Εφαρμογή ΜΠΕ 1 Δρ Σταυρούλα Τσιτσιφλή
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ Αφορά έργο κατασκευής οδού παράκαμψης οικισμού Κατηγορία Α 1. Ονομασία και είδος του έργου Συνοπτική περιγραφή έργου (π.χ. μήκος, πλάτος οδού, κλπ.), όνομα οικισμού που παρακάμπτει Συνοπτική περιγραφή σκοπιμότητας έργου Φορέας υλοποίησης Στοιχεία μελετητή κλπ.
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 2. Γεωγραφική θέση του έργου Ακριβής περιγραφή της θέσης του έργου, αποστάσεις από οικισμούς, παράθεση χαρτών όπου αποτυπώνεται το έργο, καθώς και τυχόν άλλα στοιχεία ενδιαφέροντος στη γύρω περιοχή 3. Συσχετισμός του έργου με τα υπόλοιπο οδικό δίκτυο της περιοχής (επαρχιακοί, αγροτικοί δρόμοι, κλπ.) 4. Διοικητική υπαγωγή του έργου Αναφορά οικισμών Διοικητική διαίρεση
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 5. Περιγραφή Καταγραφή υπάρχουσας κατάστασης περιβάλλοντος - Περιγραφή των οικοσυστημάτων περιοχής έργου, του βιοκλιματικού χαρακτήρα περιοχής, κλπ. - Περιγραφή των καλλιεργειών που συναντώνται στην περιοχή ανά είδος καλλιέργειας - Περιγραφή δασικής βλάστησης - Περιγραφή πανίδας με αναφορά στα σημαντικά είδη αυτής που πρέπει να προστατεύονται με βάση τόσο την εθνική νομοθεσία όσο και διεθνείς συνθήκες - Περιγραφή μορφολογικών χαρακτηριστικών εδάφους της περιοχής - Περιγραφή υδρολογίας και υδρογραφικού δικτύου της περιοχής - Περιγραφή γεωλογίας υδρογεωλογίας της περιοχής του έργου Επισύναψη ανάλογου γεωλογικού χάρτη όπου φαίνεται αναλυτικά η γεωλογία της περιοχής - Περιγραφή σεισμικότητας περιοχής - Περιγραφή μετεωρολογικών στοιχείων περιοχής του έργου
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 5. Περιγραφή Καταγραφή υπάρχουσας κατάστασης περιβάλλοντος - Περιγραφή ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Χαρακτηριστικά οικισμών της περιοχής, πληθυσμός οικισμών, πληθυσμιακή πυκνότητα, χρήσεις γης, περιγραφή απασχόλησης & παραγωγικών τομέων Περιγραφή υφιστάμενης υποδομής της περιοχής και κυρίως όσον αφορά το οδικό δίκτυο Περιγραφή ιστορικών στοιχείων, κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων, κλπ. - Περιγραφή υφιστάμενων πιέσεων στο περιβάλλον, ιδίως όσον αφορά την άσκηση γεωργικής δραστηριότητας, τη ρύπανση από παραγωγικές μονάδες, τη ρύπανση από αστικά απόβλητα, τη ρύπανση από την κυκλοφορία των οχημάτων, την ηχορύπανση, κλπ.
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 6. Περιγραφή έργου - Σκοπιμότητα υλοποίησης του έργου - Εξέταση εναλλακτικών λύσεων Απόρριψή τους εξαιτίας ασταθών γεωλογικών συνθηκών - Τεχνική περιγραφή προτεινόμενου έργου Προδιαγραφές, Τεχνικά χαρακτηριστικά, Χάραξη, Πρανή, Κόμβοι, Τεχνικά έργα απορροής ομβρίων υδάτων, Χωματουργικές εργασίες (επιχώματα, ορύγματα), Πρόγραμμα διαχείρισης πλεονασματικών υλικών - Περιγραφή φάσεων υλοποίησης - Περιγραφή απόληψης αδρανών υλικών Θέσεις λατομείων, δανειοθαλάμων Μεταφορά στο χώρο του έργου - Περιγραφή λειτουργίας του έργου Κυκλοφοριακός φόρτος Θόρυβος, κλπ.
