Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές εκπαιδευτικού υλικού Βιντεοδιάλεξη (Webcast)

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές εκπαιδευτικού υλικού Βιντεοδιάλεξη (Webcast)

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Συγγραφή Αδαμαντία Σπανακά Βασίλειος Τσάπαλος Επιμέλεια Έκδοσης Γεώργιος Βορβυλάς Όλγα φράγκου Καλλιτεχνική Επιμέλεια Χαρούλα Σερεμετίδη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ 5 Αχιλλέας Καμέας Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας

Ο παρών οδηγός αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Υποέργου 5 με τίτλο «Εργαστήριο Εκπαιδευτικού Υλικού και Εκπαιδευτικής Μεθοδολογίας (ΕΕΥΕΜ)» της Πράξης «Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο» η οποία έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» (ΕΠΕΔΒΜ) του ΕΣΠΑ (2007-2013), Άξονας Προτεραιότητας 7: «Ενίσχυση της Δια Βίου Εκπαίδευσης Ενήλικων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» με κωδικό MIS 29και η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο - ΕΚΤ) και από εθνικούς πόρους, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)

Πρόλογος Ο παρών Οδηγός, αποτελεί μία προσπάθεια ενοποίησης μίας σειράς οδηγιών που αφορούν τόσο σε τεχνικές προδιαγραφές όσο και σε παιδαγωγικές που χρειάζεται να πληροί ένα εκπαιδευτικό υλικό του τύπου βιντεοδιάλεξη για να είναι κατάλληλο για εκπαίδευση από απόσταση στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), όπως αυτές έχουν αναπτυχθεί σε προηγούμενες δράσεις. O Οδηγός επιμερίζεται σε τρία μέρη: Το πρώτο μέρος αφορά στις προδιαγραφές ανάπτυξης μίας βιντεοδιάλεξης στο πλαίσιο της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΑεξΑΕ) στο πλαίσιο, δηλαδή, της εκπαίδευσης όπου ο εκπαιδευόμενος βρίσκεται απομακρυσμένος γεωγραφικά, χρονικά και όχι μόνο- από τον διδάσκοντα και τους συνεκπαιδευόμενούς του. Το δεύτερο μέρος αφορά στις οδηγίες για καλύτερη εκπαιδευτική αξιοποίηση μίας βιντεοδιάλεξης, οι οποίες αφορούν στη διαδικασία τροποποίησης και συμπλήρωσης του περιεχομένων της. Σε αυτό το πλαίσιο δράσης, ο Επιστήμονας-Δημιουργός σε πρώτη φάση, και κατ' επέκταση οι εκάστοτε εκπαιδευτές, αναμένεται να ενεργήσουν ως διευκολυντές και σύμβουλοι προς τους φοιτητές που θα εμπλακούν στη μαθησιακή αυτή διεργασία με τρόπο ποιοτικό, καινοτόμο και συνεργατικό. Το τρίτο μέρος προσδιορίζει τις σχετικές τεχνικές προδιαγραφές που ορίζει το ΕΑΠ στην ανάπτυξη αυτού του είδους ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού (ΨΕΥ). Ο οδηγός αφορά τόσο στον Επιστήμονα-Δημιουργό, όσο και στον Τεχνικό Ανάδοχο αλλά και στους υπόλοιπους εμπλεκόμενους στην ανάπτυξη του ΨΕΥ, φιλοδοξώντας να καλύψει τις όποιες απορίες τους δημιουργηθούν σχετικά με τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την υλοποίησή του από την έναρξη της δημιουργίας του μέχρι και την ολοκλήρωσή του. 7

8 Παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές εκπαιδευτικού υλικού

Πίνακας Περιεχομένων ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΒΙΝΤΕΟΔΙΑΛΕΞΗ (WEBCAST)... 13 1. Σκοπός του Οδηγού Ψηφιακoύ Εκπαιδευτικού Υλικού Τύπου... 13 2. Ορισμός βιντεοδιάλεξης... 13 Μέρος Α: Προδιαγραφές Ανάπτυξης στο πλαίσιο της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΑεξΑΕ)... 15 3. Σαφήνεια, οικονομία και αιτιότητα των μέσων... 15 4. Προδιαγραφές εκπαιδευτικής τεχνικής «Διάλεξη Εισήγηση»... 17 5. Προδιαγραφές εκφοράς προφορικού λόγου ομιλητή... 21 Μέρος Β: Προδιαγραφές Εκπαιδευτικής Αξιοποίησης... 26 6. Προδιαγραφές Εκπαιδευτικής Αξιοποίησης... 26 7. Λίστα ελέγχου... 27 Μέρος Γ: Τεχνικές Προδιαγραφές... 28 8. Περιεχόμενο... 28 9. Πρότυπα και μορφότυποι... 29 10. Προδιαγραφές μέσου... 29 11. Παραδοτέα... 30 11.1 Αρχείο επιστημονικού περιεχομένου... 30 11.2 Εγχειρίδιο χρήσης... 32 12. Τεχνικές δεξιότητες συντελεστών... 32 13. Προτεινόμενα εργαλεία... 33 14. Οδηγίες / κανόνες «καλής» εκπαιδευτικής εφαρμογής... 33 15. Βιβλιογραφία... 34 9

10 Παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές εκπαιδευτικού υλικού

Πίνακας εικόνων Εικόνα 1: Παράδειγμα βιντεοδιάλεξης... 14 11

12 Παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές εκπαιδευτικού υλικού

