Τηλεκατευθυνόμενο ηλεκτροκίνητο αερομοντέλο για εκπαίδευση ή ψυχαγωγία

Τηλεκατευθυνόμενο ηλεκτροκίνητο αερομοντέλο για εκπαίδευση ή ψυχαγωγία Εκσυγχρονισμός του κλασσικού σχέδιου Γιάννης Κωνσταντακάτος Αθήνα 2010 φωτο: Ευάγγελος Μιχαηλίδης 1

Φίλε αερομοντελιστή, Συγχαρητήρια για την επιλογή του εκπαιδευτικού τηλεκατευθυνόμενου αερομοντέλου «Τηλέμαχος park flyer». Είμαστε πεπεισμένοι ότι και εσύ, θα μάθεις να τον οδηγείς με επιτυχία, και μάλιστα πολύ σύντομα, βιώνοντας την επιτυχία, όπως και όλοι οι άλλοι αερομοντελιστές που πέταξαν τον δικό τους «Τηλέμαχο» τα τελευταία 35 χρόνια. Λίγη ιστορία Την εποχή του 1970, καθώς βλέπαμε να πληθαίνει ο αριθμός των αερομοντελιστών που τα "παράταγαν" εξ αιτίας κάποιας αποτυχίας και απογοήτευσης, γεννήθηκε η ιδέα να σχεδιάσουμε εξ αρχής ένα εκπαιδευτικό τηλεκατευθυνόμενο μοντέλο. Η σχεδίαση βασίστηκε στην συνθήκη ότι ένα εκπαιδευτικό μοντέλο πρέπει να είναι πολύ ευσταθές, ώστε: α) να μην μπαίνει μόνο του σε επικίνδυνες καταστάσεις. β) να συγχωρεί τα λάθη του χειριστή και γ) να απαιτεί τη μικρότερη δυνατή συμμετοχή ενός εκπαιδευτή. Το αποτέλεσμα ήταν να σχεδιαστεί το αερομοντέλο «Τηλέμαχος» που συναρμολογείται από ξύλο μπάλσα και δέχεται κινητήρα εσωτερικής καύσης 2,5 κ.ε. Από το 1976 που δημοσιεύτηκε το οριστικό σχέδιο φτιάχτηκαν αμέτρητοι «Τηλέμαχοι», μερικοί από αυτούς σε μεγαλύτερες ή μικρότερες διαστάσεις, που απέδειξαν ότι ο «Τηλέμαχος» είναι ένα δοκιμασμένο εκπαιδευτικό για την γρήγορη και επιτυχημένη εισαγωγή ενός αρχάριου στα τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα. Σήμερα ο «Τηλέμαχος» έχει πάρει την θέση του στην ιστορία του Ελληνικού αερομοντελισμού, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Το ενδιαφέρον των σύγχρονων αερομοντελιστών για την απόκτηση ενός «Τηλέμαχου» εξακολουθεί να είναι μεγάλο. Όλα αυτά μας έδωσαν την ιδέα να αναβαθμίσουμε το αρχικό σχέδιό του σύμφωνα με τις επιθυμίες και την τεχνολογία της εποχής. Ο «Τηλέμαχος» αναβαθμίζεται!!! Ξανασχεδιάσαμε τον Τηλέμαχο, επιλέγοντας ως υλικό κατασκευής την διογκωμένη πολυστερίνη (φόαμ), και για την παραγωγή έλξης την ηλεκτροκίνηση. Ο φοαμένιος / ηλεκτροκίνητος «Τηλέμαχος», έχει το ίδιο περίπου μέγεθος με τον ξύλινο, αλλά είναι ελαφρύτερος. Το μικρότερο τελικό βάρος του επιτρέπει να πετάει με μικρότερη ταχύτητα, να στρίβει σε μικρότερη ακτίνα και να απαιτεί μικρότερη έκταση για την απογείωση και προσγείωσή του. Ετσι δικαίως πήρε τον πρόσθετο τίτλο: «park flyer» Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η νέα ελαφρά έκδοση του «Τηλέμαχου p/f» προορίζεται για πτήση μόνο σε νηνεμία ή σε ήπιους ανέμους και δεν έχει την αντοχή να δεχθεί κινητήρα εσωτερικής καύσης, ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ Για την συναρμολόγηση και ολοκλήρωση του αερομοντέλου θα χρειαστείς τα παρακάτω εξαρτήματα: Μπαταρία κίνησης Προτιμητέα μπαταρία κίνησης είναι του τύπου Λιθίου- Ιόντων-Πολυμερούς. Αυτή είναι η επίσημη ονομασία των μπαταριών που όλοι ξέρουμε σαν «Λιθίου Πολυμερούς» (Lithium-Polymer, Li-Po). Για λόγους που θα αναλύσουμε στη συνέχεια, θα επιλέξεις