Τίτλος Μαθήµατος: Κωδικός Μαθήµατος: Πολυγλωσσία στη Λογοθεραπεία LOG475 Κατηγορία Μαθήµατος: Υποχρεωτικό (Υποχρεωτικό/Επιλεγόµενο) Επίπεδο Μαθήµατος: (πρώτου, δεύτερου ή τρίτου Πτυχίο (1ος Κύκλος) κύκλου) Έτος Σπουδών: 4 Τετράµηνο προσφοράς 7 Μαθήµατος: Αριθµός ECTS: 6 Όνοµα ιδάσκοντος: Θα ανακοινωθεί Μαθησιακά Αποτελέσµατα Μαθήµατος: Με την ολοκλήρωση του µαθήµατος ο διδασκόµενος αναµένεται να είναι σε θέση να: Κατανοήσει και να περιγράψει τις διαφορές στην λειτουργία του εγκεφάλου µεταξύ των δίγλωσσων και µονόγλωσσων ατόµων. Αναγνωρίσει τα διαφορετικά επίπεδα ικανότητας δίγλωσσων ατόµων στους διαφορετικούς γλωσσολογικούς τοµείς µορφολογία, σύνταξη, φωνολογία, λεξική σηµασιολογία. Αναγνωρίσει διαφορετικά επίπεδα ικανότητας δίγλωσσων ατόµων στην ακουστική και γραπτή κατανόηση καθώς και στον προφορικό και στο γραπτό λόγο. Αναλύσει και να επιλέγει τις κατάλληλες παρεµβατικές αγωγές σε άτοµα µε προβλήµατα λόγου µέσα σε πλαίσιο δίγλωσσης ανάπτυξης. Αναλύσει τη συνεργασία λογοθεραπευτή µε διερµηνέα ή άλλον ειδικό για την αξιολόγηση και θεραπεία ατόµων µε επικοινωνιακές διαταραχές που µιλούν δύο (και άνω) γλώσσες. Τρόπος ιδασκαλίας: Προαπαιτούµενο(α) Συναπαιτούµενο(α) Μάθηµα(τα): Προτεινόµενα/προαιρετικά µέρη του προγράµµατος: Περιεχόµενο Μαθήµατος: Σκοπός: ιδασκαλία στην τάξη LOG220, LIN218 Κανένα Παρουσίαση χαρακτηριστικών και τύπων διγλωσσίας και πολυγλωσσίας, εγκεφαλικής κυριαρχίας, µοντέλων γλωσσικής επεξεργασίας, αξιολόγηση και θεραπεία πολύγλωσσων
ατόµων µε γλωσσικές διαταραχές σε διαφορετικά ηλικιακά στάδια. Περιγραφή: Η δίγλωσση ή και πολύγλωσση ανάπτυξη από µόνη της δεν συνιστά πρόβληµα και δε µπορεί να επιφέρει από µόνη της µια γλωσσική διαταραχή. Σε συγκεκριµένες όµως περιπτώσεις, αποτελεί πρόβληµα καθώς συνδέεται µε δυσκολίες λόγου (π.χ. αφασία σε δίγλωσσους) ή άλλου τύπου δυσκολίες (π.χ. διγλωσσία και µαθησιακές δυσκολίες). Αναδεικνύεται λοιπόν η αναγκαιότητα της πρώιµης αναγνώρισης του ρόλου της διγλωσσίας στις διαταραχές του λόγου στα µικρά παιδιά καθώς και οι εξειδικευµένες διαφοροποιητικές συνθήκες στην αποκατάσταση λόγου δίγλωσσων ενηλίκων. Οι βασικές αρχές της θεραπευτικής παρέµβασης θα εικονογραφηθούν µέσα από την παρουσίαση ποικίλων περιστατικών (όπως καταδεικνύονται στη βιβλιογραφία) αφού αναλυθούν τα θέµατα και µια σειρά από θεωρητικά ερωτήµατα που εγείρει το φαινόµενο της διγλωσσίας/ πολυγλωσσίας. Θα µελετηθούν τα χαρακτηριστικά και οι διαφορετικοί τύποι διγλωσσίας/πολυγλωσσίας, ο βαθµός διγλωσσίας και η έννοια της γλωσσικής εξασθένησης. Αναφορά θα γίνει σε µελέτες σχετικά µε την εγκεφαλική κυριαρχία, τον εντοπισµό και την επεξεργασία των γλωσσών στον εγκέφαλο. Θα αναπτυχθούν τα µοντέλα γλωσσικής επεξεργασίας δίγλωσσων (π.