ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΙΑ Πεπιυεπειακή Ενότητα Λάπισαρ Αναπτςξιακή ύμππαξη: «Γίκησο Σσνεργαζία» ςντονιστήρ Φοπέαρ: Σύνδεζμος Θεζζαλικών Δπιτειρήζεων και Βιομητανιών (ΣΘΔΒ)
ΑΝΑΛΤΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Λάξηζαο Αναπτςξιακή ύμππαξη: «Γίκησο Σσνεργαζία» ςντονιστήρ Φοπέαρ: Σύνδεζμος Θεζζαλικών Δπιτειρήζεων και Βιομητανιών (ΣΘΔΒ) ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟ 2012 2
ΔΗΑΓΧΓΖ... 5 1. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΜΔΛΔΣΖ... 6 1.1. Γεπηεξνγελήο αλάιπζε... 6 1.1.1. Φάζειρ διεξαγωγήρ δεςηεπογενούρ μελέηηρ... 6 1.1.2. Μεθοδολογικέρ παπαηηπήζειρ... 9 1.2. Έξεπλα ζε θνξείο... 11 ΜΔΡΟ Α: ΒΑΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΟΠΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ... 12 2. ΠΛΖΘΤΜΗΑΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ... 12 2.1. Καηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ αλά δήκν ηεο Π.Δ. Λάξηζαο... 12 2.2. Πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ... 14 2.3. Ζιηθηαθή Ππξακίδα Π.Δ. Λάξηζαο... 18 3. ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΣΟΤ ΠΛΖΘΤΜΟΤ... 19 3.1. Δθπαηδεπηηθφ Δπίπεδν Π.Δ. Λάξηζαο... 22 4. ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ... 23 4.1. Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο... 23 4.1.1. Βαζικοί δείκηερ αγοπάρ επγαζίαρ... 23 4.1.2. Δπγαηικό Γςναμικό... 25 4.1.3. Απαζσόληζη... 26 4.1.4. Ανεπγία... 28 4.2. Π.Δ. Λάξηζαο... 32 4.2.1. Βαζικοί δείκηερ αγοπάρ επγαζίαρ (επγαηικό δςναμικό απαζσόληζη ανεπγία)... 32 4.2.2. Διδικά σαπακηηπιζηικά απαζσόληζηρ... 34 4.2.3. Ανεπγία... 37 5. ΒΑΗΚΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΜΔΓΔΘΖ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ... 38 5.1. Ζ ζέζε ηεο Π.Δ. Λάξηζαο ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο δηνηθεηηθέο δηαηξέζεηο ηεο ρψξαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο... 38 5.2. Βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε θαη δείθηεο... 41 6. ΣΟΜΔΑΚΖ ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΣΟΤ ΠΑΡΑΓΟΜΔΝΟΤ ΠΡΟΗΟΝΣΟ... 42 6.1. Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο... 43 6.1.1. Ππωηογενήρ ηομέαρ... 43 6.1.2. Γεςηεπογενήρ ηομέαρ... 46 6.1.3. Σπιηογενήρ ηομέαρ... 47 6.1.4. Ακαθάπιζηη πποζηιθέμενη αξία ανά ηομέα οικονομικήρ δπαζηηπιόηηηαρ... 49 6.2. Π.Δ. Λάξηζαο... 50 3
6.2.1. Ππωηογενήρ ηομέαρ... 50 6.2.2. Γεςηεπογενήρ ηομέαρ... 57 6.2.3. Σπιηογενήρ ηομέαρ... 59 7. ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ... 61 7.1. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ ΔΛ.ΣΑΣ. Θεζζαιία (αξηζκφο, δξαζηεξηφηεηα, θχθινο εξγαζηψλ)... 61 7.2. Μεηξψν Δπηρεηξήζεσλ ΔΛ.ΣΑΣ. Π.Δ. Λάξηζαο... 68 7.2.1. Ίδπςζη νέων επισειπήζεων... 74 7.3. Πξνβιήκαηα Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο... 76 8. ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ... 79 8.1. Αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία... 79 8.1.1. Π.Δ. Λάπιζαρ... 79 9. ΓΤΝΑΜΗΚΟΗ ΚΛΑΓΟΗ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ... 82 10. ΔΗΓΗΚΔ ΠΛΖΘΤΜΗΑΚΔ ΟΜΑΓΔ ΚΑΗ ΣΟΗΥΔΗΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΠΑΥΟΛΖΗΜΟΣΖΣΑ ΑΤΣΧΝ 91 10.1. Μαθξνρξφληα Άλεξγνη 45 εηψλ θαη άλσ κε ρακειά ηππηθά πξνζφληα... 91 10.2. Άηνκα ζηα φξηα ηεο θηψρηαο... 94 10.3. Οηθνλνκηθνί Μεηαλάζηεο... 98 11. ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΚΑΗ ΣΟΠΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ... 101 11.1. Τθηζηάκελν πιαίζην ζηξαηεγηθήο γηα ηελ πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή αλάπηπμε... 101 11.2. Δ.Π. Αλάπηπμε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ... 105 11.3. Δ.Π. Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα... 109 11.4. Αλαπηπμηαθφο Νφκνο 3908/2011... 112 11.5. Δπξσπατθφ Πξφγξακκα JESSICA - JEREMIE... 114 11.6. Δθαξκνγή ηεο πξνζέγγηζεο LEADER... 118 12. ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΚΑΗ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ... 122 12.1. Πιενλεθηήκαηα θαη δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο παξέκβαζεο... 124 ΜΔΡΟ Β: ΣΔΚΜΖΡΗΧΖ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΖ ΠΑΡΔΜΒΑΖ... 126 ΠΖΓΔ & ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 130 4
ΔΗΑΓΧΓΖ Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ε αλάιπζε ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο (Π.Δ.) Λάξηζαο. Ζ κειέηε εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο πξνεηνηκαζίαο ηνπ ρεδίνπ Γξάζεο ηεο Αλαπηπμηαθήο χκπξαμεο Δίκτυο Συνεργασία ηφρνο ηεο κειέηεο είλαη ε αλάδεημε ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ηνπ ζρεδίνπ θαη ηεο ππάξρνπζαο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο, θαζψο θαη ησλ ηξφπσλ κε ηνπο νπνίνπο απηέο ζα θαιπθζνχλ. Δπίζεο, αλαδεηθλχνληαη νη αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο, πνπ ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ελίζρπζε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ θαη αλάδεημε λέσλ βηψζηκσλ πεδίσλ επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δπηπιένλ, κέζα απφ ηε κειέηε παξνπζηάδεηαη ε ππάξρνπζα ηνπηθή, πεξηθεξεηαθή ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο, φπσο επίζεο ηα ινηπά ηνπηθά ζρέδηα δξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε, δξάζεηο ηνπ αληίζηνηρνπ ΠΔΠ, παξεκβάζεηο πνπ εληάζζνληαη ζην ΔΠ «Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα» ή άιια Δ.Π. θιπ. Ζ κειέηε βαζίδεηαη ζε δεπηεξνγελή αλάιπζε δεδνκέλσλ απφ ηηο πιένλ έγθπξεο πεγέο θαζψο θαη ζε πιεξνθνξίεο θαη ζηνηρεία πνπ παξείραλ θνξείο ηηο πεξηνρήο κε αξκνδηφηεηεο πνπ άπηνληαη ησλ πξνο δηεξεχλεζε πεδίσλ. Πέξα απφ ηε δηαζθαιηζκέλε εγθπξφηεηα ησλ πεγψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, βαζηθή επηδίσμε θαηά ηελ εθπφλεζε ηεο κειέηεο είλαη ε άληιεζε θαη αμηνπνίεζε ησλ πιένλ πξφζθαησλ δηαζέζηκσλ ζηνηρείσλ. Δπηπιένλ, ε επηηφπηα έξεπλα ζε θνξείο ηεο πεξηνρήο έδσζε ζηνπο κειεηεηέο ηε δπλαηφηεηα λα θαηαλνήζνπλ επαξθψο ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο, επηηπγράλνληαο ηνλ απαηηνχκελν πςειφ βαζκφ εζηίαζεο ζε πεξηνρέο θαη νκάδεο ζηφρνπ, ν νπνίνο δελ παξέρεηαη απφ ηηο επίζεκεο ζηαηηζηηθέο. 5
1. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΖ ΜΔΛΔΣΖ ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Ζ παξνχζα κειέηε ζηεξίδεηαη ζηελ αλάιπζε ζηνηρείσλ πνπ αληιήζεθαλ απφ δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο πεγψλ: Γεπηεξνγελή δεδνκέλα απφ ηνπο πιένλ έγθπξνπο θνξείο ζε θάζε εξεπλεηηθφ πεδίν. Δπηηφπηα έξεπλα ζε ηνπηθνχο θνξείο. 1.1. Γεπηεξνγελήο αλάιπζε 1.1.1. Φάζεηο δηεμαγσγήο δεπηεξνγελνχο κειέηεο Μηα απφ ηηο κεζφδνπο έξεπλαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο είλαη απηή ηεο δεπηεξνγελνχο αλάιπζεο (Secondary Analysis). Ζ κέζνδνο απηή αλαθέξεηαη ζηελ αμηνπνίεζε πιηθνχ πξνεγνπκέλσλ εξεπλψλ (δεηγκαηνιεπηηθψλ ή απνγξαθηθψλ) θαζψο θαη δεκνζηεπκέλσλ κειεηψλ. ηα πιενλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ, ζηελ πεξίπησζε ησλ θνηλσληθψλ εξεπλψλ, ζπγθαηαιέγνληαη 1 : δπλαηφηεηα γηα ηνλ έιεγρν ησλ εξεπλεηηθψλ ππνζέζεσλ θαη ζεσξηψλ κε πιηθφ πνπ ζπγθεληξψζεθε ζε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο ζηηγκέο θαη ζε δηαθνξεηηθνχο γεσγξαθηθνχο ηφπνπο, δπλαηφηεηα γηα επαιήζεπζε ησλ επξεκάησλ κε ηελ εθαξκνγή ηεο ίδηαο ή δηαθνξεηηθήο ηερληθήο αλάιπζεο. Ζ επαλάιεςε ησλ θνηλσληθψλ εξεπλψλ είλαη πεξηζζφηεξν εθηθηή κε ηε δεπηεξνγελή αλάιπζε παξά κε ηε ζπγθέληξσζε λέσλ δεδνκέλσλ, ε δηεξεχλεζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο κε βάζε πιηθφ ην νπνίν θαιχπηεη κηα κεγάιε ρξνληθή πεξίνδν, ε κεηάβαζε απφ ηε ζεσξία ζηελ πξάμε γηα ηε ζεκειίσζε δηαθφξσλ κέηξσλ πνιηηηθήο είλαη επθνιφηεξε κε ηε δεπηεξνγελή αλάιπζε. Γηα ηελ πξνζέγγηζε ηεο θαηαγξαθήο ησλ ηάζεσλ θαη ησλ αλαγθψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζρεδηάζζεθε έλα εξεπλεηηθφ κνληέιν ην νπνίν απνηειείηαη απφ πέληε (5) δηαδνρηθέο θάζεηο θαη νη νπνίεο παξνπζηάδνληαη ζην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί: 1 Δ.Κ.Κ.Δ. «Η Κοινωνική Έπεςνα ζηην Δλλάδα ζήμεπα» (1993) 6
Φάζε 1ε: Πξνδηαγξαθέο έξεπλαο Φάζε 2ε: Γεληθνί νξηζκνί Φάζε 3ε: πγθέληξσζε βηβιηνγξαθίαο & ζπιινγή ζηνηρείσλ Φάζε 4ε: Αλάιπζε ζηνηρείσλ Φάζε 5ε: χλζεζε ΦΑΖ 1: Πξνδηαγξαθέο θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ησλ πξνδηαγξαθψλ ηεο έξεπλαο. ε πην εηδηθφ πιαίζην, πξνζδηνξίδεηαη: ηφρνο ηεο κειέηεο: είλαη ε αλάδεημε ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ ηνπ ζρεδίνπ θαη ηεο ππάξρνπζαο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο, θαζψο θαη ησλ ηξφπσλ κε ηνπο νπνίνπο απηέο ζα θαιπθζνχλ. Δπίζεο, αλαδεηθλχνληαη νη αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο, πνπ ζα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ελίζρπζε λέσλ επηρεηξεκαηηψλ θαη αλάδεημε λέσλ βηψζηκσλ πεδίσλ επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Σξφπνο παξνπζίαζεο ησλ ζπιιερζέλησλ ζηνηρείσλ: ηα πξνζήθνληα ζηνηρεία, επεμεξγάδνληαη θαη παξνπζηάδνληαη ηφζν δηαγξακκαηηθά φζν θαη ζε κνξθή πηλάθσλ πξνθεηκέλνπ λα απνηππσζνχλ φζν ην δπλαηφ θαιχηεξα νη ηάζεηο ησλ εμεηαδφκελσλ κεγεζψλ [π.ρ. δείθηεο νηθνλνκίαο, αλεξγία, απαζρφιεζε θ.ιπ.] θαη λα γίλνληαη πην θαηαλνεηά ζηνλ αλαγλψζηε. Σα ζηνηρεία πνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη αθνξνχλ ζηελ απνηχπσζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο είλαη ηα πιένλ επίθαηξα ηφζν ζε ηνπηθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν. Ζ επηινγή ησλ θαηάιιεισλ ζηνηρείσλ απφ ην πιήζνο ησλ επίζεκσλ δηαζέζηκσλ πξαγκαηνπνηείηαη κε βάζε ηελ εγθπξφηεηα θαη ηελ αθξίβεηα ηνπο, ηελ αμηνπνίεζε ηνπο απφ επηζήκνπο θνξείο εθπφλεζεο κειεηψλ θαη εθζέζεσλ θαζψο θαη ηεο ζπρλφηεηαο επηθαηξνπνίεζήο ηνπο. 7
