Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Επιβεβαιώθηκε η ουσιαστική αύξηση σε ετήσια βάση της οικονομικής δραστηριότητας στην εγχώρια οικονομία της χώρας στο 2 ο.2014, με βάση την 2 η αναλυτική μέτρηση της μεταβολής του ΑΕΠ από την ΕΛΣΤΑΤ. Από τα αναλυτικά στοιχεία προκύπτει ότι η καταγραφείσα μικρή πτώση του ΑΕΠ κατά -0,3% σε ετήσια βάση στο 2 ο.2014 οφείλεται κατά κύριο λόγο σε παράγοντες όπως η τεράστια αύξηση των εισαγωγών πλοίων που παρά το ότι αφαιρεί άνω των 0,5 π.μ. από την αύξηση του ΑΕΠ στο 2 ο.2014, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αφορά την οικονομική δραστηριότητα στην εγχώρια οικονομία. Σε κάθε περίπτωση, η καταγραφείσα η πτώση του ΑΕΠ κατά -0,3% στο 2 ο.2014 αποτελεί ολοκλήρωση της πτωτικής του πορείας, μετά την πτώση του κατά -1,1% σε ετήσια βάση στο 1 ο.2014 και κατά -2,3% σε ετήσια βάση στο 4 ο.2013, ενώ σημαντική ανάκαμψη αναμένεται από το 3 ο.2014. κεφαλαίου εκτός των επενδύσεων σε κατοικίες έχει ήδη αρχίσει από το 1 ο.2014 και επιταχύνθηκε στο 2 ο.2014. Αναμένεται δε να συνεχιστεί με ακόμα πιο υψηλούς ρυθμούς κατά το 2 ο 6μηνο.2014 με την υλοποίηση των δημοσίων και συν-χρηματοδοτούμενων έργων υποδομής και ιδιαιτέρως με την επανεκκίνηση των εργασιών υλοποίησης των μεγάλων οδικών αξόνων. Στα πλαίσια αυτά σημειώνεται και η αύξηση του κύκλου εργασιών των μεγάλων εταιρειών τσιμέντου στο 1 ο 6μηνο.2014 κατά 9,3% σε ετήσια βάση για την ΑΓΕΤ Ηρακλής και κατά +13,0% για την Α.Ε. Τσιμέντων Τιτάν. Επίσης, ο δείκτης κύκλου εργασιών στον κλάδο των μη μεταλλικών ορυκτών στην εγχώρια αγορά ήταν αυξημένος κατά 22,0% και κατά 8,0% σε ετήσια βάση τον Μάιο και τον Ιούν.2014 αντίστοιχα. Η αύξηση αυτή σημειώθηκε παρά τη νέα μεγάλη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -41,3% στο 2 ο.2014. 40% 30% 20% 10% Διάγραμμα 2. Επενδύσεις (% ετήσια μεταβολή) Κατασκευές (εκτός κατοικιών) 120 110 100 Ελλάδα: ΑΕΠ και Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) Alpha Bank προβλέψεις 12% 8% 4% 0% 0% -10% -20% -30% -40% -50% Μηχανήματα/Εξοπλισμός Κατοικίες 90-4% Q2 2007 Q4 2007 Q4 2011 Q2 2011 Q4 2010 Q2 2010 Q4 2009 Q2 2009 Q4 2008 Q2 2008 Q2 2012 Q2 2014 Q4 2013 Q2 2013 Q4 2012 80 70 2006 Q2 2007 Q1 2007 Q4 2008 Q3 2009 Q2 2010 Q1-8% -12% Αυτή η ουσιαστική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ήδη από το 2 ο.2014, προκύπτει από τα ακόλουθα: α) Από τη σημαντική αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου εξαιρουμένων των επενδύσεων σε κατοικίες κατά 8,2% σε ετήσια βάση στο 2 ο.2014 και κατά 1,7% στο 1 ο.2014. Ειδικότερα σημειώνεται η αύξηση των επενδύσεων σε μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών κατά 14,5% στο 2 ο.2014 και κατά 2,6% στο 1 ο.2014, ενώ και οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές ήταν αυξημένες κατά 1,2% στο 2 ο.2014, μετά τη μικρή πτώση τους κατά -0,5% στο 1 ο.2014 και την αύξησή τους κατά 3,2% το 2013 ως σύνολο (βλέπε το Διάγραμμα 2.). Επομένως, η αύξηση των επενδύσεων παγίου 2010 Q4 2011 Q3 