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΒΙΝΤΕΟΔΙΑΛΕΞΗ (WEBCAST) 1. Σκοπός του Οδηγού Ψηφιακoύ Εκπαιδευτικού Υλικού Τύπου Με την πρόθεση να διευκολυνθεί ο Επιστήμονας-δημιουργός μίας βιντεοδιάλεξης (webcast) στο έργο του, συντάχθηκε ο παρόν Οδηγός, ο οποίος στοχεύει με απλό και σύντομο τρόπο να παρουσιάσει τις βασικές παιδαγωγικές και τεχνικές προδιαγραφές που χρειάζεται να πληροί μία βιντεοδιάλεξη για εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ). Ειδικότερα, παρουσιάζονται οι δυνατότητες της βιντεοδιάλεξης και αναλύονται οι βασικές αρχές σχεδιασμού της, αλλά και οι προδιαγραφές μία καλής εισήγησης, που ουσιαστικά πρέπει να πληροί μία βιντεοδιάλεξη για να είναι αποτελεσματική. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει μία βιντεοδιάλεξη να είναι ικανή να ενεργοποιεί τον φοιτητή, να τον εμπλέκει στη διδακτική διαδικασία, όπως ακριβώς θα συνέβαινε αν βρισκόταν στην ίδια αίθουσα με τον παρουσιαστή της βιντεοδιάλεξης. 2. Ορισμός βιντεοδιάλεξης Η βιντεοδιάλεξη αποτελεί ουσιαστικά τη βιντεοσκόπηση, δηλαδή, τη δημιουργία και δημοσίευση "ζωντανών" διαλέξεων στο διαδίκτυο (web based lecture, webcast) ή και τη διανομή τους με cd ή dvd (video lecture, webcast), όπως αναφέρουν οι Παπαδάκης και Χατζηλάκος (2004, σελ. 278). Συχνά ομοιάζουν με σύντομα τηλεοπτικά προγράμματα μέσω διαδικτύου, όπως αναφέρει ο Davis (2012) και ο Αναστασιάδης (2005). Η βιντεοδιάλεξη βέβαια, δεν είναι μία νέα καινοτομία, καθώς πρωτοεμφανίστηκε πριν από 20 χρόνια, το 1992 (Titus, 2012). Ως μορφή εκπαιδευτικού υλικού περιλαμβάνει την παρουσίαση διαφανειών, οι οποίες συνήθως καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της οθόνης, ενώ παράλληλα σε επιλεγμένα παράθυρα της οθόνης εμφανίζεται η βιντεοσκοπημένη κινούμενη εικόνα (βίντεο) με 13

κατάλληλα συγχρονισμένη εξέλιξη της ροής των διαφανειών ή άλλου συνοδευτικού υλικού, που μπορεί να είναι κινούμενη εικόνα, ήχος κλπ. (Εικόνα 1). Εικόνα 1: Παράδειγμα βιντεοδιάλεξης Ορισμένα κύρια σημεία που χρειάζεται να λάβει υπόψη ο Επιστήμονας Δημιουργός μίας βιντεοδιάλεξης είναι τα εξής: Ο ρόλος του εισηγητή: Η επιτυχία μιας βιντεοδιάλεξης συνδέεται άμεσα με την ικανότητα του εισηγητή να κρατήσει ενεργή την προσοχή ενός κοινού που δεν το βλέπει. Η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της βιντεοδιάλεξης: Μία βιντεοδιάλεξη ενδείκνυται για τη μεταφορά πληροφοριών, αναλύσεων και ιδεών. Το μέγεθος του κοινού: Μπορεί να ποικίλει από μία ομάδα 20 π.χ. φοιτητών ενός τμήματος, έως μία ομάδα φοιτητών που καλύπτει ένα συνεδριακό χώρο. Αλληλεπίδραση: Για να δημιουργηθεί αλληλεπίδραση, ο εισηγητής σε μία βιντεοδιάλεξη χρειάζεται ένα δημιουργικό, καλά προετοιμασμένο πλάνο αλληλεπίδρασης του κοινού και μία καλά δομημένη και εμπλουτισμένη διαδικασία ερωτήσεων και απαντήσεων (Q&A), εφόσον επιλεγεί μία τέτοια δυνατότητα. Γενικότερα, μία βιντεοδιάλεξη μπορεί να περιλαμβάνει: περίληψη της παρουσίασης βιογραφικό του ομιλητή έννοιες κλειδιά 14

προσδοκώμενα αποτελέσματα της βιντεοδιάλεξης γλωσσάρι βιβλιογραφικές αναφορές και οδηγό για περαιτέρω μελέτη οδηγό αξιολόγησης ενώ για την επίτευξη της ενεργητικής συμμετοχής των φοιτητών, μία βιντεοδιάλεξη μπορεί να εμπλουτιστεί με: forum για ασύγχρονη επικοινωνία, εικονικές τάξεις για σύγχρονη επικοινωνία. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μέσο που μπορεί να συνδυάσει μία παρουσίαση μιας σειράς διαφανειών (π.χ. του προγράμματος Microsoft PowerPoint), ένα βίντεο αλλά και ξεκάθαρα την εκπαιδευτική τεχνική της διάλεξης, ή αλλιώς εισήγησης. Επομένως, για να λειτουργήσει μία βιντεοδιάλεξη αποτελεσματικά στο πλαίσιο της εκπαίδευσης από απόσταση, χρειάζεται να πληροί τις προδιαγραφές που σας έχουν δοθεί για την παρουσίαση, για το βίντεο αλλά και για τη διάλεξη, οι οποίες εξηγούνται στη συνέχεια. Μέρος Α: Προδιαγραφές Ανάπτυξης στο πλαίσιο της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΑεξΑΕ) 3. Σαφήνεια, οικονομία και αιτιότητα των μέσων Οδηγία 1η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Σαφήνεια και ισορροπημένη διάταξη των μέσων Αναφέρεται στην τήρηση βασικών αρχών οπτικής επικοινωνίας, π.χ. στη σύνθεση της σελίδας μίας παρουσίασης και στο μοντάζ του βίντεο. Είναι σημαντικό: να κατευθύνουμε τον εκπαιδευόμενο στα σημαντικά στοιχεία της 15

σελίδας, να εξασφαλίζουμε μια ισορροπημένη διάταξη των μέσων που θα χρησιμοποιήσουμε, να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες της συνδεσμολογίας των σελίδων και του ελέγχου του ρυθμού στη δημιουργία περισσότερο κατανοητού περιβάλλοντος μάθησης. να ερμηνεύουμε και να εξηγούμε πράγματα και να μην τα θεωρούμε αυτονόητα. Οδηγία 2η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Οικονομία στη χρήση εκφραστικών μέσων και στην ποσότητα των πληροφοριών Όλα τα εκφραστικά μέσα πρέπει να χρησιμοποιούνται με οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι η χρήση των διαφόρων εφέ κατά την παρουσίαση, είτε στα περάσματα από σελίδα σε σελίδα, είτε στην εισαγωγή ενός στοιχείου στη σελίδα, θα πρέπει να γίνονται με μέτρο, καθώς η άσκοπη χρήση τους ενδέχεται να μπερδέψει τον εκπαιδευόμενο, να τον αποπροσανατολίσει από το περιεχόμενο ή να του αποσπάσει την προσοχή. Η ποσότητα των πληροφοριών σε κάθε σελίδα θα πρέπει να διατηρείται στο ελάχιστο δυνατό. Είναι πολύ καλύτερο να υπάρχουν περισσότερες σελίδες, παρά λίγες και δυσανάγνωστες. Αναλογικά, ο λόγος του ομιλητή καλό είναι να περιορίζεται στα αναγκαία στοιχεία, χωρίς να πλατιάζει και να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες, με στόχο τον αποτελεσματικό χειρισμό στη σχέση "διδακτέας ύλης" και διαθέσιμου χρόνου. 16