ΦΑΖ 2 : Γεληθνί νξηζκνί θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε απνηχπσζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο θαη ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Δηδηθφηεξα: Καηαγξαθή θαη εμέηαζε ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο δνκήο ηεο απαζρφιεζεο, Πξνζδηνξηζκφο ησλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ηε δηάξζξσζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο αλεξγίαο θαζψο θαη δεκνγξαθηθά, πιεζπζκηαθά θαη άιια νηθνλνκηθά ζηνηρεία, ηα νπνία απνηππψλνπλ ηελ γεληθή θνηλσληθν-νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο. ΦΑΖ 3 : πιινγή ζηνηρείσλ θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ζσζηή απνηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο. Γηα ηελ ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ πξαγκαηνπνηήζεθε: Απνγξαθή θαη ζηε ζπλέρεηα επηινγή ησλ θνξέσλ πνπ δεκνζηεχνπλ ζηνηρεία θαη κειέηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ζηελ νηθνλνκία, ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαζψο θαη ζηηο αλάγθεο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. ηελ επηινγή αμηνινγήζεθαλ ε ζπρλφηεηα κε ηελ νπνία δεκνζηεχνπλ ζηνηρεία, ε αμηνπηζηία ηνπο θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά. Δθηεηακέλε έξεπλα γξαθείνπ [Desk Research], κε ζηφρν ηε ζπγθέληξσζε παξεκθεξνχο πιηθνχ φπσο ζρεηηθέο κειέηεο θαη δηαζέζηκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ απφ ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Αξρή (ΔΛΣΑΣ), ηελ Eurostat, ηνλ ΟΑΔΓ θαη άιιεο πεγέο. ΦΑΖ 4 : Αλάιπζε θνπφο ηεο θάζεο απηήο είλαη ε αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ζπγθεληξσζήθαλ κε ζηφρν ην πξνζδηνξηζκφ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ηνπηθήο αγνξάο εξγαζίαο. πγθεθξηκέλα, ζηε θάζε απηή γίλεηαη ε αλάιπζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο, ηεο δήηεζεο θαη ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο, θαζψο θαη ησλ αλαγθψλ ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. ΦΑΖ 5 : χλζεζε ηε θάζε ηεο ζχλζεζεο θαηαγξάθνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο αμηνιφγεζεο γηα θάζε ελφηεηα ηεο έξεπλαο, επηθεληξψλνληαο ζηα ζεκεία εθείλα πνπ είλαη ζεκαληηθά θαη ελδεηθηηθά ηεο θαηάζηαζεο πνπ επηθξαηεί ζηελ ηνπηθή αγνξά εξγαζίαο. 8
Βαζηθέο πήγεο κειέηεο θνπφο ηεο κειέηεο είλαη φρη κφλν λα παξνπζηάζεη ηα πνζνηηθά κεγέζε αιιά θαη λα αλαδείμεη ηε δηαρξνληθή ηνπο ηάζε. Δπηπξφζζεηα, ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο πξνζεγγίδνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηα δεκνγξαθηθά θαη ηα θνηλσληθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ππφ κειέηε πεξηνρήο θαζψο νη πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο, νη νηθνλνκηθνί θαη θνηλσληθνί δείθηεο θαη ινηπά ζηνηρεία πνπ ζπκβάιινπλ θαζνξηζηηθά ζηε δηακφξθσζε ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Έηζη, ε εμέιημε ζε ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο θαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο παξέρεη ζεκαληηθή πιεξνθφξεζε γηα ηηο κεηαβνιέο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηηο δπλαηφηεηεο απαζρφιεζεο ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Ζ πιεξνθφξεζε βαζίδεηαη ζηηο εμήο πεγέο: Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ δεηγκαηνιεπηηθή Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (Δ.Δ.Γ.) θαη ηηο Απνγξαθέο ηεο Διιεληθήο ηαηηζηηθήο Αξρήο. Δπίζεο, ε ΔΛΣΑΣ απνηειεί βαζηθή πεγή άληιεζεο δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ζηηο επηρεηξήζεηο, ζηνπο θιάδνπο παξαγσγήο, ζην Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ θ.α.. Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηεο EUROSTAT, ηα νπνία αθνξνχλ απνηειέζκαηα ησλ αληίζηνηρσλ Δξεπλψλ Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ησλ θξαηψλ ηεο Δ.Δ., νηθνλνκηθά κεγέζε ησλ θξαηψλ κειψλ (π.ρ. θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ) θ.α.. Γεκνζηεπκέλα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία θαη αλαιχζεηο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζε εθδφζεηο θνξέσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηα εξεπλεηηθά πεδία ηεο κειέηεο, κε ζθνπφ ηελ αλάιπζε ησλ δεκνγξαθηθψλ, θνηλσληθννηθνλνκηθψλ θαη αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πεξηνρήο θαη ησλ νκάδσλ ζηφρνπ. Γεκνζηεπκέλα ζηνηρεία απφ δεκφζηνπο θνξείο φπσο ππνπξγεία, νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ν ΟΑΔΓ θαη άιιεο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαζψο θαη ζηνηρεία πνπ εθδφζεθαλ θαηφπηλ αηηήκαηνο εηδηθά γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο παξνχζαο κειέηεο. 1.1.2. Μεζνδνινγηθέο παξαηεξήζεηο Δλ ζπλέρεηα επηζεκαίλνληαη νξηζκέλεο κεζνδνινγηθέο παξαηεξήζεηο αλαθνξηθά κε ηα ζηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη ηε δηαζεζηκφηεηα απηψλ. Αλαιπηηθά: Σα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο ζε επίπεδν Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο ή/θαη Γήκνπ βαζίδνληαη ζηελ Απνγξαθή 2001 ηεο ΔΛΣΑΣ θαη είλαη ηα πιένλ πξφζθαηα δηαζέζηκα ζηνηρεία θαηά ηελ πεξίνδν εθπφλεζεο ηεο κειέηεο. Σα ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο 2011 πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ παξνχζα κειέηε αθνξνχλ 9
ζην πιήζνο ησλ κφληκσλ θαηνίθσλ αλά Γήκν. Αλαιπηηθά ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο 2011 δελ είλαη δηαζέζηκα θαηά ηελ πεξίνδν εθπφλεζεο ηεο κειέηεο. ηα πιαίζηα ηεο κειέηεο παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο, ηα νπνία είλαη πεξηζζφηεξν πξφζθαηα απφ ηα αληίζηνηρα ζε επίπεδν Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο ή/θαη Γήκνπ θαη βαζίδνληαη ζηελ ηξηκεληαία Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ [ΔΔΓ] ηεο ΔΛΣΑΣ. Ζ Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (ΔΔΓ) δηεμάγεηαη ζε φιεο ηηο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα γηα πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξίζεσλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ. Ζ ζπγθξηζηκφηεηα κεηαμχ ησλ ρσξψλ είλαη πςειή θαη έρεη επηηεπρζεί κε θαλνληζκνχο δηαζθαιίδνπλ ηελ ελαξκφληζε ησλ ελλνηψλ, ησλ νξηζκψλ θαη ησλ κεζνδνινγηψλ γηα φια ηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ.. Ο βαζκφο ζπγθξηζηκφηεηαο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ΔΔ Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ εμαζθαιίδεηαη απφ: i. ηελ θαηαγξαθή ηεο ίδηαο γθάκαο ραξαθηεξηζηηθψλ ζε θάζε ρψξα ii. iii. iv. ηε ζηελή αληηζηνηρία κεηαμχ ηεο ιίζηαο εξσηήζεσλ ηεο Δ.Δ. θαη ησλ εξσηήζεσλ ησλ εζληθψλ εξσηεκαηνινγίσλ ηε ρξήζε ησλ ίδησλ νξηζκψλ γηα φιεο ηηο ρψξεο ηε ρξήζε θνηλψλ ηαμηλνκήζεσλ (π.ρ. NACE γηα ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα) v. ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ ζε θεληξηθφ επίπεδν απφ ηελ ίδηα ηε Eurostat (γηα ηα ζηνηρεία πνπ δεκνζηεχεη). Ζ ηαηηζηηθή Σαμηλφκεζε ησλ Κιάδσλ Οηθνλνκηθήο Γξαζηεξηφηεηαο (ΣΑΚΟΓ) είλαη ε ζηαηηζηηθή θσδηθνπνίεζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ησλ θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Γηα ηελ ηαμηλφκεζε απηή ιακβάλνληαη ππφςε δηάθνξνη ζπληειεζηέο, φπσο ν ηχπνο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ή ησλ εξγαζηψλ πνπ εθηεινχληαη, νη θπξηφηεξεο πξψηεο χιεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, ν πξννξηζκφο ησλ αγαζψλ πνπ παξάγνληαη θ.ιπ. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε απηή κπνξεί λα είλαη κνλνςήθηα, ζηελ νπνία αλήθνπλ νη γεληθέο θαηεγνξίεο θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, κέρξη ηεηξαςήθηα, ζηελ νπνία αλήθνπλ νη πην αλαιπηηθέο θαηεγνξίεο. Απφ ην πξψην ηξίκελν ηνπ έηνπο 2008, ε ηαμηλφκεζε ησλ θιάδσλ νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ λέα ζηαηηζηηθή ηαμηλφκεζε ΣΑΚΟΓ 2008 ε νπνία είλαη ηαπηφζεκε, ζε επίπεδν ηξηςήθηαο ηαμηλφκεζεο, κε ηελ ηαμηλφκεζε NACE Rev.2 (Δπξσπατθή Σαμηλφκεζε ησλ Οηθνλνκηθψλ Γξαζηεξηνηήησλ). 10
1.2. Έξεπλα ζε θνξείο Ζ έξεπλα αθνξά ζε ζπλαληήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κεηαμχ ηεο νκάδαο εξγαζίαο θαη ζηειερψλ απφ θνξείο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πεξηνρή κειέηεο ζε πεδία ζρεηηθά κε ην αληηθείκελν ηεο παξνχζαο κειέηεο. Οη ζπδεηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ έδσζαλ ηε δπλαηφηεηα ζηελ νκάδα εξγαζίαο λα πεξηγξάςεη κε ζαθήλεηα πξνβιήκαηα θαη πξννπηηθέο, εζηηάδνληαο ζε ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο ζηφρνπ, γεσγξαθηθέο πεξηνρέο θαη θιάδνπο, ζε επίπεδν αλάιπζεο ην νπνίν δελ είλαη δηαζέζηκν ζηηο επίζεκεο ζηαηηζηηθέο. 11
ΜΔΡΟ Α: ΒΑΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΟΠΗΚΖ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ 2. ΠΛΖΘΤΜΗΑΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΠΔΡΗΟΥΖ ΜΔΛΔΣΖ 2.1. Καηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ αλά δήκν ηεο Π.Δ. Λάξηζαο Με ηελ ςήθηζε ηνπ λφκνπ 3852/2010 «Νέα Απσιηεκηονική ηηρ Αςηοδιοίκηζηρ και ηηρ Αποκενηπωμένηρ Γιοίκηζηρ Ππόγπαμμα Καλλικπάηηρ», ε δηνηθεηηθή δηαίξεζε ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Λάξηζαο κεηαβιήζεθε. Δηδηθφηεξα, νη 32 νξγαληζκνί πξσηνβάζκηαο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ηεο Λάξηζαο ζπλελψζεθαλ δεκηνπξγψληαο ηνπο αθφινπζνπο 7 λένπο δήκνπο 1. Γήκνο Διαζζφλαο κε έδξα ηελ Διαζζφλα απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Αληηραζίσλ β. Διαζζφλαο γ. Ληβαδίνπ δ. Οιχκπνπ ε. Πνηακηάο ζη. αξαληαπφξνπ θαη ηηο θνηλφηεηεο α. Βεξδηθνχζεο, β. Καξπάο γ. Σζαξίηζαλεο, νη νπνίνη θαηαξγήζεθαλ. 2. Γήκνο Φαξζάισλ κε έδξα ηα Φάξζαια απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Δληππέα β. Ναξζαθίνπ γ. Πνιπδάκαληα θαη δ. Φαξζάισλ, νη νπνίνη θαηαξγήζεθαλ. 3. Γήκνο Αγηάο κε έδξα ηελ Αγηά απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Αγηάο β. Δπξπκελψλ γ. Λαθέξεηαο θαη δ. Μειηβνίαο, νη νπνίνη θαηαξγήζεθαλ. 4. Γήκνο Σεκπψλ κε έδξα ην Μαθξπρψξη θαη ηζηνξηθή έδξα ηα Ακπειάθηα απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Γφλλσλ β. Κάησ Οιχκπνπ γ. Μαθξπρσξίνπ δ. Νέζζσλνο θαη ηελ θνηλφηεηα Ακπειαθίσλ, νη νπνίνη θαηαξγήζεθαλ. 5. Γήκνο Σπξλάβνπ κε έδξα ηνλ Σχξλαβν απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Σπξλάβνπ θαη β. Ακπειψλνο, νη νπνίνη θαηαξγήζεθαλ. 6. Γήκνο Λαξηζαίσλ κε έδξα ηε Λάξηζα απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Λαξηζαίσλ β. Κνηιάδαο θαη γ. Γηάλλνπιεο, νη νπνίνη θαηαξγήζεθαλ. 7. Γήκνο Κηιειέξ κε έδξα ηε Νίθαηα θαη ηζηνξηθή έδξα ην Κηιειέξ απνηεινχκελνο απφ ηνπο δήκνπο α. Πιαηπθάκπνπ β. Κξαλλψλνο γ. Αξκελίνπ δ. Κηιειέξ θαη ε. Νίθαηαο, νη νπνίνη θαηαξγήζεθαλ. 12