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 6. Περιγραφή επιπτώσεων (φάση κατασκευής και λειτουργίας) - Επιπτώσεις στο έδαφος, υπέδαφος, μορφολογικά χαρακτηριστικά του εδάφους Περιγραφή εκσκαφών επιχώσεων Διάθεση τυχόν πλεοναζόντων υλικών εκσκαφής Διάθεση αποψιλωθείσας φυτικής γης Περιγραφή απορροής ομβρίων Συσχετισμός με τυχόν διάβρωση του εδάφους Κατολισθήσεις πρανών Καταγραφή ρυπογόνων συστατικών (π.χ. ανόργανα μέταλλα) που παράγονται κατά την κίνηση των οχημάτων και δύναται να ρυπάνουν το έδαφος Φάση λειτουργίας του έργου
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 6. Περιγραφή επιπτώσεων (φάση κατασκευής και λειτουργίας) - Επιπτώσεις στην αισθητική του τοπίου Περιγραφή επεμβάσεων και του βαθμού αυτών όσον αφορά τη μεταβολή των χαρακτηριστικών του τοπίου - Ατμοσφαιρική ρύπανση Περιγραφή χωματουργικών εργασιών στη φάση κατασκευής και αέριων ρύπων που παράγονται στη φάση αυτή και ανάλογα και με τα μηχανήματα που προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν Παράθεση αντίστοιχων μέγιστων συγκεντρώσεων αέριων ρύπων σύμφωνα με τη νομοθεσία Υπολογισμός κυκλοφοριακού φόρτου κατά τη φάση λειτουργίας Υπολογισμός αντίστοιχων ποσοτήτων αέριων ρύπων Σύγκρισή τους με όρια νομοθεσίας -Υδατικοί πόροι Περιγραφή ενδεχόμενων επιπτώσεων στους επιφανειακούς υδατικούς πόρους της περιοχής εξαιτίας της απόρριψης διαφόρων υλικών εργοταξίου Φάση κατασκευής Περιγραφή ενδεχόμενων επιπτώσεων στους επιφανειακούς υδατικούς πόρους εξαιτίας της απορροής ομβρίων από το δρόμο Φάση λειτουργίας
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 6. Περιγραφή επιπτώσεων (φάση κατασκευής και λειτουργίας) - Υδραυλική συμπεριφορά Περιγραφή τυχόν πλημμυρικών φαινομένων - Χλωρίδα, Πανίδα, Οικοσυστήματα Περιγραφή αποψίλωσης φυτικής βλάστησης που θα απαιτηθεί στη φάση κατασκευής και συνακόλουθης επίπτωσης και στην πανίδα της περιοχής Περιγραφή επίπτωσης στη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής στη φάση λειτουργίας του έργου (κυρίως λόγω θορύβου, έκλυσης σκόνης, κλπ.) - Θόρυβος Περιγραφή παραγόμενου θορύβου τόσο κατά τη φάση κατασκευής, όσο και κατά τη φάση λειτουργίας - Επιπτώσεις στα κοινωνικά, οικονομικά χαρακτηριστικά της περιοχής, τυχόν περιοχές ενδιαφέροντος, τους τομείς κοινής ωφέλειας, κλπ. 7. Αξιολόγηση επιπτώσεων Δημιουργία πίνακα αξιολόγησης
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 8. Αντιμετώπιση επιπτώσεων (φάση κατασκευής και λειτουργίας) - Επιπτώσεις στο έδαφος, υπέδαφος, μορφολογικά χαρακτηριστικά του εδάφους Υπολογισμός έτσι ώστε οι επιχώσεις-εκσκαφές να περιοριστούν στις λιγότερο δυνατές Πρόβλεψη διαχείρισης πλεονασματικών εκσκαφών - Απαγορευτικές διατάξεις σχετικά με τη διάθεσή τους Πρόβλεψη αποκατάστασης του χώρου του εργοταξίου μετά το τέλος κατασκευής - Επιπτώσεις στην αισθητική του τοπίου Περιγραφή όλων των αναγκαίων έργων και πρόταση για τοποθέτηση κατάλληλων υλικών εκατέρωθεν του δρόμου που εντάσσονται στην αισθητική του τοπίου - Ατμοσφαιρική ρύπανση Περιγραφή πλεονεκτικών συνθηκών λειτουργίας των μηχανημάτων, τουλάχιστον κατά τη φάση κατασκευής, που θα συμβάλλουν στη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων Πιθανή διαβροχή των χώρων για την αποφυγή έκλυσης σκόνης