μεταξύ μπαταρίας δύο στοιχείων (2S) = 7,4 Volts ή μπαταρίας τριών στοιχείων (3S) = 11,1 Volts. Η χωρητικότητα της μπαταρίας, προτείνεται να είναι μεταξύ 1300mAh (1,3Ah) και 2100mAh (2,1Ah). Η δυνατότητα εκφόρτισης της μπαταρίας μπορεί να είναι 15C ή μεγαλύτερη. Προσοχή: Πριν αγοράσεις κάποια μπαταρία που εμπίπτει στις παραπάνω προδιαγραφές, να εξετάσεις και τις φυσικές της διαστάσεις, ώστε να χωράει στην άτρακτο χωρίς μεγάλες μετατροπές. Μοτέρ Κατάλληλα θεωρούνται όλα τα μοτέρ που μπορούν να παράγουν την αναγκαία έλξη, με την έλικά τους, εφ όσον μπορούν να στερεωθούν εύκολα στην μύτη της ατράκτου. Η επιλογή του μοτέρ γίνεται λαμβάνοντας υπ όψη δύο παραμέτρους: α) την «σταθερά Kv» του μοτέρ που μας λέει πόσες στροφές γυρίζει για κάθε volt που τροφοδοτείται (χωρίς την έλικα) και β) την συνολική τάση της μπαταρίας που θα το τροφοδοτήσει. Κατ αρχή προτείνεται μοτέρ brushless outrunner (τριφασικό με περιστρεφόμενους μαγνήτες στην περιφέρεια μαζί με το περίβλημα). Η κατηγορία αυτή των μοτέρ είναι πολύ διαδεδομένη και συγκριτικά φθηνή. Αν η μπαταρία τροφοδοσίας είναι 7,4 Volts θα επιλέξεις ένα μοτέρ με σταθερά Kv = 1200-1300 στροφές ανά Volt, ενώ για τροφοδοσία από μπαταρία 11,1 Volts θα επιλέξεις μοτέρ με σταθερά Kv = 800-1000 στροφές ανά Volt. Για τις προαναφερθείσες Kv η έλικα θα στερεωθεί απ ευθείας στον άξονα, χωρίς την μεσολάβηση μειωτήρα. Στην κατηγορία αυτή, και με τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά, θα καταλήξουμε σε μοτέρ με ονομαστική ισχύ 80-100 Watt, και με βάρος περίπου 60-90 γραμμάρια. Οι εναλλακτικές δυνατότητες επιλογής περιλαμβάνουν τα μοτέρ brushless inrunner, (τριφασικά με τους μαγνήτες να περιστρέφονται εσωτερικά επάνω στον άξονα). Επειδή η σταθερά Kv αυτών των τύπων είναι μεγάλη, χρειάζονται απαραίτητα μειωτήρα, που τα κάνει βαρύτερα και ακριβότερα από τα πρώτα. Τέλος δεν αποκλείονται τα μονοφασικά, αλλά θα είναι σαφώς βαρύτερα και ακριβά, εξ αιτίας του απαραίτητου μειωτήρα. Ελικα Η έλικα εξαρτάται από το μοτέρ που θα επιλεγεί, και από την τάση της μπαταρίας. Επειδή οι συνδυασμοί είναι πολλοί, δεν μπορούμε να δώσουμε λεπτομερή στοιχεία. Τη σωστή έλικα θα την βρεις στις οδηγίες του μοτέρ που θα επιλέξεις. Σε γενικές γραμμές οι διαστάσεις της έλικας θα κυμανθούν η μεν διάμετρος από 8 έως 11 ίντσες το δε βήμα από 5 έως 8 ίντσες. Καταλληλότερος τύπος έλικας είναι αυτός που έχει σχεδιαστεί ειδικά για ηλεκτροκίνηση και πολλές στροφές. Οχι αυτός που προορίζεται για αργή πτήση, γιατί δεν έχει την απαιτούμενη αντοχή. Επίσης κατάλληλοι είναι και οι 2

τύποι (ξύλινοι, πλαστικοί, συνθετικοί) που προορίζονται για τους κινητήρες εσωτερικής καύσης. Ηλεκτρονικός Ρυθμιστής Στροφών Ο ηλεκτρονικός ρυθμιστής στροφών (Electronic Speed Control, ESC) πρέπει να είναι συμβατός με τον τύπο του μοτέρ, και να αντέχει σε ρεύμα διαρκούς λειτουργίας τουλάχιστον 15 Α. Μεγαλύτεροι ρυθμιστές είναι επίσης κατάλληλοι, αλλά είναι βαρύτεροι. Αυτό το τελευταίο, μπορεί να συμβάλλει στην ευκολώτερη ισορρόπηση του μοντέλου, αν το μοτέρ και η μπαταρία είναι πολύ ελαφρά. Προτίμησε ρυθμιστή στροφών