Υάξηεο 1 Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο Νένη δήκνη ηεο Π.Δ. Λάξηζαο πγθεθξηκέλα είλαη έλαο απφ ηνπο ηέζζεξηο λνκνχο ηεο Θεζζαιίαο θαη είλαη ν δεχηεξνο ζε έθηαζε λνκφο ηεο ρψξαο. Έρεη έθηαζε 5.381 η.ρικ. θαη πξαγκαηηθφ πιεζπζκφ 284.420 θαηνίθνπο (απνγξαθή 2011). Ο πιεζπζκφο θαη ε έθηαζε ησλ λέσλ δήκσλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα: 13
Πίλαθαο 1 Γήκνο Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο Μφληκνο πιεζπζκφο θαη έθηαζε ησλ Γήκσλ ηεο Π.Δ. Λάξηζαο (2011) Μφληκνο πιεζπζκφο Άλδξεο Γπλαίθεο % Γήκσλ ζηε Π.Δ. θαη Πεξηθέξεηα Ππθλφηεηα κφληκνπ πιεζπζκνχ Π.Δ. Λάξηζαο 284.420 141.080 143.340 100,00% 52,86 Γήκνο Διιαζζφλαο Γήκνο Φαξζάισλ 32.110 16.000 16.110 11,29% 17,29 18.650 9.290 9.360 6,56% 25,21 Γήκνο Αγηάο 11.440 5.860 5.580 4,02% 17,29 Γήκνο Σεκπψλ 12.830 6.460 6.380 4,51% 22,25 Γήκνο Σπξλάβνπ Γήκνο Λαξηζαίσλ 24.970 12.440 12.530 8,78% 47,53 163.380 80.440 82.940 57,44% 486,28 Γήκνο Κηιειέξ 21.040 10.600 10.440 7,40% 21,55 Πηγή: Νόμορ 3852/2010 (Ππόγπαμμα Καλλικπάηηρ ) και ΔΛ.ΣΑΣ. (Απογπαθή 2011, πποζωπινά αποηελέζμαηα μόνιμος πληθςζμού) Δπεξεπγαζία: DATA RC Δηδηθφηεξα, ε ζηελά νξηζκέλε πεξηνρή κειέηεο (Π.Δ. Λάξηζαο) πεξηιακβάλεη κφληκν πιεζπζκφ 284.420 θαηνίθσλ. Ο πιεζπζκφο ηεο Π.Δ. απνηειεί ην 39,82% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο Πεξηθέξεηαο, θαη ην 2,64% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο ρσξάο 2.2. Πιεζπζκηαθέο κεηαβνιέο κεηαμχ ησλ απνγξαθψλ Γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ δηαρξνληθψλ πιεζπζκηαθψλ κεηαβνιψλ ζηελ πεξηνρή παξέκβαζεο, ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνηρεία ηνπ πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ ησλ απνγξαθψλ 1981, 1991 θαη 2001. Σα κέρξη ζηηγκήο δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο 2011 είλαη πξνζσξηλά (δειαδή κπνξεί λα κεηαβιεζνχλ θαηά ηελ πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ) θαη επηπιένλ αλαθέξνληαη ζην κφληκν 2 θαη φρη ζηνλ πξαγκαηηθφ 3 πιεζπζκφ ησλ δήκσλ. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, ζηελ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί δελ πεξηιακβάλνληαη ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο 2011. ην αθφινπζν γξάθεκα παξνπζηάδεηαη ε κεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Π.Δ. Λάξηζαο γηα ην δηάζηεκα 1981-2001 ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε κεηαβνιή ηεο πεξηθέξεηαο θαη ηνπ ζπλφινπ 2 Μόνιμος Πληθσσμός: ο απιθμόρ ηων αηόμων πος έσοςν ηη ζςνήθη διαμονή ηοςρ ζε κάθε πεπιθέπεια, πεπιθεπειακή ενόηηηα, δήμο/ κοινόηηηα, δημοηικό/κοινοηικό διαμέπιζμα και αςηοηελή οικιζμό. 3 Πραγματικός πληθσσμός: είναι ο απιθμόρ ηων αηόμων πος βπέθηκαν παπόνηα καηά ηην ημέπα ηηρ απογπαθήρ, ζε κάθε πεπιθέπεια, πεπιθεπειακή ενόηηηα, δήμο/κοινόηηηα, δημοηικό/κοινοηικό διαμέπιζμα και αςηοηελή οικιζμό 14
Μεηαβολή (%) ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ ηεο ρψξαο. Γηα ην δηάζηεκα 1981-1991, παξαηεξνχκε φηη ν πιεζπζκφο ηνπ λνκνχ απμήζεθε θαηά 6,4%, αχμεζε κεγαιχηεξε ηφζν απφ απηή ηεο ρψξαο (5,3%) φζν θαη απηή ηεο πεξηθέξεηαο (5,6%). Γηα ηελ πεξίνδν 1991-2001, ν πιεζπζκφο ηνπ λνκνχ ζεκείσζε επίζεο αχμεζε 3,2%, αχμεζε κεγαιχηεξε απφ ηελ αχμεζε ηεο πεξηθέξεηαο (2,6%) αιιά κηθξφηεξε απφ απηή ηεο ρψξαο (6,9%). Γξάθεκα 1 Μεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ 1981-2001 8 7 6 5 6,4 5,6 5,3 6,9 4 3 2 1 3,2 2,6 0 1981-91 1991-2001 Νομόρ Πεπιθέπεια Φώπα Πίλαθαο 2 Γήκνη - Κνηλφηεηεο Πιεζπζκηαθέο πξνβνιέο αλά Γ.Δ. 2001 1991 Μεηαβνιή (%) Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Διιαζφλαο 19.976 19.795 39.771 22.198 21.776 43.974-10,01-9,10-9,56 Φαξζάισλ 11.981 11.550 23.531 11.403 11.180 22.583 5,07 3,31 4,20 Αγηάο 7.105 7.016 14.121 7.558 7.762 15.320-5,99-9,61-7,83 Σεκπψλ 8.368 8.098 16.466 8.846 8.675 17.521-5,40-6,65-6,02 Σπξλάβνπ 12.659 12.648 25.307 12.607 12.861 25.468 0,41-1,66-0,63 Λαξηζζαίσλ 67.816 71.587 139.403 60.998 63.177 124.175 11,18 13,31 12,26 Κηθειέξ 11.634 11.579 23.213 12.030 12.033 24.063-3,29-3,77-3,53 χλνιν Π.Δ. 139.539 142.273 281.812 135.640 137.464 273.104 2,87 3,50 3,19 χλνιν πεξηθέξεηαο 374.393 379.495 753.888 364.868 369.978 734.846 2,6 2,6 2,6 χλνιν ρψξαο 5.431.816 5.532.204 10.964.020 5.051.553 5.201.027 10.252.580 7,5 6,4 6,9 Πεγή: ΔΤΔ, Απνγξαθή 1991-2001 Δπεμεξγαζία: DATA RC χκθσλα κε ηα πξνζσξηλά ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο ηνπ 2001, ζηνλ πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε κεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ ζην λνκφ αλά δήκν θαη θχιν γηα ην δηάζηεκα 1991-2001. Ζ κεγαιχηεξε αχμεζε πιεζπζκνχ παξαηεξείηαη ζηε Γ.Δ. Γηαλλνχιε κε 58,4% θαη ε κεγαιχηεξε κείσζε ζηε Γ. Κνηλφηεηα Βεξδηθνχζεο κε 24,8%. 15
Γήκνο Πίλαθαο 3 Μεηαβνιή ηνπ πιεζπζκνχ αλά Γήκν & Γεκνηηθή Δλφηεηα - Κνηλφηεηα θαη θχιν (1991-2001) Γήκνο Διιαζφλαο Γ.Δ. ΒΔΡΓΗΚΟΤΖ 16 2001 1991 Μεηαβνιή (%) Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν 19.976 19.795 39.771 22.198 21.776 43.974-10,01-9,10-9,56 1.153 1.083 2.236 1.539 1.435 2.974-25,1-24,5-24,8 Γ.Δ. ΚΑΡΤΑ 549 537 1.086 688 663 1.351-20,2-19 -19,6 Γ.Δ. ΣΑΡΗΣΑΝΖ 1235 1272 2507 1244 1248 2492-0,72 1,92 0,60 Γ.Δ. ΑΝΣΗΥΑΗΧΝ 2.087 1.864 3.951 2.196 2.139 4.335-5 -12,9-8,9 Γ.Δ. ΔΛΑΟΝΟ 7.181 7.382 14.563 7.804 7.833 15.637-8 -5,8-6,9 Γ.Δ. ΛΗΒΑΓΗΟΤ 1.614 1.573 3.187 1.689 1.689 3.378-4,4-6,9-5,7 Γ.Δ. ΟΛΤΜΠΟΤ 1.813 1.775 3.588 2.312 2.098 4.410-21,6-15,4-18,6 Γ.Δ. ΠΟΣΑΜΗΑ 2.499 2.566 5.065 2.733 2.718 5.451-8,6-5,6-7,1 Γ.Δ. ΑΡΑΝΣΑΠΟΡΟΤ Γήκνο Φαξζάισλ 1.845 1.743 3.588 1.993 1.953 3.946-7,4-10,8-9,1 11.981 11.550 23.531 11.403 11.180 22.583 5,07 3,31 4,20 Γ.Δ. ΔΝΗΠΠΔΑ 2.318 2.208 4.526 2.427 2.411 4.838-4,5-8,4-6,4 Γ.Δ. ΝΑΡΘΑΚΗΟΤ 953 828 1.781 947 864 1.811 0,6-4,2-1,7 Γ.Δ. ΠΟΛΤΓΑΜΑΝΣΑ 3.420 2.992 6.412 3.320 3.150 6.470 3-5 -0,9 Γ.Δ. ΦΑΡΑΛΧΝ 5.290 5.522 10.812 4.709 4.755 9.464 12,3 16,1 14,2 Γήκνο Αγηάο 7.105 7.016 14.121 7.558 7.762 15.320-5,99-9,61-7,83 Γ.Δ. ΑΓΗΑ 3.224 3.234 6.458 3.637 3.774 7.411-11,4-14,3-12,9 Γ.Δ. ΔΤΡΤΜΔΝΧΝ 1.215 1.213 2.428 1.243 1.279 2.522-2,3-5,2-3,7 Γ.Δ. ΛΑΚΔΡΔΗΑ 884 879 1.763 1.064 1.045 2.109-16,9-15,9-16,4 Γ.Δ. ΜΔΛΗΒΟΗΑ 1.782 1.690 3.472 1.614 1.664 3.278 10,4 1,6 5,9 Γήκνο Σεκπψλ 8.368 8.098 16.466 8.846 8.675 17.521-5,40-6,65-6,02 Γ.Δ. ΓΟΝΝΧΝ 1.570 1.549 3.119 1.818 1.804 3.622-13,6-14,1-13,9 Γ.Δ. ΚΑΣΧ ΟΛΤΜΠΟΤ Γ.Δ. ΜΑΚΡΤΥΧΡΗΟΤ 2.200 2.175 4.375 2.400 2.353 4.753-8,3-7,6-8 1.532 1.444 2.976 1.539 1.465 3.004-0,5-1,4-0,9 Γ.Δ. ΝΔΧΝΟ 2.800 2.686 5.486 2.809 2.779 5.588-0,3-3,3-1,8 Γ.Δ. ΑΜΠΔΛΑΚΗΧΝ 266 244 510 280 274 554-5 -10,9-7,9 Γήκνο Σπξλάβνπ 12.659 12.648 25.307 12.607 12.861 25.468 0,41-1,66-0,63 Γ.Δ. ΑΜΠΔΛΧΝΟ 4.282 4.125 8.407 4.285 4.260 8.545-0,1-3,2-1,6 Γ.Δ. ΣΤΡΝΑΒΟΤ 8.377 8.523 16.900 8.322 8.601 16.923 0,7-0,9-0,1 Γήκνο Λαξηζζαίσλ 67.816 71.587 139.403 60.998 63.177 124.175 11,18 13,31 12,26 Γ.Δ. ΛΑΡΗΑ 61.205 64.871 126.076 56.109 58.225 114.334 9,1 11,4 10,3 Γ.Δ. ΓΗΑΝΝΟΤΛΖ 4.970 5.052 10.022 3.144 3.183 6.327 58,1 58,7 58,4 Γ.Δ. ΚΟΗΛΑΓΑ 1.641 1.664 3.305 1.745 1.769 3.514-6 -5,9-5,9 Γήκνο Κηθειέξ 11.634 11.579 23.213 12.030 12.033 24.063-3,29-3,77-3,53 Γ.Δ. ΑΡΜΔΝΗΟΤ 1.125 1.148 2.273 1.318 1.308 2.626-14,6-12,2-13,4
Γήκνο 2001 1991 Μεηαβνιή (%) Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Γ.Δ. ΚΗΛΔΛΔΡ 1.431 1.403 2.834 1.552 1.544 3.096-7,8-9,1-8,5 Γ.Δ. ΚΡΑΝΝΧΝΟ 1.681 1.593 3.274 1.637 1.638 3.275 2,7-2,7 0 Γ.Δ. ΝΗΚΑΗΑ 3.269 3.271 6.540 3.452 3.411 6.863-5,3-4,1-4,7 Γ.Δ. ΠΛΑΣΤΚΑΜΠΟΤ 4.128 4.164 8.292 4.071 4.132 8.203 1,4 0,8 1,1 χλνιν λνκνχ 139.539 142.273 281.812 135.640 137.464 273.104 2,87 3,50 3,19 χλνιν πεξηθέξεηαο 374.393 379.495 753.888 364.868 369.978 734.846 2,6 2,6 2,6 χλνιν ρψξαο 5.431.816 5.532.204 10.964.020 5.051.553 5.201.027 10.252.580 7,5 6,4 6,9 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DATA RC Ο επφκελνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηνλ πξαγκαηηθφ πιεζπζκφ, ηελ επηθάλεηα θαη ηελ ππθλφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ Π.Δ. Λάξηζαο θαηά βαζκφ αζηηθφηεηαο [αζηηθφο θαη αγξνηηθφο 4 ]. Πίλαθαο 4 Πιεζπζκφο, επηθάλεηα θαη ππθλφηεηα πιεζπζκνχ θαηά βαζκφ αζηηθφηεηαο (2001) ηνηρεία Αζηηθέο Αγξνηηθέο χλνιν πεξηνρέο πεξηνρέο Λάξηζαο Πξαγκαηηθφο πιεζπζκφο 197.110 85.046 281.812 Αξηζκφο Γεκνηηθψλ/ Κνηλνηηθψλ δηακεξηζκάησλ 14 150 164 Δπηθάλεηα ζε η.ρκ. 893,629 4.487,31 5.381 Ππθλφηεηα πιεζπζκνχ 220,57 18,95 52,44 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DATA RC ηελ πιεηνςεθία ηνπ, ν πιεζπζκφο ηεο Π.Δ. (πνζνζηφ 69,9% ηνπ ζπλφινπ θαη 197.110 άηνκα) θαηνηθεί ζε αζηηθέο πεξηνρέο. Ζ πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα ηνπ λνκνχ είλαη 52,44 θάηνηθνη αλά η.ρκ., είλαη ε δεχηεξε πςειφηεξε κεηαμχ ησλ ππνινίπσλ Π.Δ. ηεο πεξηθέξεηαο. 4 Έπειτα από εφαρμογή του «Νόμου Καποδίστρια» δεν υφίσταται πλέον η κατηγορία «Ημιαστικός πληθυσμός» 17
Γξάθεκα 2 Πνζνζηηαία θαηαλνκή πξαγκαηηθνχ πιεζπζκνχ θαη έθηαζεο ηεο Π.Δ. Λάξηζαο θαηά βαζκφ αζηηθφηεηαο 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 69,9 83,4 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 16,6 Αζηικέρ πεπιοσέρ 30,1 Αγποηικέρ πεπιοσέρ Ππαγμαηικόρ πληθςζμόρ Δπιθάνεια ζε η.σμ. 2.3. Ζιηθηαθή Ππξακίδα Π.Δ. Λάξηζαο ην γξάθεκα παξαηίζεηαη ε ειηθηαθή ππξακίδα ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Π.Δ. Λάξηζαο ζπγθξηηηθά κε ηελ αληίζηνηρε ππξακίδα ηεο ρψξαο. Παξαηεξνχκε φηη ε ειηθηαθή νκάδα 30-34 εηψλ ζπγθεληξψλεη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ (7,6%) ηνπ πιεζπζκνχ ζηε Π.Δ. (ζηε ρψξα 7,5%). Δπίζεο, ζεκαληηθά πνζνζηά ζε επίπεδν πεξηνρήο κειέηεο θαηέρνπλ νη ειηθηαθέο νκάδεο 20-24 θαη 25-29 εηψλ (7,4%), 40-44 εηψλ (7%), 15-19 εηψλ (6,9%) θαη 35-39 θαη 45-49 εηψλ (6,4%). πκπεξαζκαηηθά, ζε ζρέζε κε ηελ πιεζπζκηαθή δνκή ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο, ν λνκφο Λάξηζαο εκθαλίδεη ζαθή εηθφλα πιεζπζκνχ ειηθίαο έσο 30 εηψλ, θαζψο άηνκα ησλ ειηθηψλ απηψλ θαηέρνπλ ην πςειφηεξν πνζνζηφ (37,9%) ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ αλαθνξηθά κε ηηο ππφινηπεο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο. ε πην εηδηθφ πιαίζην, ε ειηθηαθή ππξακίδα κε ην ζρήκα ηεο ραξαθηεξίδεη ηελ πεξηνρή κειέηεο σο πεξηνρή κε πνζνζηφ λεαληθνχ πιεζπζκνχ (0-14 εηψλ: 16,2%), ζεκαληηθή ζπκκεηνρή ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ (15-64 εηψλ: 67,4%) θαη πνζνζηφ γεξνληηθνχ πιεζπζκνχ (65 εηψλ θαη άλσ: 16,4%). Γξάθεκα 3 Ζιηθηαθή ππξακίδα Π.Δ. Λάξηζαο (2001) [πνζνζηφ %] 18