Οδηγία 3η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Αιτιότητα και χρησιμότητα των μέσων Η χρήση των εκφραστικών μέσων μόνο για διακοσμητικό ρόλο μπορεί ενδεχομένως να συμβάλλει στην αύξηση της ελκυστικότητας μιας βιντεοδιάλεξης που περιλαμβάνει παρουσίαση και βίντεο. Ωστόσο, η χρήση τους μπορεί να συμβάλλει σημαντικά και στην επίτευξη πιο ουσιαστικών μαθησιακών στόχων. Η χρήση γραφικών, κινούμενης εικόνας (animation) και βίντεο θα πρέπει να συνδέονται, να παραπέμπουν και να αιτιολογούν τη χρήση τους σε σχέση με τις πληροφορίες του περιεχομένου. 4. Προδιαγραφές εκπαιδευτικής τεχνικής «Διάλεξη Εισήγηση» Σε μία βιντεοδιάλεξη, συνήθως παρουσιάζεται η διάλεξη ενός ομιλητή. Πρόκειται για μία αφηγηματική τεχνική που, όπως αναφέρει ο Κόκκος (2003, σελ. 176): "αποτελεί συχνά προσδοκία και προτίμηση των ενηλίκων φοιτητών γιατί πιστεύουν ότι θα τους οδηγήσει ταχύτερα στη μάθηση, ίσως γιατί δυσπιστούν και αντιστέκονται σε καινούργιες τεχνικές, ίσως γιατί αισθάνονται ασφαλέστερα όπως όταν απλώς παρακολουθούν το διδάσκοντα και κρατούν σημειώσεις, παρά όταν προσπαθούν να επεξεργαστούν απόψεις ή ζητήματα μόνοι ή μαζί με άλλους." Ωστόσο, στην περίπτωση της βιντεοδιάλεξης, ο ομιλητής απευθύνεται σε ένα κοινό που τον βλέπει από απόσταση. Επομένως, χρειάζεται να πληρούνται μία σειρά ιδιαίτερων προδιαγραφών δομής και περιεχομένου αλλά και μορφής και ανάπτυξης ειδικά για την περίπτωση της εισήγησης από απόσταση μέσω βιντεοδιάλεξης, η οποία είναι σημαντικό να περιλαμβάνει τρία μέρη: ένα ξεκάθαρο εισαγωγικό μέρος, ένα επεξηγηματικό και επαρκώς αναλυτικό κυρίως μέρος, έναν ουσιαστικό επίλογο και συμπεράσματα / ανακεφαλαίωση. 17

Πιο αναλυτικά: Οδηγία 4η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Προσαρμογή της εισήγησης σε συγκεκριμένο κοινό Η "υπόθεση" ή αλλιώς η "ιστορία" της ομιλίας θα πρέπει να ειπωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να έχει νόημα για τη συγκεκριμένη ομάδα φοιτητών που θα την παρακολουθήσει. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν με αμείωτο ενδιαφέρον την εισήγηση. Χρειάζεται να γνωρίζει ο Επιστήμονας Δημιουργός τις ανάγκες, τις προτιμήσεις και τις προσδοκίες, με λίγα λόγια, το προφίλ των φοιτητών στους οποίους απευθύνεται η βιντεοδιάλεξη. Είναι, επίσης, σημαντικό ο ομιλητής να μην πει όλα όσα εκείνος γνωρίζει για το ζήτημα που παρουσιάζει η βιντεοδιάλεξη. Αυτή είναι μία δεξιότητα ιδιαίτερα σημαντική. Δηλαδή, δεν χρειάζεται να δίνουμε στους φοιτητές περισσότερη πληροφορία από εκείνη που πραγματικά χρειάζονται. Για το σκοπό αυτό επιλέξτε για κάθε κύριο σημείο της ομιλίας σας μία συγκεκριμένη και σημαντική για τους φοιτητές ανάγκη, προσδοκία ή προτίμηση που αυτό το σημείο/γεγονός θα καλύψει. Αν δεν μπορείτε να εντοπίσετε αυτή τη σύνδεση, δημιουργήστε έναν τρόπο, προκειμένου αυτό το ζήτημα να έχει αξία για το δεδομένο κοινό, διαφορετικά μην το αναφέρετε καθόλου. Οδηγία 5η: Απλή και επεξηγηματική διατύπωση μαθησιακών αποτελεσμάτων Περιγραφή: Εφόσον έχει απαντηθεί το βασικό ερώτημα: "Ποιες είναι οι εκπαιδευτικές ανάγκες των φοιτητών που θα καλύψει η βιντεοδιάλεξη;" ο Επιστήμονας-Δημιουργός θα πρέπει να προσδιορίσει τα μαθησιακά αποτελέσματα, με τρόπο που να δίνουν απάντηση στο ερώτημα: "Τι θα γνωρίζουν οι φοιτητές ή τι θα είναι ικανοί να κάνουν ως αποτέλεσμα της 18

αλληλεπίδρασής τους με αυτή τη βιντεοδιάλεξη;" Υλοποίηση: Τα μαθησιακά αποτελέσματα διατυπώνονται με χρήση ενός παρατηρήσιμου και μετρήσιμου ρήματος, όπως το προσδιορίζω, εξηγώ, ελέγχω, σχεδιάζω, εφαρμόζω κλπ. Όσο πιο ακριβής και σαφής είναι η διατύπωση του μαθησιακού αποτελέσματος τόσο πιο εύκολα μπορεί να ελεγχθεί και να αποτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο επιτυγχάνεται. Ειδικότερα, με βάση τη ταξινομία του Bloom (Anderson and Krathwohl, 2001) τα μαθησιακά αποτελέσματα μπορούν να δομηθούν σε τρία επίπεδα: 1. επίπεδο γνώσεων 2. επίπεδο δεξιοτήτων 3. επίπεδο στάσεων. Οδηγία 6η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Χρησιμότητα περίληψης ομιλίας Χρειάζεται να παρουσιάζονται σε μία περίληψη τα κύρια σημεία της, ώστε οι φοιτητές να γνωρίζουν το πλαίσιο του αντικειμένου που θα αναπτυχθεί και να είναι σε θέση να παρακολουθήσουν τη ροή της επιχειρηματολογίας. Σε αυτή την κατεύθυνση, θα βοηθήσει να αποσαφηνιστούν εξ αρχής βασικές έννοιες κλειδιά, καθώς και να τονιστούν τυχόν αναγκαίες προαπατούμενες γνώσεις που χρειάζεται να έχει κατακτήσει ο εκπαιδευόμενος, προκειμένου απρόσκοπτα να παρακολουθήσει ενεργά τη βιντεοδιάλεξη. Ακόμα καλύτερα, να μπορέσει να «γεφυρώσει» τις γνώσεις που ήδη έχουν με αυτά που θα αναπτύξει. 19

