Αιεμάλδξεην Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Θεζζαινλίθεο Σκήκα Γηνίθεζεο Σνπξηζηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ Αθαδ. Έηνο 2010-2011 Σνπξηζηηθή Γεσγξαθία 3 ν Μάζεκα, 19 Μαΐνπ 2011 Υξηζηίλα Μπνλάξνπ bonarou@gmail.com Αλαθεθαιαίσζε Σοςπιζηική Γεωγπαθία: Κιάδνο ηεο Οηθνλνκηθήο Γεσγξαθίαο κειεηά ηε ρσξηθή ζπγθξφηεζε θαη δηαθνξνπνίεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ θαηλνκέλνπ. Σξηκεξέο ζρήκα: πξνζθνξάο δήηεζεο κεηαθίλεζεο (πξνζπειαζηκφηεηαο). Σαμηλφκεζε ησλ ηαμηδησηψλ (WTO): Δπιζκέπηερ Σοςπίζηερ Δκδπομείρ. Βαζηθέο δηαθξίζεηο ηνπξηζκνχ κε βάζε ην θξηηήξην πξνέιεπζεο ησλ ηνπξηζηψλ: εγσώπιορ θαη διεθνήρ. 2 1
Αλαθεθαιαίσζε: ε εμέιημε ηνπ ηνπξηζκνχ Πεγή: Holden:15 3 Αλαθεθαιαίσζε: ε εμέιημε ηνπ ηνπξηζκνχ Πεγή: Holden:16 4 2
Ποζοζηιαία αύξηζη ηοςπιζηικών αθίξεων ανά πεπιθέπεια (1995-2004) Growth in International Tourist Arrivals by Region (1995-2004) Source: EarthTrends 2007, using data from the World Tourism Organization 5 Σαρχηεξα αλαπηπζζφκελεο ηνπξηζηηθέο πεξηθέξεηεο; Μέζε Αλαηνιή (+20%) Ν.Α Αζία θαη Δηξεληθφο (+14%) (Σν α κηζφ ηνπ 2010) 6 3
Η ζεκαζία ησλ γεσγξαθηθψλ παξαγφλησλ γηα ηνλ ηνπξηζκφ Υψξνο: πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ. Γεσγξαθηθέο ζπλζήθεο: πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηελ ειθηηθή ηθαλφηεηα ελφο ηνπξηζηηθνχ ηφπνπ. Πνιηηηζηηθή θαη ηζηνξηθή θιεξνλνκηά Σερληθφ δπλακηθφ/ ηερλνινγία Κνηλσληθν-νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ 7 ΦΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ Α. ΣΟΠΟΘΔΙΑ Β. ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΓΔΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΔΗ Γ. ΥΛΩΡΙΓΑ Γ. ΣΟΠΙΟ Δ. ΤΓΑΣΙΚΑ ΓΙΑΘΔΙΜΑ 8 4
Α. ΣΟΠΟΘΔΙΑ Φπζηθή ηνπνζεζία: ρσξηθή νληφηεηα πνπ απνηειείηαη απφ ηα εμήο ζηνηρεία Αλάγιπθν ηνπ εδάθνπο Φχζε θαη ρξψκαηα ησλ πεηξσκάησλ Υισξίδα θαη παλίδα Ρένληα χδαηα Αμηνιφγεζε θπζηθήο θιεξνλνκηάο: πξψην βήκα γηα ηελ ηνπξηζηηθή αμηνιφγεζε κηαο πεξηνρήο. 9 Με δηακνξθσκέλεο θπζηθέο ηνπνζεζίεο δηάθνζκνη (π.ρ. θαηαξξάθηεο Νηαγάξα). Φπζηθέο ηνπνζεζίεο δηάθνζκνη ελ κέξεη δηακνξθσκέλεο (π.ρ. πξνθνινκβηαλά ηνπία Λαη. Ακεξηθήο) Σνπνζεζίεο «ζηνιίδηα» (π.ρ.νηνβίι) Αζηηθέο ηνπνζεζίεο δηάθνζκνη/ζηεξεφηππεο ηνπξηζηηθέο εηθφλεο (π.ρ. φρζεο εθνπάλα ή Πι. Αγίνπ Μάξθνπ) Σερλεηέο ηνπνζεζίεο (π.ρ. καξίλεο ζηελ Κπαλή Αθηή. 10 5
