ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2ης ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗΣ Ο ΥΣΣΕΑΣ 2008 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 2 ο ηµοτικό Σχολείο Συκεών Θεσσαλονίκης ηµοτικό Σχολείο Πύλης Τρικάλων ΦΟΡΜΑ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (συµπληρώνεται από τους ασκάλους) Α) Γενικά Στοιχεία 1. άσκαλοι(ες): Κασιδάκη Σοφία, Κοτοπούλη Γαρυφαλλιά, Κουτλή Μυρσίνη, Μπασµατζίδης Γιώργος 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών προγράµµατος Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτική Τάξη/ Αριθµός Ώρα Τµήµα µαθητών 2 ο ηµ. Σχολείο Συκεών Θεσσαλονίκης 27.3.2008 5η Ε 1 20 ηµοτικό Σχολείο Πύλης Τρικάλων 27.3.2008 5η Ε 2 20
Β) Περιγραφή Μαθήµατος 1. Τίτλος Μαθήµατος: «Ζώνες βλάστησης-χλωρίδα και πανίδα ενός τόπου» 2. Εκπαιδευτικό Λογισµικό Χρησιµοποιούµενες ιευθύνσεις Internet: Power Point(ζώνες βλάστησης), Multimedia Builder(ζώνες βλάστησης), Inspiration(εννοιολογική χαρτογράφηση: «άσος»). Χρήση διαδικτύου (αξιοποίηση της µηχανής αναζήτησης google) Ηλεκτρονική διεύθυνση http://kpe-kastor.kas.sch.gr/dasos/introduction/contents.htm (αναζήτηση εικόνων για ζώα και φυτά) Ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.wwf.gr/newsletter/oct2007 (κείµενο αφόρµησης) 3. Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα Τάξη: Ε Γνωστικό αντικείµενο: Περιβαλλοντική εκπαίδευση (.Ε.Π.Π.Σ.) ιδακτική Ενότητα: Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας-Η βλάστηση της Ελλάδας. (βιβλίο Γεωγραφίας Ε ηµοτικού, σ.78) ιδακτικός σκοπός: Γνωστική επέκταση των µαθητών σε θέµατα που αφορούν τις ζώνες βλάστησης των δασών καθώς και ευαισθητοποίηση αυτών σχετικά µε την προστασία της χλωρίδας και πανίδας ενός τόπου. ιδακτικοί στόχοι: Να προβληµατιστούν οι µαθητές και να εκφράσουν ελεύθερα τις ιδέες τους σχετικά µε το πώς αντιλαµβάνονται την έννοια «Το δάσος» (καταιγισµός ιδεών). Να ανακαλέσουν τις γνώσεις τους σχετικά µε τις ζώνες βλάστησης και να τις διακρίνουν υψοµετρικά. Να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά των ζώων και των φυτών που τους παρουσιάζονται και να τα κατηγοριοποιήσουν σύµφωνα µε αυτά (χλωρίδα και πανίδα). Να αναπαραστήσουν την τροφική πυραµίδα προκειµένου να εµπεδώσουν την παραπάνω κατηγοριοποίηση. Να γνωρίσουν µε βιωµατικό τρόπο τα βιοτικά στοιχεία που απαρτίζουνεν µέρει- την έννοια του οικοσυστήµατος, µέσα από τις αλληλεπιδράσεις φυτών και ζώων. Να ευαισθητοποιηθούν οι µαθητές αναφέροντας σε σχετικό φύλλο εργασίας τη σηµασία που έχει το δάσος γι αυτά. Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: Εικονική τάξη Τηλεδιδασκαλία
Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Η επίτευξη των στόχων, όπως έχουν αρχικά τεθεί. Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης της Τ. : 60λεπτά 4. Σύντοµη περιγραφή: Θέλοντας να δηµιουργήσουµε ένα περιβάλλον µάθησης όσο το δυνατόν πιο αυθεντικό, προβάλουµε στους µαθητές της εικονικής τάξης ένα ολιγόλεπτο βίντεο και κατόπιν ακούγεται ένα ηχογραφηµένο κείµενο. Τα παραπάνω, καθώς επίσης και η παρότρυνση του δασκάλου ωθούν τους µαθητές να εκφράσουν ελεύθερα τις ιδέες τους για το δάσος. Κάθε τάξη ασχολείται µε δραστηριότητες που αφορούν το δάσος. Η τάξη της Θεσσαλονίκης ασχολείται µε τις ζώνες βλάστησης ενώ της Πύλης Τρικάλων µε το διαχωρισµό των ζώων σε οµάδες ανάλογα µε το πώς τρέφονται. Οι µαθητές της εικονικής τάξης θα αναπαραστήσουν την τροφική πυραµίδα µε τα σώµατά τους ώστε η γνώση να αναπαρασταθεί πολλαπλώς, συµβολικά, εικονιστικά, αισθητικά και πραξιακά. Στο τέλος της τηλεδιάσκεψης οι µαθητές γράφουν σε ένα φύλλο εργασίας τι σηµαίνει τελικά γι αυτούς το δάσος. 5. οµή Μαθήµατος Αναλυτική περιγραφή επιµέρους βηµάτων διδασκαλίας: Αφόρµηση (10 λεπτά) Η αφόρµηση της διδασκαλίας γίνεται µε ένα ολιγόλεπτο βίντεο που προβάλλεται και ένα ηχογραφηµένο κείµενο (άρθρο WWF) που ακούγεται στην εικονική τάξη. Ακολουθεί συζήτηση µε αφορµή το άρθρο. Πρώτο 20λεπτο Καταιγισµός ιδεών: Κατόπιν, ο εκπαιδευτικός του σχολείου της Θεσσαλονίκης παροτρύνει τους µαθητές της εικονικής τάξης να εκφράσουν ελεύθερα τις ιδέες τους για το δάσος (καταιγισµός ιδεών). Ενθαρρύνονται όλοι οι µαθητές ώστε να εκφραστούν ελεύθερα και να δηλώσουν τι είναι το δάσος σύµφωνα µε τη δική τους γνώµη. Όλοι οι µαθητές δουλεύουν στις οµάδες τους και συµπληρώνουν εννοιολογικούς χάρτες µε κεντρική έννοια: «Το δάσος». Οι πρότερες κατασκευές της γνώσης (γνωστικά δοµήµατα) ιδέες, πεποιθήσεις, αντιλήψεις και στάσεις των ίδιων των µαθητών έρχονται στο προσκήνιο και λαµβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία της µάθησης. Οι µαθητές γίνονται µέτοχοι στη διαδικασία στοχοθεσίας των µαθησιακών δραστηριοτήτων και ενθαρρύνονται στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών µε εσωτερικά κίνητρα. Στη συνέχεια προβάλλονται από τον εκπαιδευτικό της τάξης της Θεσσαλονίκης διαφάνειες που παρουσιάζουν φωτογραφίες χαρακτηριστικές από τη βλάστηση της
Ελλάδας. Ακολουθούν σχετικές δραστηριότητες από τους µαθητές της εικονικής τάξης. ραστηριότητες µαθητών Το ενεργητικό ακροατήριο σχηµατίζει εννοιολογικό χάρτη δουλεύοντας µε το πρόγραµµα Inspiration, ενώ το παθητικό δουλεύει στο χαρτί. Όταν ολοκληρώνονται οι χάρτες, ένας εκπρόσωπος από κάθε οµάδα του σχολείου της Θεσσαλονίκης αναλαµβάνει να παρουσιάσει την εργασία της οµάδας. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης γίνεται συζήτηση διοµαδική µε τη συµµετοχή του διδάσκοντα. Γίνεται διαπραγµάτευση εννοιών η οποία οδηγεί σε αναθεωρήσεις απόψεων και ιδεών. Παράλληλα όλες οι οµάδες συµπληρώνουν στοιχεία και άξονες που ενδεχοµένως δεν είχαν σκεφτεί και δεν είχαν συµπεριλάβει στο χάρτη τους.(συνεργασίαδιαπραγµάτευση νοήµατος) Στο παρακάτω σχήµα φαίνονται οι θεµατικοί άξονες µε τους οποίους θα ασχοληθούµε όπως προέκυψαν από τον καταιγισµό ιδεών των µαθητών: Στο σχολείο της Θεσσαλονίκης ο εκπαιδευτικός προβάλλει διαφάνειες που παρουσιάζουν φωτογραφίες χαρακτηριστικές από τη βλάστηση της Ελλάδας (πολυαισθητηριακή προσέγγιση). Αφού τις παρατηρήσουν, ζητείται από τους µαθητές του ενεργού ακροατηρίου να ασχοληθούν µε σχετική δραστηριότητα στον υπολογιστή για τις ζώνες βλάστησης(drag n drop) (διευρευνητική- αποκαλυπτική µάθηση, πειραµατισµός), ενώ οι µαθητές του παθητικού ακροατηρίου να συµπληρώσουν σχετικό φύλλο εργασίας. εύτερο 20λεπτο Στο σχολείο της Πύλης Τρικάλων ο εκπαιδευτικός µοιράζει στους µαθητές εικόνες ζώων και φυτών που απαντώνται συχνότερα στα ελληνικά δάση και ζητάει από αυτούς να τις οµαδοποιήσουν διαισθητικά (ελεύθερα, όπως κρίνουν οι µαθητές). Όταν ολοκληρώσουν τη δραστηριότητα, ο εκπαιδευτικός παροτρύνει τους µαθητές να ελέγξουν την οµαδοποίηση που έχουν κάνει σύµφωνα µ ένα επιπλέον κριτήριο που τους δίνει «Ας οµαδοποιήσουµε πάλι τα ζώα σύµφωνα µε το τι τρώει το καθένα»
(σαρκοφάγα, φυτοφάγα, παµφάγα). Έτσι, η αξιολόγηση είναι αυθεντική και διαπλέκεται µε τη διαδικασία της µάθησης/διδασκαλίας. Αφού σχηµατίσουν τη δική τους πυραµίδα προβάλλεται στους µαθητές µια διαφάνεια που απεικονίζει την τροφική πυραµίδα για ανατροφοδότηση(γνωστική σύγκρουση). Τελευταίο 10λεπτο (κλείσιµο Τηλεδιάσκεψης) Oι εκπαιδευτικοί µοιράζουν φύλλο εργασίας όπου ζητείται από τους µαθητές να αναφέρουν τελικά τι σηµαίνει γι αυτούς «Το δάσος».(αυθεντική αξιολόγηση) ραστηριότητες µαθητών Οι µαθητές του σχολείου της Πύλης Τρικάλων οµαδοποιούν διαισθητικά τις εικόνες των ζώων και φυτών που τους δίνει ο εκπαιδευτικός. Οι µαθητές κινούνται στο χώρο κρατώντας τις εικόνες τους και σχηµατίζουν οµάδες αντίστοιχες των εικόνων (κιναισθητική δραστηριότητα). Οι µαθητές του σχολείου της Θεσσαλονίκης παρακολουθούν τη διαδικασία και συνάµα βοηθούν τους συµµαθητές τους στην κατηγοριοποίηση. Στη συνέχεια οι µαθητές ελέγχουν και αναθεωρούν την οµαδοποίηση των ζώων µε το επιπλέον κριτήριο που τους δίνει ο εκπαιδευτικός. Η αναπαράσταση της τροφικής πυραµίδας λαµβάνει χώρα ως εξής: Οι µαθητές που κρατούν τις καρτέλες µε τα φυτά γονατίζουν και κρατούν τις καρτέλες τους χαµηλά. Τα παιδιά που κρατούν τα φυτοφάγα ζώα κάθονται σε καρέκλες και τέλος τα παιδιά που κρατούν τα σαρκοφάγα ζώα στέκονται όρθια κρατώντας ψηλά τις καρτέλες τους. Τα παµφάγα ζώα µπορούν να σταθούν και στα δύο επίπεδα των ζώων. Τα παιδιά εποµένως σχηµατίζουν µε τον τρόπο αυτό την τροφική πυραµίδα, των βιοτικών στοιχείων του ελληνικού δάσους. Μετά προβάλλεται από τον εκπαιδευτικό η τροφική πυραµίδα του δάσους και οι µαθητές της εικονικής τάξης συγκρίνουν τις δύο πυραµίδες.(γνωστική σύγκρουση). Στο τελευταίο δεκάλεπτο συµπληρώνουν οι µαθητές της εικονικής τάξης φύλλο εργασίας όπου αναφέρουν τι σηµαίνει τελικά γι αυτούς δάσος. Τέλος, µετά την Τηλεδιάσκεψη, συµπληρώνουν σχετικό φύλλο αξιολόγησης. Γ) Παράρτηµα (επισυναπτόµενο υλικό: σηµειώσεις του δασκάλου, εργασίες µαθητών, κ.λπ.) Εκθέσεις παιδιών για προσδοκίες πριν από Τ/ Ολιγόλεπτο βίντεο αφόρµησηςκαι κείµενο του WWF για τα είδη των δασών και τις καµένες περιοχές της χώρας µας Το κείµενο του WWF ηχογραφηµένο Εννοιολογικός χάρτης που θα συµπληρωθεί από τους µαθητές Προβολή παρουσίασης σχετικά µε τις ζώνες βλάστησης Φύλλο εργασίας που αναφέρεται στην πυραµίδα µε τις ζώνες βλάστησης (υψοµετρικά) Εκτελέσιµο αρχείο (drag and drop) για τις ζώνες βλάστησης Εικόνες ζώων Εικόνες φυτών ιαφάνεια µε την πυραµίδα που απεικονίζει τα ζώα και τα φυτά σύµφωνα µε τα χαρακτηριστικά τους
Φύλλο εργασίας όπου θα αποτυπώσουν τα παιδιά τις σκέψεις του σχετικά µε το τι σηµαίνει «το δάσος» γι αυτά. Φύλλο αξιολόγησης µετά την Τ/