2012 Q2 2013 Q1 2013 Q4 2014 Q3f β) Από τη συνεχιζόμενη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά +5,3% (σε σταθερές τιμές 2005) στο 2 ο.2014, από +5,4% στο 1 ο.2015 και από +1,8% το 2013 ως σύνολο (όπου είχε σημειωθεί η νέα μεγάλη πτώση κατά -9,0% των εισπράξεων από τη ναυτιλία). Η αύξηση αυτή των εξαγωγών στο 2 ο.2014 οφείλεται αποκλειστικά στη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών υπηρεσιών κατά 15,6%, μετά την αύξησή τους κατά 13,1% και στο 1 ο.2014 και την πτώση τους κατά -1,7% στο 2 ο.2913 - λόγω της πτώσης των εισπράξεων από τη ναυτιλία. Οι εξαγωγές αγαθών σημείωσαν πτώση κατά -3,4% (1 ο.2014: +0,5%, 2 ο.2913: +4,6%). Αυτή η μικρή πτώση των εξαγωγών αγαθών στο 2 ο.2014 θα πρέπει να αποδοθεί, εκτός των άλλων, και στη μεγάλη αύξηση των εισπράξεων από τις εξαγωγές υπηρεσιών κατά 15,6% στο ίδιο. Αυτή η έξαρση της δραστηριότητας και των εισπράξεων από τον τομέα των υπηρεσιών δεν θα ήταν δυνατό να σημειωθεί χωρίς κάποια θετική μεν επίπτωση στη δραστηριότητα των

κλάδων παραγωγής αγαθών αλλά αρνητική επίπτωση στις εξαγωγές αγαθών. Για το έτος 2014 ως σύνολο η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται τώρα στο +4,5%. Μετά από αυτή την εξέλιξη, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στο 27,9% του ΑΕΠ το 2014, από 20,1% του ΑΕΠ το 2009 και από 24,2% του ΑΕΠ το 2008. Μάλιστα, το 2014 οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών της Ελλάδος αναμένεται να χρηματοδοτήσουν το 97,2% των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, έναντι του 62,7% που χρηματοδοτούσαν το 2007. Σημειώνεται ότι η ισχυρή ανάπτυξη του εξωτερικού τουρισμού το 2014, αλλά και η άνοδος του εγχώριου τουρισμού γίνονται εμφανή από την μεγάλη αύξηση της συνολικής επιβατικής κίνησης στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ) τόσο στο 1 ο 8μηνο.2014, όσο και τον Αύγ.2014. Ειδικότερα, η επιβατική κίνηση στο ΔΑΑ ήταν αυξημένη κατά 23%, στους 1,8 εκατ. επιβάτες, τον Αύγ.2014, με εντυπωσιακή αύξηση των ελλήνων ταξιδιωτών κατά 34% και των ξένων επισκεπτών με αποκλειστικό προορισμό την Αθήνα κατά 20%. Η επιβατική κίνηση εξωτερικού ήταν αυξημένη τον Αύγουστο 2014 κατά 23,9%, ενώ η επιβατική κίνηση εσωτερικού ήταν αυξημένη κατά 22,1%. Επίσης, στο 8μηνο Ιαν.-Αυγ.2014 η συνολική επιβατική κίνηση στο ΔΑΑ ανήλθε στα 10 εκατ. επιβάτες, σημειώνοντας αύξηση κατά 18,9% σε ετήσια βάση. Η επιβατική κίνηση εξωτερικού παρουσίασε αύξηση κατά 19,8% και η επιβατική κίνηση εσωτερικού παρουσίασε επίσης σημαντική αύξηση κατά 17,2%. Σημειώνεται επίσης και η νέα μεγάλη βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο των υπηρεσιών στο 22,3 τον Αύγ.2014, από 19,7 τον Ιούλ.2014 και από -4,9 τον Δεκ.2013. Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν μεγάλη αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό, καθώς και σημαντική αύξηση στον κύκλο εργασιών στον τομέα του τουρισμού ως σύνολο και στο 3 ο.2014. γ) Από την σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε ετήσια βάση για 3 ο συνεχόμενο (4 ο.2013: -0,2%, 1 ο.2014: +0,1%, 2 ο.2014: 0,0%). Η εξέλιξη αυτή είναι πολύ σημαντική, αφού οδήγησε σε θετική επίπτωση της μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης στη μεταβολή του ΑΕΠ στις +0,04 π.