που έχει κύκλωμα BEC. Με αυτό το κύκλωμα μπορεί να τροφοδοτήσει τον δέκτη και τα σέρβο από την μπαταρία κίνησης, χωρίς να χρειάζεται και ξεχωριστή μπαταρία δέκτη. Λοιπά ταχυσύνδεσμοι καλωδίων (πριζάκια), οτιδήποτε για διαρκή ένταση στην περιοχή των 15 Α. Το υπόλοιπο αυλάκι, έως το ακροπτερύγιο, θα το γεμίσεις κολλώντας μία λωρίδα φόαμ, ή depron 6 Χ 6 χιλιοστών. δύο σέρβο των 9 12 γραμμαρίων με ροπή 10 Ν*cm (1 Kg*cm) ή μεγαλύτερη, συμβατά με τον δέκτη σου δέκτης συμβατός με τον πομπό σου ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ - ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ Για την ένωση των περισσότερα σημείων κατάλληλη είναι η εποξική κόλλα των 5 λεπτών, ή η κόλλα για depron όπως αυτή της εταιρείας ΝΕΟΤΕΧ, ή της εταιρείας UHU (UHU-Por). Ειδικά για την προσθήκη των δοκών και την ένωση του φτερού να χρησιμοποιήσεις εποξική κόλλα 15 λεπτών ή βραδύτερης ακόμα πήξης για να έχεις αρκετό χρόνο για την εργασία. Το φτερό Ανοιξε (σε επαφή με τα δοκάρια), την υποδοχή που θα δεχθεί το συνδετήριο κόντρα πλακέ με την γωνία της διέδρου. Δεν έχει σημασία αν η υποδοχή αυτή θα γίνει στο μπροστινό μέρος ή στο πίσω μέρος των δοκών, αλλά θα πρέπει να ανοιχθεί ακριβώς στο πάχος και το μήκος του κόντρα πλακέ. Τα βασικά μέρη του φτερού: οι δύο σχηματισμένες έδρες, οι δοκοί ενίσχυσης και το συνδετήριο κόντρα πλακέ με τη γωνία της διέδρου. Τα αυλάκια (επάνω και κάτω στην κάθε έδρα) θα δεχτούν τις δοκούς μπάλσα 6 Χ 6 χιλ. Οι δοκοί έχουν μήκος 45 εκατοστά, ενώ το αυλάκι είναι ανοιγμένο σε όλο το μήκος της έδρας. Κόλλα τις δοκούς αρχίζοντας από την ρίζα των εδρών (εκεί που θα ενωθούν μεταξύ τους). Η ένωση των δύο εδρών μαζί με το κόντρα πλακέ συμφέρει να γίνει σε δύο στάδια. Και στα δύο συμφέρει να χρησιμοποιήσεις εποξική 15 λεπτών 3

Οι χώροι που θα μπούν ο δέκτης, ο ρυθμιστής στροφών, και το μοτέρ. Στο πρώτο στάδιο κόλλα το κόντρα πλακέ στην μία έδρα. Στο δεύτερο στάδιο κόλλα και την δεύτερη έδρα, στην πρώτη και στο κόντρα πλακέ. Στο βάθος του μεσαίου ανοίγματος, κάτω από το εικονικό παράθυρο, διακρίνεται ο χώρος της μπαταρίας. Κόλλα συμμετρικά στην ένωση των δύο χειλέων εκφυγής, και στην επάνω και στην κάτω επιφάνεια από μία λωρίδα λεπτού κόντρα πλακέ ή καπλαμά. Στο επάνω μέρος του καμπύλου χείλους προσβολής, κόλλα από ένα μικρότερο κομμάτι στην κάθε έδρα. Αν το λεπτό κόντρα πλακέ δεν καμπυλώνει εύκολα, βρέξε με νερό την εξωτερική του επιφάνεια. Η άτρακτος Η δύο υποδοχές για τα πτερύγια της ουράς. Οποιαδήποτε υποδοχή δεν είναι έτοιμη, σχημάτισέ την εσύ με ένα μαχαιράκι ή τρυπάνι. Μέρος της ατράκτου: Διακρίνονται το αυλάκι της δεξιάς ντίζας, η υποδοχή για το δεξί σέρβο, η υποδοχή για το σύστημα προσγείωσης, και η θέση που θα τρυπήσεις για τις καβίλιες. Τα πτερύγια με τα πηδάλια Τα πτερύγια της ουράς είναι αρθρωμένα με τα πηδάλια. Σημείωσε με μαρκαδόρο την μέση του οριζόντιου πτερύγιου και την εκατέρωθεν περιοχή που θα κολλήσει στην άτρακτο. 4