χ. το Revised Hierarchical Model και το ηλωτικό/ ιαδικαστικό Μοντέλο Μνήµης). Θα συζητηθούν οι λειτουργικοί σύνδεσµοι µεταξύ των γλωσσών όπως γείτονες (παρόµοια ορθογραφία) και συγγενικές ή οµόριζες λέξεις, καθώς και η αλλαγή κώδικα. Στο πλαίσιο αυτό, σηµαντική επίσης είναι η προσέγγιση και η ανάλυση της ιδιόµορφης διγλωσσίας /διµορφίας που αφορά σε διαλέκτους της ίδιας γλώσσας. Κεντρικός άξονας του µαθήµατος είναι η κατάρτιση για µια διεπιστηµονική προσέγγιση και η πρώιµη ή κατάλληλη παρέµβαση σε κλινικό επίπεδο. Σηµαντικό για την κατάλληλη παρέµβαση είναι η κατανόηση των γλωσσικών ιδιαιτεροτήτων µέσα στις οποίες λειτουργεί το δίγλωσσο άτοµο και η έµφαση στην ανάγκη διεπιστηµονικής συνεργασίας (εκπαίδευση, συνεργασία λογοθεραπευτή µε διερµηνέα, γλωσσολόγου κλπ) για την αξιολόγηση και θεραπεία δίγλωσσων ατόµων στα διαφορετικά ηλικιακά στάδια. Προτεινόµενα ή Απαιτούµενα Εγχειρίδια: Το µάθηµα δεν έχει απαιτούµενα εγχειρίδια. Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία: Αβραµίδου, Ε., Αδάµ, Α., Φωτιάδου, Ε., Χατζηδηµητρίου, Χ., Φαιτάκης, Μ., Αµπατζόγλου, Γ., «ιεπιστηµονική προσέγγιση των διαταραχών οµιλίας-λόγου σε δίγλωσσο ή και πολύγλωσσο περιβάλλον». ιεθνές Συνέδριο Σχολικής Ψυχολογίας. Ρέθυµνο Κρήτης. (2008) Αβραµίδου, Ε., Χατζηδηµητρίου, Χ., Αµπατζόγλου, Γ., «ιαγνωστική-θεραπευτική διαδικασία µε αίτηµα διαταραχές οµιλίας-λόγου, Θέµατα Ειδικής Αγωγής», (Πρακτικά 5ου Πανελλήνιου Επιστηµονικού Συνεδρίου Ειδικής Αγωγής). (2007)
Aµπατζόγλου, Γ.,«Γλώσσα και µετανάστευση: ψυχολογικές διαστάσεις».στο: Χριστίδης, A-Φ. (Επιµ.), Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα, Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. (2001) Cummins, J., Ταυτότητες υπό ιαπραγµάτευση. Εκπαίδευση µε σκοπό την Ενδυνάµωση σε µια κοινωνία της Ετερότητας, Αθήνα: Εκδ. Gutenberg. (1999) ενδρινού, Β., «ιγλωσσία». Στο: Χρηστίδης, A-Φ. (Επιµ.), Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα, Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. (2001) Τριάρχη-Herrmann, B., Πολύγλωσσα παιδιά: Η αγωγή τους στην οικογένεια στην οικογένεια και στο σχολείο, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αδερφοί Κυριακίδη. (2005) Χριστίδης, Α.-Φ., «Γλωσσική εκπαίδευση και γλωσσικός αποκλεισµός». Στο: Χριστίδης, A-Φ. (Επιµ.), Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα, Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. (2001) Χριστίδης, Α.