μ. στο 1 ο 6μηνο.2014, από -5,67 π.μ. στο 1 ο 6μηνο.2013. Συνολικά, για το 2014 η επίπτωση της μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης στη μεταβολή του ΑΕΠ εκτιμάται τώρα στις +0,3 π.μ., από -4,6 π.μ. το 2013 (βλέπε τον Πίνακα 1). Γενικά, η σταθεροποίηση από το 2014 και η σταδιακή ανάκαμψη από το 2015 της ιδιωτικής κατανάλωσης και η ουσιαστική ελαχιστοποίηση της πτωτικής πορείας της δημόσιας κατανάλωσης κάνουν δυνατή την ικανοποιητική αύξηση του ΑΕΠ στα επόμενα 3μηνα και έτη μέσω της δυναμικής αύξησης των επενδύσεων και των καθαρών εξαγωγών που ήδη σημειώνεται. Η θετική πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2014 προκύπτει και από τον δείκτη όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου που ήταν αυξημένος κατά 3,8% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014 (Ιούν.2013: -8,0%) και κατά 2,3% σε ετήσια βάση στο 2 ο.2014 (2 ο.2013:-8,4%). Επιπλέον, μεγαλύτερη αύξηση του δείκτη όγκου των λιανικών πωλήσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται στο 3 ο 2014 μετά την τεράστια πτώση τους κατά -9,1% και κατά -7,8% αντίστοιχα στο 3 ο.2013 και κατά -10,1% και -9,2% αντίστοιχα στο 3 ο.2012. Τέλος, σημειώνεται και η νέα βελτίωση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο του λιανικού εμπορίου στο +6,6 τον Αύγ.2014, από +4,8 τον Ιούλ.2014 και έναντι -9,7 τον Απρ.2014 και -15,0 τον Δεκ.2013. 110 80 50 20-10 -40-70 -100 Ιαν-09 Όγκος λιανικών πωλήσεων (εκτός καυσίμων) Ιουν-09 % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6μηνών Δείκτης Εμπιστοσύνης στο λιανικό εμπόριο Νοε-09 Απρ-10 Σεπ-10 Φεβ-11 Ιουλ-11 Δεκ-11 1ο Επομένως, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας στηρίζεται σε γερές βάσεις και ειδικότερα, στην ήδη σημαντική και επιταχυνόμενη αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου εκτός των επενδύσεων σε κατοικίες, στη σημαντική αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, στη σταθεροποίηση και την επικείμενη ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης και στην ελαχιστοποίηση της πτώσης και τελικά στην σταθεροποίηση και της δημόσιας κατανάλωσης. Στον Πίνακα 1 φαίνεται η εξέλιξη της συμβολής των βασικών Μαϊ-12 Οκτ-12 2ο Μαρ-13 Αυγ-13 2013 3ο Ιαν-14 Ιουν-14 4ο 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% Πίνακας 1. Ποσοστιαία συμβολή των βασικών συνιστοσών στο ΑΕΠ Σύνολο Καθαρές Εξαγωγές 1,68 3,60 0,93 1,78 1,99 Ιδιωτική κατανάλωση -6,65-4,69-5,30-0,13-4,20 Δημόσια Κατανάλωση -1,94-1,02 0,27-0,56-0,78 Επενδύσεις -1,65-1,62-1,54-2,24-1,76 Κατοικίες -1,48-1,35-1,23-1,32-1,34 Δ Αποθεμάτων + Στατ. Διαφ. 2,52-0,31 2,47-1,14 0,90 ΑΕΠ, σταθερές τιμές 2005-6,05-4,04-3,16-2,29-3,86 1ο 2ο 2014 Προβλέψεις ΔΟΑ Alpha 3ο Bank 4ο Σύνολο Καθαρές Εξαγωγές 0,55 0,18 0,90 0,86 0,63 Ιδιωτική κατανάλωση 0,08 0,00 0,56 0,34 0,26 Δημόσια Κατανάλωση -0,17 0,00-0,20-0,22-0,15 Επενδύσεις -1,07-0,10 0,63 1,42 0,25 Κατοικίες -1,26-0,97-0,41 0,00-0,65 Δ Αποθεμάτων + Στατ. Διαφ. -0,49-0,35 0,04-0,53-0,33 ΑΕΠ, σταθερές τιμές 2005-1,11-0,27 1,93 1,87 0,66 2