80+ 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 5,0 5,8 5,6 4,7 6,0 6,2 6,9 6,9 7,5 7,3 7,8 7,3 6,0 5,4 5,0 3,3 3,3 3,0 2,7 4,9 5,9 6,4 5,4 6,1 6,4 7,0 6,7 7,6 7,4 7,4 6,9 5,7 5,3 5,2-10,0-8,0-6,0-4,0-2,0 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 Νομόρ Λάπιζαρ Δλλάδα 3. ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΔΠΗΠΔΓΟ ΣΟΤ ΠΛΖΘΤΜΟΤ Σν επίπεδν εθπαίδεπζεο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο παξνπζηάδεηαη θαη αλαιχεηαη ζηνλ επφκελν πίλαθα. Οη θάηνρνη δηδαθηνξηθνχ θαη ηίηισλ κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ ζηελ Πεξηθέξεηα πζηεξνχλ θαηά πνιχ ησλ αληίζηνηρσλ ηεο Υψξαο ελψ ε εηθφλα έρεη ηάζεηο ζχγθιηζεο θαζψο θαηεβαίλνπκε βαζκίδεο εθπαίδεπζεο. ηελ ππνρξεσηηθή εθπαίδεπζε παξαηεξείηαη εληνλφηεξα ην θαηλφκελν ηεο εγθαηάιεηςεο κε ην πέξαο ηεο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζηε Θεζζαιία ζε ζρέζε κε ηε Υψξα, γεγνλφο πνπ εθθξάδεηαη θαη ζηα ρακειφηεξα πνζνζηά απνθνίησλ ιπθείνπ. Σα πνζνζηά αλαιθάβεησλ ζηε Θεζζαιία είλαη πςειφηεξα απφ απηά ηεο Υψξαο γεγνλφο πνπ νθείιεηαη θπξίσο ζην γεξαζκέλν πιεζπζκφ. Σα πνζνζηά θαηφρσλ ηίηισλ ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη άλσ ζην γπλαηθείν πιεζπζκφ είλαη πνιχ ρακειφηεξα ζε ζρέζε κε απηά ησλ αλδξψλ ελψ παξαηεξείηαη φηη ζηε Μαγλεζία θαη ζηε Λάξηζα ζπγθεληξψλεηαη ε πιεηνςεθία ηνπ εηδηθά θαηαξηηζκέλνπ πιεζπζκνχ ιφγσ ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ εθεί Παλεπηζηεκηαθψλ Σκεκάησλ. Ζ παξαγσγηθή δηάξζξσζε ζηε Θεζζαιία δελ έδηλε έκθαζε ζηελ αλάπηπμε ησλ γξακκάησλ θαη ζηξνθή ηνπ λένπ πιεζπζκνχ πξνο ηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε δηφηη ε ελαζρφιεζε ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα απέθεξε έλα αμηνπξεπέο εηζφδεκα θαη απαηηνχζε λεαξήο ειηθίαο εξγαηηθφ 19
δπλακηθφ ρσξίο θάπνηα ηδηαίηεξε εμεηδίθεπζε. Οη δξαζηεξηφηεηεο εθείλεο πνπ απνθέξνπλ πςειή πξνζηηζέκελε αμία (παξαγσγή θεθαιαηνπρηθψλ πξντφλησλ, έξεπλα θαη αλάπηπμε, ηερλνινγηθέο εθαξκνγέο) ζπλδένληαη κε εηδηθά θαηαξηηζκέλν εξγαηηθφ δπλακηθφ. Απνηεινχλ ην κνριφ ηεο αλάπηπμεο ηδηαίηεξα γηα ρψξεο φπνπ ηα θφζηε παξαγσγήο δηαηεξνχληαη ζε πςειά επίπεδα, θαηεγνξία ζηελ νπνία πξνο ην παξφλ αλήθεη θαη ε Διιάδα. Ζ βηνκεραληθή παξαγσγή ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο είλαη ηππνπνηεκέλε θαη δελ βαζίδεηαη ζηελ πξσηνγελή έξεπλα. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα γλσξίδνπκε ηελ πνηφηεηα ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ κηαο πεξηνρήο θαη ηνπ πιεζπζκνχ ηεο γεληθφηεξα γηα λα κπνξνχκε λα δηακνξθψζνπκε άπνςε γηα ηνπο ηνκείο εθείλνπο ζηνπο νπνίνπο ζα ζηξαθεί ε αλάπηπμε. 20
Πίλαθαο 5 Πνζνζηά επηπέδνπ εθπαίδεπζεο πιεζπζκνχ αλαθνξηθά κε ηηο νκνεηδείο ηνπ θαηεγνξίεο Πεγή: Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο / Δπεμεξγαζία: DATA RC
3.1. Δθπαηδεπηηθφ Δπίπεδν Π.Δ. Λάξηζαο Ο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Π.Δ. Λάξηζαο θαηά εθπαηδεπηηθφ επίπεδν θαη θχιν ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Απνγξαθήο ηνπ 2001 πνπ πινπνηήζεθε απφ ηελ ΔΛΣΑΣ. Παξαηεξνχκε φηη: Σν 40,1% ηνπ ζπλφινπ ηνπ πιεζπζκνχ άλσ ησλ 6 εηψλ είλαη απφθνηηνη ηεο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, ελψ αθνινπζνχλ νη απφθνηηνη ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο κε 36%. Σν πνζνζηφ ησλ αλαιθάβεησλ ζην λνκφ Λάξηζαο (4,9%) ππνιείπεηαη ηνπ πνζνζηνχ ηεο πεξηθέξεηαο (6,5%) ελψ ππεξβαίλεη ην πνζνζηφ ηεο ρψξαο (3,6%). Ζ παξαπάλσ θαηάηαμε ησλ εθπαηδεπηηθψλ επηπέδσλ παξακέλεη ίδηα ηφζν ζηνπο άλδξεο (ην 39,9% είλαη απφθνηηνη πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, ην 39% είλαη απφθνηηνη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο), φζν θαη ηηο γπλαίθεο (ην 40,3% είλαη απφθνηηεο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη ην 33,1% είλαη απφθνηηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο). Πίλαθαο 6 Πιεζπζκφο ειηθίαο 6 εηψλ θαη άλσ θαηά θχιν θαη εθπαηδεπηηθφ επίπεδν (λνκφο Λάξηζαο) χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Δθπαηδεπηηθφ επίπεδν Απφιπηνη Πνζνζηφ Απφιπηνη Πνζνζηφ Απφιπηνη Πνζνζηφ αξηζκνί (%) αξηζκνί (%) αξηζκνί (%) χλνιν 264.561 100,0 130.768 100,0 133.793 100,0 Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε 106.004 40,1 52.145 39,9 53.859 40,3 Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε 95.202 36,0 50.972 39,0 44.230 33,1 Σξηηνβάζκηα Δθπαίδεπζε 27.752 10,5 14.746 11,3 13.006 9,7 Δγθαηέιεηςαλ ην Γεκνηηθφ, αιιά γλσξίδνπλ γξαθή θαη 22.571 8,5 9.494 7,3 13.077 9,8 αλάγλσζε Αλαιθάβεηνη 13.032 4,9 3.411 2,6 9.621 7,2 Πεγή: ΔΛΣΑΣ, Απνγξαθή Πιεζπζκνχ 2001 /Δπεμεξγαζία: DATA RC 22
4. ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΗΑ ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη κεγέζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ πεξηνρή κειέηεο. Ζ αλάιπζε ζηεξίδεηαη ζε ζηνηρεία ηεο Έξεπλαο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ηεο ΔΛΣΑΣ θαζψο θαη απνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ ΟΑΔΓ. 4.1. Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο 4.1.1. Βαζηθνί δείθηεο αγνξάο εξγαζίαο Πίλαθαο 7 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο (Έξεπλα Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ 2001 & 2011) Ζ αγνξά εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο Πεξηγξαθή Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 2001 2011 χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο 605.948 295.980 309.968 616.577 301.003 315.574 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 308.180 187.798 120.382 315.461 185.353 130.108 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) 270.604 175.013 95.591 266.937 163.313 103.624 Άλεξγνη (15 εηψλ θαη άλσ) 37.576 12.785 24.791 48.524 22.040 26.484 Οηθνλνκηθψο κε ελεξγνί (15 εηψλ θαη άλσ) 297.768 108.182 189.586 301.116 115.650 185.466 Μεηαβνιέο (%) Γείθηεο Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 1,8 1,7 1,8 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 2,4-1,3 8,1 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) -1,4-6,7 8,4 Άλεξγνη (15 εηψλ θαη άλσ) 29,1 72,4 6,8 Οηθνλνκηθψο κε ελεξγνί (15 εηψλ θαη άλσ) 1,1 6,9-2,2 Πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ 50,9 63,4 38,8 51,2 61,6 41,2 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο 44,7 59,1 30,8 43,3 54,3 32,8 Πνζνζηφ αλεξγίαο 12,2 6,8 20,6 15,4 11,9 20,4 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Έπεςνα Δπγαηικού Γςναμικού 2001 & 2011 Δπεξεπγαζία: DATA RC Απφ ηελ αλάιπζε θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ηεο Έξεπλαο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ ησλ εηψλ 2001 θαη 2011 γηα ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ζπκπεξαίλνπκε ηα αθφινπζα: Ο πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε θαηά 1,8%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη, ηφζν ζηελ άλνδν ηνπ αλδξηθνχ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία (θαηά 1,7%), φζν θαη ζηελ άλνδν ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ (θαηά 1,8%). Σν εξγαηηθφ δπλακηθφ απμήζεθε θαηά 2,4%, σζηφζν ε άλνδνο απηή νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζηελ αχμεζε (θαηά 8,1%) ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ελψ ην εξγαηηθφ δπλακηθφ ησλ αλδξψλ κεηψζεθε θαηά 1,3%. 23
Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε ειαθξψο, απφ ην 50,9%, ζην 51,2%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη ζηελ αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηά 2,4 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, ελψ αληίζεηα ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία κεηψζεθε θαηά 1,9 κνλάδεο. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ κεηψζεθε θαηά 1,4%. Οη άλδξεο απαζρνινχκελνη κεηψζεθαλ θαηά 6,7%. Αληίζεηα, ν αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 8,4%. Σν πνζνζηφ απαζρφιεζεο ππνρψξεζε, απφ ην 44,7%, ζην 43,3%. Αλά θχιν, ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ αλδξψλ κεηψζεθε θαηά 4,9 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, ηε ζηηγκή πνπ ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 2 πνζνζηηαίεο κνλάδεο. Ο αξηζκφο ησλ αλέξγσλ απμήζεθε θαηά 29,1%. Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηελ άλνδν ηεο αλεξγίαο ησλ αλδξψλ, θαζψο γηα ηνπο κελ άλεξγνπο άλδξεο ν αξηζκφο ηνπο απμήζεθε θαηά 72,4% γηα ηηο δε άλεξγεο γπλαίθεο θαηά 6,8%. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο απμήζεθε θαηά 3,2 κνλάδεο, απφ ην -ήδε αξθεηά πςειφ γηα ηελ επνρή- 12,2% ην 2001, ζην 15,4% ην 2011. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ αλδξψλ απμήζεθε θαηά 5,1 κνλάδεο, θηάλνληαο ζην 11,9% ην 2011 (απφ 6,8% ην 2001). Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ γπλαηθψλ παξέκεηλε ζρεδφλ ζηαζεξφ ζην 20,4% ην 2011 (απφ 20,6% ην 2001). Απφ ηελ παξαπάλσ αλάιπζε θαζψο θαη απφ ην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί πξνθχπηεη πσο ε δνκή ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο δελ παξνπζίαζε ζεκαληηθέο αιιαγέο ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, κε εμαίξεζε ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλέξγσλ. Σν αθφινπζν γξάθεκα παξνπζηάδεη ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή ζηα βαζηθά κεγέζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο κεηαμχ ησλ εηψλ 2001 θαη 2011. 24
Γξάθεκα 4 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο Μεηαβνιή (%) 2011-2001 Οικονομικώρ μη ενεπγοί 1,1 Άνεπγοι 29,1 Απαζσολούμενοι -1,4 Δπγαηικό Γςναμικό 2,4 Πληθςζμόρ ζε ηλικία ππορ επγαζία 1,8-25,0 0,0 25,0 50,0 Σν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο είλαη ε αχμεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζε ζπλδπαζκφ κε πηψζε ηεο απαζρφιεζεο, θέξλνληαο σο απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αλέξγσλ. 4.1.2. Δξγαηηθφ Γπλακηθφ ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηεο ζπκκεηνρή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, ηε ρψξα θαη ηελ Δπξσπατθή Έλσζε κεηαμχ ησλ εηψλ 2001 θαη 2011. 25