Η σειρά από της τρύπες των χορν πρέπει να είναι πολύ κοντά στο άνοιγμα της άρθρωσης των πηδάλιων. Κόλλα το οριζόντιο πτερύγιο στην σχισμή της ατράκτου, αφού ελέγξεις ότι κάθεται πράγματι οριζόντια και συμμετρικά στην υποδοχή του. Αν αρχικά δεν κάθεται σωστά, να γυαλοχαρτίσεις το φόαμ μέσα στην υποδοχή, ή να προσθέσεις λίγο φόαμ από την πλευρά που χρειάζεται. Μετά έλεγξε παρομοίως για την καθετότητα και συμμετρία του κάθετου πτερύγιου, και κόλλα το στη θέση του. Για να έχεις συγκριτικά σημεία για τους ελέγχους αυτούς τοποθέτησε προσωρινά το φτερό στην άτρακτο. Το στρογγύλεμα των χειλέων προσβολής, χειλέων εκφυγής και των ακροπτερυγίων της ουράς είναι προαιρετικό. Ντίζες και σέρβο Κατάλληλες είναι όλες οι εύκαμπτες ντίζες. Εδώ θα περιγραφεί η τοποθέτηση ντίζας από σύρμα διαμέτρου 0,8 χιλ που ολισθαίνει μέσα σε πλαστικό σωλήνα οδηγό. Επίσης ένα καλό βοήθημα για την καθετότητα είναι μία ορθή γωνία, διαμορφωμένης από κόντρα πλακέ ή χαρτόνι, που μπορεί να εφάπτεται στα δύο πτερύγια. Κόλλα τα χορν σε σχισμές που θα κάνεις στα πηδάλια. Το χορν του πηδάλιου ύψους/βάθους θα κολληθεί στην επάνω επιφάνειά του πηδάλιου, ενώ αυτό του πηδάλιου διεύθυνσης θα βρεθεί στην άλλη πλευρά από αυτή που βρίσκεται το χορν του ανόδου/καθόδου. Για να διευκολυνθείς στην τοποθέτηση των ντιζών βάλε τα σέρβο προσωρινά στις θέσεις τους. Μην τα κολλήσεις ακόμα. Τα σέρβο θα κολληθούν στο τέλος, αφού σιγουρευτείς ότι οι ντίζες λειτουργούν όπως πρέπει και τα πηδάλια κινούνται στην γωνία που πρέπει. Το μπράτσο του σέρβο πρέπει να απέχει 60 εκατοστά από τις τρύπες του χορν. Ο πλαστικός οδηγός (το εξωτερικό σωληνάκι) έχει μήκος 50 εκατοστά. Θα τοποθετηθεί συμμετρικά, ακριβώς στην μέση της απόστασης, οπότε τα άκρα του θα απέχουν 5 εκ. από το χορν στην μία άκρη, και 5 εκ. από το μπράτσο του σέρβο στην άλλη άκρη. Το αυλάκι που θα κολληθεί το σωληνάκι να έχει μήκος 40 εκατοστών, και είναι σκαμμένο συμμετρικά στη μέση της απόστασης. Ετσι θα μείνουν ακόλλητα από 5 εκατοστά του οδηγού σε κάθε άκρη του για να διατηρήσουν την ευκαμψία τους. 5

Αφού κολλήσεις τους οδηγούς στο αυλάκι, τσάκισε την μία άκρη της συρμάτινης ντίζας σε ορθή γωνία (να γυρίσουν τα Οι προτεινόμενες κινήσεις των δύο πηδαλίων είναι : για το πηδάλιο διεύθυνσης 35 χιλ αριστερά και δεξιά, για το πηδάλιο ανόδου / καθόδου 15 χιλ επάνω και κάτω. Οι εκτροπές αυτές μετρούνται στο φαρδύτερο σημείο κάθε πηδάλιου. Όταν όλα είναι εντάξει, μπορείς να κολλήσεις τα σέρβο στη θέση τους. Μην ξεχάσεις να περάσεις πρώτα το καλώδιό τους στο κανάλι που έχεις ανοίξει. Κατάλληλη κόλλα είναι η εποξική. Μία καλή ιδέα είναι να τυλίξεις τα σέρβο αρχικά με χάρτινη ταινία ή με θερμοσυστελλόμενο πλαστικό, ώστε η κόλλα να κολλήσει σ αυτά τα υλικά και όχι απ ευθείας στην κάσα του σέρβο. Τέλος τσάκισε όσο χρειάζεται τις κάθετες άκρες των συρμάτων, που περισσεύουν για να μην ξεγλυστρίσουν από την τρύπα τους. Σκέλη προσγείωσης τελευταία 10 χιλιοστά περίπου), πέρνα το σύρμα μέσα στον πλαστικό οδηγό από την πίσω τρύπα, και πέρνα την τσακισμένη άκρη σε μία τρύπα του ξύλινου χορν (στο πηδάλιο). Εχοντας και το πηδάλιο και το μπράτσο του σέρβο σε ουδέτερη θέση, τσάκισε και την άλλη άκρη σε ορθή γωνία προς τα έξω, όχι προς την άτρακτο - προσέχοντας το