συνιστωσών του ΑΕΠ στην μεταβολή του στα 3μηνα και στο σύνολο έτους το 2013 και το 2014. Όσον αφορά τους παράγοντες που, όπως προαναφέρθηκε και όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, απέτρεψαν την εμφάνιση θετικών ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ από το 1 ο 6μηνο.2014 σημειώνονται τα ακόλουθα: Η μεγάλη αύξηση των εισαγωγών αγαθών κατά 4,2% στο 2 ο.2014, συνέβαλε στην πτώση του ΑΕΠ σε αυτό το κατά -0,84 π.μ.. Ωστόσο, το κύριο μέρος αυτής της πτωτικής επίπτωσης οφείλεται στην πολύ μεγάλη αύξηση των εισαγωγών πλοίων (κατά 213,8%, ή κατά 909,1 εκατ., σε ετήσια βάση στο 2 ο.2014). Αυτή η απότομη αύξηση των εισαγωγών πλοίων προορίζεται για αύξηση της δραστηριότητας των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα στην παγκόσμια οικονομία και δεν έχει ουσιαστική σχέση με την οικονομική δραστηριότητα στην εγχώρια οικονομία. Ουσιαστικά, η αύξηση των εισαγωγών (π.χ., των εισαγωγών αυτοκινήτων) και ιδιαίτερα η αύξηση των εισαγωγών πλοίων αποτελεί πρόσθετη ένδειξη ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης και θα έχει, πιθανότατα, θετικές επιπτώσεις και στην επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των εισπράξεων από τη ναυτιλία στα επόμενα 3μηνα που ήδη έχει καταστεί θετικός από το 1 ο 6μηνο.2014. Η νέα μεγάλη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -41,3% στο 2 ο.2014, αφαίρεσε -0,97 ποσοστιαίες μονάδες από την αύξηση του ΑΕΠ στο αυτό, αφού είχε ήδη αφαιρέσει -1,26 π.μ. από τη μεταβολή του ΑΕΠ σε ετήσια βάση και στο 1 ο.2014. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά της αντι-οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται στον τομέα της φορολογίας των ακινήτων στην Ελλάδα, η οποία δεν έχει ακόμη εξομαλυνθεί, όπως έχει αναλυθεί εκτενώς στα προηγούμενα Εβδομαδιαία Δελτία. Σημειώνεται εδώ ότι αν είχε στοιχειωδώς σταθεροποιηθεί η αγορά ακινήτων στα υπέρμετρα χαμηλά επίπεδα του 2013 τότε θα είχε σημειωθεί αύξηση του ΑΕΠ κατά ποσοστό άνω του 0,5% σε ετήσια βάση στο 2 ο.2014 και θα είχε επίσης αποφευχθεί η περαιτέρω μείωση της απασχόλησης στον τομέα των κατασκευών. Η καταγραφείσα μείωση της απασχόληση φαίνεται να συνέβαλε στην εκτιμώμενη από την ΕΛΣΤΑΤ νέα σημαντική πτώση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) στον τομέα των κατασκευών κατά -22,7% σε ετήσια βάση στο 1 ο.2014 και κατά -15,1% σε ετήσια βάση στο 2 ο.2014. Για το 2014 ως σύνολο εκτιμάται τώρα ότι η ΑΠΑ στις κατασκευές θα σημειώσει νέα πτώση κατά -9,5% το 2014 ως σύνολο και θα διαμορφωθεί στο 1,77% του ΑΕΠ το 2014, από 7,95% του ΑΕΠ το 2006 και 7,1% του ΑΕΠ το 2001. Σημειώνεται, πάντως, ότι οι ανωτέρω εξαιρετικά αρνητικές εξελίξεις όσον αφορά