/ web:

ΕΛΕΤΑΕΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΑΙΟΛΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μέλος της European Wind Energy Association Προς: Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας Πειραιώς 132, Αθήνα 11854 res_consultation@rae.gr Αθήνα, 31 Μαρτίου 2011 Θέµα: Συµµετοχή στη ηµόσια ιαβούλευση της ΡΑΕ για τα θέµατα σύνδεσης παραγωγών ΑΠΕ στο ίκτυο ιανοµής Αξιότιµοι κύριοι, Με την παρούσα η ΕΛΕΤΑΕΝ επιθυµεί να υποβάλει τις απόψεις της σε σχέση µε τη ηµόσια ιαβούλευση της ΡΑΕ για τα θέµατα σύνδεσης παραγωγών ΑΠΕ στο ίκτυο ιανοµής. Προκαταρκτικά αναφέρουµε ότι θεωρούµε εξαιρετικά επιτυχηµένη την πρωτοβουλία της ΡΑΕ να θέσει σε διαβούλευση το συγκεκριµένο ζήτηµα που είναι µεγάλης σηµασίας για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Η επιλεγείσα από τη ΡΑΕ προσέγγιση θα βοηθήσει αφενός στην άµεση αντιµετώπιση συγκεκριµένων προβληµάτων που υφίστανται και αφετέρου θα συντελέσει στη συλλογή και επεξεργασία πολύτιµου υλικού, πληροφοριών και ιδεών για την οριστικοποίηση του Κώδικα ιαχείρισης ιανοµής. Η πρωτοβουλία λοιπόν αυτή της ΡΑΕ έρχεται σε συνέχεια των πολλών και σηµαντικών πρωτοβουλιών που έχει λάβει το τελευταίο διάστηµα στην κατεύθυνση της επιτάχυνσης και του εξορθολογισµού της ανάπτυξης των ΑΠΕ και ελπίζουµε ότι θα συνεχισθεί προς όφελος της εθνικής οικονοµίας και του καταναλωτή. Ο ρόλος ενός σύγχρονου και αποτελεσµατικού δικτύου διανοµής, που λειτουργεί µε διαφάνεια και ισοτιµία και εξασφαλίζει δίκαιη πρόσβαση τρίτων είναι ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της ανάπτυξης των ΑΠΕ και µάλιστα των µικρών εγκαταστάσεων (όπως είναι οι µικρές ανεµογεννήτριες) που µπορούν να προσφέρουν πολλαπλασιαστικά οφέλη τόσο στο ηλεκτρικό σύστηµα, χάρη στον αποκεντρωµένο χαρακτήρα τους, όσο και την κοινωνική ανάπτυξη διότι αποτελούν επενδύσεις προσιτές σε µεσαία εισοδήµατα. Έτσι, περισσότεροι πολίτες µπορούν να απολαύσουν πιο άµεσα τα οφέλη των ΑΠΕ µε αποτέλεσµα την ανάπτυξη πράσινης συνείδησης και τη διάχυση της ιδέας των ΑΠΕ. Αναµφισβήτητα, στην ανωτέρω διαδικασία ο ρόλος και η σηµασία της ΡΑΕ είναι ιδιαίτερα σηµαντικά, κυρίως ενόψει της πλήρους εφαρµογής του 3 ου ενεργειακού πακέτου και των αυξηµένων αρµοδιοτήτων και εξουσιών που επιβάλλεται, από την Ευρωπαϊκή νοµοθεσία, να έχει η ΕΛΕΤΑΕΝ Έδρα: 19 ο χλµ. Λ. Μαραθώνος, Πικέρµι 190 09 - Γραφείο Προέδρου: Tύχης 2, Χαλάνδρι 152 33, τηλ. 2106816803 /νση Γραφείων Επικοινωνίας: Μάρκου Μπότσαρη 8, Κηφισιά 145 61, τηλ/fax. 2108081755 ΑΦΜ 090063056 - ΟΥ Παλλήνης e-mail info@eletaen.gr / web: www.eletaen.gr