τσάκισμα του σύρματος να γίνει ακριβώς στο μήκος που του επιτρέπει να περάσει σε μία από τις τρύπες του σέρβο, χωρίς άλλη ρύθμιση. Kόψε το μήκος του σύρματος που περισσεύει, αφήνοντας 10 χιλιοστά μετά τη γωνία, και πέρνα την τσακισμένη άκρη σε μία από τις τρύπες του μπράτσου του σέρβο. Στην περίπτωση που το δεύτερο τσάκισμα δεν είναι ακριβώς στο μήκος που πρέπει, διεύρυνε λίγο την εγκοπή που μπαίνει το σέρβο προς τα μπρος ή προς τα πίσω, ώστε να μετακινηθεί λίγο το σέρβο και να έρθει το μπράτσο του στο ακριβές μήκος της ντίζας. Κάνε το ίδιο μετά στην άλλη ντίζα. Πριν κολλήσεις τα σέρβο, άνοιξε για το καθένα από ένα κατακόρυφο κανάλι στο φόαμ, αρχίζοντας από το βάθος της θέσης του σέρβο, κατακόρυφα έως το διαμέρισμα του δέκτη στο επάνω μέρος της ατράκτου, για να περάσει το καλώδιό τους. Η βάση του συστήματος προσγείωσης είναι ένα σάντουιτς από τρία κόντρα πλακέ. Το μεσαίο κομμάτι διαιρείται σε δύο επί μέρους κομμάτια, στο σχήμα της γωνίας του σύρματος. Φέρε το σέρβο σε κατάσταση λειτουργίας, και επίλεξε τις τρύπες στο μπράτσο του και στο χορν, που θα μπουν τελικά οι δύο άκρες της ντίζας ώστε τα πηδάλια να κινούνται σύμφωνα με τις απαιτούμενες γωνίες. Αφού φτιάξεις το σάντουιτς με τα τρία μεγάλα κομμάτια, σπρώξε μέσα του το προσχηματισμένο ατσαλόσυρμα, και πρόσθεσε το τριγωνικό κόντρα πλακέ στο άνοιγμα που μένει στο κάτω μέρος. Κόλλα την ξύλινη βάση στην εγκοπή της ατράκτου έχοντας τοποθετημένο σ αυτή το ατσαλόσυρμα των σκελών προσγείωσης, για να μπορέσεις να ελέγξεις και να ορίσεις την θέση συμμετρίας του πριν στεγνώσει η κόλλα. Αν αυτό το τριγωνικό κόντρα πλακέ το κολλήσεις τα σκέλη θα μείνουν μόνιμα στην άτρακτο. Συμφέρει όμως να το 6

στερεώσεις με μία βίδα (τρυπώντας λοξά και τα τρία φύλλα του κόντρα πλακέ) ώστε να αφαιρούνται τα σκέλη για μεταφορά ή επισκευή. Ο νομέας στήριξης του μοτέρ θα κοπεί από κόντρα πλακέ 3 χιλ. Πέρνα στις άκρες του ατσαλοσύρματος τις ρόδες και ασφάλισέ τες με σφιγκτήρα. Η επιφάνεια του φόαμ που θα κολληθεί επάνω της ο νομέας πρέπει να έχει κλίση 2 μοίρες προς τα δεξιά, και 3 μοίρες προς τα κάτω. Η στήριξη του μοτέρ Το μοτέρ brushless outrunner μπορεί να στερεωθεί είτε σε νομέα πίσω από το μοτέρ, είτε σε νομέα μπροστά από το μοτέρ. Α επιλογή Για να στερεωθεί σε νομέα πίσω από αυτό, θα πρέπει να το προσανατολίσεις σε αντίστροφη διάταξη, βιδώνοντας πρώτα το ακίνητο μέρος σε μία μεταλλική βάση σε σχήμα σταυρού. Με αυτή την διάταξη θα χρειαστείς πρόσθετο αντάπτορα για την έλικα, που θα βιδωθεί στο περιστρεφόμενο μέρος. Όταν βεβαιωθείς ότι η γωνία είναι σωστή κόλλα τελικά τον νομέα στη θέση του. Β επιλογή 7

Για να στερεωθεί με την δεύτερη δυνατότητα, θα χρειαστείς ένα μεγαλύτερο σε πλάτος νομέα, (όσο το πλάτος της ατράκτου) που θα κολλήσεις στη μύτη. Το μοτέρ θα βιδωθεί στην πίσω επιφάνεια του νομέα με το ακίνητο μέρος του. Ο άξονας βρίσκεται στο μπροστινό μέρος, στον οποίο θα στερεωθεί ο κατάλληλος αντάπτορας για την έλικα. Ανοιξε και τις τρύπες για τις 4 ψιλές καβίλιες (2 στη δεξιά και δύο στην αριστερή πλευρά της μύτης. Οι λεπτές καβίλιες είναι κοντές, και οι τρύπες