Παρατήρηση: Καλό είναι να δηλώνεται η χρονική διάρκεια της βιντεοδιάλεξης, ώστε οι φοιτητές να οργανώνουν καλύτερα τον τρόπο που θα την παρακολουθήσουν. Οδηγία 7η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Κατατοπιστική και ενδιαφέρουσα Εισαγωγή Χρειάζεται να υπάρχει μία εισαγωγή, όπου να δίνονται διευκρινίσεις για το αντικείμενο της βιντεοδιάσκεψης, αλλά και να επιτυγχάνεται η προσέλκυση της προσοχής του εκπαιδευόμενου. Προς αυτή την κατεύθυνση θα διευκολύνει αν εξηγηθεί γιατί έχει ενδιαφέρον το αντικείμενο και κυρίως, πώς σχετίζεται με τις ανάγκες και τις εμπειρίες των φοιτητών, με τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους αλλά και με τα μαθησιακά αντικείμενα που έπονται. Οδηγία 8η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Καλοδομημένο Κύριο Μέρος Το κύριο μέρος είναι σημαντικό να δομείται σε διακριτές ενότητες. Οι ενότητες θα πρέπει: 1. να καλύπτουν τους αρχικούς στόχους, 2. να συνδέονται λογικά μεταξύ τους, 3. να αναπτύσσουν μία σαφή επιχειρηματολογία, με στοιχεία, παραδείγματα (τα οποία μπορεί να αντλούνται από καθημερινά βιώματα, από την εργασιακή εμπειρία, από τον ημερήσιο τύπο κλπ.), αξιόπιστες και σύγχρονες βιβλιογραφικές αναφορές σε έρευνες και βασικές θεωρίες, και 4. να παρουσιάζουν με πολυμορφικό τρόπο το θέμα, αξιοποιώντας, 20

δηλαδή, πρόσθετα οπτικοακουστικά μέσα όπως: βίντεο, ήχους, εικόνες, σχεδιαγράμματα κλπ, τα οποία σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συνδέονται, να παραπέμπουν και να αιτιολογούν τη χρήση τους σε σχέση με τις πληροφορίες του περιεχομένου. Παρατήρηση: Δομήστε την εισήγηση και το σύνολο της βιντεοδιάλεξης, όπως θα δομούσατε τα κεφάλαια ενός βιβλίου. Οδηγία 9η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Συνθετικός Επίλογος Η εισήγηση καλό είναι να κλείνει με έναν επίλογο ή συμπεράσματα, δηλαδή, με μία ανακεφαλαίωση, μία σύνθεση. Στον επίλογο / συμπεράσματα θα αναφέρονται τα κύρια σημεία και συμπεράσματα του ζητήματος, αλλά και θα προτείνονται σημεία προς περαιτέρω προβληματισμό, έρευνα ή και πρακτική εφαρμογή - ανάλογα με το θέμα της βιντεοδιάλεξης. 5. Προδιαγραφές εκφοράς προφορικού λόγου ομιλητή Στην πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία πάνω από το 80% των επιδράσεων που δέχεται το κοινό οφείλεται σε οπτικά μηνύματα που στέλνει ο εισηγητής καθώς μιλά, αξιοποιώντας τη γλώσσα του σώματος, εκφράσεις του προσώπου του, κινήσεις των χεριών και την άμεση επαφή με τα μάτια του κοινού που τον παρακολουθεί. Αντίθετα, στην περίπτωση της βιντεοδιάλεξης, περισσότερο από το 80% της επίδρασης που έχει ο ομιλητής στο κοινό, οφείλεται μόνο στη φωνή του. Επομένως, χρειάζεται να γίνεται εξαιρετικά καλή χρήση του προφορικού λόγου. 21

Οδηγία 10η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Προσοχή στη διαφορά γραπτού και προφορικού λόγου Ο γραπτός και ο προφορικός λόγος διαφέρουν. Τα μάτια είναι φτιαγμένα για να διαβάζουν το γραπτό λόγο, το αυτί για να καταγράφει την προφορική σύνταξη. Ο λόγος που μπορεί να γίνει αυθόρμητα αντιληπτός από το αυτί δεν είναι βέβαια ο γραπτός. Συνεπώς, ένας ομιλητής δεν είναι ποτέ καλός, εάν στη διάρκεια μίας παρουσίασης διαβάζει ένα κείμενο που το έχει ετοιμάσει εκ των προτέρων. Συνεπώς, αποφύγετε να κάνετε διάλεξη διαβάζοντας τις σημειώσεις που έχετε γράψει. Περιοριστείτε να ρίχνετε μία ματιά σε κάποιες λέξεις-κλειδιά. Οδηγία 11η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Χρήση απλού, καταφατικού λόγου Έχει διαπιστωθεί ότι η καλύτερη μορφή έκφρασης είναι αυτή που αποτελείται από φράσεις σύντομες, κατανοητές, απλές και ανεξάρτητες. Αυτό αποκλείει τις δευτερεύουσες προτάσεις και τις φράσεις που εισάγονται με αναφορική αντωνυμία. Ένας ομιλητής σε μία βιντεοδιάλεξη θα πρέπει να είναι καταφατικός, κατηγορηματικός και απλός στο λόγο του. Παρατήρηση: Η κατάχρηση των αρνητικών φράσεων είναι πιο δύσκολο να αποκρυπτογραφηθεί και να αποκωδικοποιηθεί, ενώ συγχρόνως καθυστερεί την κατανόηση και την απομνημόνευση. Επομένως, σε μία βιντεοδιάλεξη, προσπαθήστε να εντοπίσετε τις αρνητικές φράσεις και να τις διαγράψετε. 22