Αρχή. Η απαίτηση αυτή δεν υποβαθµίζει καθόλου το ρόλο και τη σηµασία του ιαχειριστή ικτύου ιανοµής. Αντίθετα, διαµορφώνει το ευρύτερο πλαίσιο για την αποτελεσµατική και αρµονική συνεργασία των δύο φορέων. Σε κάθε περίπτωση οι αρχές της ισότιµης πρόσβασης τρίτων, της µε άρτια επιστηµονικά/τεχνικά κριτήρια λειτουργίας του ικτύου και του ενεργού ρόλου της επιστηµονικής κοινότητας και της αγοράς, πρέπει να αποτελούν τον οδηγό για την αντιµετώπιση των σχετικών ζητηµάτων. Εντός του ανωτέρω πλαισίου, σας επισυνάπτουµε τις απόψεις µας επί των επιµέρους ερωτήσεων της διαβούλευσης και παραµένουµε στη διάθεσή σας. Με εκτίµηση, Παναγιώτης Παπασταµατίου Πρόεδρος Σ 2

Συµµετοχή της ΕΛΕΤΑΕΝ στη ηµόσια ιαβούλευση της ΡΑΕ για τα θέµατα σύνδεσης παραγωγών ΑΠΕ στο ίκτυο ιανοµής 1. Ενηµέρωση πριν την υποβολή της αίτησης σύνδεσης Να αξιολογηθεί η ενηµέρωση που παρέχεται από την ΕΗ ΑΕ και να γίνει αναφορά σε προβλήµατα που εντοπίζονται σε σχέση µε τα ακόλουθα θέµατα: α) Τα τεχνικά θέµατα των συνδέσεων (τεχνικές προδιαγραφές, κλπ) Η ολοκλήρωση του Κώδικα ιαχείρισης του ικτύου ιανοµής είναι απαραίτητη για τη σαφή και διαφανή ρύθµιση όλων των τεχνικών ζητηµάτων που αφορούν την πρόσβαση στο δίκτυο και τη χρήση αυτού. β)την κατάσταση των ηλεκτρικών δικτύων αναφορικά µε την ικανότητα τους να απορροφήσουν την ισχύ των σταθµών ΑΠΕ καθώς και την κατάσταση σε σχέση µε τις υφιστάµενες αιτήσεις (στοιχεία αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, εγκριθεί η απορριφθεί). Απαιτείται να είναι συνεχώς διαθέσιµη στο διαδίκτυο ενηµέρωση για: την ικανότητα απορρόφησης ισχύος ΑΠΕ από τα ηλεκτρικά δίκτυα και την κατάσταση σε σχέση µε τις υφιστάµενες αιτήσεις (στοιχεία αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, εγκριθεί ή απορριφθεί). Ο αρµόδιος διαχειριστής οφείλει, συµµορφούµενος µε τις σχετικές διατάξεις του ν.3851/2010 να παρέχει όλες τις ανωτέρω πληροφορίες ανά τεχνολογία ΑΠΕ και να καταχωρεί στο δικτυακό του τόπο πίνακες µε όλα τα στοιχεία. Η υποχρέωση αυτή να εκπληρούται για όλα τα έργα ΑΠΕ, είτε υποχρεούντα σε λήψη είτε απαλλάσσονται από την υποχρέωση χορήγησης άδειας παραγωγής. γ) Τις χρεώσεις των συνδέσεων (κόστος επεξεργασίας αίτησης, κόστος µελέτης, κόστος έργων, κόστος ελέγχου των συνδεόµενων εγκαταστάσεων, κλπ) Τα επιµέρους κόστη (κόστος επεξεργασίας αίτησης, κόστος µελέτης, κόστος έργων, κόστος ελέγχου των συνδεόµενων εγκαταστάσεων κλπ) πρέπει να καθορίζονται από τη ΡΑΕ µια αν αναθεωρούνται τακτικά ύστερα από διαβούλευση µε τη συµµετοχή των φορέων της αγοράς και τους ιαχειριστές. δ) Τις συµβάσεις σύνδεσης Θα πρέπει να υπάρχει έγκαιρη (προ της σύναψης της σύµβασης) και έγκυρη ενηµέρωση ως προς τυχόν δυνατότητα του επενδυτή να επιλέγει εργολάβο της προτίµησής του για την υλοποίηση των έργων σύνδεσης. 3

2. ιαδικασία υποβολής αιτήσεων σύνδεσης Να αξιολογηθεί η διαδικασία υποβολής αιτήσεων σύνδεσης στο δίκτυο διανοµής στη ΕΗ ΑΕ και να γίνει αναφορά σε προβλήµατα που εµφανίζονται σε σχέση µε: α) Τα έντυπα της αίτησης σύνδεσης β) Τα δικαιολογητικά που πρέπει να συνοδεύουν την αίτηση σύνδεσης γ) Τη διαδικασία κατάθεσης του φακέλου της αίτησης σύνδεσης ε) Την τεκµηρίωση που παρέχεται στις περιπτώσεις άρνησης παραλαβής της αίτησης σύνδεσης Πρέπει να διαµορφωθούν έντυπα αιτήσεων για όλες τις τεχνολογίες ΑΠΕ και ειδικά για τις µικρές ανεµογεννήτριες δεδοµένου ότι σήµερα τέτοια έντυπα υφίστανται µόνο για τους φωτοβολταϊκούς σταθµούς. Μέσω της διαδικασίας αυτής να καθορισθούν και τα απαιτούµενα δικαιολογητικά που θα συνοδεύουν την αίτηση. Ειδική µέριµνα πρέπει να ληφθεί ώστε να προωθείται αξιόπιστος εξοπλισµός χωρίς αποκλεισµούς ή υπερβολικές απαιτήσεις ώστε να καταστεί εφικτό η ήδη υφιστάµενη ελληνική βιοτεχνία µικρών ανεµογεννητριών να αναπτυχθεί. Απαιτείται να γίνει αναλυτική καταγραφή και δηµοσιοποίηση των κριτηρίων, βάσει των οποίων ο ιαχειριστής µπορεί να αρνείται να παραλάβει µια αίτηση σύνδεσης και να τεκµηριώνεται δηµοσίως, µε βάση τα κριτήρια αυτά, η άρνηση παραλαβής των αιτήσεων σύνδεσης κατά περίπτωση. 3. Προσφορά Σύνδεσης Να αξιολογηθεί η Προσφορά Σύνδεσης που καταρτίζεται από την ΕΗ ΑΕ για τους σταθµούς ΑΠΕ στο δίκτυο διανοµής και να γίνει αναφορά σε προβλήµατα που εµφανίζονται σε σχέση µε: α) Το χρόνο κατάρτισης και υποβολής στον ενδιαφερόµενο της Προσφοράς Σύνδεσης εδοµένων των καθυστερήσεων που παρατηρούνται συχνά και κατ αναλογία των χρονικών προθεσµιών που τίθενται για το ιαχειριστή του Συστήµατος ( ΕΣΜΗΕ) για την κατάρτιση και υποβολή της Προσφοράς Σύνδεσης, κρίνεται σκόπιµη η υιοθέτηση αντίστοιχων προθεσµιών και για τον ιαχειριστή του ικτύου ιανοµής. β) Την τεκµηρίωση (µεθοδολογία, τεχνικά κριτήρια, οικονοµικά κριτήρια, υφιστάµενο δίκτυο) αναφορικά µε τον τρόπο σύνδεσης του σταθµού ΑΠΕ (σηµείο σύνδεσης, αναγκαία έργα, διατάξεις µετρήσεων, ελέγχου και προστασίας) Σε αρκετές περιπτώσεις η σχετική τεκµηρίωση συµβαίνει να είναι ελλιπής γεγονός που πιθανόν να οφείλεται στην πίεση χρόνου και την έλλειψη προσωπικού. Το γεγονός είναι πάντως ότι έχει παρατηρηθεί η υπόδειξη από την ΕΗ µη βέλτιστου τρόπου και σηµείου σύνδεσης 4

(αποµακρυσµένο σηµείο σύνδεσης µε Μ.Τ., το οποίο θα οδηγούσε σε µεγάλες απώλειες και µειωµένη ευστάθεια δικτύου). γ) Την παρουσίαση εναλλακτικών λύσεων αναφορικά µε τον τρόπο σύνδεσης Απαιτείται να προτείνονται µε την προσφορά σύνδεσης, αν υπάρχουν, εναλλακτικοί τρόποι σύνδεσης. Ειδικά, στις περιπτώσεις οµαδοποιήσεων σταθµών ΑΠΕ µέσω κοινού έργου σύνδεσης, θα πρέπει εξ αρχής να δίδεται προσοχή στις αποστάσεις µεταξύ των οµαδοποιούµενων σταθµών, καθώς και σχετική δυνατότητα εναλλακτικών λύσεων και διαφορετικών οµαδοποιήσεων από τους επενδυτές. Με τον τρόπο αυτό τα έργα που ωριµάζουν νωρίτερα θα µπορεί να υλοποιούνται ευχερέστερα χωρίς να εξαρτώνται απαραίτητα από τα λοιπά έργα των οποίων η αδειοδότηση έχει καθυστερήσει αλλά έτυχε να ενταχθούν από τον ιαχειριστή στην ίδια οµάδα. δ) Την τεκµηρίωση του προϋπολογιστικού κόστους σύνδεσης (ανάλυση, χρεώσεις ανά µονάδα εργασίας ή υλικού, διάκριση µεταξύ εργασιών που διεκπεραιώνει αποκλειστικά η ΕΗ ΑΕ ως ιαχειριστής ικτύου και εργασιών που µπορούν να διεκπεραιωθούν από τρίτους, κλπ) Συχνά το προϋπολογιστικό κόστος σύνδεσης που εκτιµάται από την ΕΗ κατά την έκδοση της προσφοράς σύνδεσης, είναι υποτιµηµένο σε σχέση µε την πραγµατικότητα. Τούτο οφείλεται µεταξύ των άλλων και στην παρέλευση ικανού χρονικού διαστήµατος από την έκδοση της προσφοράς µέχρι την σύναψη της σύµβασης σύνδεσης και την τελική υλοποίηση του έργου. Αυτό οδηγεί σε διαστρέβλωση του επενδυτικού προγραµµατισµού, και µειωµένη εξασφάλιση χρηµατοδοτικών πόρων. Και σε αυτή την περίπτωση (ως ανωτέρω, υπό 1γ ) θα συνέδραµε η κατάρτιση και τακτική επικαιροποίηση ειδικού τιµοκαταλόγου από τη ΡΑΕ βάσει του οποίου θα τεκµηριώνεται το προϋπολογιστικό κόστος σύνδεσης. ε) Την τεκµηρίωση αναφορικά µε το χρόνο ολοκλήρωσης των έργων σύνδεσης Φαίνεται ότι το χρονοδιάγραµµα ολοκλήρωσης των έργων σύνδεσης εξαρτάται σηµαντικότατα από τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή της ΕΗ (διαθεσιµότητα τοπικών εργολάβων, τοπικού προσωπικού της ΕΗ κλπ). Εποµένως δεν υφίσταται ουσιαστική δυνατότητα ελέγχου και τεκµηρίωσης του προτεινόµενου χρονοδιαγράµµατος. Και για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η µέγιστη δυνατή ευελιξία την κατασκευής των έργων σύνδεσης από εργολάβο της επιλογής του Παραγωγού. στ)την ενηµέρωση σχετικά µε τους όρους και προϋποθέσεις στις περιπτώσεις οµαδοποιήσεων σταθµών ΑΠΕ µέσω κοινού έργου σύνδεσης Όπως αναφέρθηκε στις περιπτώσεις οµαδοποιήσεων σταθµών ΑΠΕ µέσω κοινού έργου σύνδεσης, θα πρέπει εξ αρχής να δίδεται προσοχή στις αποστάσεις µεταξύ των οµαδοποιούµενων σταθµών, καθώς και σχετική δυνατότητα εναλλακτικών λύσεων, ώστε η πιθανή συντοµότερη ολοκλήρωση 5

των αδειοδοτικών σταδίων ενός έργου, να µην οδηγεί σε δυσµενέστερη κοστολογικά και τεχνικά λύση διασύνδεσης για το ίδιο αυτό το έργο. Θα πρέπει παράλληλα, να συγκεκριµενοποιηθούν οι ευθύνες που δεσµεύουν τους επενδυτές για τους οποίους έχουν εκδοθεί κοινοί όροι σύνδεσης, αλλά και τα κριτήρια επιµερισµού του κόστους των µελετών και των έργων. 4. ιαδικασία τελικής δοκιµής και προσαρµογής της σύνδεσης (ενεργοποίηση της σύνδεσης) Η επάρκεια και αποτελεσµατικότητα της διαδικασίας δοκιµής και παραλαβής/ενεργοποίησης της σύνδεσης από τον ιαχειριστή εξαρτάται έντονα από το αν η ίδια η ΕΗ έχει κατασκευάσει ή όχι το έργο σύνδεσης. Στην επίλυση των προβληµάτων αυτών θα συµβάλει ο Κώδικας ο οποίος θα πρέπει να περιλαµβάνει πλήρεις και αναλυτικές διαδικασίες ελέγχων και παραλαβής των υλικών και των έργων σύνδεσης. Στην ίδια κατεύθυνση θα πρέπει να αποσαφηνιστούν οι διαδικασίες παραλαβής και ενεργοποίησης όταν ο Παραγωγός επιλέγει να διατηρήσει στην ιδιοκτησία του το έργο σύνδεσης και το κατασκευάζει µε βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και πρότυπα χωρίς να ακολουθεί την προτυποποίηση της ΕΗ, κατ εφαρµογή του αρ. 11 του ν. 3468/2006 όπως ισχύει µετά το ν.3851/2010. Εκτιµάται ότι µια απόπειρα επενδυτή να εφαρµόσει στην πράξη τις διατάξεις του νόµου θα οδηγήσει σε ατέρµονη διαδικασία αν δεν έχουν επιλυθεί τα θέµατα αυτά µέσω του Κώδικα. 5. Λοιπά θέµατα Να αξιολογηθούν τα ακόλουθα: α) Η οργάνωση της πληροφορίας στην ιστοσελίδα της ΕΗ ΑΕ αναφορικά µε τα θέµατα συνδέσεων σταθµών ΑΠΕ Η επικαιροποιηµένη και εύληπτη ανάρτηση στην ιστοσελίδα όλων των απαιτούµενων δικαιολογητικών για την αίτηση σύνδεσης, των τιµοκαταλόγων των χρεώσεων και των λοιπών προαναφερθέντων στοιχείων καθώς και η πληρέστερη αναφορά των στοιχείων επικοινωνίας της υπηρεσίας, θα βελτίωνε σηµαντικά την ποιότητα και πληρότητα της πληροφορίας που παρέχεται στην ιστοσελίδα της ΕΗ ΑΕ. Απαιτείται επίσης πλήρης αναφορά σε πίνακες όλων των αιτήσεων προσφοράς σύνδεσης και της κατάστασής τους. β) Η δυνατότητα υλοποίησης των έργων σύνδεσης από τρίτους Όπως αναφέρθηκε, θα πρέπει να υπάρχει έγκαιρη (προ της σύναψης της σύµβασης) και έγκυρη ενηµέρωση ως προς τυχόν δυνατότητα του επενδυτή να επιλέγει εργολάβο της προτίµησής του για την υλοποίηση των έργων σύνδεσης. Επαναλαµβάνεται ότι πρέπει επίσης να αποσαφηνιστούν οι διαδικασίες παραλαβής και ενεργοποίησης όταν ο Παραγωγός επιλέγει να διατηρήσει στην ιδιοκτησία του το έργο σύνδεσης και το κατασκευάζει µε βάση τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και πρότυπα χωρίς να ακολουθεί την 6

προτυποποίηση της ΕΗ, κατ εφαρµογή του αρ. 11 του ν. 3468/2006 όπως ισχύει µετά το ν.3851/2010. ε.1) Περί προτεραιότητας σύνδεσης Η εφαρµοζόµενη πολιτική όπως έχει καταγραφεί από τις ανακοινώσεις της ΕΗ δεν εναρµονίζεται πλήρως µε τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 6 του αρ. 15 του ν. 3851/2010. Περαιτέρω η ακολουθούµενη πρακτική ευνοεί εκ των πραγµάτων τη δέσµευση του διαθέσιµου ηλεκτρικού χώρου κυρίως από νέα φωτοβολταϊκά έργα. Πρέπει να γίνει σαφές ότι ο νόµος 3851/2010 καθόρισε ρητά και ενιαία (για όλους τους ιαχειριστές και όλες τις περιοχές) την προτεραιότητα στη δέσµευσή του ηλεκτρικού χώρου ως ακολούθως: Τα έργα τα οποία είχαν υποβληθεί στη ΡΑΕ είτε για χορήγηση άδειας παραγωγής είτε για χορήγηση εξαίρεσης πριν τον 3851/2010 και είχαν προωθηθεί από τη ΡΑΕ για ΠΠΕΑ ή είχαν λάβει εξαίρεση, προηγούνται και η δέσµευση του ηλεκτρικού χώρου από αυτά γίνεται µε βάση την ηµεροµηνία προώθησης της ΠΠΕΑ ή της έκδοσης της εξαίρεσης. Έπονται τα έργα οποία επίσης είχαν υποβληθεί στη ΡΑΕ είτε για χορήγηση άδειας παραγωγής είτε για χορήγηση εξαίρεσης πριν τον 3851/2010 και δεν είχαν προωθηθεί από τη ΡΑΕ για ΠΠΕΑ ή δεν είχαν λάβει εξαίρεση, και πλέον απαλλάσσονται από άδεια παραγωγής και προωθήθηκαν από τη ΡΑΕ στο ιαχειριστή. Τέλος εξετάζονται κατά σειρά όλα τα νέα αιτήµατα που υποβάλλονται απευθείας στο ιαχειριστή µετά τον 3851/2010 (και δεν είχαν υποβληθεί ποτέ στη ΡΑΕ) µαζί µε τα αιτήµατα που φθάνουν στον ιαχειριστή αφού λάβουν άδεια παραγωγής (είτε αυτά υποβλήθηκαν στη ΡΑΕ πριν είτε µετά τον 3851/2010). Ανάµεσα σε αυτά (και µόνο ανάµεσα σε αυτά) προηγούνται αυτά που καθορίζονται στην παρ. 6 του αρ. 15 του ν.3851/2010. Αναφέρεται ότι η Πολιτεία είτε ως ΥΠΕΚΑ είτε ως ΡΑΕ διαθέτει όλα τα απαραίτητα νοµικά εργαλεία για την εφαρµογή της ενεργειακής πολιτικής µέσω της παρακολούθησης και του ελέγχου της ισόρροπης και ορθολογικής ανάπτυξης του µίγµατος ΑΠΕ. Παραδειγµατικά αναφέρεται το άρθρο 2 της απόφασης 19598/1.10.10 για την επιδιωκόµενη αναλογία εγκατεστηµένης ισχύος Α.Π.Ε. όπου προβλέπεται µεταξύ άλλων η αναστολή της διαδικασίας αδειοδότησης ανά τεχνολογία ή/και ανά κατηγορία παραγωγού χωρίς φυσικά να θίγεται η ασφάλεια των επενδύσεων και η ανάπτυξη των δροµολογηµένων έργων. ε.2.) Περί απολογιστικού κόστους Θα ήταν χρήσιµος ο καθορισµός από τη ΡΑΕ ενός ανώτατου επιτρεπόµενου ορίου υπέρβασης του αρχικού κόστους της προσφοράς σύνδεσης όταν το έργο σύνδεσης κατασκευάζεται από τη ΕΗ. Έτσι εκτιµάται ότι δεν θα υπάρχει µεγάλη αναντιστοιχία µεταξύ του αρχικού κόστους της προσφοράς σύνδεσης και του απολογιστικού κόστους της σύνδεσης. 7