τους ας έχουν όσο βάθος χρειάζεται. Κόλλα τις καβίλιες στις αντίστοιχες τρύπες. Κόλλα το σκι στο κάτω και πίσω άκρο της ατράκτου. Το σκι σχηματίζεται από φόαμ πάχους 8-10 χιλιοστών και η επιφάνεια που θα ακουμπάει στο έδαφος επενδύεται με λεπτό καπλαμά ή πανάκι και έποξυ. Τελευταίες προσθήκες ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ Ανοιξε τις τρύπες για τις δύο χοντρές καβίλιες στα πλαϊνά της ατράκτου, κοντά στη βάση του φτερού. Οι τρύπες αυτές να διαπερνούν όλο το πλάτος της ατράκτου, γιατί οι καβίλιες είναι μονοκόμματες. Ο δέκτης τοποθετείται σε διαμέρισμα στο επάνω κεντρικό μέρος της ατράκτου, κάτω από το φτερό. Οι δέκτες που λειτουργούν στα 27, 35 ή 40 MHz έχουν για κεραία ένα μακρύ καλώδιο. Το καλώδιο μπορεί να βγει από την άτρακτο εκεί που ακουμπάει το χείλος εκφυγής του φτερού, θα ακολουθήσει σε επαφή με το πίσω μέρος της ατράκτου όπου θα στερωθεί επάνω της με σελλοτεϊπ και το υπόλοιπο μήκος της θα κρέμεται πίσω από την άτρακτο. Αν όμως ο δέκτης είναι στα 2,4GHz, οπότε έχει δύο κοντές κεραίες, αυτές θα βγουν στο πλάϊ της ατράκτου κάνοντας από μία μικρή εσοχή κάθε πλαϊνό της. 8

φωτο: Ευάγγελος Μιχαηλίδης Ο ρυθμιστής στροφών του μοτέρ τοποθετείται σε εσοχή που διαμορφώνεται στο επάνω μέρος μύτης της ατράκτου, μεταξύ μοτέρ και μπαταρίας και στερεώνεται με λαστιχάκια γύρω από τις λεπτές καβίλιες στο πλάϊ της μύτης. Στις γωνίες του μπροστινού μέρους της ατράκτου που θα περνάνε κάθετα τα λάστιχα κόλλα ένα φαρδύ σελλοτέϊπ, σε ορθή γωνία, το μισό στο πλαϊνό και το μισό στο επάνω μέρος. Προστάτεψε επίσης το χείλος εκφυγής του φτερού με φαρδύ σελλοτέϊπ, το μισό στην επάνω επιφάνεια και το υπόλοιπο στην κάτω, χωρίς να το κόψεις. Κάνε το ίδιο στο χείλος προσβολής. Συναρμόλογηση φτερού - ατράκτου Τύλιξε τα καλώδια γύρω από το σώμα του ρυθμιστή στροφών για να δείνουν πιο όμορφη εικόνα. Για να φθάσει το πριζάκι του έως τον δέκτη άνοιξε μία τρύπα στο φόαμ της ατράκτου, κατά την κρίση σου. Η μπαταρία τοποθετείται στην άτρακτο, κάτω από το χείλος προσβολής των φτερών. Ασφάλισέ την με λαστιχάκια γύρω από τις καβίλιες ΠΡΟΣΟΧΗ: Το φτερό δεν κολλιέται στην άτρακτο, αλλά στερεώνεται σ αυτή, με λάστιχα. Ακούμπα το φτερό στην άτρακτο, και πέρνα από πάνω του τα λάστιχα, αγκιστρώνοντας τις άκρες τους σε μία μπροστινή και μία οπίσθια καβίλια. Βάλε 4 λάστιχα (από 2 σε κάθε πλευρά). Ελεγξε ότι το φτερό κάθεται συμμετρικά στην άτρακτο, Προαιρετικές ενισχύσεις Αφορά σημεία του φόαμ, που λόγω μικρού πάχους ή άλλης καταπόνησης θα φθαρούν γρήγορα. Το φινίρισμα Είναι προαιρετικό. Το συναρμολογημένο μοντέλο μπορεί να πετάξει χωρίς καμία περαιτέρω κατεργασία. Όμως όλοι θέλουμε να ομορφήνουμε το μοντέλο με κάποιο χρώμα, ή συνδυασμό χρωμάτων και σχημάτων. Πριν από κάθε εφαρμογή φινιρίσματος γυαλοχάρτισε τις επιφάνειες του φόαμ να φύγουν οι κλωστούλες που βγαίνουν κατά την κοπή και σκούπισέ το καλά. 9