-Φ., «Πολυγλωσσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Στο: Χριστίδης, A-Φ. (Επιµ.), Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα, Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. (2001) Ξενόγλωσση βιβλιογραφία: Baker, C., Foundations of bilingual education and bilingualism (5 th ed.). Bristol: Multilingual Matters. (2011) Fabbro, F. THE NEUROLINGUISTICS OF BILINGUALISM. Hove: Psychology Press. (1999). Paradis, J., F. Genesee & M. Crago Dual Language Development & Disorders: A Handbook on Bilingualism & Second Language Learning (2 nd Ed.). Brookes Publishing. (2011) Pavlenko, A. Thinking and Speaking in Two Languages (Bilingual Education and Bilingualism), Multilingual Matters. (2011)
Grosjean, F. NEUROLINGUISTS, BEWARE! THE BILINGUAL IS NOT TWO MONOLINGUALS IN ONE PERSON. Brain and Language 36, 3-15. (1989). Isaac, K. SPEECH PATHOLOGY IN CULTURAL AND LINGUISTIC DIVERSITY. Whurr Publishers (2002) Κambanaros, M & van Steenbrugge, W. INTERPRETERS AND LANGUAGE ASSESSMENT: CONFRONTATION NAMING AND INTERPRETING. Advances in Speech- Language Pathology, Vol. 6, No.4, 247-252. (2004) Langdon, H. WORKING WITH INTERPRETERS TO SERVE BILINGUAL CHILDREN AND FAMILIES ASHA. (2002) Langdon, H. COMMUNICATING EFFECTIVELY WITH CLIENTS DURING A SPEECH-LANGUAGE PATHOLOGIST/INTERPRETER CONFERENCE: RESULTS OF A SURVEY Contemporary Issues in Communication Science and Disorders Vol. 29 pp 17-34(2002) Langdon, H. & Quintanar-Sarellana, R ROLES AND RESPONSIBILITIES OFTHE INTERPRETER IN INTERACTIONS WITH SPEECH-LANGUAGE PATHOLOGISTS, PARENTS, AND STUDENTS Seminars in Speech and Language Vol. 24, No. 3 pp 235-244 (2003) Goldstein, B., & Iglesias, A. ISSUES OF CULTURAL AND LINGUISTIC DIVERSITY. IN R. PAUL, (ED.), INTRODUCTION TO CLINICAL METHODS IN COMMUNICATION DISORDERS. Paul Brookes Publishing Co. (2002). Shipley, K. G. & McAfee, J. G. ASSESSMENT IN SPEECH-LANGUAGE PATHOLOGY. A RESOURCE MANUAL. (pp. 20-30). 3rd edition Singular Publishing Co. (2004). Westby, C. E. MULTICULTURAL ISSUES IN SPEECH AND LANGUAGE ASSESSMENT. In J. B. Tomblin, H.L. Morris, and D.C. Spriestersbach (Eds.), Diagnosis in speech-language pathology (2nd ed.) (pp. 35-62). Clifton Park, NY: Delmar Learning. (2002).
ιδακτική Μεθοδολογία: ιδασκαλία: Καθοδήγηση 42 Ώρες 15 Ώρες Αξιολόγηση: Γλώσσα ιδασκαλίας: Πρακτική Άσκηση: Χώρος ιδασκαλίας: Εξετάσεις 60% Συµµετοχή στο µάθηµα 10% Εργασίες 15% Project 15% 100% Ελληνική Οχι Αίθουσα ιδασκαλίας Ευρωπαϊκό Πανεπιστήµιο Κύπρου, Λευκωσία