Οδηγία 12η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Έλεγχος φωνής Το τρέμουλο της φωνής προδίδει την αμηχανία μας απέναντι στον άλλο. Όταν μάλιστα αντιλαμβανόμαστε ότι η φωνή μας τρέμει, αυτό εντείνει την αμηχανία μας. Πρέπει, επομένως, να το ελέγχουμε με κάθε τρόπο. Το πιο σημαντικό όμως είναι να ακολουθούμε μια σωστή άρθρωση, καλό και σωστό ήχο της φωνής, κατανοητό και καθαρό σε άρθρωση. Ένας ομιλητής θα πρέπει να διαφοροποιεί την ένταση, τον τόνο, το ρυθμό και το χρώμα της φωνής του, δίνοντας την κατάλληλη έμφαση στο περιεχόμενο της ομιλίας του. Οδηγία 13η: Αξιοποίηση των παύσεων Περιγραφή: Μερικοί ομιλητές ακούγονται σαν να κάνουν αγώνα δρόμου, προκειμένου να τελειώσουν γρήγορα την ομιλία τους. Επομένως, αναφορικά με το ρυθμό της φωνής, αυτοί οι ομιλητές θα ωφεληθούν αν χαλαρώσουν και παρεμβάλλουν κάποιες παύσεις ανάμεσα στα τμήματα των φράσεών τους. Ας μην ξεχνάμε ότι στον προφορικό λόγο ο ακροατής θέλει περισσότερο χρόνο να κατανοήσει μια πληροφορία διότι την ακούει μια και μόνο φορά. Αντίθετα στον γραπτό λόγο, μπορεί να επανέλθει και να διαβάσει όσες φορές επιθυμεί ένα κείμενο. Υλοποίηση: Αφού τονίσετε ένα σημαντικό σημείο της εισήγησής σας, ή/και το παρουσιάσετε με μία διαφάνεια, κάντε μία παύση να πάρετε μία ανάσα και δώστε στον εαυτό σας ένα λεπτό να σκεφτεί. Με τον τρόπο αυτό, ταυτόχρονα, επιτρέπετε στο κοινό να επεξεργαστεί την πληροφορία. Επομένως, αυτή η πρακτική εμφανίζει τα εξής πλεονεκτήματα: ο ομιλητής έχει το χρόνο να σκεφτεί αυτά που λέει, οι φοιτητές έχουν το χρόνο να τα αφομοιώσουν, καθώς η παύση 23

χρησιμοποιείται από το δέκτη για να ταξινομήσει και να απομνημονεύσει την πληροφορία, όταν δεν τελειώνουμε τη φράση, προκαλούμε την προσοχή. Μην ξέροντας τι θα ακολουθήσει, το κοινό ακούει με ενδιαφέρον. Παρατήρηση: Η συχνή συνήθεια χρήσης επιφωνημάτων (π.χ. εμ... χμ...) και λέξεων που επαναλαμβάνονται στο λόγο χωρίς να έχουν κάποια χρησιμότητα (π.χ. και... λοιπόν... ξέρετε...) κάνουν έναν ομιλητή να ακούγεται αβέβαιος. Τέτοιου είδους λέξεις μειώνουν την αξιοπιστία του ομιλητή και δυσχεραίνουν το κοινό να παρακολουθήσει τη βιντεοδιάλεξη. Οδηγία 14η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Έλεγχος κίνησης σώματος Οι κινήσεις του σώματος, και δη των χεριών, είναι τόσο σημαντικές στη βιντεοδιάλεξη, όσο είναι και στην πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία. Οι κινήσεις σας (ακόμη και αν το κοινό δεν μπορεί να τις δει) θα προσθέσουν έμφαση στο λόγο σας και θα εκτονώσουν την όποια νευρικότητα μπορεί να νιώθετε. Η στάση του σώματος και η κίνησή του επηρεάζουν και το πώς ακούγεται η φωνή σας. Καθίστε ήρεμα μπροστά στην κάμερα, ισορροπώντας το βάρος σας και στηρίζοντας καλά τα πόδια στο πάτωμα. Όσο πιο συχνά αλλά ήρεμα, και όχι απότομα και σπασμωδικά, κινείτε π.χ. τα χέρια σας, τόσο πιο σίγουρη θα ακούγεται η φωνή σας. Οδηγία 15η: Περιγραφή: Πρακτική εξάσκηση με βάση αναλυτικές σημειώσεις Εξασκηθείτε στον έλεγχο του ρυθμού της ομιλίας και του περιεχομένου της παρουσίασης, χρησιμοποιώντας λεπτομερείς σημειώσεις. 24

Υλοποίηση: Χρησιμοποιήστε το Microsoft PowerPoint ή άλλο αντίστοιχο πρόγραμμα δημιουργίας διαφανειών για να δημιουργήσετε λεπτομερείς σημειώσεις σχεδόν ένα σενάριο- και έπειτα μείνετε σταθεροί σε αυτές κατά τη διάρκεια της βιντεοδιάλεξης. Πριν από τη βιντεοδιάλεξη εξασκηθείτε τουλάχιστον 3 φορές. Χρησιμοποιήστε περιγραφικό λόγο για να βοηθήσετε το κοινό να οπτικοποιήσει αυτό για το οποίο του μιλάτε. Βεβαιωθείτε ότι έχετε καταγράψει στις σημειώσεις σας κάθε αλλαγή, κίνηση και εφέ των διαφανειών της παρουσίασης. Στην αρχή, ίσως ακουστείτε σα να διαβάζετε τις σημειώσεις σας, αλλά αυτό γρήγορα θα αλλάξει, χάρη στην πρακτική εξάσκηση. Με την επανάληψη θα βελτιωθεί η εκφορά του λόγου σας, ενώ ταυτόχρονα θα έχετε μία καλή ευκαιρία να ελέγξετε το χρόνο και τη ροή της βιντεοδιάλεξης. Σε κάθε περίπτωση, να θυμάστε ότι οι προδιαγραφές εκφοράς προφορικού λόγου που προαναφέρθηκαν είναι σημαντικές, ωστόσο κάθε ομιλητής θα πρέπει να τις προσαρμόζει στο προσωπικό του στυλ. 25