δηλαδή στα 55 χιλιοστά πίσω από το χείλος προσβολής του φτερού (στο 27,5% της χορδής). Πτήση με το σημείο ισορρπίας εκτός ενδεικνυόμενου εύρους, δεν θεωρείται ασφαλής. Ανάρτησε το έτοιμο μοντέλο στη συσκευή ελέγχου ισορροπίας, στο ιδανικό σημείο ισορροπίας, και δες αν ρίχνει την μύτη ή την ουρά. φωτο: Ευάγγελος Μιχαηλίδης Ασφαλή χρώματα για το φόαμ είναι τα ακρυλικά υδατοδιαλυτά. ΠΡΟΣΟΧΗ: χρώματα που περιέχουν άλλους διαλύτες θα καταστρέψουν το φόαμ. Για ψεκασμό αραίωσε το χρώμα και χρησιμοποίησε ένα αερογράφο, ή κανονικό πιστόλι βαφής, ενώ πολύ καλά αποτελέσματα δίνει και η απλή επάλειψη με πινέλο. Μία άλλη μέθοδος είναι η προσθήκη μόνο διακοσμητικών σχεδίων, από χρωματιστή κολλητική ταινία, ή από πλαστικό φίλμ επικάλυψης, που κολλάει χωρίς θέρμανση Φωτο: Ευάγγελος Μιχαηλίδης (trim sheets). Για καλύτερη πρόσφυση, πέρνα επάνω από τα προαναφερθέντα αυτοκόλλητα, το ζεστό σίδερο επικάλυψης, σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία. Επισημαίνουμε ότι αν βαρύνει πολύ η ουρά από υλικό φινιρίσματος, θα είναι πιο δύσκολη η ισορρόπηση του μοντέλου στο ενδεικνυόμενο σημείο. Ελεγχος σημείου ισορροπίας Σημείο ισορροπίας νοείται το σημείο ανάρτησης, κάτω από το φτερό, που το μοντέλο ακινητοποιείται με την άτρακτο οριζόντια. Ο έλεγχος του σημείου ισορροπίας γίνεται με όλα τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εξαρτήματα στη θέση τους, και όταν έχει ολοκληρωθεί η προσθήκη διακοσμητικών φιλμ ή χρωμάτων. Το εύρος που επιτρέπεται να βρεθεί το σημείο ισορροπίας, για να είναι η πτήση ασφαλής, ορίζεται μεταξύ 50 και 60 χιλ από το χείλος προσβολής του φτερού (25% - 30% της χορδής), με ιδανικό σημείο το μέσον αυτού του εύρους, Μετακίνησε λίγο το σημείο ανάρτησης, έως ότου η άτρακτος βρεθεί οριζόντια. Αν έτσι διαπιστώσεις ότι το σημείο ισορροπίας βρίσκεται μέσα στο ασφαλές εύρος, μπορείς να προχωρήσεις σε πτήση. Αν όμως ισορροπεί αρχικά εκτός του ασφαλούς εύρους, θα πρέπει να ενεργήσεις ανάλογα για την διόρθωσή του.. Αν ρίχνει την ουρά (είναι πισώβαρο), μπορείς είτε να χρησιμοποιήσεις βαρύτερη μπαταρία, ή/και βαρύτερο μοτέρ, ή/και να ανοίξεις νέα θέση για την μπαταρία πιο μπροστά από την αρχική. Αν μετά από τα παραπάνω παραμένει πισώβαρο, τότε θα προσθέσεις και μία μικρή μάζα έρματος στη μύτη. Αν ρίχνει την μύτη (είναι μπροσθόβαρο), μπορείς να βάλεις ελαφρύτερη μπαταρία ή ελαφρύτερο μοτέρ. Αν παραμένει μπροσθόβαρο θα προσθέσεις και μία μικρή μάζα έρματος στην ουρά. Το έρμα μπορεί να είναι βίδες, καρφιά ή «μολύβι» (από υδραυλικά ή είδη ψαρέματος). Τέλος έλεγξε και την εγκάρσια ισορροπία, μήπως δηλαδή κάποιο φτερό είναι βαρύτερο από το άλλο (εξ αιτίας της κόλλας). Αν διαπιστώσεις ανισορροπία, βάλε ένα μικρό βαριδάκι στο ακροπτερύγιο της ελαφρύτερης έδρας, όσο χρειάζεται για να ισορροπήσει. ΠΤΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Σε γενικές γραμμές ο «Τηλέμαχος», σε οιαδήποτε έκδοση και μέγεθος, έχει αποστολή να πετάει με τα φτερά του κι όχι να κρέμεται από μία έλικα που έχει στραφεί στον ουρανό. Εχει σχεδιαστεί για να πετάει αργά και κάθε προσπάθεια για το αντίθετο θα δυσκολέψει την εκπαίδευσή σου. Μετά την απογείωση και την αρχική άνοδο με πλήρη ισχύ, θα ελαττώσεις τις στροφές, όσο χρειάζεται για να πετάς σε ένα σταθερό ύψος, και να εκτελείς στροφές για να μην απομακρυνθεί. Εχει μεγάλη ευστάθεια και μπορεί να πετάει σταθερά μόνος του (χωρίς εντολή από τον πομπό), για μεγάλα διαστήματα δίνοντας χρόνο σε σένα, τον χειριστή, να σκεφτείς πια κίνηση χρειάζεται για να στρίψει. 10

