â+ô_ñ(â^2-4*á*ã))/(2*á) ÄÔ2. 1. ÁÑÁÊÔÇÑÅÓ 2. ÁÊÅÑÁÉÁ 3. ÐÑÁÃÌÁÔÉÊÇ 4. ÁÑÁÊÔÇÑÅÓ 5. ÁÑÁÊÔÇÑÅÓ 6. ÁÑÁÊÔÇÑÅÓ Þ ËÏÃÉÊÅÓ (ç ìßá ôéìþ ÁëçèÞò êáé ç Üëëç ØåõäÞò) ÄÔ3. ÐÑÏÃÑÁÌÌÁ Ôñßãùíï ÌÅÔÁÂËÇÔÅÓ ÐÑÁÃÌÁÔÉÊÅÓ:Å, Ô, Á, Â, à ÁÑ Ç ÃÑÁØÅ Äþóå ðëåõñýò ÄÉÁÂÁÓÅ Á, Â, à Ô<-(Á+Â+Ã)/2 Å<-Ô_Ñ(Ô*(Ô-Á)*(Ô-Â)*(Ô-Ã)) ÃÑÁØÅ Å ÔÅËÏÓ_ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÏÓ Ôñßãùíï
ÂáóéêÝò Ýííïéåò ðñïãñáììáôéóìïý 163 Ãéá íá áðïôåëåß ìßá ôñéüäá áñéèìþí ðëåõñýò ôñéãþíïõ ðñýðåé ôï Üèñïéóìá áíü äýï íá åßíáé ìåãáëýôåñï áðü ôçí ôñßôç. Áí áõôü äåí åîåôáóôåß, ôüôå Ýíáò áðü ôïõò üñïõò Ô-Á, Ô-Â, Ô-à ôçò ñßæáò ôïõ õ- ðïëïãéóìüïý ôïõ åìâáäïý ìðïñåß íá åßíáé áñíçôéêþ, ïðüôå ç ñßæá äåí õðïëïãßæåôáé êáé ôï ðñüãñáììá óôáìáôüåé ìå ëüèïò êáôü ôçí åêôýëåóç ôïõ. Óôï åñãáóôþñéï ÂëÝðå óõíïäåõôéêü õëéêü Óôï óðßôé ÂëÝðå óõíïäåõôéêü õëéêü