Μέρος Β: Προδιαγραφές Εκπαιδευτικής Αξιοποίησης 6. Προδιαγραφές Εκπαιδευτικής Αξιοποίησης Σε μία βιντεοδιάλεξη οι φοιτητές μπορούν απλά να την παρακολουθήσουν, αλλά και να συμμετέχουν σε αυτή ενεργητικά από οπουδήποτε και οποτεδήποτε, δηλαδή, μέσα από σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία. Οδηγία 16η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Ενεργητική συμμετοχή φοιτητών στη βιντεοδιάλεξη Μία βιντεοδιάλεξη μπορεί να συνδέεται με forum για γραπτές συζητήσεις με ασύγχρονη επικοινωνία. Μία βιντεοδιάλεξη μπορεί όμως και να συνδέεται με εικονικές τάξεις με σύγχρονη επικοινωνία (Παπαδάκης & Χατζηλάκος, 2004) για απευθείας συζήτηση και εκτέλεση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και εμπλουτισμό της με πρόσθετες εκπαιδευτικές τεχνικές. Έτσι, ενισχύεται η αυτοεκτίμηση των φοιτητών, προάγεται ένα πνεύμα αμοιβαιότητας και παράλληλα μειώνεται το αίσθημα απομόνωσης που βιώνουν συχνά οι φοιτητές στην εκπαίδευση από απόσταση. Είναι σημαντικό ο δημιουργός να ενθαρρύνει τους εκπαιδευόμενους να θέτουν ερωτήσεις (Q&A) και να ανταλλάσουν μηνύματα στο συνδεδεμένο χώρο συζήτησης. Εκεί θα μπορούν να δημοσιεύουν υλικό που να αφορά σε ομαδικές εργασίες κατά τις οποίες επεξεργάζονται ερωτήσεις ή σχολιάζουν ή και αντλούν συμπεράσματα με βάση τη βιντεοδιάλεξη που παρακολούθησαν. Μπορούν επίσης να προτείνουν πρόσθετες βιβλιογραφικές πηγές για εμβάθυνση και περαιτέρω διερεύνηση του θέματος της βιντεοδιάλεξης. Παρατήρηση: Προγραμματίστε κατά μέσο όρο μία αλληλεπίδραση, συμπεριλαμβανομένων των ερωτήσεων (Q&A) κάθε 5 έως 8 λεπτά. 26

Οδηγία 17η: Περιγραφή: Υλοποίηση: Παρατήρηση: Ετοιμότητα στην απάντηση πιθανών ερωτήσεων (Q&A) Οι ερωτήσεις και απαντήσεις σε ένα περιβάλλον βιντεοδιάλεξης είναι εξαιρετικά σημαντικές και χρήσιμες, καθώς ο εισηγητής δεν μπορεί οπτικά να αντιληφθεί τις μη λεκτικές αντιδράσεις των φοιτητών στην ομιλία του. Χρειάζεται προετοιμασία και εξάσκηση στις απαντήσεις σας σε πιθανές ερωτήσεις και παρατηρήσεις των φοιτητών. Οι απαντήσεις να είναι σύντομες και περιεκτικές. Προετοιμάστε 4 ή 5 σχετικές με το θέμα σας ερωτήσεις, σε περίπτωση που χρειαστεί να προτείνετε εσείς κάποια ερωτήματα, εάν οι φοιτητές ντρέπονται ή διστάζουν να ρωτήσουν. 7. Λίστα ελέγχου Η βιντεοδιάλεξη δεν είναι χώρος για δοκιμές. Τα χρονικά πλαίσια είναι συγκεκριμένα, η απουσία οπτικής επικοινωνίας με τους φοιτητές καθιστά αδύνατη την εκτίμηση της ανταπόκρισής τους λεπτό προς λεπτό. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που πολλές βιντεοδιαλέξεις καταλήγουν να είναι βαρετές, τόσο για τον ομιλητή όσο και το κοινό του. Για να διατηρήσουμε, επομένως, την προσοχή και το ενδιαφέρον του κοινού αμείωτο, αλλά και να μεταφέρουμε τις πληροφορίες με ξεκάθαρο τρόπο, ελέγχουμε κατά πόσο: Προσδιορίζεται με σαφήνεια ο σκοπός της βιντεοδιάλεξης; Η βιντεοδιάλεξη που σχεδιάσαμε είναι σύντομη και επικεντρωμένη στο ζητούμενο, χωρίς περιττές λεπτομέρειες και πλατιασμούς; Ανταποκρίνεται στην ηλικία, τις ανάγκες, τις προσδοκίες και το γνωστικό επίπεδο των φοιτητών που θα την παρακολουθήσουν; Υπάρχει λογική ακολουθία στο περιεχόμενο της βιντεοδιάλεξης; 27

Υπάρχει μία κατατοπιστική εισαγωγή, που ακολουθείται από μία καλοδομημένη παρουσίαση και έναν επίλογο / συμπεράσματα που θα ενισχύσει στους φοιτητές τις πληροφορίες που παρουσιάστηκαν; Είναι κατάλληλη η ένταση, ο ρυθμός, ο τόνος και το χρώμα της φωνής του ομιλητή; Υπάρχουν προγραμματισμένες αλληλεπιδράσεις και επισημαίνονται τα κύρια σημεία και οι πληροφορίες που είναι σημαντικές για το φοιτητή; Έχει προβλεφθεί διαδικασία αξιολόγησης της συμβολής της βιντεοδιάλεξης στην επίτευξη των μαθησιακών αποτελεσμάτων; Γίνεται ενδεδειγμένη χρήση του κατάλληλου για τις δεδομένες πληροφορίες μέσου; (Π.χ. βίντεο ή και παρουσίαση διαφανειών). Η κάμερα χρησιμοποιείται από τον ομιλητή αποτελεσματικά, ή μήπως αποσπά την προσοχή των φοιτητών από την παρουσίαση; (Να θυμάστε πως αν δεν προσφέρει κάτι αποτελεσματικό στην επικοινωνία μέσω διαδικτύου η κάμερα, καλύτερα να μην χρησιμοποιηθεί και να εμφανίζεται η φωτογραφία του ομιλητή κατά την εισαγωγή και τον επίλογο της παρουσίασης). Έχει προβλεφθεί τι μπορεί να μη λειτουργήσει σωστά από τεχνολογικής άποψης και εξοπλισμού και ποια θα είναι η εναλλακτική επιλογή; Μέρος Γ: Τεχνικές Προδιαγραφές 8. Περιεχόμενο Όπως αναφέρθηκε στην ενότητα 2, η βιντεοδιάλεξη (webcast) είναι μια εφαρμογή λογισμικού με δυνατότητα σύγχρονης προβολής διαφανειών με μαγνητοσκοπημένη εικόνα ή ήχο. Παρέχει τις δυνατότητες προσπέλασης που υποστηρίζει η παρουσίαση και το βίντεο. Η βιντεοδιάλεξη εκτός από παρουσίαση μπορεί να εμπεριέχει βίντεο ή/και ήχο ως ψηφιακό περιεχόμενο. Έτσι, αν περιέχει βίντεο θα πρέπει να δείχνει τον ομιλητή σε μια μικρή οθόνη και 28