Αν πάλι δώσεις λάθος κίνηση και έρθει σε ανώμαλη θέση, δεν έχεις παρά να σβήσεις το μοτέρ, να αφήσεις ελεύθερα τα στικ του πομπού, κι αυτός θα καταλήξει σε μία ήπια ολίσθηση. Τα πτητικά χαρακτηριστικά του «Τηλέμαχου park flyer» είναι όχι μόνο όμοια με αυτά του ξύλινου, αλλά και βελτιωμένα, αφού με το μικρότερο τελικό βάρος πετάει με μικρότερη ταχύτητα, στρίβει σε μικρότερη ακτίνα και απαιτεί μικρότερη έκταση για την απογείωση και προσγείωσή του. ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ Park Flyer (σκαρίφημα σε τρεις όψεις) Συντήρηση Μη βάζεις επάνω στο μοντέλο βαριά αντικείμενα, και μην αποθηκεύεις τα μέρη του μοντέλου κοντά σε καλοριφέρ ή όπου αλλού υπάρχει αυξημένη θερμοκρασία, ή ηλιακή ακτινοβολία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την παραμονή του μοντέλου μέσα στο αυτοκίνητο τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού. Επισκευές Αν ποτέ σπάσει ένα σημείο του μοντέλου, σύνδεσε τα ίδια τμήματα με εποξική κόλλα προσέχοντας την ευθυγράμμιση τους. Αν αποκοπεί ή βουλιάξει ένα μικρό κομμάτι φόαμ, καθάρισε γύρω-γύρω το μέρος με διαγώνιες κοψιές, μορφοποίησε ένα ανεξάρτητο κομμάτι από το ίδιο υλικό έτσι που να εφαρμόζει ακριβώς στο κενό που θέλεις να γεμίσεις, και όταν κολλήσει γυαλοχάρτισέ το να καταλήξει στις αρχικές εξωτερικές διαστάσεις της περιοχής. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ - ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ Εφάρμοσε πιστά τις οδηγίες σχετικά με την χρήση, την συντήρηση και τους κινδύνους που απορρέουν από την διαχείριση των μπαταριών. Το ίδιο ισχύει και για τις κόλλες, τα κοπτικά εργαλεία, και τις έλικες που γυρίζουν με πολλές στροφές. Οι πτήσεις αερομοντέλων πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού κανονισμού που έχει εκδώσει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α.) Τον κανονισμό αυτόν θα βρεις: α) στην ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως): www.et.gr με τα στοιχεία ΦΕΚ Τεύχος Β, αριθμός 9, έκδοση 13 Ιανουαρίου 2010. ή β) στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αεραθλητικής Ομοσπονδίας - ΕΛΑΟ www.elao.gr Περισσότερες πληροφορίες σχετικές με τα τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα, την ετοιμασία τους και την πτήση τους, τους ελέγχους πριν και μετά την πτήση, που καλύπτουν σίγουρα τις ανάγκες σου με τον «Τηλέμαχο p/f», μπορείς να βρεις στην ιστοσελίδα http://jkon.aeromodelling.gr/ Ειδικότερα σου προτείνουμε να διαβάσεις με προτεραιότητα τα εξής: Ολη την ενότητα: «Ασφάλεια των Πτήσεων» Ολη την ενότητα: «Τηλεκατευθυνόμενη Πτήση» Ολη την ενότητα: «Ηλεκτρικά Στοιχεία» Το κεφάλαιο «Οι στόχοι του κατασκευαστή» Τεχνικά χαρακτηριστικά Άνοιγμα φτερών 124 χιλ Επιφάνεια φτερού 24,5 τ.π. Αεροτομή Clark Z Κανάλια τ/κ 3 Βάρος 600-700 γραμμάρια Μοτέρ 80-100 Watt Μπαταρία Li-Po 2-3 στοιχείων (7,4-11,1 Volts) Καλές προσγειώσεις 11