Γξάθεκα 5 Πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζηελ πεξηθέξεηα, ζηε ρψξα θαη ζηελ Δ.Δ.-27 (2001-2011) (%) 60,0 58,0 56,4 56,3 56,5 56,5 56,8 57,1 57,2 57,5 57,5 57,5 57,4 56,0 54,0 52,0 50,0 51,5 50,9 51,9 50,2 52,5 51,0 54,2 53,3 53,3 53,3 53,4 53,5 53,7 53,4 52,9 52,2 52,3 51,9 54,0 53,5 53,2 51,2 48,0 46,0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Δ.Δ.-27 Δλλάδα Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ Παξαηεξνχκε φηη ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία ζηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, θαζ φιε ηελ εμεηαδφκελε ρξνληθή πεξίνδν, είλαη ρακειφηεξν απφ ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ζε επίπεδν ρψξαο. Δλψ δξακαηηθή είλαη ε πηψζε ηνπ ηειεπηαίνπ έηνπο (2011), θαζψο νινέλα θαη κεγαιχηεξα ηκήκαηα ηνπ πιεζπζκνχ απνγνεηεπκέλα ιφγσ καθξνρξφληαο αλεξγίαο θαη έιιεηςεο επθαηξηψλ απαζρφιεζεο απέρνπλ εληειψο απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο (νηθνλνκηθψο κε ελεξγνί). ην ζχλνιν ηεο εμεηαδφκελεο πεξηφδνπ (2001-2011), ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ αθνινπζεί κία πνξεία κε δηαθπκάλζεηο, θαηαιήγνληαο ην 2011 ζην 51,2%. Σφζν ην εζληθφ φζν θαη ην πεξηθεξεηαθφ πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ππνιείπνληαη ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Δ.Δ. θαζ φιε ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν. 4.1.3. Απαζρφιεζε πσο είδακε παξαπάλσ, ν αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ην 2011 αλήιζε ζε 266.937 άηνκα. Απφ απηά, νη 163.313 (πνζνζηφ 61,2%) ήηαλ άλδξεο θαη νη 103.624 (πνζνζηφ 38,8%) γπλαίθεο. 26
Ζ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί επηθεληξψλεηαη ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο απαζρφιεζεο, κε βάζε ηνπο ηνκείο παξαγσγήο ζηνπο νπνίνπο δξαζηεξηνπνηνχληαη νη απαζρνινχκελνη θαη ηε ζέζε ηνπο ζην επάγγεικα. Πίλαθαο 8 Απαζρνινχκελνη αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο Έηνο Πνζνζηηαία % κεηαβνιή (2001-2011) 2001 2011 χλνιν απαζρνινχκελσλ 270.604 266.937-1,4 Απαζρνινχκελνη ζηνλ Πξσηνγελή Σνκέα 80.402 68.265-15,1 Απαζρνινχκελνη ζην Γεπηεξνγελή Σνκέα 32.500 41.475 27,6 Απαζρνινχκελνη ζηνλ Σξηηνγελή Σνκέα 157.702 157.196-0,3 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Έπεςνα Δπγαηικού Γςναμικού 2001-2011/ Δπεξεπγαζία: DATA RC Γξάθεκα 6 Πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ απαζρνινχκελσλ αλά ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο 2011 25,6 15,5 58,9 2001 29,7 12,0 58,3 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ππυηογενήρ Τομέαρ Γεςηεπογενήρ Τομέαρ Τπιηογενήρ Τομέαρ Απφ ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα θαη ηνπ γξαθήκαηνο πνπ πξνεγήζεθαλ είλαη θαλεξφ φηη ν θχξηνο φγθνο ηεο απαζρφιεζεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο δεκηνπξγείηαη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα. Μεηαμχ ησλ εηψλ 2001-2011 παξνπζηάδεηαη κία κηθξή κεηαηφπηζε ηεο απαζρφιεζεο απφ ηνλ πξσηνγελή πξνο ηνλ δεπηεξνγελή θπξίσο ηνκέα. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα κεηψζεθε θαηά 15,1% κεηαμχ ησλ εηψλ 2001-2011. Παξάιιεια, νη απαζρνινχκελνη ζην δεπηεξνγελή ηνκέα απμήζεθαλ θαηά 27,6%, ελψ ν αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα παξέκεηλε ζρεδφλ ακεηάβιεηνο (κείσζε θαηά 0,3%). Ο πξσηνγελήο ηνκέαο εμαθνινπζεί λα ζπκκεηέρεη κε πνιχ πςειφ πνζνζηφ ζηελ απαζρφιεζε ηεο πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο (15,5%), ζε ζχγθξηζε κε ηελ αληίζηνηρε ζπκκεηνρή ηνπ ηνκέα ζηε ζπλνιηθή απαζρφιεζε ηεο ρψξαο (12,3%). Ζ ζπκκεηνρή ησλ ππφινηπσλ ηνκέσλ ζε επίπεδν ρψξαο είλαη: δεπηεξνγελήο 17,8% θαη ηξηηνγελήο 69,9%. 27
Πίλαθαο 9 Απαζρνινχκελνη αλά ζέζε ζην επάγγεικα Έηνο Πνζνζηηαία % κεηαβνιή (2001-2011) 2001 2011 χλνιν απαζρνινχκελσλ 270.604 266.937-1,4 Απηναπαζρνινχκελνη κε πξνζσπηθφ 19.466 22.179 13,9 Απηναπαζρνινχκελνη 84.729 83.088-1,9 Μηζζσηνί 128.489 130.530 1,6 Βνεζνί ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε 37.920 31.140-17,9 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ., Έπεςνα Δπγαηικού Γςναμικού 2001-2011/ Δπεξεπγαζία: DATA RC Γξάθεκα 7 Πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ απαζρνινχκελσλ αλά ζέζε ζην επάγγεικα 2011 8,3 31,1 48,9 11,7 2001 7,2 31,3 47,5 14,0 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Αςηοαπαζσολούμενοι με πποζυπικό Μιζθυηοί Αςηοαπαζσολούμενοι Βοηθοί ζηην οικογενειακή επισείπηζη Απφ ηα δεδνκέλα ηνπ παξαπάλσ πίλαθα θαη ηνπ γξαθήκαηνο παξαηεξνχκε φηη ν αξηζκφο ησλ απηναπαζρνινχκελσλ κε πξνζσπηθφ απμήζεθε θαηά 13,9% κεηαμχ ησλ εηψλ 2001-2011. Παξάιιεια, νη κηζζσηνί απμήζεθαλ θαηά 1,6%, ελψ κείσζε ζεκεηψζεθε, ηφζν ζηνπο νη απηναπαζρνινχκελνπο ρσξίο πξνζσπηθφ (θαηά 1,9%), φζν θαη ζηνπο βνεζνχο ζε νηθνγελεηαθή επηρείξεζε (θαηά 17,9%). 4.1.4. Αλεξγία ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο 5 ζηελ Π.Δ. Λάξηζαο, ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο θαη ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Δ.Δ.-27) γηα ηελ πεξίνδν 2001-2010. 5 Μέζο εηήζιο ποζοζηό ανεπγίαρ. 28
Γξάθεκα 8 Μέζν εηήζην πνζνζηφ αλεξγίαο ηελ πεξίνδν 2001-2011 14 (% 13 12 11 10 9 12,9 11,1 10,8 13,1 12,5 12,1 9,6 8 8,4 7 6 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Δ.Δ.-27 Δλλάδα Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ Π.Δ. Λάπιζαρ ηα πιαίζηα ηεο Έξεπλαο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ, ε ΔΛΣΑΣ πξαγκαηνπνηεί, θάζε ρξφλν, εθηηκήζεηο γηα ην κέζν εηήζην πνζνζηφ αλεξγίαο ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο, ζε επίπεδν λνκψλ 6. Γηα ην 2010, ην πνζνζηφ αλεξγίαο ζηελ Π.Δ. Λάξηζαο αλήιζε ζην 13,1%, ηε ζηηγκή πνπ ν κ.ν. ηεο ρψξαο ήηαλ 12,5%. Μεηαμχ ησλ εηψλ 2001-2010 ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηεο Π.Δ. Λάξηζαο ζεκείσζε ζεκαληηθέο δηαθπκάλζεηο, ελψ απφ ην 2006 θαη έπεηηα αθνινπζεί κία ζηαζεξά αλνδηθή πνξεία κε πςειφ ξπζκφ αχμεζεο. ε νιφθιεξε ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηεο Π.Δ. Λάξηζαο θπκάλζεθε ζε πςειφηεξα επίπεδα απφ ην πνζνζηφ αλεξγίαο ηεο Δ.Δ.-27, ηεο ρψξαο θαη ηεο πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο (κε ειάρηζηεο εμαηξέζεηο). ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε εμέιημε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο ηνπο κήλεο ηνπ 2011 ζηελ πεξηθέξεηα, ζηε ρψξα θαη ζηελ Δ.Δ.-27. 6 Δξαιπούνηαι οι νομοί με εκηιμώμενο πληθςζμό κάηω ηων 40.000, για ηοςρ οποίοςρ δε δίδονηαι εκηιμήζειρ λόγω μεγάλος δειγμαηοληπηικού ζθάλμαηορ. 29
Γξάθεκα 9 Δμέιημε ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο αλά ηξίκελν ηνπ 2011 20 18 (% 18,3 16 15,9 16,3 17,7 14 14,3 15,4 12 10 9,8 9,3 9,4 8 6 Α' ηπιμ. 2011 Β' ηπιμ. 2011 Γ' ηπιμ. 2011 Δ.Δ.-27 Δλλάδα Θεζζαλία πλδπάδνληαο ηηο πιεξνθνξίεο ησλ δχν αλσηέξσ γξαθεκάησλ παξαηεξνχκε κία εληππσζηαθή άλνδν ηνπ πνζνζηνχ αλεξγίαο ζηελ πεξηθέξεηα θαη ζηε ρψξα, ε νπνία κάιηζηα ζπλερίδεηαη θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ 2011. Σν Γ ηξίκελν 2011 ην πνζνζηφ αλεξγίαο επίπεδν πεξηθέξεηαο αλήιζε ζην 18,3% θαη ζε επίπεδν ρψξαο ζην 17,7%. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ αλέξγσλ αλά ειηθηαθή θαηεγνξία ζηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ην 2011 7. Γξάθεκα 10 Καηαλνκή ησλ αλέξγσλ αλά ειηθηαθή θαηεγνξία 7 ηοισεία Β ηπιμήνος 30
65+ 45-64 0,0 14,9 (%) 30-44 41,9 25-29 23,3 20-24 16,5 15-19 3,4 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ αλέξγσλ (41,9%) θαηαλέκεηαη ζηελ ειηθηαθή θαηεγνξία 30-44 εηψλ, ελψ ζεκαληηθά πνζνζηά θαηαιακβάλνπλ νη θαηεγνξίεο 25-29, 20-24 θαη 45-64 εηψλ. Γξάθεκα 11 Καηαλνκή ησλ αλέξγσλ αλά εθπαηδεπηηθφ επίπεδν Γέν πήγε καθόλος ζσολείο Μεπικέρ ηάξειρ Γημοηικού 0,3 0,8 (%) Απολςηήπιο Γημοηικού Απολςηήπιο 3-ηαξ Μέζηρ Δκπαίδεςζηρ 13,0 13,4 Απολςηήπιο Μέζηρ Δκπαίδεςζηρ 40,0 Πηςσίο Ανώηεπηρ Τεσν.Δπαγ. Δκπαίδεςζηρ Πηςσίο Ανυηάηυν Σσολών 13,4 18,4 Γιδακηοπικό ή Μεηαπηςσιακόρ ηίηλορ 0,7 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 Πάλσ απφ ην έλα ηξίην ησλ αλέξγσλ ζηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο (38,9%) είλαη απφθνηηνη κέζεο εθπαίδεπζεο. Σν 13,4% ησλ αλέξγσλ είλαη απφθνηηνη γπκλαζίνπ θαη έλα 14,2% έρνπλ εθπαηδεπηηθφ επίπεδν δεκνηηθνχ ή ρακειφηεξν. ρεδφλ ην έλα ηξίην (32,4%) ησλ αλέξγσλ είλαη απφθνηηνη αλψηεξσλ ή αλψηαησλ ζρνιψλ. 31
4.2. Π.Δ. Λάξηζαο 4.2.1. Βαζηθνί δείθηεο αγνξάο εξγαζίαο (εξγαηηθφ δπλακηθφ απαζρφιεζε αλεξγία) Ο πίλαθαο παξνπζηάδεη ζπλνπηηθά ηνπο βαζηθνχο δείθηεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζην Ννκφ Λάξηζαο κεηαμχ ησλ απνγξαθηθψλ εηψλ 1991 θαη 2001. Ζ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί γίλεηαη ζηε βάζε ηεο ζχγθξηζεο ησλ κεγεζψλ ηεο Π.Δ. Λάξηζαο κε ηα αληίζηνηρα ησλ ππνινίπσλ Ννκψλ ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο θαη ηεο Δπηθξάηεηαο. Μέζα ζε απηφ ην πιαίζην ζηελ παξνχζα ελφηεηα επηρεηξείηαη ε ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ κεγεζψλ θαη δεηθηψλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο ηνπ Ννκνχ Λάξηζαο, ε παξνπζίαζε ησλ νπνίσλ πξαγκαηνπνηείηαη ζε κεγαιχηεξν επίπεδν αλάιπζεο ζηηο ππφ ελφηεηεο πνπ αθνινπζνχλ. Πίλαθαο 10 Γείθηεο αγνξάο εξγαζίαο (απνγξαθέο 1991 θαη 2001) Ζ αγνξά εξγαζίαο ζην λνκφ Λάξηζαο Πεξηγξαθή 1991 2001 χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15 εηψλ θαη άλσ) 211.821 103.120 108.701 236.191 116.525 119.666 Πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15-64 εηψλ) 177.366 87.880 89.486 189.666 95.137 94.529 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15 εηψλ θαη άλσ) 102.324 73.841 28.483 117.542 74.487 43.055 Δξγαηηθφ δπλακηθφ (15-64 εηψλ) 100.058 71.829 28.229 115.974 73.126 42.848 Απαζρνινχκελνη (15 εηψλ θαη άλσ) 95.118 70.181 24.937 106.430 68.607 37.823 Απαζρνινχκελνη (15-64 εηψλ ) 92.857 68.172 24.685 104.862 67.246 37.616 Άλεξγνη 7.206 3.660 3.546 11.112 5.880 5.232 «Νένη» Άλεξγνη 4.579 2.212 2.367 6.721 3.390 3.331 Απηναπαζρνινχκελνη 43.103 37.627 5.476 37.211 30.033 7.178 Μηζζσηνί 42.075 27.819 14.256 57.550 36.422 21.128 Βνεζνί ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε 9.402 4.387 5.015 11.670 2.152 9.518 Απαζρνινχκελνη ζην Πξσηνγελή Σνκέα 31.220 24.686 6.534 30.798 19.026 11.772 Απαζρνινχκελνη ζην Γεπηεξνγελή Σνκέα 21.144 16.032 5.112 20.993 16.898 4.095 Απαζρνινχκελνη ζην Σξηηνγελή Σνκέα 39.249 27.047 12.202 52.393 31.218 21.171 Γείθηεο Πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ (15-64 εηψλ) 56,4 81,7 31,5 61,1 76,9 45,3 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο (15-64 εηψλ) 52,4 77,6 27,6 55,3 70,7 39,8 Πνζνζηφ απηναπαζρφιεζεο 45,3 53,6 22,0 35,0 43,8 19,0 Πνζνζηφ κηζζσηήο απαζρφιεζεο 44,2 39,6 57,2 54,1 53,1 55,9 Πνζνζηφ βνεζψλ ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε 9,9 6,3 20,1 11,0 3,1 25,2 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζην Πξσηνγελή Σνκέα 32,8 35,2 26,2 28,9 27,7 31,1 Πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζην Γεπηεξνγελή Σνκέα 22,2 22,8 20,5 19,7 24,6 10,8 32
