ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών 2009 10.06.2008 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0949/2007, του Dirk Emmermann, γερμανικής ιθαγένειας, σχετικά με διακρίσεις που υφίστανται χρήστες αναπηρικού αμαξιδίου στις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες ως αποτέλεσμα του κανονισμού αριθ. 107 της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ-ΗΕ) 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων επισημαίνει τις αρνητικές επιπτώσεις που υφίστανται οι χρήστες αναπηρικού αμαξιδίου στις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες ως αποτέλεσμα του κανονισμού αριθ. 107 της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ-ΗΕ), σχετικά με τις «ενιαίες διατάξεις έγκρισης οχημάτων της κατηγορίας Μ2 (μικρά λεωφορεία) ή Μ3 (πούλμαν) όσον αφορά τη γενική κατασκευή τους». Σκοπός του εν λόγω κανονισμού είναι η βελτίωση της ασφάλειας των τοπικών δημόσιων συγκοινωνιών. Ο αναφέρων περιγράφει στο σημείο αυτό ότι, από τον Αύγουστο του 2005 και βάσει του εν λόγω κανονισμού, λεωφορεία στο Αμβούργο επιτρέπουν την είσοδο σε ένα μόνο άτομο σε αναπηρικό αμαξίδιο κάθε φορά, δεδομένου ότι επισήμως διαθέτουν μία μόνον προβλεπόμενη θέση για την τοποθέτηση αναπηρικού αμαξιδίου (βλ. άρθρο του Τύπου: www.abendblatt.de/daten/2007/09/11/792782.html). Ο αναφέρων ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει μέτρα για τον τερματισμό των διακρίσεων σε βάρος των χρηστών αναπηρικού αμαξιδίου. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 22 Φεβρουαρίου 2008. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 10 Ιουνίου 2008. I. Η αναφορά CM\729664.doc PE407.994v01-00
Ο αναφέρων προτρέπει την Επιτροπή να λάβει τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να τεθεί τέλος στις διακρίσεις σε βάρος των χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων σε σχέση με την πρόσβασή τους σε λεωφορεία δημόσιας συγκοινωνίας στο κρατίδιο του Αμβούργου. Η Επιτροπή κατανοεί ότι οι διακρίσεις που επικαλείται ο αναφέρων οφείλονται στο γεγονός ότι, στο κρατίδιο του Αμβούργου, σε κάθε λεωφορείο επιτρέπεται η πρόσβαση σε έναν μόνο χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου όταν το λεωφορείο διαθέτει μία μόνον θέση ειδικά για χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων. II. Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής α) Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή, τα μέτρα που ενέκρινε το κρατίδιο του Αμβούργου αποτελούν απόρροια της νομοθεσίας που εγκρίθηκε στη Γερμανία για την εφαρμογή της οδηγίας 2001/85/ΕΚ 1. Η οδηγία 2001/85/ΕΚ περιέχει διατάξεις σχετικά με την εσωτερική διαρρύθμιση των οχημάτων που προορίζονται για τη μεταφορά περισσότερων από οκτώ επιβατών. Η οδηγία αυτή, η οποία μεταφέρθηκε από τα κράτη μέλη στην εθνική νομοθεσία, ισχύει από το 2005 με εντολή της γερμανικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης για τους σκοπούς της έγκρισης τύπου οχημάτων. Το Συμβούλιο ενέκρινε μια απόφαση με τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να επιτραπεί στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα να προσχωρήσει στον κανονισμό αριθ. 107 της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη 2. Ο κανονισμός αυτός, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 19 Φεβρουαρίου 2007 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελεί εναλλακτική λύση προς τις διατάξεις της οδηγίας 2001/85/ΕΚ σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 2 της οδηγίας 92/53/ΕΟΚ 3. Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας 2001/85/ΕΚ, όλα τα αστικά λεωφορεία 4 πρέπει είναι προσιτά σε άτομα με περιορισμένη κινητικότητα, περιλαμβανομένων των χρηστών αναπηρικής πολυθρόνας. Σε κάθε αστικό λεωφορείο πρέπει να προβλέπεται τουλάχιστον μία θέση για χρήστες αναπηρικού αμαξιδίου, η οποία να τους παρέχει τη δυνατότητα να ταξιδεύουν καθήμενοι στο δικό τους αμαξίδιο. Από τις διάφορες διατάξεις της οδηγίας καθίσταται απολύτως σαφές ότι ο αριθμός των θέσεων που προβλέπεται για χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων δεν ρυθμίζεται από το κοινοτικό δίκαιο, αλλά ότι πρέπει να προβλέπεται τουλάχιστον μία θέση (βλέπε Σημείωση 1). Η Επιτροπή πιστεύει ότι δεν πρέπει να εμποδίζεται η πρόσβαση χρήστη αναπηρικού 1 2 3 4 Οδηγία 2001/85/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Νοεμβρίου 2001 περί ειδικών διατάξεων για οχήματα μεταφοράς επιβατών, άνω των οκτώ θέσεων εκτός της θέσεως του οδηγού, και περί τροποποιήσεως των οδηγιών 70/156/ΕΟΚ και 97/27/ΕΚ ΕΕ L 42 της 13.2.2002, σελ. 1 Ενιαίες διατάξεις για την έγκριση οχημάτων της κατηγορίας M 2 ή M 3 σχετικά με τα γενικά κατασκευαστικά χαρακτηριστικά τους Οδηγία 92/53/ΕΟΚ της 18ης Ιουνίου 1992 για την τροποποίηση της οδηγίας 70/156/ΕΟΚ περί προσέγγισης των νομοθεσιών των κρατών μελών που αφορούν την έγκριση τύπου των οχημάτων με κινητήρα και των ρυμουλκουμένων τους ΕΕ L 225 της 10.8.1992, σελ. 1 Ο επίσημος όρος είναι «οχήματα της κλάσης Ι» PE407.994v01-00 2/5 CM\729664.doc
αμαξιδίου σε όχημα, ακόμη και αν η θέση ή οι θέσεις που προβλέπονται για χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων είναι κατειλημμένες. Σε κάθε περίπτωση, κάθε αστικό λεωφορείο πρέπει να διαθέτει τέσσερις θέσεις που έχουν σχεδιαστεί ως καθίσματα με προτεραιότητα για άτομα με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων (βλέπε Σημειώσεις 2 και 3). Καθώς η Επιτροπή έχει ενδείξεις για πιθανή περιοριστική ερμηνεία σε αυτό το σημείο, οι ομοσπονδιακές γερμανικές αρχές κλήθηκαν εγγράφως στις 7 Δεκεμβρίου 2007 να λάβουν υπόψη τις ανωτέρω παρατηρήσεις. β) Όσον αφορά την εγκατάσταση ζωνών ασφαλείας σε αστικά και υπεραστικά λεωφορεία, η σχετική κοινοτική νομοθεσία είναι η οδηγία 77/541/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2005/40/ΕΚ 1. Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο της οδηγίας 2005/40/ΕΚ, στα αστικά λεωφορεία δημόσιας συγκοινωνίας δεν πρέπει να εγκαθίστανται ζώνες ασφαλείας (βλέπε Σημείωση 4). Σε τέτοια λεωφορεία επιτρέπονται όρθιοι επιβάτες, όπως προβλέπει η οδηγία 2001/85/ΕΚ. Η κοινοτική νομοθεσία σχετικά με τη χρήση ζωνών ασφαλείας περιλαμβάνεται στην οδηγία 91/671/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2003/20/ΕΚ 2. Είναι απολύτως σαφές ότι η χρήση ζωνών ασφαλείας είναι υποχρεωτική όταν το όχημα διαθέτει ζώνες ασφαλείας. Η Επιτροπή πιστεύει ότι οι διατάξεις της οδηγίας 2003/20/ΕΚ και της οδηγίας 2005/40/ΕΚ μεταφέρθηκαν σωστά στις διατάξεις του άρθρου 21 Personenbeförderung του Strassenverkehrs-Ordnung (StVO). Όπως επισημαίνει ο ίδιος ο αναφέρων, το άρθρο 21 αποκλείει τα αστικά λεωφορεία από το πεδίο εφαρμογής του, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία. III. Συμπεράσματα Στην οδηγία 2001/85/ΕΚ προβλέπεται η υποχρέωση πρόβλεψης τουλάχιστον μίας θέσης για χρήστη αναπηρικού αμαξιδίου σε αστικά λεωφορεία. Επιπλέον, τουλάχιστον τέσσερα καθίσματα μεγαλύτερων διαστάσεων πρέπει να σχεδιάζονται ειδικά για επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένων των χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων. Τα άτομα αυτά μπορούν να χρησιμοποιούν τα καθίσματα προτεραιότητας αφού διπλωθεί το αναπηρικό αμαξίδιο όταν δεν υπάρχει επαρκής χώρος για αυτό. 1 Οδηγία 2005/40/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Σεπτεμβρίου 2005 για την τροποποίηση της οδηγίας 77/541/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των αναφερομένων στις ζώνες ασφαλείας και στα συστήματα συγκρατήσεως των οχημάτων με κινητήρα ΕΕ L 255 της 30.9.2005, σελ. 146 2 Οδηγία 2003/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 8ης Απριλίου 2003 για την τροποποίηση της οδηγίας 91/671/ΕΟΚ του Συμβουλίου για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την υποχρεωτική χρησιμοποίηση της ζώνης ασφαλείας στα οχήματα κάτω των 3,5 τόνων ΕΕ L 115 της 9.5.2003, σελ. 63 CM\729664.doc 3/5 PE407.994v01-00
Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι οι διατάξεις της οδηγίας 2001/85/ΕΚ και του ισοδύναμού της κανονισμού αριθ. 107 της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη έχουν βελτιώσει σημαντικά την κατάσταση στην Κοινότητα όσον αφορά την πρόσβαση των χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων στα αστικά λεωφορεία. Επίσης, κάθε διάκριση σε βάρος ατόμων με αναπηρίες που υπήρχε στο παρελθόν αναμένεται να εξαλειφθεί με την εφαρμογή της οδηγίας 2007/46/ΕΚ για την έγκριση τύπου (Μάιος 2009). Η Επιτροπή δεν προτίθεται ούτε να τροποποιήσει την οδηγία 2001/85/ΕΚ ούτε να προβεί σε διαβήματα προς τις γερμανικές ομοσπονδιακές αρχές για την τροποποίηση του άρθρου 21 του StVO. Οι προαναφερθείσες παρατηρήσεις κοινοποιήθηκαν στις αρμόδιες γερμανικές αρχές στις 7.12.2007. PE407.994v01-00 4/5 CM\729664.doc
IV. Σημειώσεις Σημείωση 1 «3.6.1. Για κάθε χρήστη αναπηρικής πολυθρόνας που προβλέπεται στο διαμέρισμα επιβατών, πρέπει να υπάρχει ειδικός χώρος πλάτους τουλάχιστον 750 mm και μήκους 1300 mm. Το διάμηκες επίπεδο του ειδικού χώρου πρέπει να είναι παράλληλο προς το διάμηκες επίπεδο του οχήματος, ενώ ο ειδικός αυτός χώρος πρέπει να έχει αντιολισθητικό δάπεδο.»[παράρτημα VII] Σημείωση 2 «3.2.1. Σε θέση πλησίον της ή των θυρών επιβατών που είναι κατάλληλες για την επιβίβαση και αποβίβαση, πρέπει να βρίσκεται ένας ελάχιστος αριθμός καθισμάτων γυρισμένων προς τα εμπρός ή προς τα πίσω και που χαρακτηρίζονται θέσεις προτεραιότητας για επιβάτες με αναπηρία. Ο ελάχιστος αριθμός θέσεων προτεραιότητας είναι τέσσερις για την κλάση I [ ]» [Παράρτημα VII] Σημείωση 3 «2.21. Επιβάτης μειωμένης κινητικότητας", κάθε επιβάτης που δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει τις δημόσιες συγκοινωνίες, όπως άτομα με αναπηρίες (συμπεριλαμβανομένων ατόμων με προβλήματα διανοητικής και αισθητηριακής φύσης και ατόμων που χρησιμοποιούν αναπηρικές πολυθρόνες),[ ]» [Παράρτημα I] Σημείωση 4 «3.1.1. Με εξαίρεση τα καθίσματα τα οποία προορίζονται για χρήση μόνον όταν το όχημα είναι σταθμευμένο, τα καθίσματα των οχημάτων που εμπίπτουν στις κατηγορίες M1, M2 (της κλάσης III ή B), Μ3 (της κλάσης III ή B) και N εξοπλίζονται με ζώνες ασφαλείας ή/και συστήματα συγκράτησης σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας. Στα οχήματα της κλάσης I, II ή A που εμπίπτουν στις κατηγορίες M2 ή M3 μπορούν να τοποθετούνται ζώνες ασφαλείας ή/και συστήματα συγκράτησης, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις της παρούσας οδηγίας.» CM\729664.doc 5/5 PE407.994v01-00