Β. ΚΛΙΜΑ και ΓΔΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΔΗ Κεθαιαηψδεο ε ζεκαζία ηνπ θιίκαηνο γηα ηελ έιμε ησλ ηνπξηζηψλ. Αηκνζθαηξηθέο ζπλζήθεο: ζεξκνθξαζία, βξνρή, πγξαζία, άλεκνο, ρηφλη. Παξάγνληεο πνπ θαζνξίδνπλ ην θιίκα ελφο ηφπνπ (δει. ηνλ κέζν θαηξφ): Τςφκεηξν Απφζηαζε απφ ηε ζάιαζζα Σνπηθέο αηκνζθαηξηθέο ζπλζήθεο Γεσγξαθηθφ πιάηνο 11 Β. ΚΛΙΜΑ και ΓΔΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΔΗ (ζςν.) Γεωγπαθικέρ ζςνηεηαγμένερ: Γεωγπαθικό πλάηορ (γσληαθή απφζηαζε απφ Ιζεκεξηλφ) & Γεωγπαθικό μήκορ (απφζηαζε απφ ηνλ πξψην κεζεκβξηλφ) Πξνζδηνξίδνπλ: ηε ζέζε ησλ δηαθφξσλ ηφπσλ θαη πινίσλ ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο θαη θαηά πξνβνιή ηε ζέζε ησλ αεξνζθαθψλ ππεξάλσ απηήο. 12 6
Κιηκαηηθέο δψλεο 13 Γηνξγαλσηέο ηαμηδίσλ: πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππφςε ηα θιηκαηηθά ζηνηρεία πξνηνχ εκπνξεπκαηνπνηήζνπλ έλα «πξντφλ». Κιηκαηηθέο αζζέλεηεο: πξέπεη λα πξνιακβάλνληαη ζηηο πεξηνρέο φπνπ είλαη ελδεκηθέο (π.ρ. κεζνηξνπηθή δψλε). Δινλνζία ή θίηξηλνο ππξεηφο ζηελ Αθξηθή ή ηελ ηξνπηθή Αζία. Ακνηβάδεο: κεηαθέξνληαη κε ηα κνιπζκέλα χδαηα θαη ηηο ηξνθέο. Πξφιεςε κε εκβνιηαζκφ πξηλ ηελ αλαρψξεζε γηα ην ηαμίδη. 14 7
Γ. ΥΛΩΡΙΓΑ Η βιάζηεζε σο ηνπξηζηηθφ αληηθείκελν θαη ζθνπφο: αθνξά κφλν νξηζκέλεο κνξθέο ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ (π.ρ. Πεδνπνξία ή δηακνλή ζηα δάζε). Η βιάζηεζε σο δηάθνζκνο ή ηνπξηζηηθφ ζπκπιήξσκα (π.ρ. δάζε θσλνθφξσλ ζηηο πίζηεο ηνπ ζθη). Η βιάζηεζε σο εκπφδην ζηηο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο (π.ρ. ην δάζνο σο εκπφδην ζηε κεηαθίλεζε). 15 Γ. ΣΟΠΙΟ Σνπίν: αληηθείκελν παξαηήξεζεο αιιά θαη ρξήζεο. Τθίζηαηαη κφλν κέζα απφ ηε ζρέζε κε ηνλ ηνπξίζηαπαξαηεξεηή. Φπζηθφ ή δηεπζεηεκέλν απφ ηνλ άλζξσπν. Σνπξηζηηθφο ζπκβνιηζκφο ησλ ηνπίσλ: εμαξηάηαη ζεκαληηθά απφ ηελ ςπρηθή θαηάζηαζε ηνπ παξαηεξεηή. Σνπξηζηηθή δηαθήκηζε: ζηεξίδεηαη ή επηθαιείηαη κε ηε κνξθή εηθφλαο ην ηνπξηζηηθφ ηνπίν πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηνλ ηφπν ππνδνρήο. 16 8
Σνπίν: έλα κέξνο κηαο γεσγξαθηθήο πεξηνρήο, έηζη φπσο απηφ γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ηνπο αλζξψπνπο, θαη ηνπ νπνίνπ ν ραξαθηήξαο πξνθχπηεη απφ ηε δξάζε θπζηθψλ θαη αλζξσπνγελψλ παξαγφλησλ, φπσο θαη απφ ηηο αλακεηαμχ ηνπο ακνηβαίεο επηδξάζεηο. Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο, European Landscape Convention, Φισξεληία, Οθηψβξηνο 2000 17 Σνπίν - δηάθνζκνο ή ηνπίν - θφζκεκα. Υψξνο ππνδνρήο: ζαπκάδεηαη, δηεπζεηείηαη ή ρξεζηκνπνηείηαη αλάινγα κε ηε δξαζηεξηφηεηα θαη ην επίπεδν ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο. Σνπίν: κπνξεί λα παίμεη ελεξγφηεξν ξφιν ζην κέηξν πνπ απνηειεί παξάγνληα ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο π.ρ. ρηνληζκέλα βνπλά. 18 9