Ζ αγνξά εξγαζίαο ζην λνκφ Λάξηζαο Πεξηγξαθή 1991 2001 χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζην Σξηηνγελή Σνκέα 41,3 38,5 48,9 49,2 45,5 56,0 Πνζνζηφ αλεξγίαο 7,0 5,0 12,4 9,5 7,9 12,2 Πνζνζηφ αλεξγίαο λέσλ (15-24 εηψλ) 26,0 19,8 36,5 30,6 26,9 36,3 Πνζνζηφ λέσλ άλεξγσλ 63,5 60,4 66,8 60,5 57,7 63,7 Πεγή: ΔΤΔ, Απνγξαθέο 1991 & 2001 Δπεμεξγαζία: DATA RC Απφ ηελ αλάιπζε θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ ησλ Απνγξαθψλ 1991 θαη 2001 γηα ηνλ λνκφ Λάξηζαο ζπκπεξαίλνπκε ηα αθφινπζα: Ο πιεζπζκφο ζε ειηθία πξνο εξγαζία απμήζεθε θαηά 11,5%. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηφζν ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία θαηά 10,1%, φζν θαη ηνπ αλδξηθνχ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία θαηά 13%. Σν εξγαηηθφ δπλακηθφ απμήζεθε θαηά 14,9%, ε άλνδνο απηή νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηε κεγάιε αχμεζε (51,2%) ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ελψ ην αλδξηθφ εξγαηηθφ δπλακηθφ απμήζεθε κφιηο θαηά 0,9%. Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15-64 εηψλ) ζεκείσζε άλνδν, θαζψο απφ 56,4% ην 1991 αλήιζε ζην 61,1%. Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη κφλν ζηελ άλνδν ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο ηνπ γπλαηθείνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαηά 13,8% θαζψο ππνρψξεζε ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ αλδξηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζην ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ζε ειηθία πξνο εξγαζία (15-64 εηψλ) θαηά 4,9%. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ απμήζεθε κφιηο θαηά 0,2%. Ζ άλνδνο απηή αθνξά θαηά θχξην ιφγν ηηο απαζρνινχκελεο γπλαίθεο θαζψο ν αξηζκφο ηνπο εληζρχζεθε θαηά 8,7%. Ο αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ αλδξψλ ππνρψξεζε θαηά 9,2%. Ο αξηζκφο απαζρνινπκέλσλ (15-64 εηψλ) απμήζεθε θαηά 2,9%, κεηαβνιή πνπ νθείιεηαη ζηελ αχμεζε ησλ απαζρνινχκελσλ γπλαηθψλ (15-64 εηψλ) θαηά 12,2%, ελψ αληίζεηα κεηψζεθε ην πιήζνο ησλ απαζρνινχκελσλ αλδξψλ (15-64 εηψλ) θαηά 6,9%. Σν πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζηε Π.Δ. Λάξηζαο εληζρχζεθε θαηά 2,9%, θαη απφ 52,4% πνπ ήηαλ ην 1991 δηακνξθψζεθε ζην 55,3% ην 2001. Αλά θχιν ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ απμήζεθε θαηά 12,2% θαη αλήιζε ην 2001 ζην 39,8% απφ 27,6% πνπ ήηαλ ην 1991, ελψ αληίζεηα ζεκαληηθή είλαη ε κείσζε, θαηά 6,9%, ζην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ αλδξψλ θαζψο απφ 77,6% πνπ ήηαλ ην 1991 δηακνξθψζεθε ζην 70,7% ην 2001. 33
Σν πνζνζηφ κηζζσηήο απαζρφιεζεο αλήιζε ην 2001 ζην 54,1% απφ 44,2% πνπ ήηαλ ην 1991, αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 9,8%. Δπίζεο άλνδν εκθάληζε ην πνζνζηφ ησλ βνεζψλ ζηελ νηθνγελεηαθή επηρείξεζε θαηά 1,1% απφ 9,9% ην 1991 απμήζεθε ζην 11% ην 2001. Αληίζεηα πηψζε ζεκείσζε ην πνζνζηφ ησλ απηναπαζρνινχκελσλ, απφ 45,3% ην 1991 κεηψζεθε ζην 35% ην 2001. Σν πνζνζηφ απαζρνινχκελσλ ζηνλ πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή ηνκέα ππνρψξεζε θαηά 3,9% θαη 2,5% (απφ 32,8% θαη 22,2% ην 1991 κεηψζεθε ζην 28,9% θαη 19,7% ην 2001 αληίζηνηρα), ελψ αληίζεηα εληζρχζεθε ην πνζνζηφ απαζρνινπκέλσλ ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα θαηά 8% (απφ 41,3% ην 1991 απμήζεθε ζην 49,2% ην 2001). Ο αξηζκφο ησλ αλέξγσλ απμήζεθε ζεκαληηθά θαηά 54,2%. Ζ άλνδνο απηή νθείιεηαη ζηελ άλνδν ηεο αλεξγίαο θαη ησλ δχν θχισλ, θαζψο γηα ηνπο κελ άλεξγνπο άλδξεο ν αξηζκφο ηνπο απμήζεθε θαηά 60,7% γηα ηηο δε άλεξγεο γπλαίθεο θαηά 47,5%. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο απμήζεθε θαηά 2,5%, απφ 7% ην 1991 ζην 9,5% ην 2001. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ αλδξψλ εληζρχζεθε θαηά 2,9%, απφ 5% ην 1991 αλήιζε ζην 7,9% ην 2001, ελψ ην πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ γπλαηθψλ ππνρψξεζε ειαθξψο απφ 12,4% πνπ ήηαλ ην 1991 ζην 12,2% ην 2001. Αλεζπρεηηθφ είλαη ην γεγνλφο πσο ην πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ λέσλ (15-24 εηψλ) απμήζεθε θαηά 4,6%, απφ 26% ην 1991 θπκάλζεθε ζην 30,6% ην 2001 κε ζπλεπαθφινπζε αχμεζε ζην πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ λέσλ αλδξψλ θαηά 7,1%, απφ 19,8% ην 1991 ζην 26,9% ην 2001, ελψ αληίζεηα ην πνζνζηφ αλεξγίαο ησλ λέσλ γπλαηθψλ ππνρψξεζε ειαθξψο θαηά 0,2% απφ 36,5% ην 1991 ζην 36,3% ην 2001. 4.2.2. Δηδηθά ραξαθηεξηζηηθά απαζρφιεζεο Σν 2001 ν αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ ζην λνκφ Λάξηζαο αλήιζε ζε 106.430 άηνκα. Απφ απηά 68.607 άηνκα ήηαλ άλδξεο (πνζνζηφ 64,5%) θαη 37.823 άηνκα γπλαίθεο (πνζνζηφ 35,5%). Ζ αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ έρεη σο θξηηήξηα ην θχιν, ηελ ειηθηαθή θαηεγνξία, ηα αηνκηθά επαγγέικαηα, ηε ζέζε ζην επάγγεικα θαη ηνπο θιάδνπο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ο πίλαθαο 22 παξνπζηάδεη αλαιπηηθφηεξα ηε ζπκκεηνρή ησλ δχν θχισλ ζηελ απαζρφιεζε θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία. 34
Πίλαθαο 11 Ζιηθηαθή θαηεγνξία Πνζνζηηαία (%) ζπκκεηνρή ζηελ απαζρφιεζε θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν θχιν Απφιπηνη αξηζκνί χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) χλνιν 106.430 100,0 68.607 64,5 37.823 35,5 15-19 εηψλ 1.681 100,0 1.243 73,9 438 26,1 20-24 εηψλ 9.032 100,0 5.578 61,8 3.454 38,2 25-29 εηψλ 14.008 100,0 8.651 61,8 5.357 38,2 30-44 εηψλ 44.625 100,0 27.539 61,7 17.086 38,3 45-64 εηψλ 35.516 100,0 24.235 68,2 11.281 31,8 65+ εηψλ 1.568 100,0 1.361 86,8 207 13,2 Πεγή: ΔΤΔ, Απνγξαθή 2001 Δπεμεξγαζία: DATA RC Γξάθεκα 12 Πνζνζηηαία (%) ζπκκεηνρή ζηελ απαζρφιεζε θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν ηνλ επφκελν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε πνζνζηηαία θαηαλνκή ησλ απαζρνινπκέλσλ θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν. Παξαηεξνχκε φηη: Ζ ειηθηαθή θαηεγνξία 30-44 εηψλ απαζρνιεί ην 41,9% ηνπ ζπλφινπ ησλ απαζρνινπκέλσλ. Σα αληίζηνηρα πνζνζηά γηα ηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο είλαη 40,1% θαη 45,2%. Αθνινπζεί ε ειηθηαθή θαηεγνξία 45-64 εηψλ κε 33,4%. Σα αληίζηνηρα πνζνζηά γηα ηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο είλαη 35,3% θαη 29,8%. 35
Πίλαθαο 12 Ζιηθηαθή θαηεγνξία Πνζνζηηαία (%) θαηαλνκή ησλ απαζρνινχκελσλ θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν Φχιν Απφιπηνη αξηζκνί χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) χλνιν 106.430 100,0 68.607 100,0 37.823 100,0 15-19 εηψλ 1.681 1,6 1.243 1,8 438 1,2 20-24 εηψλ 9.032 8,5 5.578 8,1 3.454 9,1 25-29 εηψλ 14.008 13,2 8.651 12,6 5.357 14,2 30-44 εηψλ 44.625 41,9 27.539 40,1 17.086 45,2 45-64 εηψλ 35.516 33,4 24.235 35,3 11.281 29,8 65+ εηψλ 1.568 1,5 1.361 2,0 207 0,5 Πεγή: ΔΤΔ, Απνγξαθή 2001 Δπεμεξγαζία: DATA RC ηνλ επφκελν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε πνζνζηηαία αλαινγία ησλ απαζρνινχκελσλ ζην ζχλνιν ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ (δείθηεο απαζρφιεζεο) θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν. Παξαηεξνχκε φηη: Ο δείθηεο απαζρφιεζεο είλαη πςειφηεξνο γηα ηνπο άλδξεο (92,1%) απφ φ,ηη γηα ηηο γπλαίθεο (87,8%). ζν κεγαιψλεη ε ειηθηαθή θαηεγνξία, κεγαιψλεη θαη ν δείθηεο απαζρφιεζεο θαη απηφ ην θαηλφκελν αθνξά θαη ηα δχν θχια. Ο δείθηεο απαζρφιεζεο γηα ηηο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο θάησ ησλ 30 εηψλ βξίζθεηαη ζε ρακειφηεξα ηνπ ζπλφινπ επίπεδα ηφζν γηα ηνπο άλδξεο (62,9%, 75,8% θαη 88,3% αληίζηνηρα), φζν θαη γηα ηηο γπλαίθεο (44,6%, 67,3% θαη 81,8% αληίζηνηρα). ηηο ειηθηαθέο θαηεγνξίεο πνπ έρνπλ ην κεγαιχηεξν αξηζκφ απαζρνινπκέλσλ ζην λνκφ (30-44 εηψλ θαη 45-64 εηψλ), ν δείθηεο απαζρφιεζεο ησλ αλδξψλ θαη ησλ γπλαηθψλ βξίζθεηαη πεξίπνπ ζηα ίδηα επίπεδα. Πίλαθαο 13 Γείθηεο (%) απαζρφιεζεο θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν (λνκφο Λάξηζαο) Φχιν Ζιηθηαθή θαηεγνξία Άλδξεο Γπλαίθεο χλνιν 92,1 87,8 15-19 εηψλ 62,9 44,6 20-24 εηψλ 75,8 67,3 25-29 εηψλ 88,3 81,8 30-44 εηψλ 94,9 92,4 45-64 εηψλ 97,0 96,5 65+ εηψλ 100,0 100,0 Πεγή: ΔΤΔ, Απνγξαθή 2001 Δπεμεξγαζία: DATA RC 36
4.2.3. Αλεξγία Σν πνζνζηφ αλεξγίαο 8, ην νπνίν εθθξάδεη ηελ πνζνζηηαία αλαινγία ηνπ ζπλφινπ ησλ αλέξγσλ ζην ζχλνιν ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ (απαζρνινχκελνη θαη άλεξγνη) ζηε Π.Δ. θπκαίλεηαη ζην 9,5% (11.112 άηνκα). Ο αθφινπζνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηε ζπκκεηνρή ησλ δχν θχισλ ζηελ αλεξγία θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία. Απφ ηνπο 11.112 αλέξγνπο ηνπ λνκνχ Λάξηζαο, ηα 5.880 άηνκα ήηαλ άλδξεο (πνζνζηφ 52,9%) θαη 5.232 άηνκα γπλαίθεο (πνζνζηφ 47,1%). Πίλαθαο 14 Ζιηθηαθή θαηεγνξία Πνζνζηηαία (%) ζπκκεηνρή ζηελ αλεξγία θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν (Λάξηζα) Απφιπηνη αξηζκνί χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) χλνιν 11.112 100,0 5.880 52,9 5.232 47,1 15-19 εηψλ 1.278 100,0 733 57,4 545 42,6 20-24 εηψλ 3.451 100,0 1.776 51,5 1.675 48,5 25-29 εηψλ 2.331 100,0 1.143 49,0 1.188 51,0 30-44 εηψλ 2.886 100,0 1.473 51,0 1.413 49,0 45-64 εηψλ 1.166 100,0 755 64,8 411 35,2 Πηγή: ΔΤΔ Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DataRC ηνλ επφκελν πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ αλέξγσλ θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν. Παξαηεξνχκε φηη: ηελ ειηθηαθή θαηεγνξία 20-24 εηψλ βξίζθνπκε ην 31,1% ηνπ ζπλφινπ ησλ αλέξγσλ ηνπ λνκνχ. Σα αληίζηνηρα πνζνζηά γηα ηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο είλαη 30,2% θαη 32%. Αθνινπζεί ε ειηθηαθή θαηεγνξία 30-44 εηψλ κε 26% ησλ αλέξγσλ. Σα αληίζηνηρα πνζνζηά γηα ηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο είλαη 25,1% θαη 27%. Πίλαθαο 15 Ζιηθηαθή θαηεγνξία Πνζνζηηαία (%) θαηαλνκή ησλ αλέξγσλ θαηά ειηθηαθή θαηεγνξία θαη θχιν (Λάξηζα) Απφιπηνη αξηζκνί χλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) Απφιπηνη αξηζκνί Πνζνζηφ (%) χλνιν 11.112 100,0 5.880 100,0 5.232 100,0 15-19 εηψλ 1.278 11,5 733 12,5 545 10,4 20-24 εηψλ 3.451 31,1 1.776 30,2 1.675 32,0 25-29 εηψλ 2.331 21,0 1.143 19,4 1.188 22,7 30-44 εηψλ 2.886 26,0 1.473 25,1 1.413 27,0 45-64 εηψλ 1.166 10,5 755 12,8 411 7,9 Πηγή: ΔΤΔ Απογπαθή 2001 Δπεξεπγαζία: DataRC 8 Ο ςπολογιζμόρ ηος ποζοζηού ανεπγίαρ έγινε για ηιρ ηλικίερ 15-74 εηών 37
5. Βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε ηεο πεξηνρήο παξέκβαζεο 5.1. Ζ ζέζε ηεο Π.Δ. Λάξηζαο ζε ζρέζε κε ηηο αληίζηνηρεο δηνηθεηηθέο δηαηξέζεηο ηεο ρψξαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Ο πεξηζζφηεξν δηαδεδνκέλνο δείθηεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξίζεσλ ηνπ νηθνλνκηθνχ επηπέδνπ δηαθνξεηηθψλ πεξηνρψλ θαζψο θαη γηα δηαρξνληθέο ζπγθξίζεηο είλαη ην Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ αλά θάηνηθν (θ.θ. ΑΔΠ). ηνηρεία γηα ην θ.θ. ΑΔΠ είλαη δηαζέζηκα απφ ηελ Διιεληθή ηαηηζηηθή Αξρή θαη ηελ Eurostat ζε επίπεδν ρψξαο, πεξηθέξεηαο θαη πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο. ην αθφινπζν γξάθεκα δίλεηαη κηα εηθφλα ηεο ζέζεο ηεο Π.Δ. Λάξηζαο σο πξνο ην θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μνλάδεο Αγνξαζηηθήο Γχλακεο, ην 2007, ζε ζχγθξηζε κε ηηο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο ηεο ρψξαο θαη ηηο αληίζηνηρεο δηνηθεηηθέο δηαηξέζεηο ηεο Δ.Δ.-27 θαζψο θαη κε ηνλ αληίζηνηρν εζληθφ θαη θνηλνηηθφ Μ.Ο. Γξάθεκα 13 θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μνλάδεο Αγνξαζηηθήο Γχλακεο ην 2007 (Ννκφο, Υψξα, Δπξσπατθή Έλσζε) 147.100 76.200 75.600 33.200 31.900 25.200 24.900 23.100 17.700 12.700 12.600 12.100 5.100 5.000 4.500 Γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ γξαθήκαηνο ζα πξέπεη λα ζθεθηνχκε ηα πνζά πνπ παξνπζηάδνληαη σο εμήο: Αλ ππνζέζνπκε ηελ χπαξμε κηαο αγνξάο, φπνπ νη πνιίηεο θάζε ρψξαο ή πεξηνρήο ηεο Δ.Δ. αληηκεησπίδνπλ ηηο ίδηεο ηηκέο γηα ηα αγαζά πνπ θαηαλαιψλνπλ, ηφηε ε αγνξαζηηθή ηνπο δχλακε εθθξάδεηαη ζηηο Μνλάδεο Αγνξαζηηθήο Γχλακεο (Μ.Α.Γ.) ηνπ παξαπάλσ πίλαθα. Μία Μ.Α.Γ. αγνξάδεη ηελ ίδηα πνζφηεηα αγαζψλ/ ππεξεζηψλ ζε φιεο ηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ. ε απηή ηελ ππνζεηηθή αγνξά ν κέζνο επξσπαίνο έρεη ζηε δηάζεζή 38
ηνπ 24.900 Μ.Α.Γ. Ζ Π.Δ. Λάξηζαο βξίζθεηαη ζρεδφλ ζηε κέζε, κεηαμχ ησλ λνκψλ ηεο ρψξαο, κε βάζε ην θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μ.Α.Γ., κε 17.700 κνλάδεο. Ζ Π.Δ. βξίζθεηαη πεξηζζφηεξν θνληά ζηηο αληίζηνηρεο πεξηνρέο (NUTS 3) ηεο Δ.Δ. κε ην ρακειφηεξν Α.Δ.Π. ζε Μ.Α.Γ. απφ φηη ζε απηέο κε ην πςειφηεξν. Σν θ.θ. Α.Δ.Π. ζε Μ.Α.Γ. ηεο Π.Δ. Λάξηζαο βξίζθεηαη αξθεηά ρακειφηεξα απφ ην Μ.Ο. ηεο Δ.Δ. θαη ηεο ρψξαο. Πεξηνξηζκνί ζηε ρξήζε ηνπ θ.θ. ΑΔΠ: ρεηηθά κε ηε ρξήζε ηνπ ηνπηθνχ (λνκαξρηαθνχ ή πεξηθεξεηαθνχ) θ.θ. ΑΔΠ γηα ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ζα πξέπεη λα ηνλίζνπκε δχν πεξηνξηζκνχο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηξφπν ππνινγηζκνχ ηνπ δείθηε. Παξά ηνπο αθφινπζνπο πεξηνξηζκνχο ην θ.θ. ΑΔΠ είλαη ν πιένλ θαηάιιεινο δείθηεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξίζεσλ κεηαμχ πεξηνρψλ. Δηδηθφηεξα: Σν θ.θ. ΑΔΠ ηείλεη λα ππεξεθηηκά ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ησλ θαηνίθσλ πεξηνρψλ κε απμεκέλε βηνκεραληθή δξαζηεξηφηεηα (γηα παξάδεηγκα ε Π.Δ. Βνησηίαο βξίζθεηαη ζηελ πξψηε ζέζε κεηαμχ ησλ λνκψλ ηεο ρψξαο, κε βάζε ην ΑΔΠ αλά θάηνηθν). Σν πξφβιεκα έρεη λα θάλεη κε ηηο δηαλνκαξρηαθέο κεηαθηλήζεηο εξγαδνκέλσλ, θαζψο ην ηνπηθφ ΑΔΠ αθνξά πξντφλ πνπ παξάγεηαη απφ ηνπο εξγαδνκέλνπο ζε κηα πεξηνρή, αιιά δηαηξείηαη κε ηνλ αξηζκφ ησλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ην πξαγκαηηθφ εηζφδεκα ησλ θαηνίθσλ πεξηνρψλ κε ζεκαληηθή αγξνηηθή παξαγσγή, ζπλήζσο ππνεθηηκάηαη, θαζψο δε ιακβάλνληαη ππφςε παξάγνληεο φπσο ε απμεκέλε ηδηνθαηνίθεζε θαη ηδηνθαηαλάισζε (π.ρ. ηδηνθαηαλάισζε αγξνηηθψλ πξντφλησλ, ρξήζε επαγγεικαηηθνχ νρήκαηνο απφ ην λνηθνθπξηφ θ.ιπ). ην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε δηαρξνληθή εμέιημε ηνπ θ.θ. Α.Δ.Π. ηεο Π.Δ. Λάξηζαο (ζε Μ.Α.Γ.) σο πνζνζηφ ηνπ κέζνπ Δπξσπατθνχ (EU-27), ζηε δεθαεηία 1998-2008, ζε ζχγθξηζε κε ηα αληίζηνηρα κεγέζε ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο θαη ρψξαο. 39
Γξάθεκα 14 θ.θ. ΑΔΠ ζε ΜΑΓ σο πνζνζηφ ηνπ κέζνπ Δπξσπατθνχ (EU-27) (ρψξα/ πεξηθέξεηα/ πεξηθεξεηαθή ελφηεηα) γηα ηα έηε 1998-2008 100,0 95,0 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 65,0 83,0 83,0 84,0 79,0 79,0 79,0 76,0 75,0 71,0 86,0 81,0 74,0 90,0 81,0 76,0 93,0 88,0 80,0 94,0 89,0 83,0 93,0 94,0 91,0 92,0 82,0 81,0 81,0 81,0 78,0 78,0 76,0 78,0 60,0 55,0 50,0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 EU (27) Δλλάδα Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ Ν. Λαπίζηρ Ο εζληθφο δείθηεο εκθαλίδεη κία ζεκαληηθή άλνδν κεηαμχ ησλ εηψλ 1999 θαη 2004 αγγίδνληαο ην 94% ηνπ επξσπατθνχ κέζνπ φξνπ ην 2004, γηα λα ζηαζεξνπνηεζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε ρακειφηεξα, ζρεδφλ θαηά κία πνζνζηηαία κνλάδα, επίπεδα. Με ην θαηά θεθαιή πξντφλ ηεο Διιάδαο λα αληηζηνηρεί ζε 94% ηνπ κέζνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ησλ 27, ην 2008, ζηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο αλαινγεί ΑΔΠ αλά θάηνηθν ίζν κε ην 78% ηνπ επξσπατθνχ. Σν θ.θ. ΑΔΠ (ζε ΜΑΓ) ηεο Π.Δ. Λάξηζαο, σο πνζνζηφ ηνπ κέζνπ επξσπατθνχ, θπκαίλεηαη πςειφηεξα απφ ην κέζν φξν ηεο πεξηθέξεηαο θαη αξθεηά ρακειφηεξα απφ απηφ ηεο ρψξαο. Σν θ.θ. ΑΔΠ (ζε ΜΑΓ) ηεο Π.Δ. Λάξηζαο αθνινπζεί ηηο δηαθπκάλζεηο ηνπ αληίζηνηρνπ πεξηθεξεηαθνχ δείθηε. Έηζη, ηελ πεξίνδν 2005-2008, ζηαδηαθά απνθιίλεη απφ ηνλ επξσπατθφ κέζν φξν, ηε ζηηγκή πνπ ην ΑΔΠ ηεο ρψξαο αθνινπζεί πνξεία ζχγθιηζεο. 40
5.2. Βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε θαη δείθηεο Με θαηά θεθαιή πξντφλ 15,5 ρηι. ν λνκφο Λάξηζαο θαηαηάζζεηαη 22νο κε βάζε ην θξηηήξην απηφ. Με δεισζέλ εηζφδεκα 14,6 ρηι. επξψ αλά θνξνινγνχκελν ην 2008 νη θνξνινγνχκελνη ηνπ πιήξσζαλ θαηά κέζν φξν γηα θφξν εηζνδήκαηνο 1,02 ρηι. επξψ, έλαληη κέζνπ φξνπ ρψξαο 1,08 ρηι. επξψ. ε απηφλ αλαινγεί 2,5% ησλ θνξνινγνπκέλσλ, 2,2% ηνπ δεισζέληνο εηζνδήκαηνο ηεο ρψξαο θαη 1,6% ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θπζηθψλ πξνζψπσλ. Ζ ηειεπηαία ζηήιε ηνπ πίλαθα παξνπζηάδεη ηελ θαηάηαμε ηεο Π.Δ. Λάξηζαο κεηαμχ ησλ 52 λνκψλ ηεο ρψξαο ζηα βαζηθφηεξα νηθνλνκηθά κεγέζε. Απφ ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα παξαηεξνχκε φηη ην 2009, ε Π.Δ. Λάξηζαο ζε φ,ηη αθνξά ηηο θαηά θεθαιή απνηακηεπηηθέο θαηαζέζεηο βξίζθεηαη ζηελ 34ε ζέζε. Δμεηάδνληαο ηελ θαηάηαμε ηνπ λνκνχ αλαθνξηθά κε ην θαηά θνξνινγνχκελν δεισζέλ εηζφδεκα παξαηεξνχκε φηη ην 2008 θαηαιακβάλεη ηελ 22ε ζέζε, ελψ αλαθνξηθά κε ην θφξν εηζνδήκαηνο πνπ ζπλεηζθέξεη ν θάζε θνξνινγνχκελνο θαηαηάζζεηαη ζηελ 24ε ζέζε. Πίλαθαο 16 Βαζηθά κεγέζε θαη δείθηεο ηνπ λνκνχ Λάξηζαο Ννκφο Λάξηζαο Μέζνο φξνο ρψξαο Καηάηαμε ζε ζρέζε κε ηνπο 52 λνκνχο ΑΔΠ θαηά θεθαιή 2007 15,5 ρηι. επξψ 12,9 22 Καηά θεθαιή απνηακηεπηηθέο θαηαζέζεηο 2009 12 ρηι. επξψ 9,1 34 Γεισζέλ εηζφδεκα αλά θνξνινγνχκελν 2008 14,6 ρηι. επξψ 13,2 22 Φφξνο εηζνδήκαηνο αλά θνξνινγνχκελν 2008 1,02 ρηι. επξψ 1,08 24 πκκεηνρή ζηα ζπλνιηθά κεγέζε ηεο ρψξαο ΑΔΠ 2007 2 % 6 Φνξνινγνχκελνη 2008 2,5% 5 Γεισζέλ ζηελ εθνξία εηζφδεκα 2008 2,2% 6 Φφξνο εηζνδήκαηνο θ.π. 2008 1,6% 6 Απνηακηεπηηθέο θαηαζέζεηο 2008 1,6% 6 Πηγή: ΔΛ.ΣΑΣ. (για ηα ΑΔΠ και κ.κ.αδπ) και Δπιλογέρ, «Νομοί ηηρ Δλλάδορ», Έκδοζη 2009 (για ηα ςπόλοιπα μεγέθη και δείκηερ) 41
Νομοί ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΠΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ Γξάθεκα 15 Καηάηαμε ηνπ λνκνχ Λάξηζαο ζε ζρέζε κε ηνπο 52 λνκνχο ηεο ρψξαο 0 4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52 22 ΑΔΠ καηά κεθαλή 34 Καηά κεθαλή αποηαμιε ςηικέρ καηαθέζ ειρ 22 Γηλωθέν ειζόδημ α ανά κάηοικο 24 Φόπορ ειζοδήμ αηορ ανά κάηοικο 5 ΑΔΠ 6 6 6 6 Φοπολογ ούμενοι Γηλωθέν ζηην εθοπία ειζόδημ α Φόπορ ειζοδήμ αηορ θ.π. νομοί 52 52 52 52 52 52 52 52 52 Καηάηαξη ηηρ Π.Δ. Λάπιζαρ ζε ζσέζη με ηοςρ 52 νομούρ Αποηαμι εςηικέρ καηαθέζ ειρ 22 34 22 24 5 6 6 6 6 6. ΣΟΜΔΑΚΖ ΓΗΑΡΘΡΧΖ ΣΟΤ ΠΑΡΑΓΟΜΔΝΟΤ ΠΡΟΗΟΝΣΟ ηελ παξνχζα ελφηεηα αλαιχνληαη νη ηνκείο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο Π.Δ. Λάξηζαο κε ζηφρν λα θαηαδεηρζνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη νη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο θάζε ηνκέα. Δπηπιένλ, παξέρνληαη αλαιπηηθά ζηνηρεία γηα ηελ πνξεία θξίζηκσλ θιάδσλ θάζε ηνκέα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, φπσο ε αγξνηηθή παξαγσγή ζε ηφλνπο γηα ηνλ πξσηνγελή ηνκέα, νη βηνκεραληθέο κνλάδεο, νη απαζρνινχκελνη θαη ν ηδίξνο απηψλ γηα ηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα, φπσο θαη ε εμέιημε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Σέινο, γηα ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, ηα επηκέξνπο ζηνηρεία πνπ αλαιχνληαη έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνλ ηνπξηζκφ, ηηο δηαλπθηεξεχζεηο, ηελ πιεξφηεηα ησλ θιηλψλ ηεο Π.Δ. θιπ. 42
6.1. Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο 6.1.1. Πξσηνγελήο ηνκέαο Ο πξσηνγελήο ηνκέαο θαη θπξίσο νη θιάδνη ηνπ ηεο γεσξγίαο θαη θηελνηξνθίαο θαηέρνπλ πνιχ ζεκαληηθή ζέζε ζηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο. Απαζρνιεί κε νπνηαδήπνηε κνξθή θαη ζρέζε εξγαζίαο πεξίπνπ 145.000 άηνκα ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη ηα κέιε ησλ λνηθνθπξηψλ. ην κεγαιχηεξφ ηνπο πνζνζηφ νη απαζρνινχκελνη ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα είλαη επνρηθνί εξγάηεο ελψ έλα κηθξφ πνζνζηφ απαζρνιείηαη κφληκα ζηηο εθκεηαιιεχζεηο Πίλαθαο 17 χγθξηζε Αξηζκφο εθκεηαιιεχζεσλ θπζηθψλ πξνζψπσλ θαη απαζρνινπκέλσλ κειψλ ησλ λνηθνθπξηψλ ηνπο ζηελ εθκεηάιιεπζε (Πεγή ΔΛΣΑΣ) Πίλαθαο 18 χγθξηζε Δλεξγφο πιεζπζκφο απαζρνινπκέλσλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα (Πεγή ΔΛΣΑΣ, ΠΑΔΓΔ) Απφ ηνπο ινγαξηαζκνχο γεσξγίαο κεηαμχ 2000 θαη 2009 ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο, παξαηεξείηαη πηψζε ηνπ παξαγφκελνπ εηζνδήκαηνο, ηεο αθαζάξηζηεο πξνζηηζέκελεο αμίαο θαη ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ εηζνδήκαηνο αληίζηνηρα, ελψ απμάλνπλ νη αλαιψζεηο παγίνπ θεθαιαίνπ θαη νη ελδηάκεζεο, νη ακνηβέο κηζζσκέλεο εξγαζίαο θαη ε θαηαβιεζείζα γαηνπξφζνδνο. Ζ ζπγθεθξηκέλε κεηαβνιή ησλ ινγαξηαζκψλ δείρλεη αχμεζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο αθελφο θαη κείσζε ηνπ αθαζάξηζηνπ παξαγφκελνπ εηζνδήκαηνο κε απνηέιεζκα λα θαζηζηά ηνλ πξσηνγελή ηνκέα κε αληαγσληζηηθφ ζε ζρέζε κε ηνπο άιινπο γεγνλφο πνπ εμεγεί ηε κείσζε ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ απαζρνινπκέλσλ ηνπ. Παξά ην γεγνλφο φηη κεηαμχ ησλ εηψλ 2001 θαη 2008 ν ελεξγφο πιεζπζκφο ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα κεηψζεθε θαηά 19,00%, απφ ην 2008 θαη κεηά παξνπζηάδεηαη αχμεζε ε νπνία θζάλεη ζην 16,20%. Πξνθαλψο κεηά ηε ζηξνθή ηνπ ζε άιινπο νηθνλνκηθνχο θιάδνπο θαηά ηα ρξφληα ηεο νηθνλνκηθήο επκάξεηαο ν πιεζπζκφο ζηξέθεηαη κε αικαηψδε ξπζκφ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα 43