να επικεντρώνει στην παρουσίαση (σε δεύτερη και μεγαλύτερη οθόνη) που προβάλλεται ταυτόχρονα, εναλλακτικά μπορεί να περιέχει μόνο ήχο και να επικεντρώνει στην παρουσίαση που προβάλλεται. 9. Πρότυπα και μορφότυποι Τα πρότυπα και οι μορφότυποι που είναι αποδεκτά για το ψηφιακό υλικό που εμπεριέχεται σε μια βιντεοδιάλεξη είναι τα εξής: Για το βίντεο του ομιλητή ισχύουν: o MPEG-4 AVC (H.264), με μορφότυπους.mp4,.mov,.flv Για τις διαφάνειες ισχύουν: o Office Open XML (OOXML ή OpenXML), με μορφότυπους.ppt,.pptx. Για τις εικόνες ισχύουν: o Tagged Image File Format, με μορφότυπο.tif o Joint Photographic Experts Group και JPEG2000, με μορφότυπους.jpeg,.jpg o Portable Network Graphics, με μορφότυπο.png o Bitmap Picture, με μορφότυπο.bmp Αναλυτική περιγραφή των παραπάνω προτύπων και μορφοτύπων παρέχεται στις αντίστοιχες «Προδιαγραφές Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού». 10. Προδιαγραφές μέσου Το τελικό αποτέλεσμα που θα παραδοθεί θα πρέπει να είναι σε ψηφιακή μορφή. Το βίντεο που θα εικονίζει τον ομιλητή, αν τελικά υπάρχει, θα πρέπει να συμφωνεί με τα πρότυπα και τους μορφότυπους των αποδεκτών βίντεο με κάποιες αλλαγές στα χαρακτηριστικά. Έτσι το βίντεο με τον ομιλητή θα πρέπει: 29

o Να έχει ανάλυση από 192x144 έως 320x240 με συχνότητα εναλλαγής καρέ στα 15fps (frames per second) τουλάχιστον. Οι ήχοι που εμπεριέχονται υπάγονται στις προδιαγραφές ήχου όπως αυτές ορίζονται στο αντίστοιχο παραδοτέο. Το τελικό αποτέλεσμα θα πρέπει να υποστηρίζεται από τουλάχιστον μια εφαρμογή αναπαραγωγής βίντεο/βιντεοδιαλέξεων που διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο ή παρέχεται στους εκπαιδευομένους από το Ε.Α.Π. 11. Παραδοτέα Τα παραδοτέα που θα συντελούν στη δημιουργία του τελικού αρχείου συμμορφώνονται με τις προδιαγραφές παραδοτέων για τον τεχνικό τύπο του ψηφιακού υλικού που θα υλοποιηθεί, καθώς και με τις γενικές προδιαγραφές παραδοτέων, που προσδιορίζονται στο έγγραφο «Λοιπές Προδιαγραφές Ανάπτυξης» το οποίο είναι κοινό για όλες τις κατηγορίες Ψηφιακού Υλικού. Παρακάτω ακολουθούν οι ενότητες που διαφοροποιούνται για το συγκεκριμένο ψηφιακό υλικό. 11.1 Αρχείο επιστημονικού περιεχομένου Το αρχείο αυτό θα παραδοθεί στο ΕΕΥΕΜ σε 2 φάσεις. Στην πρώτη φάση, όπου θα φέρει τον αριθμό έκδοσης «1.0» και θα είναι ολοκληρωμένο κατά 30% και στη δεύτερη φάση όπου θα φέρει τον αριθμό «2.0» και θα είναι πλήρως ολοκληρωμένο. Ο Επιστήμονας-Δημιουργός θα πρέπει να παραδώσει ένα αρχείο χωρισμένο σε ενότητες στο οποίο θα καταγράφει λεπτομέρειες για τη δημιουργία του ψηφιακού υλικού. Το αρχείο αυτό θα περιέχει τις εξής ενότητες: «Περιγραφή», στην οποία θα καταγράφεται μια γενική περιγραφή για το βίντεο που θα δημιουργηθεί. «Λεπτομέρειες (εικόνα)», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές εικόνας 30

«Εισαγωγή (ήχος)», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές ήχου «Κείμενο και λεπτομέρειες (ήχος)», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές ήχου «Εισαγωγή (παρουσίαση)», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές παρουσιάσεων. Η ενότητα αυτή δε χρειάζεται να συμπληρωθεί σε περίπτωση που έχουν χρησιμοποιηθεί τα πρότυπα ανάπτυξης παρουσιάσεων. «Κείμενο και λεπτομέρειες (παρουσίαση)», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές παρουσιάσεων. Η ενότητα αυτή δε χρειάζεται να συμπληρωθεί σε περίπτωση που έχουν χρησιμοποιηθεί τα πρότυπα ανάπτυξης παρουσιάσεων. «Κείμενο και λεπτομέρειες (animation)», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές animation «Υπότιτλοι εισαγωγής», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές βίντεο «Υπότιτλοι», όπως περιγράφεται στις προδιαγραφές βίντεο «Συγχρονισμός», στο οποίο θα γίνεται η αντιστοίχιση - συγχρονισμός των διαφανειών με το βίντεο. «Δείκτες», το οποίο θα περιέχει σύνθετες πληροφορίες ευρετηρίου. Στην ενότητα αυτή θα γίνεται ταυτόχρονος χωρισμός σε ενότητες ως προς την παρουσίαση και το χρόνο αναπαραγωγής. Παραδειγματικά, η ενότητα αυτή μπορεί να περιέχει: o 01 :00 Διαφάνεια 1 Δήλωση μεταβλητών. o 03 :00 Διαφάνεια 2 Δομή επανάληψης. o 05 :00 Διαφάνεια 3 Επίλυση παραδειγματικής άσκησης. Στο τελικό αποτέλεσμα θα υπάρχει δυνατότητα προσπέλασης της βιντεοδιάλεξης σύμφωνα με το ευρετήριο που περιγράφεται στην ενότητα αυτή. «Βιβλιογραφία», η οποία θα περιέχει πληροφορίες για τη βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της βιντεοδιάλεξης αυτής. Η βιβλιογραφία που 31