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 8. Αντιμετώπιση επιπτώσεων (φάση κατασκευής και λειτουργίας) - Ρύπανση των υδάτων Εφαρμογή προβλεπόμενης νομοθεσίας σχετικά με την απαγόρευση απόρριψης σε επιφανειακούς και υπόγειους υδατικούς πόρους διαφόρων άχρηστων υλικών - Υδραυλική συμπεριφορά Υπολογισμός δυνατών πλημμυρικών φαινομένων για συγκεκριμένη περίοδο επαναφοράς και πρόβλεψη ανάλογων τεχνικών έργων - Στερεά απόβλητα Απομάκρυνση όλων των στερεών αποβλήτων από το χώρο του εργοταξίου και διαχείριση τους σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για κάθε υλικό Τοποθέτηση κάδων Φάση λειτουργίας - Θόρυβος Τήρηση της νομοθεσίας όσον αφορά τη χρήση μηχανημάτων που προκαλούν θόρυβο Ώρες κοινής ησυχίας Φάση κατασκευής Τυχόν ηχοπετάσματα σε περίπτωση που διαπιστωθούν υπερβάσεις των θεσμοθετημένων ορίων Φάση λειτουργίας
ΜΠΕ ΕΡΓΟΥ ΟΔΟΠΟΙΙΑΣ 8. Αντιμετώπιση επιπτώσεων (φάση κατασκευής και λειτουργίας) - Χλωρίδα, Πανίδα Αποψίλωση φυτικής βλάστησης σύμφωνα με τις υποδείξεις της δασικής υπηρεσίας Μόνο απολύτως απαραίτητη Προσοχή στην καταστροφή βλάστησης που πιθανόν αποτελεί τόπους φωλεοποίησης της πανίδας της περιοχής Χρησιμοποίηση της αποψιλωθείσας φυτικής βλάστησης για τη φύτευση των πρανών - Οδική ασφάλεια 9. Προτεινόμενοι περιβαλλοντικοί όροι
Επίδραση μιας οδού στο περιβάλλον Αέρας: Εκπομπές καυσαερίων (ρύπανση ατμόσφαιρας) Κλίμα, ακτινοβολία Νερό: Υπόγειο Επιφανειακό Αποχέτευση Πόσιμο ψάρεμα Χλωρίδα/Πανίδα: χλωρίδα πανίδα Τοπίο: Προστατευόμενες περιοχές Μορφή τοπίου αναψυχή Δάσος: Διατήρηση Οικονομία κυνήγι Θόρυβος / κραδασμοί: Εκπομπές θορύβου Επίπεδο θορύβου κραδασμοί
Επιπλέον Κοινωνική και οικονομική ζωή (περιλαμβανομένης και της ενέργειας) Πολιτιστική κληρονομιά (αρχαιολογικοί χώροι, διατηρητέα κτίρια κλπ) Οδική ασφάλεια
Τύπος Μεταφοράς Υδάτινες Σιδηροδρομικές Οδικές Ατμόσφαιρα Ύδωρ υπόγειο / επιφανειακό Μεταβολή του υδατικού συστήματος Ρύπανση (CO, HC, NOx), προσθετικά καυσίμων (Pb), αιωρούμενα σωματίδια (σκόνη) Μεταβολή επιφανειακής απορροής Ρύπανση επιφανειακών & υπόγειων υδάτων, μεταβολή υδατικού συστήματος Περιβαλλοντικοί Παράγοντες Χρήση γης Θόρυβος Ατύχημα Κοινωνική ζωή Κατάληψη εδάφους, εγκαταστάσεις Κατάληψη εδάφους, μεταβολή οικοσυστήματος (πανίδα/χλωρίδα ) Κατά μήκος των γραμμών και στις περιοχές των σταθμών Κατάληψη Κατά μήκος της εδάφους, οδού. Δονήσεις σε μεταβολή αστικές περιοχές οικοσυστήματος (πανίδα/χλωρίδα ) Μεταφορά καυσίμων και επικίνδυνων προιόντων Εκτροχιασμός ή σύγκρουση συρμών με επικίνδυνα προιόντα Κίνδυνος μόλυνσης από μεταφορά επιίνδυνων προιόντων, απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό Πρόκληση δυσχερειών στην κοινωνική ζωή οικισμών Δυσχέρεια στην επικοινωνία, καθυστερήσεις μετακινήσεων (ιδίως σε αστικούς χώρους) Αεροπορικές Ρύπανση Κατάληψη εδάφους Στη γειτονία του αεροδρομίου Ανθρώπινες απώλειες Πηγή: Τσώχος (1997)
Λήψη πληροφοριών Δορυφορικές λήψεις Χάρτες Αεροφωτογραφίες Η/Υ