την ΑΠΑ στον κλάδο των κατασκευών στο 1 ο 6μηνο.2014 δεν φαίνεται να είναι συμβατές με την σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών στις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες (ΕΛΑΚΤΩΡ: +13,7%, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: +60,3%, J&P ΑΒΑΞ: +42,22%, Σύνολο τριών: +30,11%) στο 6μηνο αυτό, που συνδυάστηκε επιπλέον και με σημαντική αύξηση της απασχόλησης στις ανωτέρω επιχειρήσεις του κλάδου (Βλέπε Euro2day 1.9.2014). Τέλος, σημειώνεται η νέα σημαντική πτώση των αποθεμάτων και των στατιστικών διαφορών και στο 2 ο.2014. Ως αποτέλεσμα καταγράφηκε νέα αρνητική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ στο αυτό κατά -0,35 π.μ., μετά την επίσης αρνητική επίπτωσή τους κατά -0,49 π.μ. στο 1 ο.2014, κατά -1,14 π.μ. στο 4 ο.2013 και κατά -0,31 π.μ. στο 2 ο.2013. Μετά από αυτές τις εξελίξεις, ο ρυθμός ανάπτυξης στο 2 ο 6μηνο 2014 εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 1,5% και 2,0%, από -0,7% στο 1 ο 6μηνο του έτους. Όπως ήδη τονίστηκε, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ενισχύεται πλέον από ισχυρούς παράγοντες όπως είναι: α) Η πέραν πάση προσδοκίας εντυπωσιακή αύξηση του εξωτερικού (αλλά και του εσωτερικού) τουρισμού το 2014 για 2 ο συνεχόμενο έτος και η πολύ θετική πορεία των εισπράξεων από τη ναυτιλία το 2014 μετά τη σημαντική πτώση τους το 2013. β) Η αξιοσημείωτη βελτίωση του οικονομικού και του επενδυτικού κλίματος στη και για τη χώρα μετά τη σημαντική βελτίωση και την διαμόρφωση σε θετικό επίπεδο των δεικτών επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία, τις υπηρεσίες και στο λιανικό εμπόριο. Πολύ βελτιωμένος είναι επίσης και ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις κατασκευές, παρά το ότι εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε αρνητικό επίπεδο για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Επίσης, ο σημαντικός δείκτης καταναλωτικών προσδοκιών, που είχε βελτιωθεί εντυπωσιακά στο -49,8 τον Ιούν.2014, από -72,2 τον Σεπτ.2013, επιδεινώθηκε και πάλι ελαφρά στο -54,7 τον Αύγ.2014, πιθανώς λόγω των αρνητικών επιπτώσεων από την αποκάλυψη της υψηλής - σε πολλές περιπτώσεις - φορολογικής επιβάρυνσης από τους φόρους επί των ακινήτων. Συνολικά, ο δείκτης οικονομικού κλίματος που καταρτίζεται από το ΙΟΒΕ και δημοσιεύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατηρήθηκε στο υψηλό 101,9 τον Αύγ.2014, από 102,6 τον Ιούλ.2014 και από 91,6 τον Δεκ.2013. γ) Η σταθεροποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και η επιταχυνόμενη επαν-εισροή των ιδιωτικών καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, ως αποτέλεσμα της προαναφερθείσας βελτίωσης των δεικτών οικονομικού κλίματος και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης. Ειδικότερα, οι καταθέσεις των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών αυξήθηκαν στα 163,22 δις τον Ιούλ.2014, από 163,06 δις τον Ιούν.2014 και από 162,1 δις τον Μάιο.2014, παρά τη μεγάλη αύξηση και των φορολογικών εσόδων τον Ιούλ.2014. Μάλιστα, πολύ μεγαλύτερη ήταν η αύξηση των συνολικών καταθέσεων από κατοίκους εσωτερικού 3

(συμπεριλαμβανομένης και της Γενικής Κυβέρνησης) που ανήλθαν στα 179,17 δις τον Ιούλ.2014, από 177,63 δις τον Ιούν.2014 και από 174,65 δις τον Μάιο.2014. Η αύξηση των καταθέσεων έχει ήδη οδηγήσει σε δραστική μείωση της χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, ενώ αναμένεται να συμβάλλει και στην αύξηση των τραπεζικών χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά από τις αρχές του 2015. Σε αυτή την πολύ ευνοϊκή εξέλιξη συμβάλουν αποφασιστικά: α) Η εντυπωσιακή πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής και κατά το 2014, όπου ήδη στο 1 ο 7μηνο.2014 καταγράφεται πρωτογενές πλεόνασμα στη γενική κυβέρνηση ύψους 3,2 δις, έναντι στόχου για πλεόνασμα 2,8 δις το 2014 ως σύνολο. Η εξέλιξη αυτή αυξάνει ουσιαστικά τις δυνατότητες χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα από την αγορά σε δραστικά μειωμένα επιτόκια, όπως ήδη προκύπτει από το γεγονός της πτώσης του επιτοκίου των 6μηνων εντόκων γραμματίων του δημοσίου στο 2,0% στη δημοπρασία της 2.9.2014. β) Η εκ βάθρων αναδιάρθρωση και πλήρης κάλυψη των αναγκών των ελληνικών τραπεζών σε ίδια κεφάλαια, που συμβάλλουν στην σταθεροποίηση και ανάκαμψη της οικονομίας και ενισχύουν περαιτέρω το οικονομικό και το επενδυτικό κλίμα. 168 166 164 162 160 158 156 154 152 150 153,9 153,4 154,3 155,2 161,5 155,9 161,0 164,0 164,1 162,3 163,4 162,7 δ) Η ικανοποιητική ανάκαμψη των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου - εκτός των επενδύσεων σε κατοικίες ήδη από το 1 ο 6μηνο.2014. Η αύξηση των επενδύσεων αυτών αναμένεται να επιταχυνθεί σημαντικά στα επόμενα 3μηνα και ιδιαίτερα από το 162,4 162,2 161,3 Ιουλ-12 Ιαν-13 Ιουλ-13 Ιαν-14 Ιουλ-14 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 Καταθέσεις Ιδιωτών Διάγραμμα 3. Ξένες Άμεσες Επενδύσεις στην Ελλάδα (σε εκατ.) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 1ο 6μηνο 13 160,4 161,0 163,3 161,0 160,5 161,0 161,4 162,1 163,1 1ο 6μηνο 14 2015 με την αύξηση και των επιχειρηματικών επενδύσεων και με προσέλκυση και σημαντικών Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ). Σημειώνεται ότι ήδη καταγράφεται αξιοσημείωτη αύξηση των ΞΑΕ το 2013 και το 2014, όπως φαίνεται στο Διάγραμμα 3. Η επιτάχυνση αυτών των τάσεων στα επόμενα 3μηνα και έτη θα προσδιοριστεί και από την ήδη σημειωθείσα δραστική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας που την καθιστά εξαιρετικά προνομιακό τόπο εγκατάστασης παραγωγικών δραστηριοτήτων ιδιαίτερα στους κλάδους που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα (εξαγώγιμα και υποκατάστατα εισαγομένων). Σχετικά έχει αναλυθεί εκτενώς σε προηγούμενα Εβδομαδιαία Δελτία η σημαντική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας με βάση τους σχετικούς δείκτες κόστους παραγωγής και με βάση τον σχετικό ΔΤΚ. Σήμερα, ανακοινώθηκε και η σημαντική βελτίωση, κατά 10 θέσεις, της ανταγωνιστικής θέσης της χώρας με βάση τον δείκτη ανταγωνιστικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο (Global Competitive Index) του World Economic Forum (WEF). Με βάση αυτόν τον δείκτη η Ελλάδα κατατάσσεται στην 81 η θέση μεταξύ 144 χωρών στην Έκθεση του για την περίοδο 2014-2015, από την 91 η θέση που είχε καταταχθεί στην Έκθεση για την περίοδο 2013-2014 και την 96 η θέση που ήταν η κατάταξή της στην Έκθεση 2012-2013. Μάλιστα, η κατάταξη της Ελλάδος επιβαρύνεται ακόμη δυσανάλογα από την κατάταξή της στην 135 θέση στον τομέα του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και στην 130 θέση όσον αφορά την ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού της τομέα που προκύπτουν αποκλειστικά από την οικονομική και χρηματοοικονομική κρίση που πέρασε η χώρα στην περίοδο 2010-2013. Η κατάταξη στους τομείς αυτούς αναμένεται να έχει αναπροσαρμοστεί σημαντικά προς το καλύτερο ήδη από την επόμενη Έκθεση του WEF. Επίσης, η κατάταξη της Ελλάδος στην 118 θέση όσον αφορά την αποδοτικότητα της λειτουργίας της αγοράς εργασίας φαίνεται να μην έχει λάβει υπόψη την εκ βάθρων μεταρρύθμιση της ελληνικής αγοράς εργασίας τα τελευταία 4-έτη. Η ευελιξία στον προσδιορισμό των μισθών στην ελληνική αγορά εργασίας είναι σήμερα στον ανώτατο βαθμό. Δεν υπάρχουν ουσιαστικά περιορισμοί, ιδιαίτερα με την έξαρση και των προσλήψεων με συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης. Αυτό δε έχει οδηγήσει στην πολύ μεγάλη πτώση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στην Ελλάδα τα τελευταία έτη και στη σημαντική βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας με βάση το σχετικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος σε κοινό νόμισμα έναντι των 38 ανταγωνιστριών χωρών που συμπεριλαμβάνονται στο δείγμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Price and Cost Competitiveness). Αντίθετα, η υψηλή αποδοτικότητα της λειτουργίας αγοράς εργασίας στην Ελλάδα έχει ήδη συμβάλει στην εντυπωσιακή αύξηση της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα το 2013 και στο 1 ο 7μηνο.2014, παρά την πτώση του ΑΕΠ σε αυτό το διάστημα, και αναμένεται να αποτελέσει τον βασικό 4

παράγοντα για την προσέλκυση Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην Ελλάδα από το 2015. ε) Η αναμενόμενη μικρότερη πτώση σε ετήσια βάση των επενδύσεων σε κατοικίες στα επόμενα 3μηνα του 2014 και η ανάκαμψη αυτών των επενδύσεων από τις αρχές του 2015. Αυτό προκύπτει πρώτον από την σταθεροποίηση του όγκου των εκδοθεισών αδειών οικοδομών στο 4-μηνο Φεβρ.-Μαΐου 2014 και δεύτερον από αναμενόμενη μεγάλη αύξηση των εισροών κεφαλαίων από το εξωτερικό για επενδύσεις σε κατοικίες στην Ελλάδα. Οι εισροές αυτές ανήλθαν στα 92,1 εκατ. στο 1 ο 5μηνο.2014 και ήταν αυξημένες κατά 100,2% σε ετήσια βάση. Η σταθεροποίηση των επενδύσεων σε κατοικίες θα επιτρέψει την επιτάχυνση της αυξητικής πορείας των συνολικών επενδύσεων από το 3 ο.2014, με συνέχιση και της αυξητικής πορείας των επενδύσεων σε λοιπές κατασκευές και