Ο διορισµός Πρωθυπουργού - Μια απόπειρα ερµηνείας του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος.

Σχετικά έγγραφα
ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ: Ερµηνεία του άρθρου 37 παρ. 1 και 2 σύµφωνα µε τη γραµµατολογική µέθοδο.

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Ενότητα 11 η : Αρχή δεδηλωμένης Διορισμός πρωθυπουργού

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος

ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Ένα ερµηνευτικό παράδειγµα από το Σύνταγµα» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ:

Ενότητα 10 η : Κοινοβουλευτική αρχή

Προπτυχιακή Εργασία «Η Ανάδειξη της Κυβέρνησης» Μιχαήλ Νεραντζάκης

Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ & Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η :

«ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ε

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΙΚΑΙΟΥ

Ενότητα 13 η : Απαλλαγή Κυβέρνησης από τα καθήκοντά της Η Διάλυση της Βουλής

Νομιμοποίηση και ενστάσεις

Τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέας ηµοσίου ικαίου Συνταγµατικό ίκαιο Αθήνα, ΤΟ ΣΛΟΒΕΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1991 ΚΑΙ

Συνταγματικό Δίκαιο Ασκήσεις

Σελίδα 1 από 5. Τ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΑΝΑ ΕΙΞΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΘΕΟ ΩΡΑ ΦΙΡΙΓΓΟΥ

Βουλή είναι εξοπλισμένη με αναθεωρητική αρμοδιότητα. Το ερώτημα συνεπώς που τίθεται αφορά την κατά χρόνον αρμοδιότητα αυτού τούτου του αναθεωρητικού

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η :

Η αντιπολίτευση στη µετεµφυλιακή Ελλάδα,

ΟΙ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Αριθµός 111/2013 ΤΟ ΠΕΝΤΑΜΕΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΦΩΤΗΣ ΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ

16η ιδακτική Ενότητα Η ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΡΧΗ

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

Πίνακας Περιεχοµένων:

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ»

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Μορφές πολιτευμάτων

ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ. Θεµελιώδεις αρχές ή οργανωτικές βάσεις του πολιτεύµατος ονοµάζουµε τα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Θέµα εργασίας : Ερµηνεία του Άρθρο 78 παρ. 5 του Συντάγµατος (Εξαίρεση από την απαγόρευση της κανονιστικής φορολογικής αρµοδιότητας).

ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

«Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΑΤΗΡΗΣΗΣ» ΑΡΘΡΟ 84 ΤΟΥ ΣΥΝΑΓΜΑΤΟΣ

9. Έννοια του κράτους Στοιχεία του κράτους Μορφές κρατών Αρχές του σύγχρονου κράτους... 17

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα.

ΕΡΓΑΣΙΑ. «Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας, ως γενικής συνταγµατικής αρχής της ελληνικής έννοµης τάξης»

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17

Η νοµική προσωπικότητα των κοµµάτων

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ-ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ

Ενότητα 5 η : Δημοκρατία Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας

<~ προηγούμενη σελίδα ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ. ***Οι σωστές απαντήσεις είναι σημειωμένες με κόκκινο χρώμα. 1. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται :

ΥΠΟ ΕΙΓΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΛΟΥΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2003

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ :

Η συνταγµατική θέση και η ανάδειξη του πρωθυπουργού

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4068, 10/2/2006

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου

Η πολιτική αντίθεση μονάρχη-κοινοβουλίου

ΕΡΓΑΣΙΑ. Επιµέλεια εργασίας: Πολίτης Σπύρος Εmail: ιδάσκων: ηµητρόπουλος Ανδρέας ΙΑΓΡΑΜΜΑ. 2.Σχολιασµός απόφασης

Θέµα εργασίας: «Θεσµική εφαρµογή των θεµελιωδών δικαιωµάτων».υπόθεση Κλόντια Σίφερ.

1. Η προβληματική του αναφυόμενου δυισμού και τα όρια του.