Περιβαλλοντικές συνιστώσες και η σημασία τους στην οδό Συνιστώσα Κατασκευή Αποκατάστασ η συντήρηση Λειτουργία Έδαφος και διάβρωση +++ ++ + Υδρολογία +++ ++ ++ Ατμόσφαιρα ++ + +++ Οικολογικό περιβάλλον +++ ++ ++ Κοινωνική ζωή και οικονομική δραστηριότητα ++ ++ +++ Πολιτιστική κληρονομιά +++ + + Φυσικό τοπίο και αισθητική +++ + - Θόρυβος ++ ++ +++ Οδική ασφάλεια ++ ++ +++ +++ έντονη επιρροή ++ μέτρια επιρροή + περιορισμένη επιρροή Πηγή: Τσώχος (1997)
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις (κοινωνικοοικονομικές) και τρόποι αντιμετώπισης Επιπτώσεις Προτεινόμενα μέτρα Απώλεια κατοικίας και γης Απώλεια κατοικίας και τμήματος της εγγείου ιδιοκτησίας (η απομένουσα δεν είναι οικονομικά βιώσιμη) Απώλεια μόνον κατοικίας Απώλεια τμήματος εγγείου ιδιοκτησίας (γης) Απώλεια (προσωρινή) εισοδήματος κατά την κατασκευή Απώλεια επαγγελματικής θέσης Επανεγκατάσταση σε νέο χώρο πλησίον της παλιάς θέσης Επανεγκατάσταση σε νέο χώρο πλησίον της παλιάς θέσης Κατασκευή νέας στην απομένουσα ιδιοκτησία Χορήγηση νέας σε λογική απόσταση από την αρχική Συμψηφισμός (χρηματικός) της απώλειας Εγκατάσταση σε νέα θέα ισότιμης επαγγελματικής αξίας και πρόσβασης Πηγή: Τσώχος (1997)
Επιλογή θέσης άξονα σε συνάρτηση με την ύπαρξη βιοτόπου Πηγή: Τσώχος (1997)
Διάταξη στύλων φωτισμού Πηγή: Τσώχος (1997)
Οριζοντιογραφία οδού σε περιοχή δάσους ποια είναι η λάθος και ποια η σωστή; Πηγή: Τσώχος (1997)
Οριζοντιογραφική διαμόρφωση Πηγή: Τσώχος (1997)
Αποκατάσταση τοπίου Πηγή: Τσώχος (1997)
Διαμόρφωση πρανούς σωστό ή λάθος; Πηγή: Τσώχος (1997)
Αποκατάσταση πρανούς Πηγή: Τσώχος (1997)
Βιβλιογραφία Τσώχος, Γ. (1997), «Περιβαλλοντική Οδοποιία», University Studio Press
Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Αστικών Αποβλήτων Απόβλητα: αστικά, βιομηχανικά, επιφανειακά νερά απορροής, νερά διήθησης εισροής λόγω μη στεγανότητας του αποχετευτικού συστήματος ΕΕΛ: Επεξεργασία αποβλήτων: απομάκρυνση ουσιών που είναι επιβλαβείς για τον τελικό αποδέκτη Επεξεργασία λάσπης: επεξεργασία επιβλαβών ουσιών που απομακρύνθηκαν στο 1 ο στάδιο και τελική διάθεσή τους στο περιβάλλον Επεξεργασία: Προεπεξεργασία Πρωτοβάθμια επεξεργασία Δευτεροβάθμια επεξεργασία Τριτοβάθμια επεξεργασία Απολύμανση Επεξεργασία ιλύος Διάθεση ιλύος
Δυσοσμία Σταγονίδια ΕΕΛ Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις Τοξικοί αέριοι ρύποι: σχετικά λίγοι. Προσοχή στις πιθανόν καρκινογόνες ενώσεις (βενζόλιο, χλωροφόρμιο) Θόρυβοι: από τα τμήματα του Η/Μ εξοπλισμού Ηχομόνωση: σωστή έδραση με μόνωση, εύρυθμη λειτουργίας, άμεση αποκατάσταση βλαβών, τοποθέτηση μηχανημάτων σε κλειστούς και ειδικά ηχομονωμένους χώρους κλπ. Έντομα: παρουσιάζονται εκεί που τα υγρά απόβλητα και τα στερεά παραπροϊόντα παραμένουν στάσιμα Διατήρηση σε καθαρή κατάσταση
Γενικές μέθοδοι: ΕΕΛ Αντιμετώπιση Επιπτώσεων Προσθήκη χημικών Αερισμός Υδραυλικός σχεδιασμός (υψηλές ταχύτητες ροής) Κανόνες καθαριότητας Διαστάσεις απόσμηξης (αναρρόφηση δύσοσμου αέρα και καθαρισμός του) Αναχώματα και δέντρα Ειδικές μέθοδοι: Αποχετευτικό σύστημα (μείωση πιθανότητας ανάπτυξης αναερόβιων συνθηκών) Προκαταρκτική επεξεργασία Βιολογική επεξεργασία Επεξεργασία λάσπης Γεννήτριες