Δ. ΤΓΑΣΙΚΑ ΓΙΑΘΔΙΜΑ Θάιαζζα. Λίκλεο, πνηάκηα, έιε: επεξεάδνπλ ηνπο θαηνίθνπο ηεο ελδνρψξαο, ηε δηεπζέηεζε θαη ηε ρξήζε ηνπ ρψξνπ. Δχθξαηεο πεξηνρέο: νη ιίκλεο κεηαβιήζεθαλ ζε πξαγκαηηθέο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο (π.ρ. Άιπεηο). Σνπξηζηηθή θίλεζε ιηκλψλ: εμαξηάηαη απφ ηε γεσγξαθηθή ηνπο ζέζε ζε ζρέζε κε ηα κεγάια ηνπξηζηηθά ξεχκαηα πξνέιεπζεο. 19 Δπλννχληαη νη ιίκλεο θνληά ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα ησλ πινχζησλ ρσξψλ ηεο Δπξψπεο θαη ηεο Βφξεηαο Ακεξηθήο. Έιε: πξνθαινχλ πξσηφηππεο κνξθέο ηνπξηζηηθψλ ξεπκάησλ (π.ρ. θπλεγεηηθφ ηνπξηζκφ). Ιακαηηθά ζαιάζζηα χδαηα: ζεξκαιηζκφο/ ηακαηηθή πδξνζεξαπέηα. Πεγέο θπζηθψλ κεηαιιηθψλ πδάησλ: ππφγεηα πνηάκηα ζε εθαηζηηνγελείο, γξαληηηθέο θαη πξνζρσκαηηθέο πεξηνρέο. Θαιαζζνζεξαπεία: αμηνπνηεί ην λεξφ ηεο ζάιαζζαο, θχθηα, ζαιάζζην θιίκα. 20 10
Κξνπαδηέξεο: Η ζαιάζζηα νδφο ζπκκεηείρε ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ αλάπηπμε ηνπ παγθφζκηνπ ηνπξηζκνχ. Πινίν: αξρηθά σο κεηαθνξηθφ κέζν. Πξννδεπηηθά ελζσκαηψζεθε ζηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα ψζηε λα ζεσξείηαη ζπρλά θχξηνο ηνπξηζηηθφο παξάγνληαο. Σνπξηζηηθά ξεχκαηα πνπ θαηεπζχλνληαη κε θξνπαδηέξεο ζηε Μεζφγεην, ηελ Καξατβηθή, ηε ΝΑ Αζία (κεγάιεο απνζηάζεηο) θαη ηε Μάγρε, ηε Β. Θάιαζζα θαη ηε Μαχξε ζάιαζζα (κηθξέο απνζηάζεηο). 21 Κξνπαδηεξφπινηα: επηπιένληα ηνπξηζηηθά ζπγθξνηήκαηα. Οη θξνπαδηέξεο ζπκβάιινπλ ζηελ ηνπξηζηηθή θίλεζε λεζησηηθψλ θαη επεηξσηηθψλ πεξηνρψλ. Ιηαιία, Ρσζία, Γαιιία, ΗΠΑ: δηαζέηνπλ ηα θαιχηεξα θξνπαδηεξφπινηα ρσξεηηθφηεηαο 20.000 ηφλσλ. Μεζφγεηνο θαη λεζηά Καξατβηθήο: επσθεινχληαη απφ ηε ζρεηηθή γεηηλίαζε κε ηηο κεγάιεο επξσπατθέο θαη βνξεηνακεξηθαληθέο πεξηνρέο πξνέιεπζεο ηνπξηζηψλ. 22 11
ΑΚΗΗ ΓΙΑ ΣΟ ΠΙΣΙ Gomez Martın, Β. Μ. (2005). Weather, Climate and Tourism: A Geographical Perspective, Annals of Tourism Research, Vol. 32, No. 3, pp. 571 591. Γξάςηε κηα πεξίιεςε ηνπ άξζξνπ (ζηα Διιεληθά) ζε 1.000 πεξίπνπ ιέμεηο. Η απάληεζε λα ζηαιεί κε e-mail κέρξη ηελ επφκελε Πέκπηε (ζε επηζπλαπηφκελν έγγξαθν word). Δξσηήζεηο; 24 12
Δπραξηζηψ Υξηζηίλα Μπνλάξνπ bonarou@gmail.com 25 13