Ι.α) Το αντικείµενο και η αναγκαιότητα της ερµηνείας. Ερµηνεία του δικαίου είναι η

ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ

ΥΛΗ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/ 2656/ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ 2/2016

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ ΞΕΝΑΚΗΣ Α.Μ ΘΕΜΑ:

ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΗ. Χρόνος αναθεώρησης εργασιών που έχουν εκτελεσθεί προ της έγκρισης Α.Π.Ε. Ανώνυµη εταιρεία µέλος του ΣΑΤΕ υπέβαλε το ακόλουθο ερώτηµα:

Η προστασία της ανθρώπινης αξίας - Η υπόθεση του «Μεγάλου Αδελφού»

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

στην πρόταση νόµου «Αναλογική εκπροσώπηση πολιτικών σχηµατισµών τροποποίηση εκλογικού νόµου κατάργηση εκλογικής πριµοδότησης πρώτου κόµµατος»

Αντί προλόγου. Κομοτηνή, Οκτώβριος 2017 Α.Ν.Δ.

Προπτυχιακή Εργασία. Νικολαρόπουλος Κωνσταντίνος. Η Ανάδειξη της Κυβέρνησης

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ. Ετέθη υπόψη μου από τον Πρόεδρο της Δ.Ο.Ε., το κάτωθι ερώτημα: Θέμα: Στελέχωση και λειτουργία Σχολικών Επιτροπών

Ενότητα 6 η : Αντιπροσωπευτική Αρχή Εκλογικό Σώμα Δημοψήφισμα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Η γένεση του Κανονισµού της Βουλής ως πολιτική αναγκαιότητα. Η σηµασία του.

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Μ ΑΡΙΑ ΚΟΤΣΙΝΟΝΟΥ 1 Η ΕΡΓΑΣΙΑ

Το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του Συντάγματος του Άστρους (Νόμος της Επιδαύρου ήτοι Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος)

«Ρυθµίσεις θεµάτων Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων και άλλες διατάξεις»

Κεφάλαιο 2. Η διοικητική οργάνωση του Κράτους

Αθήνα. Αρ. Πρωτ.: Π ρ ο ς. Το Ειδικό ικαστικό Συµβούλιο. του Αρείου Πάγου

Θέµα εργασίας : Γενικές Συνταγµατικές Αρχές «Απαγόρευση κατάχρησης δικαιώµατος» Καµιντζή Ιωάννα Α.Μ:322 Ε Mail:

Transcript:

Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέα ηµοσίου ικαίου 2003 2004 Συνταγµατικό ίκαιο Επιβλέπων Καθηγητής: Κος Ανδρέας ηµητρόπουλος Ο διορισµός Πρωθυπουργού - Μια απόπειρα ερµηνείας του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος. Επιµέλεια: Ράµµος Αλέξανδρος

Αφού χρησιµοποιήσουµε και τις πέντε ερµηνευτικές µεθόδους για να µπορέσουµε να ανεύρουµε το ακριβές νόηµα του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος θα προσπαθήσουµε να συνάγουµε κάποια συµπεράσµατα. Ο αναθεωρητικός νοµοθέτης απογύµνωσε τον Πρόεδρο της ηµοκρατίας από κάθε εξουσία ως προς την επιλογή του προσώπου που θα διορισθεί στο αξίωµα του Πρωθυπουργού και ανέθεσε την εξουσία αυτή αποκλειστικά στη Βουλή. Ταυτόχρονα, ο αναθεωρητικός νοµοθέτης επέβαλε τον περιορισµό στην εθνική αντιπροσωπεία, να είναι βουλευτής ο δέκτης της εντολής. Και αυτό σηµαίνει, να διαθέτει τη λαϊκή νοµιµοποίηση. Γιατί αν δεν είναι αυτή η βούληση του αναθεωρητικού νοµοθέτη, τότε δεν έχει νόηµα η ρήση του άρθρου 37 παρ. 4 εδ. α «ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής» (το πρώτο ή πρέπει εδώ να νοείται ως σωρευτικό και, αλλιώς η πρόταση στερείται νοήµατος. Η αντίθετη ερµηνευτική εκδοχή, η οποία θεωρεί τη ρύθµιση αυτή ως περιοριστική µόνο του Προέδρου της ηµοκρατίας κατά την ανάθεση της εντολής, είτε πρόκειται για τον σχηµατισµό κυβέρνησης είτε για τη διερεύνηση της βούλησης της εθνικής αντιπροσωπείας, δεν εξηγεί επαρκώς, γιατί απαιτείται, κατά τον κανόνα του άρθρου 37 παρ. 4 εδ. α ο δέκτης της εντολής να είναι και βουλευτής, ή, αντιστρόφως, δεν εξηγεί γιατί να µην αρκεσθεί ο αναθεωρητικός νοµοθέτης στην αρχηγική ιδιότητα ή την ιδιότητα ως εκπροσώπου του κόµµατος, του δέκτη της εντολής. Το ότι ο αποδοκιµασθείς ή µη εκτεθείς καν στη λαϊκή κυριαρχία αρχηγός κόµµατος δεν έχει υπέρ του το τεκµήριο της βούλησης της κοινοβουλευτικής οµάδας του κόµµατος να του παρασχεθεί εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή, και ότι, για τον λόγο αυτό, το Σύνταγµα δεν επιτρέπει στον Πρόεδρο της ηµοκρατίας να δώσει εντολή πριν από την απόφαση της κοινοβουλευτικής οµάδας, πρέπει να οδηγήσει στο συµπέρασµα, όχι ότι ο δέκτης της εντολής δύναται να είναι και εξωκοινοβουλευτικός αλλά αντιθέτως ότι, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να είναι κοινοβουλευτικός και ότι κατά συνέπεια, τον Πρωθυπουργό θέλησε ο αναθεωρητικός νοµοθέτης περιβεβληµένο µε άµεση λαϊκή νοµιµοποίηση και, µάλιστα, a fortiori εφόσον ακόµη και για τον δέκτη της διερευνητικής εντολής απαιτεί την ίδια προϋπόθεση, όπως συνάγεται από το άρθρο 37 παρ. 2 και 3 του Συντάγµατος. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ι. Εισαγωγή ΙΙ. Η ερµηνεία του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος i. Γραµµατολογική µέθοδος ii. Λογική µέθοδος iii. Ιστορική µέθοδος iv. Συστηµατική µέθοδος v. Τελολογική µέθοδος III. Συµπέρασµα

Ι. Εισαγωγή Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας θα προσπαθήσουµε να ερµηνεύσουµε το πολυσυζητηµένο άρθρο 37 παρ. 4 του Συντάγµατος και συγκεκριµένα θα κληθούµε να απαντήσουµε στο ερώτηµα, ποιός διορίζεται πρωθυπουργός. Αν το πρόσωπο που λαµβάνει τις διερευνητικές εντολές ή την εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης µπορεί να είναι και πρόσωπο εξωκοινοβουλευτικό ή η επιταγή του Συντάγµατος θέλει τον Πρόεδρο της Κυβερνήσεως αποκλειστικά µέλος του Κοινοβουλίου. Καθώς θα ξεδιπλώνουµε τον µίτο του προβλήµατος αρωγούς στην προσπάθεια µας να καταλήξουµε σε µια όσο το δυνατόν εµπεριστατωµένη και επιστηµονικά τεκµηριωµένη απάντηση θα έχουµε τις περισσότερες ερµηνευτικές µεθόδους, δηλαδή την γραµµατολογική, τη λογική, την ιστορική, τη συστηµατική και την τελολογική. ΙΙ. Το άρθρο 37 παρ. 4 του Συντάγµατος Σύµφωνα µε την υπό εξέταση διάταξη, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται εντολή σχηµατισµού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόµµατος, αν το κόµµα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της ηµοκρατίας δίνει την εντολή σ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική οµάδα του κόµµατος. Την εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης ή διερευνητική, θα λάβει αυτός που είναι αρχηγός του κόµµατος κατά τη συγκεκριµένη στιγµή, ο οποίος θα συµµετάσχει και στις συζητήσεις υπό τον Πρόεδρο της ηµοκρατίας. Αλλά αν το ζήτηµα του ποιοι είναι οι αρχηγοί τους ρυθµίζουν τα ίδια τα κόµµατα, το ζήτηµα της ανάθεσης εντολής είναι και ζήτηµα λειτουργίας του πολιτεύµατος. Έτσι, ο συντακτικός νοµοθέτης όρισε ότι αν στις περιπτώσεις αυτές το κόµµα δεν έχει αρχηγό ή αν ο αρχηγός ή εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί Βουλευτής, ο Πρόεδρος της ηµοκρατίας δίνει την εντολή σε αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική οµάδα του κόµµατος. Η ρύθµιση αυτή φαίνεται σαφής. Η θεωρητική συζήτηση που προκάλεσε, όµως, διέψευσε αυτήν την εντύπωση και εστιάσθηκε στο ερώτηµα, αν ο διοριζόµενος στο αξίωµα του Πρωθυπουργού απαιτείται να έχει τη βουλευτική ιδιότητα ή αν δύναται να είναι και εξωκοινοβουλευτικό πρόσωπο. i. Γραµµατολογική µέθοδος Σύµφωνα µε τη γραµµατολογική ερµηνεία της επίµαχης διάταξης ο αναθεωρητικός νοµοθέτης επέβαλε τον περιορισµό στην εθνική αντιπροσωπεία, να είναι βουλευτής ο δέκτης της εντολής. Και αυτό σηµαίνει, να διαθέτει τη λαϊκή νοµιµοποίηση. Γιατί αν δεν είναι αυτή η βούληση του αναθεωρητικού νοµοθέτη, τότε δεν έχει νόηµα η ρήση του άρθρου 37 παρ. 4 εδ. α «ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής» (το πρώτο ή πρέπει εδώ να νοείται ως σωρευτικό και, αλλιώς η πρόταση στερείται νοήµατος. ii. Ιστορική µέθοδος

Μέχρι σήµερα, πάγια υπήρξε η πρακτική του διορισµού και εξωκοινοβουλευτικών προσώπων ως µελών του Υπουργικού Συµβουλίου, τη δε εξουσία του Προέδρου της ηµοκρατίας να διορίζει Πρωθυπουργό και µη µέλος της Βουλής, ρητά όριζε το Σύνταγµα του 1975 πριν από την αναθεώρηση του (άρθρο 37 παρ. 4). Η διάταξη αυτή καταργήθηκε και, ταυτόχρονα, θεσπίστηκε η δυνατότητα του Προέδρου της ηµοκρατίας να διορίζει, ως εξοικονοβουλευτικό Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο ενός των τριών ανωτάτων δικαστηρίων, αλλά µόνο µε την εντολή να διενεργήσει εκλογές, όταν έχει καταστεί αδύνατος ο σχηµατισµός Κυβέρνησης που να απολαµβάνει της εµπιστοσύνης της Βουλής και δεν είναι δυνατός ο σχηµατισµός Κυβέρνησης από όλα τα κόµµατα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών. Σύµφωνα µε το κείµενο του εισηγητή της πλειοψηφίας προς την Ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγµατος της Στ Αναθεωρητικής Βουλής, αναφέρονται τα εξής «µε τη διάταξη της παραγράφου 2 του Σχεδίου µας, καλύπτεται σηµαντικό κενό του σήµερα ισχύοντος Συντάγµατος: ιαστέλλεται η παραίτηση της Κυβέρνησης από την ατοµική παραίτηση του Πρωθυπουργού (που µπορεί να οφείλεται σε λόγους που αφορούν αποκλειστικά τον ίδιο) και προβλέπεται η υπόδειξη του διαδόχου του από την κοινοβουλευτική οµάδα του κόµµατος στην οποία ανήκει», αντί «την κοινοβουλευτική οµάδα στην οποία ανήκει ο παραιτηθείς ή εκλιπών Πρωθυπουργός». Θα µπορούσε ενδεχοµένως να υποστηριχθεί ότι, η µε τονισµένα στοιχεία φράση του εισηγητή της πλειοψηφίας αποδίδει την αντίληψη των υποβαλλόντων την πρόταση αναθεώρησης ως προς τον κυρίαρχο ρόλο των πολιτικών κοµµάτων στην κοινοβουλευτική λειτουργία. Γεγονός ωστόσο είναι ότι η σύνταξή της αφήνει να εννοηθεί πως αναθεωρητικός νοµοθέτης αναφέρεται σε παραιτηθέντα ή αποβιώσαντα Πρωθυπουργό που διέθετε τη βουλευτική ιδιότητα. iii. Λογική µέθοδος Η άποψη ότι οποιοσδήποτε και εξωκοινοβουλευτικός και εξωκοµµατικός ακόµη δύναται να λάβει εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης βρίσκει κατά µια άποψη τη θεµελίωσή της ακριβώς στη λογική της συνταγµατικής µεταρρύθµισης και, µάλιστα, ενισχυµένη, όπως υποστηρίζεται από τη διατύπωση του άρθρου 38 παρ. 2 Σ, το οποίο ορίζει ότι «αν ο Πρωθυπουργός παραιτηθεί ή εκλείψει, ο Πρόεδρος της ηµοκρατίας διορίζει πρωθυπουργό αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική οµάδα στην οποία ανήκει. Κατά την εν λόγω άποψη, δύο σηµεία αυτής της ρύθµισης πρέπει να επισηµανθούν. Πρώτον, ότι δικαίωµα πρότασης, δηλαδή επιλογής, του Πρωθυπουργού έχει η κοινοβουλευτική οµάδα. εύτερον, ότι το Σύνταγµα δεν θεωρεί δεδοµένο πως ο Πρωθυπουργός που παραιτήθηκε ή απεβίωσε ήταν βουλευτής. Αν το θεωρούσε δεδοµένο, δεν θα επέλεγε τη διατύπωση που επέλεξε, αλλά θα όριζε πως το δικαίωµα πρότασης έχει η κοινοβουλευτική οµάδα «στην οποία ανήκει ο παραιτηθείς ή αποθανών Πρωθυπουργός. Αν ο αναθεωρητικός νοµοθέτης ήθελε να αποκλείσει τη δυνατότητα διορισµού εξωκοινοβουλευτικού προσώπου στο αξίωµα του Πρωθυπουργού, θα είχε επιλέξει, αντί της διατύπωσης «η κοινοβουλευτική οµάδα του κόµµατος στο οποίο ανήκει», τη διατύπωση «η κοινοβουλευτική οµάδα στην οποία ανήκει ο παραιτηθείς ή εκλιπών Πρωθυπουργός».

iv. Τελολογική µέθοδος Αν ο σκοπός της διατάξεως συνίσταται, εν προκειµένω, αφενός, στο να καταστήσει απλώς τυπική τη ρυθµιστική αρµοδιότητα του Προέδρου της ηµοκρατίας ( και αυτό ακριβώς έπραξε ο αναθεωρητικός νοµοθέτης) όσον αφορά την επιλογή του προσώπου στο οποίο ανατίθεται η εντολή, ενώ, αφετέρου, και αντιθέτως, δεν δεσµεύει την, κατά περίπτωση, αρµόδια κοινοβουλευτική οµάδα (ή και συµπράττουσες δυνάµεις της Βουλής) ως προς την υπόδειξη του προσώπου (κοινοβουλευτικού ή µη) που θα λάβει την εντολή (σχηµατισµού Κυβέρνησης ή διερευνητική), ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι υπάρχουν αρχηγοί κοµµάτων και µάλιστα βουλευτές, τότε, αναντίρρητα οποιοσδήποτε άρα και εξωκοινοβουλευτικός, µπορεί να διοριστεί Πρωθυπουργός, εφόσον ενηµερωθεί ο Πρόεδρος της ηµοκρατίας. v. Συστηµατική µέθοδος Μια εύλογη απάντηση θα ήταν η εξής: εφόσον το πολίτευµα είναι κοινοβουλευτική δηµοκρατία και εφόσον το Έθνος αντιπροσωπεύουν από οι Βουλευτές, αυτοί είναι και οι εκφραστές της θέλησης του εκλογικού σώµατος και αυτοί που διαθέτουν, εποµένως, την εξουσία να προτείνουν οποιονδήποτε για το αξίωµα του Πρωθυπουργού. Άρα, ορθά υποστηρίζεται σύµφωνα µε αυτή τη συλλογιστική ότι το τεκµήριο δεσµεύει µεν τον Πρόεδρο της ηµοκρατίας, όχι όµως και την κοινοβουλευτική ως προς την υπόδειξη του δέκτη της εντολής. εν µπορεί, όµως να αποφευχθεί η παρατήρηση, ως προς τα ανωτέρω, ότι αν όντως συνάδει προς το Σύνταγµα, στην περίπτωση που ο αρχηγός του κόµµατος έχει εκλεγεί βουλευτής, ενδεχόµενη παραγνώριση της εκφρασθείσας στο πρόσωπό του άµεσης λαϊκής νοµιµοποίησης, όταν οι κοινοβουλευτική του οµάδα δεν τον θεωρεί ως καταλληλότερο για το αξίωµα του Πρωθυπουργού, οπωσδήποτε προβληµατίζει η συνταγµατικότητα του περιορισµού όλων εκείνων που θα έχουν τύχει της άµεσης λαϊκής νοµιµοποίησης, προκειµένου να επιλεγεί πρόσωπο που δεν την διαθέτει καν. III. Συµπέρασµα Αφού χρησιµοποιήσαµε και τις πέντε ερµηνευτικές µεθόδους για να µπορέσουµε να ανεύρουµε το ακριβές νόηµα του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος µπορούµε να συνάγουµε κάποια συµπεράσµατα. Ο αναθεωρητικός νοµοθέτης απογύµνωσε τον Πρόεδρο της ηµοκρατίας από κάθε εξουσία ως προς την επιλογή του προσώπου που θα διορισθεί στο αξίωµα του Πρωθυπουργού και ανέθεσε την εξουσία αυτή αποκλειστικά στη Βουλή. Ταυτόχρονα, ο αναθεωρητικός νοµοθέτης επέβαλε τον περιορισµό στην εθνική αντιπροσωπεία, να είναι βουλευτής ο δέκτης της εντολής. Και αυτό σηµαίνει, να διαθέτει τη λαϊκή νοµιµοποίηση. Γιατί αν δεν είναι αυτή η βούληση του αναθεωρητικού νοµοθέτη, τότε δεν έχει νόηµα η ρήση του άρθρου 37 παρ. 4 εδ. α «ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής» (το πρώτο ή πρέπει εδώ να νοείται ως σωρευτικό και, αλλιώς η πρόταση στερείται νοήµατος. Η αντίθετη ερµηνευτική εκδοχή, η οποία θεωρεί τη ρύθµιση αυτή ως περιοριστική µόνο του Προέδρου της ηµοκρατίας κατά την ανάθεση της εντολής, είτε πρόκειται για τον σχηµατισµό κυβέρνησης είτε για τη διερεύνηση της βούλησης της εθνικής αντιπροσωπείας, δεν εξηγεί επαρκώς, γιατί απαιτείται, κατά τον κανόνα

του άρθρου 37 παρ. 4 εδ. α ο δέκτης της εντολής να είναι και βουλευτής, ή, αντιστρόφως, δεν εξηγεί γιατί να µην αρκεσθεί ο αναθεωρητικός νοµοθέτης στην αρχηγική ιδιότητα ή την ιδιότητα ως εκπροσώπου του κόµµατος, του δέκτη της εντολής. Το ότι ο αποδοκιµασθείς ή µη εκτεθείς καν στη λαϊκή κυριαρχία αρχηγός κόµµατος δεν έχει υπέρ του το τεκµήριο της βούλησης της κοινοβουλευτικής οµάδας του κόµµατος να του παρασχεθεί εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή, και ότι, για τον λόγο αυτό, το Σύνταγµα δεν επιτρέπει στον Πρόεδρο της ηµοκρατίας να δώσει εντολή πριν από την απόφαση της κοινοβουλευτικής οµάδας, πρέπει να οδηγήσει στο συµπέρασµα, όχι ότι ο δέκτης της εντολής δύναται να είναι και εξωκοινοβουλευτικός αλλά αντιθέτως ότι, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να είναι κοινοβουλευτικός και ότι κατά συνέπεια, τον Πρωθυπουργό θέλησε ο αναθεωρητικός νοµοθέτης περιβεβληµένο µε άµεση λαϊκή νοµιµοποίηση και, µάλιστα, a fortiori εφόσον ακόµη και για τον δέκτη της διερευνητικής εντολής απαιτεί την ίδια προϋπόθεση, όπως συνάγεται από το άρθρο 37 παρ. 2 και 3 του Συντάγµατος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Τσάτσος, Συνταγµατικό ίκαιο, Τόµος Γ, 1988. Π. Ι. Παραράς, Σύνταγµα 1975 Corpus 1, άρθρα 1 50, 1982 Σβώλος / Βλάχος, Το Σύνταγµα της Ελλάδος, τόµος Β, 1955. Α. Γ. Ράικος, Παραδόσεις Συνταγµατικού ικαίου, τόµος Β, α, 1984. Ν. Ν. Σαρίπολος, Σύστηµα Συνταγµατικού ικαίου, τόµος Γ, 1923. Α. Ι. Μάνεσης, Συνταγµατικά ικαιώµατα, τόµος Α, Ατοµικές Ελευθερίες,1982. Α. Γ. ηµητρόπουλος, Παραδόσεις Συνταγµατικού ικαίου, 2001. Κ. Γ. Μαυριάς / Α. Μ. Παντελής, Συνταγµατικά Κείµενα, 1996.