ν νπνίνο απνηειεί εξγαζηαθφ θαηαθχγην φηαλ νη θιάδνη ηνπ δεπηεξνγελνχο θαη ηξηηνγελνχο ηνκέα αδπλαηνχλ λα απνξξνθήζνπλ εξγαηηθφ δπλακηθφ. Ζ ζεηηθή απηή αλαζηξνθή ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα νθείιεηαη λα ππνζηεξηρηεί, θαηά πξνηεξαηφηεηα, ψζηε ε ηάζε αχμεζεο ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο δεκηνπξγίαο λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο λα απνθηήζεη κνληκφηεξν ραξαθηήξα. Πίλαθαο 19 Καηαλνκή θαηά νκάδεο ειηθηψλ θαη εηήζηα κεηαβνιή ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα (Πεγή ΔΛΣΑΣ, ΠΑΔΓΔ) Απφ ηε κεηαβνιή θαηά νκάδεο ειηθηψλ θαίλεηαη θαζαξά φηη ε κεζαία νκάδα αλαπηχζζεη ηδηαίηεξε δπλακηθή ελψ θαη νη λένη ζε ειηθία παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή ζηξνθή ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα. Γηα ην ιφγν απηφ θξίλεηαη αλαγθαία ε ελζάξξπλζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ησλ λενεηζεξρφκελσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο κε ηε δεκηνπξγία ελφο δηθηχνπ δνκψλ ζε θάζε αγξνηηθή πεξηθέξεηα, γηα ηελ παξνρή πιεξνθφξεζεο θαη ελεκέξσζεο ζε νξηζκέλα θξίζηκα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ: ζηελ πνηφηεηα θαη ην πεξηβάιινλ ψζηε λα δηαθνξνπνηήζνπλ ην πξνζθεξφκελν ηειηθφ πξντφλ δηαηεξψληαο ηνπο θπζηθνχο πφξνπο ζηελ νξγάλσζε θαη δηνίθεζε ησλ αγξνηηθψλ εθκεηαιιεχζεσλ ψζηε λα απνηειέζνπλ επηρεηξεκαηηθέο λεζίδεο ζηελ εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο γηα νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ζηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα ησλ ηξνθίκσλ γηα πιενλέθηεκα αληαγσληζκνχ ζηελ πηζηνπνίεζε γηα πξνψζεζε ζε ππεξηνπηθέο αγνξέο ζηελ θαηαλφεζε ησλ κεραληζκψλ ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο θαη ησλ απαηηήζεσλ ησλ θαηαλαισηψλ ζε ζέκαηα νξγάλσζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο, κάξθεηηλγθ αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη πινπνίεζεο επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ. ζνλ αθνξά ζηελ θηελνηξνθία, ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο εθηξέθνληαη βννεηδή, πξνβαηνεηδή, αηγνεηδή, ρνίξνη, ίππνη, πνπιεξηθά, θνπλέιηα θαη κέιηζζεο. Παξαηεξνχκε φηη κεηαμχ ηνπ 2000 θαη 2007 ζηηο εθηξνθέο ησλ βννεηδψλ, αηγνεηδψλ θαη ρνίξσλ κεηψλνληαη νη εθκεηαιιεχζεηο αιιά απμάλεηαη ην δσηθφ θεθάιαην γεγνλφο πνπ 44
ζεκαίλεη φηη ιακβάλνπλ ρψξα κεηαβηβάζεηο δσηθνχ θεθαιαίνπ είηε κέζσ αγνξαπσιεζηψλ είηε κέζσ θιεξνδνηηθψλ πξάμεσλ. ηηο εθηξνθέο ησλ πξνβαηνεηδψλ, θνπλειηψλ θαη κειηζζψλ έρνπκε αχμεζε ηφζν ησλ εθκεηαιιεχζεσλ φζν θαη ηνπ δσηθνχ θεθαιαίνπ γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη ππάξρεη ζηξνθή θαη ελδηαθέξνλ πξνο απηέο ηηο εθηξνθέο Μείσζε ζηνλ αξηζκφ ησλ εθκεηαιιεχζεσλ θαη ηνπ δσηθνχ θεθαιαίνπ έρνπκε ζηηο εθηξνθέο ησλ ηππνεηδψλ θαη ησλ πνπιεξηθψλ. Δλψ νη αμίεο ζε ηηκέο παξαγσγνχ παξνπζηάδνπλ κε απμνκεηψζεηο κε ειαθξά αλνδηθή ηάζε, νη αμίεο ζε βαζηθέο ηηκέο παξνπζηάδνπλ ειαθξά πηψζε απφ ην 2005 θαη κεηά γεγνλφο πνπ νθείιεηαη θπξίσο ζηε κεγάιε κείσζε ησλ επηδνηήζεσλ ζηε δσηθή παξαγσγή Σσμπεράσματα: Ζ παξαγσγηθή δηάξζξσζε ηεο νηθνλνκίαο ζηε Θεζζαιία θαηά ηελ πεξίνδν 2000 2009 εμειίρζεθε αθνινπζψληαο ηηο επξχηεξεο αλαπηπμηαθέο πνιηηηθέο ηεο Υψξαο αιιά θα ηεο Δπξψπεο. ηνλ πξσηνγελή ηνκέα είρακε αχμεζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο αθελφο θαη κείσζε ηνπ αθαζάξηζηνπ παξαγφκελνπ εηζνδήκαηνο κε απνηέιεζκα λα βάιιεηαη ε αληαγσληζηηθφηεηά ηνπ. Σν ζπγθεθξηκέλν θαίλεηαη θαη απφ ηε κείσζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ε νπνία κεηαμχ 2001 θαη 2008 ήηαλ ηεο ηάμεο ηνπ 19%. Με ηηο απαξρέο ηεο νηθνλνκηθήο χθεζεο παξνπζηάζηεθε ζηξνθή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη πάιη πξνο ηνλ πξσηνγελή ηνκέα κε απνηέιεζκα λα απμεζεί θαηά 16% κεηαμχ 2009 θαη 2010. Ζ ζπγθεθξηκέλε ζηξνθή πξνο ηνλ πξσηνγελή ηνκέα πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί κε ηδηαίηεξε ζνβαξφηεηα θαζψο κπνξεί λα απνηειέζεη αλαπηπμηαθφ κνριφ ζε δνθεξέο νηθνλνκηθέο πεξηφδνπο. Απφ ηελ κειέηε ηνπ γεσξγηθνχ ηνκέα δηαπηζηψλεηε ζρεηηθά εχθνια φηη εμαθνινπζεί λα παξακέλεη ζε θαζπζηέξεζε θαη θπξίσο πξνζαλαηνιηζκέλνο ζηελ παξαγσγή αληί ζηελ αγνξά, αζχλδεηνο, ρσξίο ζχγρξνλεο δνκέο θαη δηνηθεηηθή ππξακίδα, απνκνλσκέλνο ζηελ άθξε ηεο Δπξψπεο ρσξίο πξφγξακκα. Οη παξαγσγηθέο κνλάδεο ηεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο, κηθξέο θαη θεξκαηηζκέλεο ζηελ πιεηνςεθία ηνπο, δελ ππαθνχνπλ ζε θαλφλεο νξηδφληηαο νινθιήξσζεο, δελ κπνξνχλ λα αμηνπνηήζνπλ ηα πιενλεθηήκαηα, δελ αλαπηχζζνπλ κνξθέο ζπλεξγαζίαο θαη απμεκέλεο 45
δηαπξαγκαηεπηηθήο δχλακεο θαη θαηά ζπλέπεηα έρνπλ πςειφ θφζηνο παξαγσγήο, ρακειή αληαγσληζηηθφηεηα θαη κεηνχκελα εηζνδήκαηα. Ο ηδησηηθφο ηνκέαο ηεο νηθνλνκίαο πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα, εμαθνινπζεί λα δηέπεηαη αθφκε απφ ηε ινγηθή φηη ηα θέξδε ζα πξνέιζνπλ απφ ηελ «πκπίεζε ησλ ηηκψλ ηνπ παξαγσγνχ», δελ έρεη πξνρσξήζεη ζε ζηαζεξέο θαη κφληκεο ζρέζεηο ζπλεξγαζίαο κε ηνπο παξαγσγνχο, δελ έρεη δψζεη έκθαζε ζηελ πνηφηεηα, δελ έρεη επελδχζεη ζηελ ηερληθή ππνζηήξημε ησλ αγξνηψλ ζπλεξγαηψλ ηνπ θαη δελ έρεη ηέινο θαη απηφο πξνζαλαηνιηζζεί πξνο ηελ αγνξά θαη ηνλ θαηαλαισηή. 6.1.2. Γεπηεξνγελήο ηνκέαο Ο θιάδνο ηεο βηνκεραλίαο ζπκβάιιεη ζηαζεξά ζηελ παξαγσγή εηζνδήκαηνο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο. Καηά ηα έηε 2000 2007 παξαηεξείηαη κία ζηαδηαθή κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ κνλάδσλ κε αληίζηνηρε κείσζε ηνπ απαζρνινχκελνπ πξνζσπηθνχ ελψ παξαηεξείηαη ζεακαηηθή άλνδνο ηεο αθαζάξηζηεο αμίαο παξαγσγήο (γηα ην έηνο 2007 είλαη πεξίπνπ ε εμαπιάζηα ηνπ έηνπο 2000), ηεο πξνζηηζέκελεο αμίαο (γηα ην έηνο 2007 είλαη πεξίπνπ ε πεληαπιάζηα ηνπ έηνπο 2000) θαη ησλ πσιήζεσλ παξαρζέλησλ πξντφλησλ ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Παξάιιεια νη ακνηβέο απμάλνληαη ζεκαληηθά ηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν, θαη ηεηξαπιαζηάδνληαη κεηαμχ 2000 θαη 2007 (πίλαθαο). Πίλαθαο 20 Γξαζηεξηφηεηα βηνκεραληθψλ κνλάδσλ κε πξνζσπηθφ πάλσ απφ 10 άηνκα (Πεγή ΔΛΣΑΣ, ηξέρνπζεο ηηκέο ζε ΔΤΡΧ) Καηά ηε ρξνληθή πεξίνδν κεηαμχ 2001 θαη 2007 ππήξμε ζεκαληηθή θηλεηηθφηεηα ζρεηηθά κε ηελ έθδνζε λέσλ αδεηψλ ιεηηνπξγίαο θαη επεθηάζεσλ ήδε ππαξρφλησλ εξγνζηαζίσλ κε απμαλφκελε θάζε ρξφλν ηελ ηππνδχλακε ηεο βηνκεραληθήο εγθαηάζηαζεο. 46
Πίλαθαο 21 Υνξεγήζεηο αδεηψλ ιεηηνπξγίαο λέσλ ή επεθηαζέλησλ κνλάδσλ Βαζηθά κεγέζε νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο Ζ νηθνδνκηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο θαηά ηε ρξνληθή πεξίνδν κεηαμχ 2000 θαη 2009 ππήξμε ηδηαίηεξα ζεκαληηθή αθνινπζψληαο αλνδηθή ηάζε ζην πξψην κηζφ ηεο δεθαεηίαο θαη πησηηθή απφ ην 2005 θαη κεηά. Οη λέεο νηθνδνκέο απνηεινχλ πεξίπνπ ην 55% ησλ εθδνζεηζψλ νηθνδνκηθψλ αδεηψλ. Παξάιιεια κεηψλεηαη ε κέζε αμία αλά νηθνδνκή ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Πίλαθαο 22 Δθδφζεηο νηθνδνκηθψλ Αδεηψλ (Πεγή ΔΛΣΑΣ) 6.1.3. Σξηηνγελήο ηνκέαο Σνπξηζκφο Ο ηνπξηζκφο ζηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο απνηειεί αλαπηπμηαθφ κνριφ θαη δηαζέηεη γφληκν έδαθνο γηα πεξαηηέξσ επελδχζεηο. Πξφθεηηαη γηα έλαλ θιάδν ν νπνίνο ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία γηα ηε ρξνληθή πεξίνδν κεηαμχ 2002 θαη 2007 παξνπζίαζε αλνδηθέο ηάζεηο ζε φιεο ηηο δηαξζξσηηθέο κεηαβιεηέο ηνπ. Μεηαμχ ηνπ 2002 θαη 2007 ν αξηζκφο ησλ ηνπηθψλ κνλάδσλ απμήζεθε θαηά 28,4%, ν θχθινο εξγαζηψλ θαηά 26,2%, νη κηζζνί θαη ηα εκεξνκίζζηα θαηά 18,2%, νη αθαζάξηζηεο επελδχζεηο 47
ζε πιηθά αγαζά θαηά 184% θαη ν αξηζκφο απαζρνινπκέλσλ θαηά 26,2% Πίλαθαο 23 Μεηαβνιή δηαξζξσηηθψλ κεηαβιεηψλ ηνπ ηνπξηζκνχ κεηαμχ 2002 θαη 2007 ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο θαη ηελ Διιάδα Οη επελδχζεηο ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ ηνπ ηνπξηζκνχ, ήηνη μελνδνρεία θαη κνλάδεο εζηίαζεο, απέθεξαλ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηφζν κε ηελ αχμεζε ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ φζν θαη κε ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απαζρνινπκέλσλ. Ζ νηθνλνκηθή αλάπηπμε είλαη πξνθαλήο θαη απφ ην γεγνλφο ηεο αχμεζεο ησλ ακνηβψλ ζηνπο εξγαδφκελνπο ηνπ θιάδνπ. Ζ Θεζζαιία ζπγθεληξψλεη πεξίπνπ ην 3% ησλ ζπλνιηθψλ δηαλπθηεξεχζεσλ ηεο Υψξαο. Πίλαθαο 24 Γηαλπθηεξεχζεηο ζηα ηνπξηζηηθά θαηαιχκαηα Ο ηνπξηζκφο απνηειεί γηα ηε Θεζζαιία κνριφ αλάπηπμεο θαζψο θαηά ηελ πεξίνδν 2002 2007 γηα ηελ νπνία έρνπκε ζηνηρεία φιεο νη δηαξζξσηηθέο κεηαβιεηέο θηλήζεθαλ αλνδηθά. Ζ αλάπηπμε ε νπνία ζεκεηψζεθε ζηνλ θιάδν είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ θαη ηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ απαζρνινπκέλσλ αηφκσλ. Δηδηθά γηα ηε Θεζζαιία πξέπεη λα ππνγξακκηζηεί φηη ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηνλ εκεδαπφ ηνπξηζκφ ν νπνίνο επηζθέπηεηαη ηελ πεξηνρή ζηαζεξά θάζε ηνπξηζηηθή πεξίνδν. Δπίζεο φπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ν ηνπξηζκφο ζηεξίδεηαη ζε δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο κε θχξηεο απηέο ηεο δηακνλήο, ηεο εζηίαζεο, ηεο κεηαθίλεζεο, ηεο ςπραγσγίαο θαη ησλ εμεηδηθεπκέλσλ ππεξεζηψλ. Δπνκέλσο δελ πξφθεηηαη γηα ζπκβαηηθφ θιάδν νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο αιιά γηα 48