καταγράφεται στην ενότητα αυτή θα πρέπει να παρουσιάζεται και στη βιντεοδιάλεξη με το πέρας αυτής. «Λειτουργικές απαιτήσεις», η οποία θα περιέχει τις λειτουργικές απαιτήσεις της βιντεοδιάλεξης. Ως λειτουργική απαίτηση χαρακτηρίζεται η ύπαρξη κουμπιών τα οποία θα αλλάζουν διαφάνεια και χρονική στιγμή στο βίντεο του ομιλητή. «Διάφορα», η οποία θα περιέχει διάφορες πληροφορίες προς τον Τεχνικό Ανάδοχο ή/και το Ε.Ε.Υ.Ε.Μ. οι οποίες δε μπορούν να καταγραφούν σε καμία από τις προηγούμενες ενότητες. 11.2 Εγχειρίδιο χρήσης Στο αρχείο αυτό ο Τεχνικός Ανάδοχος θα παρέχει στον εκπαιδευόμενο πληροφορίες σχετικές με μια ενδεικτική εφαρμογή αναπαραγωγής βίντεο/βιντεοδιαλέξεων. Για παράδειγμα το αρχείο αυτό θα πρέπει τουλάχιστον να αναφέρει: Τον ιστότοπο όπου είναι διαθέσιμη μια ενδεικτική εφαρμογή. Οδηγίες για τη λήψη της εφαρμογής αυτής. Οδηγίες εγκατάστασης της εφαρμογής αυτής. Οδηγίες για την χρήση εξειδικευμένων ρυθμίσεων που βοηθούν στη βέλτιστη αναπαραγωγή της βιντεοδιάλεξης. Τις μη λειτουργικές απαιτήσεις. 12. Τεχνικές δεξιότητες συντελεστών Ο Τεχνικός Ανάδοχος που θα αναλάβει την επεξεργασία των βιντεοδιαλέξεων ή τη δημιουργία τους από την αρχή θα πρέπει: Να κατέχει όλες τις δεξιότητες που αναφέρονται στην αντίστοιχη ενότητα για το βίντεο. 32

Να κατέχει όλες τις δεξιότητες που αναφέρονται στην αντίστοιχη ενότητα για την παρουσίαση. Να έχουν γνώση και εμπειρία τουλάχιστον στη χρήση των εργαλείων που περιγράφονται στη συνέχεια. 13. Προτεινόμενα εργαλεία Τα προτεινόμενα εργαλεία επεξεργασίας και δημιουργίας βιντεοδιαλέξεων είναι: Adobe Captivate 5.5 για επεξεργασία και δημιουργία βίντεο με υψηλές απαιτήσεις. MS Producer for PowerPoint. 14. Οδηγίες / κανόνες «καλής» εκπαιδευτικής εφαρμογής Απαιτείται η χρήση του προτύπου που έχει δοθεί από το Ε.Ε.Υ.Ε.Μ. για τη δημιουργία του τελικού αρχείου. Σε περίπτωση που παρέχεται το βίντεο με τον ομιλητή, θα πρέπει να βρίσκεται σε πλευρά που δεν επηρεάζει αρνητικά το συνολικό ψηφιακό υλικό. Προτείνεται η οθόνη με τον ομιλητή να βρίσκεται αριστερά από την οθόνη που παρουσιάζονται οι διαφάνειες. Οι ήχοι που εμπεριέχονται υπάγονται στις προδιαγραφές ήχου. Σε περίπτωση που παρέχεται το βίντεο με τον ομιλητή τότε ισχύουν οι προδιαγραφές που αναφέρονται και στο βίντεο. Αν γίνει χρήση υποτίτλων, δε θα πρέπει να εμφανίζονται στον ίδιο χώρο με τις διαφάνειες. Προτείνεται να χρησιμοποιείται χώρος κάτω από αυτές. Η παρουσίαση που θα εμπεριέχεται στο ψηφιακό υλικό αυτό υπόκειται στις προδιαγραφές τις παρουσίασης. 33

15. Βιβλιογραφία Courau, S. (2000). Τα βασικά εργαλεία του εκπαιδευτή ενηλίκων. Aθήνα: Eκδόσεις Μεταίχμιο. Davis, N. (2012). Webcast ideas. Ανακτήθηκε 10 Οκτωβρίου, από http://www.ehow.com/way_5318490_webcast-ideas.html Noyé, D. & Piveteau, J. (1999). Πρακτικός Οδηγός του Εκπαιδευτή. Αθήνα: Μεταίχμιο. Titus, M. (2012). The History of Webcasting. Ανακτήθηκε 10 Οκτωβρίου, από http://www.ehow.com/facts_7158373_history-webcasting.html Αναστασια δης, Π. (2007). Η Διδακτικη Αξιοποιήση της Διαδραστικη ς Τηλεδια σκεψης στο Συ γχρονο Σχολειό: Κοινωνικο - Εποικοδομιστικη Προσε γγιση. Στο Λιοναρα κης, Α. (επιμ), πρακτικα του 4ου Διεθνου ς Συνεδριόυ για την Ανοικτη και εξ Αποστα σεως Εκπαι δευση, Μορφε ς Δημοκρατιάς στην Εκπαι δευση: Ανοικτη Προ σβαση και εξ αποστα σεως Εκπαι δευση σ. 668-681. Αθη να 23-25 Νοεμβριόυ 2007. ΕΑΠ, Ανοικτο Πανεπιστη μιο Κυ πρου, Ελληνικο Δι κτυο Ανοικτη ς & εξ Αποστα σεως Εκπαι δευσης, Εκδο σεις Προπομπο ς. Κόκκος, Α. (2003). Εκπαιδευτικές Τεχνικές. Στο Κόκκος, Α. (Επιμ.) Εκπαιδευτικό υλικό προγράμματος εκπαίδευση εκπαιδευτών ΕΚΕΠΙΣ. Αθήνα: ΕΚΕΠΙΣ. Παπαδάκης, Σπ., Χατζηλάκος, Αθ. (2004). H Bιντεο-διάλεξη (webcast) ως μαθησιακό εργαλείο στην Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση. 2ο Συνέδριο Ένωσης Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση, 29 Σεπτεμβρίου -3 Οκτωβρίου 2004. Πανεπιστήμιο Αθηνών.σσ327-338 34

Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο