ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ

ΓΕΛ ΟΛΙΑΝΩΝ Σχολικό Έτος : 2014-15 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΑΞΗ: Α ΤΜΗΜΑ: Α2 ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΓΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ Η ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ: ΖΩΗ ΜΑΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΕΥΤΥΧΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΗΛΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΣΙΩΡΗ 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Έρευνα 1...3 Έρευνα 2...4 Έρευνα 3...5 Έρευνα 4...6 Έρευνα 5...7-8 Έρευνα 6...9 Έρευνα για το Ηνωµένο Βασίλειο...10 Έρευνα για τη Σουηδία... 11 Έρευνα για τη Γερµανία... 12 Συµπεράσµατα...13 Βιβλιογραφία...14 2

ΕΡΕΥΝΑ 1 ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ ΙΚΗ ΒΙΑ : Ένα στα πέντε παιδιά έχει ζητήσει να αλλάξει σχολείο Σε έρευνα που διενεργήθηκε µε τη µέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων κατά το χρονικό διάστηµα 18/5 έως 6/6/2011,στην Αττική µε αντιπροσωπευτικό δείγµα 1.006 γονέων µε παιδιά ηλικίας 10-17 ετών, µέσα από 12.319 επικοινωνίες τυχαίας δειγµατοληψίας και στην Περιφέρεια µε δείγµα 400 ατόµων βρέθηκαν τα ακόλουθα αποτελέσµατα : Παγιοποίηση και ελαφρά επιδείνωση των κρουσµάτων βίας. Η δυναµική της βίας εµφανίζεται µε την ίδια µορφή και σε αντίστοιχα ποσοστά µε αυτά του 2008. Η έκθεση στο διαδίκτυο κάνει τα παιδιά ευάλωτα σε απειλές και χρήση βίας µέσω υπολογιστή ή κινητού. Η λοιπή κοινωνικοποίηση των παιδιών εντός και εκτός σχολείου κάνει ευάλωτα τα παιδιά και σε λοιπές µορφές εκδήλωσης βίας. Οι γονείς εξακολουθούν να αντιλαµβάνονται τις περισσότερο ορατές από αυτές (π.χ. κλοπές, φθορές πραγµάτων και αντικειµένων) ενώ δεν γνωρίζουν τις λανθάνουσες ή περισσότερο προσωπικές µορφές βίας (µέσω διαδικτύου, τα σεξουαλικά υπονοούµενα κλπ.). Το σχολείο είναι ο κύριος τόπος εµπειριών βίας αυξητικά, µε ποσοστό 58%, αλλά το υψηλό ποσοστό Ξ/ Α υποκρύπτει άγνοια φόβο ή και άλλους λόγους. Το Ξ/ Α εκτοξεύεται από το 12% το 2008 στο 19% το 2011. Ένα στα πέντε παιδιά έχει ζητήσει να αλλάξει σχολείο κυρίως για διαµάχες µε συµµαθητές και εκπαιδευτικούς (20%). Οι λόγοι, που επικεντρώνονται κυρίως σε σχολικά ζητήµατα, αναδεικνύουν για µια ακόµη φορά τη ρωγµή εµπιστοσύνης στο εκπαιδευτικό σύστηµα αλλά και στην οµαλή σχολική ζωή. 3

ΕΡΕΥΝΑ 2 Eκφοβισµός (bullying) στα ελληνικά σχολεία Αντιγράφω ένα άρθρο µε ερευνητικά δεδοµένα του ΕΠΙΨΥ σχετικά µε το φαινόµενο του εκφοβισµού (bullying) στο ελληνικό σχολείο. Ανησυχητικές διαστάσεις λαµβάνει το φαινόµενο του εκφοβισµού (bullying) στα ελληνικά σχολεία, όπως καταδεικνύει πανελλήνια έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστηµιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ). Σύµφωνα µε την έρευνα, ποσοστό 8,5% των εφήβων αναφέρουν ότι υφίστανται σχολικό εκφοβισµό τουλάχιστον δυο µε τρεις φορές το µήνα, ενώ ένας στους έξι, δηλαδή το 15,8%, «οµολογούν» ότι εκφοβίζουν οι ίδιοι άλλους. Χαρακτηριστικό των διαστάσεων που έχει λάβει το φαινόµενο, είναι το γεγονός ότι σε διάστηµα οκτώ χρόνων έχει σχεδόν διπλασιαστεί ο αριθµός των θυτών. Σε αντίστοιχη έρευνα, που είχε πραγµατοποιηθεί το 2002, θύτης εκφοβισµού δήλωνε το 9,1% των µαθητών ενώ το 2010 το ποσοστό αυτό είχε φτάσει στο 15,8%. Όπως ήταν αναµενόµενο, οι θύτες είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία αγόρια, ενώ τα θύµατα προέρχονται και από τα δύο φύλα. Ιδιαίτερα δηµοφιλείς φαίνεται να είναι και οι λεγόµενοι «τσαµπουκάδες» στο σχολείο, αφού ένα στα τέσσερα αγόρια, δηλαδή το 23,9%, αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ήρθε στα χέρια µε κάποιον ή κάποιους άλλους, τουλάχιστον τρεις φορές. Το «σπορ», πάντως, φαίνεται να έχει κατακτήσει και τα κορίτσια, αν και σε πολύ χαµηλότερο ποσοστό (8,3%). Από την έρευνα του ΕΠΙΨΥ προκύπτει επίσης ότι ο εκφοβισµός έχει ταξικά χαρακτηριστικά: οι έφηβοι που προέρχονται από οικογένειες µε χαµηλά εισοδήµατα πέφτουν θύµατα εκφοβισµού σε υψηλότερο ποσοστό σε σχέση µε εκείνους που προέρχονται από τα µεσαία ή ανώτερα οικονοµικά στρώµατα. Σηµαντικές είναι και οι επιπτώσεις που έχει στην ψυχολογία το bullying. Τα θύµατα αναφέρουν, σε υψηλότερα ποσοστά από τους υπόλοιπους µαθητές, ότι έχουν κακή υγεία ή ότι είναι δυσαρεστηµένοι από την εξωτερική τους εµφάνιση. Ψυχολογικές διαταραχές δεν εµφανίζουν πάντως µόνο τα θύµατα αλλά και οι θύτες. Οι πρώτοι αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν δύσκολη επικοινωνία µε τους γονείς τους ή ότι δεν έχουν καλή σχέση µε τους συµµαθητές τους και οι δεύτεροι ότι δεν τους αρέσει το σχολείο, ότι απουσιάζουν συχνά από αυτό και ότι έχουν αυστηρούς ή αυταρχικούς γονείς. Σύµφωνα µε πολλές µελέτες που έχουν πραγµατοποιηθεί για το φαινόµενο του bullying, η θετική αντίληψη των µαθητών για το σχολικό κλίµα, καθώς και το «δέσιµο» που νιώθουν µε το σχολείο τους δρουν ως προστατευτικοί παράγοντες στα περιστατικά σχολικού εκφοβισµού τόσο για τους θύτες όσο και για τα θύµατα. Σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζουν επίσης οι καλές σχέσεις µέσα στην οικογένεια, ο χρόνος που περνούν οι έφηβοι µε τους γονείς τους και η ευκολία στην επικοινωνία µεταξύ γονιών και παιδιών. 4

ΕΡΕΥΝΑ 3 Η έρευνα του Παρατηρητηρίου για τον σχολικό εκφοβισµό: Τα µισά περιστατικά στο προαύλιο του σχολείου Σε έρευνα του «Παρατηρητηρίου για τον Σχολικό Εκφοβισµό και τη Βία στα σχολεία» του Υπουργείου Παιδείας, στην οποία συµµετείχαν 61.000 µαθητές: - Στην ερώτηση «έχεις ασκήσει βία;», το 34,01% απαντά θετικά και το 65,69% αρνητικά. - Το µεγαλύτερο ποσοστό των περιστατικών (56,08%) πραγµατοποιήθηκε στον προαύλιο χώρο του σχολείου. - Στην ερώτηση «πότε έγινε το περιστατικό», δίνονται οι απαντήσεις: Στο διάλειµµα 57,89%, στην εκδροµή 13,93% και στην κατάληψη 3,29%. 5

ΕΡΕΥΝΑ 4 Εκφοβισµός στα σχολεία: Ένας στους 10 µαθητές πέφτει θύµα εκφοβισµού ΑΘΗΝΑ ΛΕΒΕΝΤΗ 19.11.2013 Το φαινόµενο του bullying στην Ελλάδα εξαπλώνεται σαν επιδηµία. Τουλάχιστον 1 στα 10 παιδιά και έφηβοι (10-15%) πέφτουν συστηµατικά θύµατα bullying, σύµφωνα µε έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστηµιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής. Το 8,5% των εφήβων υφίσταται εκφοβισµό µε χυδαίες φραστικές επιθέσεις και διαπόµπευση στο διαδίκτυο, τουλάχιστον δύο µε τρεις φορές το µήνα. Το 15,8% παραδέχονται ότι είναι θύτες bullying. Σε αντίστοιχη έρευνα του 2002, το ποσοστό όσων δήλωναν ότι εκφοβίζουν άλλους δεν ξεπερνούσε το 9,1%. Τα γιγαντωµένα ποσοστά εκφοβισµού ανάµεσα στα παιδιά, αποτελούν τον καθρέφτη της κουλτούρας του µίσους που συνεχίζει ακάθεκτα την πορεία του πολλαπλασιάζοντας διαρκώς τα ποσοστά του. Έρευνα του Χαµόγελου του Παιδιού αποκαλύπτει πως το 32% των µαθητών έχουν πέσει έστω και µία φορά θύµατα bullying (34,2% αγόρια, 29,71% κορίτσια). Σχεδόν αντίστοιχο ποσοστό (30,3%) έχουν υπάρξει κάποια στιγµή δράστες ανάλογων περιστατικών. Οι πιο συνηθισµένες µορφές του bullying στην Ελλάδα είναι: -Χρήση κοροϊδευτικών ονοµάτων: 60,69% -Σπρωξίµατα και χτυπήµατα: 45,39% -Πειράγµατα λόγω εξωτερικής εµφάνισης: 36,3% -Ανάρτηση εξευτελιστικών φωτογραφιών µέσω ιαδικτύου: 14,26% - ιάδοση τέτοιων φωτογραφιών µέσω κινητών: 12,82% 6

ΕΡΕΥΝΑ 5 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΟΚ: 1 στους 3 µαθητές στην Ελλάδα έχει πέσει θύµα σχολικού εκφοβισµού 31 ΙΑΝ 2013 Ένας στους τρεις µαθητές της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα έχει πέσει θύµα σχολικού εκφοβισµού, ενώ ένας στους δύο µαθητές της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης γίνεται µάρτυρας περιστατικών σχολικού εκφοβισµού, όπως προκύπτει από έρευνα που διενεργήθηκε σε περισσότερους από 16.000 µαθητές, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής καµπάνιας. Σύµφωνα µε τους καθηγητές «Τα φαινόµενα βίας στα σχολεία φαίνεται να έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, µε αποτέλεσµα πολλά παιδιά να είναι τα θύµατα επιθετικών συµπεριφορών» Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία, σχολικός εκφοβισµός (bullying) είναι η εσκεµµένη, απρόκλητη, συστηµατική και επαναλαµβανόµενη βία και επιθετική συµπεριφορά µε σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωµατικού και ψυχικού πόνου σε µαθητές από συµµαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου. Ο σχολικός εκφοβισµός ξεχωρίζει ως προς την ένταση, τη διάρκεια του, την ανισορροπία δύναµης µεταξύ των εµπλεκόµενων µερών και τη συναισθηµατική επίδραση που έχει πάνω στα παιδιά. Έξι ΜΚΟ από Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, µε συντονιστή το "Χαµόγελο του Παιδιού" προχώρησαν στη δηµιουργία της Ευρωπαϊκής Καµπάνιας κατά του Σχολικού Εκφοβισµού. Στα πλαίσια αυτά πραγµατοποιήθηκε έρευνα που κάλυψε τις έξι αυτές χώρες, στην οποία συµµετείχαν συνολικά 16.227 µαθητές δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης από τις έξι χώρες του προγράµµατος, που συµπλήρωσαν ειδικό ερωτηµατολόγιο. Σηµειώνεται ότι πήραν µέρος 4.987 µαθητές από 167 σχολεία της Ελλάδας. Τα αποτελέσµατα της έρευνας στην Ελλάδα καταδεικνύουν ότι το 31,98% των παιδιών υπήρξε θύµα σχολικού εκφοβισµού, είτε κατ' επανάληψη είτε περιορισµένες φορές. Αρκετά µεγαλύτερο είναι το ποσοστό των µαθητών που υπήρξαν θύµατα σχολικού εκφοβισµού στη Λιθουανία (51,65%) και στην Εσθονία (50,07%). Ακολουθούν οι µαθητές της Βουλγαρίας (34,66%) και της Λετονίας (25,21%). Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ιταλία είναι 15,09% και έτσι η Ιταλία καθίσταται η χώρα µε το µικρότερο ποσοστό οµολογούµενης θυµατοποίησης µεταξύ των έξι χωρών. Το φαινόµενο του σχολικού εκφοβισµού στους Έλληνες µαθητές έλαβε χώρα κυρίως είτε έξω από το σχολείο (35,38%) είτε στους διαδρόµους του σχολείου (32,7%). Ακολουθεί η σχολική τάξη (24,4%) και η γειτονιά ή το πάρκο (21,84%). Σηµαντικό ποσοστό (20,93%) δήλωσε ότι υπήρξε θύµα σχολικού εκφοβισµού στο ιαδίκτυο. 7

Πώς γίνεται ο σχολικός εκφοβισµός; Οι µαθητές απάντησαν: µε κοροϊδευτικά ονόµατα (60,69% των περιπτώσεων), µε σπρωξίµαταχτυπήµατα (45,39%), µε πειράγµατα λόγω της εξωτερικής εµφάνισης (36,3%). Τα χαµηλότερα ποσοστά εντοπίστηκαν στη χρήση κινητών τηλεφώνων και του ιαδικτύου, όπου η ανάρτηση εξευτελιστικών φωτογραφιών στο ιαδίκτυο έλαβε 14,26% και η διάδοση εξευτελιστικών φωτογραφιών µέσω κινητών 12,82%. Το προφίλ του θύµατος και του θύτη Το προφίλ του δράστη και του θύµατος είναι σχετικά ξεκάθαρο: αγόρια πιο εύσωµα ή µεγαλύτερης ηλικίας είναι οι δράστες, παιδιά µικροκαµωµένα, από οικογένειες ανέργων ή µε προβληµατικές σχέσεις είναι τα θύµατα. Το ποσοστό των θυµάτων σχολικού εκφοβισµού είναι υψηλότερο στις περιπτώσεις όπου και οι δύο γονείς δεν εργάζονται. Το υψηλότερο ποσοστό παρατηρείται στους µαθητές που δηλώνουν ότι η σχέση τους µε τους γονείς τους είναι πολύ άσχηµη σε ποσοστό 51,52%. Αντίθετα, µόλις το 27,36% των µαθητών που δηλώνουν ότι η σχέση τους είναι πολύ καλή έχουν υπάρξει θύµατα σχολικού εκφοβισµού. Μαθητές που έχουν κακή σχολική επίδοση παρουσιάζουν µεγαλύτερα ποσοστά θυµατοποίησης µε τα ποσοστά να φτάνουν στο 42,86%. Πόσοι µιλούν για το περιστατικό του εκφοβισµού; Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι µόνο το 67% των θυµάτων µίλησε για αυτό που συνέβη, κυρίως σε φίλο ή συµµαθητή σε ποσοστό 36,78%, ή στους γονείς σε ποσοστό µόλις 28,36%. Τα υπόλοιπα παιδιά δεν το έκαναν από ντροπή ή φόβο, ενώ σε ποσοστό 14,7% επειδή πίστευαν ότι κανένας δεν µπορεί να τα βοηθήσει. Τι πιστεύουν οι ειδικοί; «Η φτώχεια και η ανέχεια γεννούν τη βία, κάτι που το βιώνουν τα παιδιά όλης της χώρας και στο σπίτι τους και το µεταφέρουν στο σχολικό περιβάλλον» δήλωσε ο πρόεδρος του Χαµόγελου του Παιδιού Κώστας Γιαννόπουλος. «Τα παιδιά δήλωσαν ότι υπάρχει έντονα το φαινόµενο του εκφοβισµού στην καθηµερινότητά τους, έχουν ξεκάθαρη γνώση για το τι είναι πραγµατικά και δεν το συγχέουν µε απλά πειράγµατα ή κοροϊδία» δήλωσε η Χαρά Γροσδάνη, κοινωνική λειτουργός και συντονίστρια κοινωνικών και υποστηρικτικών δράσεων στο «Χαµόγελο του Παιδιού». «Έχουν θυµώσει πολύ οι έφηβοι µε εµάς τους µεγάλους και πρέπει να καταλαγιάσουµε την οργή τους, να κρατήσουµε τα παιδιά ζωντανά και σωµατικά και ψυχικά. Γι αυτό πρέπει να υπάρχει κοινή στρατηγική, να αντιληφθούµε το σχολείο σαν ολότητα και να αντιµετωπίσουµε διαδραστικά τα φαινόµενα της σχολικής βίας», υπογράµµισε ο κ. Γιαννόπουλος. 8

ΕΡΕΥΝΑ 6 Ο σχολικός εκφοβισµός στη χώρα µας αν και είναι υπαρκτό και αρκετά διαδεδοµένο φαινόµενο, όπως δείχνουν οι σχετικές έρευνες, δεν έχει τύχει ακόµα της απαιτούµενης προσοχής και δεν αντιµετωπίζεται κατάλληλα. Τα περιστατικά στα σχολεία τείνουν να διαφεύγουν της προσοχής, να αγνοούνται ή και µερικές φορές να αποσιωπώνται, πιθανόν λόγω του φόβου στιγµατισµού των παιδιών και του σχολείου. Την τελευταία δεκαετία παρά την µείωση των κρουσµάτων σχολικού εκφοβισµού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στις Μεσογειακές Χώρες, άρα και στην Ελλάδα, η εµφάνιση εκδηλώσεων του φαινοµένου έχει παρατηρήσει αύξηση. Συγκεκριµένα, σύµφωνα µε στοιχεία διάφορων ερευνών το 10% του συνόλου των µαθητών γίνεται θύµα εκφοβισµού, ενώ το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 15%, µε τους τελευταίους να είναι στην πλειονότητά τους αγόρια, σύµφωνα µε έρευνα της Σαπουνά Μ. σε σχολεία της Θεσσαλονίκης. Στην Ελλάδα έρευνες καταδεικνύουν ότι η σχολική βία και ο σχολικός εκφοβισµός εκδηλώνεται µέσω καταστροφών του σχολικού εξοπλισµού, βανδαλισµών, λεκτικής βίας, εκφοβισµού µέσω διάδοσης φηµών, αποκλεισµού από τις παρέες αλλά και ξυλοδαρµών. Ειδικότερα στη χώρα µας η αύξηση που αναφέρθηκε παραπάνω, µπορεί να σχετίζεται και µε κοινωνικά φαινόµενα, όπως είναι αυτά του µετασχηµατισµού της οικογένειας, την αύξηση της µονογονεϊκότητας, την ανεργία και το χαµηλό οικονοµικό επίπεδο των γονέων, την έλλειψη ελεύθερου χρόνου των γονέων, την αδιαφορία αυτών για τα παιδιά τους αλλά και τις διαρκείς και ασταθείς αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστηµα. 9

HΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ Τα αποτελέσµατα παρουσίασαν σχετικά υψηλά επίπεδα εκφοβισµού ιδιαίτερα στα πρωτοβάθµιας και µέσης εκπαίδευσης σχολεία, όπου πάνω από το ένα τέταρτο των µαθητών (27%) δήλωσε ότι είχε απειληθεί «αρκετές φορές σε αυτό το τρίµηνο» και το 10% δήλωσε ότι είχε απειληθεί τουλάχιστον µία φορά αυτή την εβδοµάδα (10% και 4% αντίστοιχα για τα σχολεία της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης). Αυτά τα αποτελέσµατα ήταν ίδια τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια. Η έρευνα διαπίστωσε επίσης µια σταθερή µείωση, όσον αφορά την ηλικία, της αναλογίας των µαθητών που αναφέρουν ότι έχουν απειληθεί στα σχολεία πρωτοβάθµιας/µέσης και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Το 12% συνολικά παραδέχτηκε ότι συµµετείχε σε πράξεις εκφοβισµού «αρκετές φορές κατά την διάρκεια αυτού του τριµήνου" και το 4% µία φορά την εβδοµάδα στα σχολεία πρωτοβάθµιας και µέσης εκπαίδευσης (6% και 1% αντίστοιχα στα σχολεία δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης). Πιο πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι στα περισσότερα από τα µισά σχολεία της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης το προσωπικό ( εκπαιδευτικοί, διευθυντές ) αντιµετώπισε τη λεκτική βία των γονέων και µαθητών καθώς και βία από εξωσχολικά άτοµα ή οµάδες. Οι φυσικές επιθέσει κατά του προσωπικού δεν ήταν συχνές και αφορούν 6 από τα 100 σχολεία. Στο 1% των σχολείων το προσωπικό είχε εµπειρία επίθεσης µε όπλο ή άλλο εχθρικό αντικείµενο και οι δράστες ήταν απόφοιτοι του σχολείου ή γονείς µαθητών. Οι µαθητές δέχονταν επίθεση από εξωσχολικούς ή από µαθητές άλλου σχολείου. Περίπου στο 1/3 των σχολείων του δείγµατος διαπιστώθηκαν διαρρήξεις και κλοπή προσωπικών αντικειµένων των µαθητών. 10

ΣΟΥΗ ΙΑ Το 1994 άρχισε η διεξαγωγή εθνικών ερευνών για την σχολική βία σε µαθητές γυµνασίων και λυκείων. Οι µαθητές ηλικίας 15-16 ετών ρωτήθηκαν αν είχαν θυµατοποιηθεί κατά τη διάρκεια του τελευταίου εξαµήνου και αν το περιστατικό απαιτούσε κάποια µορφή θεραπείας. Το ερωτηµατολόγιο ουσιαστικά παραδιδόταν στα µέσα του εξαµήνου και εποµένως η περίοδος ανάκλησης της µνήµης αφορούσε τους τελευταίους τρεις µήνες. Περίπου το 4-5% των αγοριών και το 1% των κοριτσιών απάντησαν ότι είχαν θυµατοποιηθεί από κάποια µορφή βίας στο σχολείο που έχρηζε θεραπείας. Περιστατικά λιγότερο σοβαρής µορφής βίας αναφέρθηκαν από το 12-14% των αγοριών και το 4-5%των κοριτσιών. Σε άλλη θυµατολογική έρευνα που πραγµατοποιήθηκε σε 100 δηµοτικά σχολεία και γυµνάσια της Στοκχόλµης διαπιστώθηκε ότι 9 στα 10 περιστατικά σχολικής βίας αφορούν τα αγόρια. Στο 75% των περιστατικών βίας δράστης και θύµα ήταν γνωστοί µεταξύ τους πριν από το συµβάν της θυµατοποίησης. Αυτό σηµαίνει ότι στο υπόλοιπο 25% των περιπτώσεων ο δράστης είναι άγνωστος στο θύµα. Μερικά από τα σχολεία αυτής της µελέτης ήταν, κατά το σουηδικό πλαίσιο, πολυπληθή (άνω των 1.000 µαθητών) και συµµετείχαν µαθητές από ποικίλα κοινωνικοοικονοµικά στρώµατα. Περίπου το 10% των υποθέσεων είχαν αξιολογηθεί από την αστυνοµία ως σοβαρά περιστατικά βίας και η πλειοψηφία των καταγγελλόµενων περιπτώσεων έλαβε χώρα στο εσωτερικό του σχολείου. ύο στα τρία περιστατικά βίας είχαν καταγγελθεί στην αστυνοµία από τους ίδιους τους µαθητές ή τους γονείς. 11

ΓΕΡΜΑΝΙΑ Το 1994 έγινε η µαθητική έρευνα της Νυρεµβέργης ( Nuremberg Pupils Survey ) για τη βία στα σχολεία µε δείγµα 1.458 µαθητών γυµνασίου και λυκείου από 62 τάξεις και 38 σχολεία της Βαυαρίας. Οι µαθητές ρωτήθηκαν πόσο συχνά είχαν διαπράξει 20 συγκεκριµένες πράξεις επιθετικότητας ή βίας στο προηγούµενο µισό ακαδηµαϊκό έτος. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι η λεκτική βία (αγόρια 82,9%, κορίτσια 74,1%) ήταν η πιο συχνή µορφή σχολικής βίας, κάτι που επιβεβαιώνεται και από άλλες έρευνες. Άλλες µορφές σχολικής βίας κατά συχνότητα ήταν οι καβγάδες µεταξύ συµµαθητών (αγόρια 48,4%, κορίτσια 15.8%), τα ψέµατα και οι συκοφαντίες (αγόρια 40,9%, κορίτσια 23%), η εξύβριση των µαθητών προς τους δασκάλους (αγόρια 35,6%, κορίτσια 32,4%) και ο βανδαλισµός (αγόρια 40,1%,κορίτσια 15,8%).Σχετικά σπάνιες συµπεριφορές είναι η σεξουαλική παρενόχληση συµµαθητών (αγόρια 6,2%, κορίτσια 1,6%),απειλή ο εκφοβισµός µε όπλο (αγόρια 3,9%,κορίτσια 0,9%) και σεξουαλική παρενόχληση των καθηγητών (αγόρια 3,1%,κορίτσια 0,9%) Από τις έρευνες αυτό-εξοµολόγησης, η έρευνα του 1994διακρίνει µεταξύ των εµπειριών λεκτικής θυµατοποίησης και εκείνων της µη λεκτικής. Τα κορίτσια καταγγέλλουν ότι πολύ πιο συχνά δέχονται λεκτική βία (81%) από τα αγόρια (75,2%), ενώ έχουν υποστεί και σεξουαλική παρενόχληση (κορίτσια 5,8%,αγόρια 3,7%) 12

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ -ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Σε έρευνα που διεξήχθη µε µορφή ερωτηµατολογιού στο σχολείο µας από συγκεκριµένη οµάδα εργασίας βρέθηκαν τα ακόλουθα αποτελέσµατα: Στα ερωτηµατολόγια απάντησαν συνολικά 74 µαθητές εκ των οποίων 27 ήταν αγόρια και 47 κορίτσια.εµείς ως οµάδα εργασίας αποµονώσαµε και σχολιάσαµε τα ακόλουθα ερωτήµατα και ευρήµατα του ερωτηµατολογίου. Στο ερώτηµα «Έχεις πέσει θύµα εκφοβισµού ή βίας από άλλα παιδιά του σχολείου;» ποσοστό 71,6% των µαθητών απάντησαν αρνητικά και ποσοστό 21,6% των µαθητών παραδέχτηκαν ότι έχουν υποστεί εκφοβισµό σε ελάχιστες περιπτώσεις. Στο ερώτηµα «Έχεις ασκήσει βία;» ποσοστό 63,5%των µαθητών απάντησαν ότι δεν έχουν ασκήσει ποτέ βία σε συµµαθητές τους,ενώ ποσοστό 5,5% παραδέχτηκαν ότι έχουν ασκήσει συχνά βία σε συµµαθητές τους. Συµπερασµατικά,η σχολική βία στο σχολείο µας εµφανίζεται πολύ µειωµένη σε σχέση µε άλλες έρευνες που έγιναν στο παρελθόν.στο ίδιο συµπέρασµα καταλήγουµε και αν συγκρίνουµε την έρευνα που διενεργήθηκε στο σχολείο µας µε άλλες έρευνες που διεξήχθησαν στο εξωτερικό. 13

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Για την εργασία µας αντλήσαµε πληροφορίες και στοιχεία από τις παρακάτω πηγές : 1)http://www.pdeamth.gr/paratiritiriovias/index.php/arthraerev/52-erevna-gia-tin-paidiki-via 2)http://educpsychology.blogspot.gr/2012/01/bullying.html 3)http://mhbiacrete.blogspot.gr/2014/03/blog-post_6.html 4)www.doctv.gr 5)http://www.akous.gr/post.asp?uid=13445 6)http://pelop.gr/?page=article&srv=11&DocID=171199 7)http://www.prismanews.gr/index.php/ellada/paideia/item/36847-sokaroyn-ta-stoixeia-sxolikoyekfobismoy-sth-xwra-mas 8)http://www.paraskhnio.gr/i-ellada-vrisketai-stin-tetarti-thesi-s/ 9)http://nemertes.lis.upatras.gr/jspui/bitstream/10889/5026/1/Nimertis_Vegianni%28ptde%29.pdf 10)http://tvxs.gr/news/ellada/ereyna-epipsy-anisyxitikes-diastaseis-lambanei-fainomeno-bullying 11)http://xenesglosses.eu/2012/12/167/ 14

15

17