σε εξοπλισμό. Γενικά, η ανάκαμψη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) στον κάδο των κατασκευών αναμένεται στα επόμενα 3μηνα σε συνδυασμό με την αύξηση των επενδύσεων στις λοιπές κατασκευές (εκτός των κατοικιών) και στη συνέχεια με την σταθεροποίηση και ανάκαμψη και των επενδύσεων σε κατοικίες πιθανότατα από το 4 ο.2014, όπως προαναφέρθηκε. Προς το παρόν, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στον τομέα των κατασκευών επιδεινώθηκε ελαφρά τον Αύγ.2014 στο -21,1, από το -19,6 τον Ιούλ.2014, προφανώς, λόγω της νέας σύγχυσης και οπισθοδρόμησης που δημιούργησε η αποστολή των εκκαθαριστικών σημειωμάτων για την πληρωμή και πάλι του διπλού φόρου στα ακίνητα, δηλαδή του ΕΝΦΙΑ και του συμπληρωματικού φόρου (ΦΑΠ) και μάλιστα σε υπέρμετρα υψηλές «αντικειμενικές» αξίες. στ) Η σημαντική αύξηση της μισθωτής απασχόλησης που ήδη καταγράφεται στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας από την αρχή του 2014 και που ήδη συμβάλλει, ή αναμένεται να συμβάλλει, στην ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης, αλλά και της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στους κλάδους της οικονομίας που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα (αγαθά και υπηρεσίες) και στις κατασκευές. Παγκόσμια Οικονομία Οι επενδυτές συνεχίζουν να παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Ουκρανία, καθώς εντείνονται οι πιέσεις στη Ρωσία για συμβολή στην κατάπαυση του πυρός μεταξύ των αντιμαχομένων στην ανατολική Ουκρανία, ενώ κάποια πρόοδος φαίνεται να έχει σημειωθεί όσον αφορά την αποκατάσταση κλίματος συνεννόησης μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Επίσης, οι επενδυτές παρακολουθούν με ενδιαφέρον τις ανακοινώσεις των οικονομικών στοιχείων στην Ευρωζώνη για να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη βεβαιότητα τις προοπτικές ανάκαμψης των οικονομιών της Ζώνης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) από την πλευρά της φαίνεται να προετοιμάζει ένα νέο σχέδιο κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας, εξετάζοντας σοβαρά το ενδεχόμενο να επιβληθούν κυρώσεις πλέον των τραπεζών και στις δημόσιες επιχειρήσεις της Ρωσίας. Οι νέες κυρώσεις θα αφορούν απαγόρευση της χορήγησης κοινοπρακτικών δανείων και περιορισμού των πωλήσεων χρεογράφων και αξιόγραφων που ανήκουν σε ρωσικές τράπεζες, εντός της ΕΕ. Ωστόσο, μεταξύ των μέτρων που έχουν προταθεί αλλά δεν έχουν ακόμα αποφασισθεί είναι και η απαγόρευση των εξαγωγών για προϊόντα που τυγχάνουν διπλής χρήσης, δηλαδή μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για πολιτικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς. Ειδικότερα, εξετάζεται η απαγόρευση πώλησης προϊόντων προηγμένης τεχνολογίας που σχετίζονται με την ενέργεια αλλά και ο αποκλεισμός της Ρωσίας από οικονομικές, πολιτιστικές και αθλητικές συναντήσεις. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ αναμένεται ότι θα αποφασίσουν για το είδος και το μέγεθος των κυρώσεων που θα επιβάλουν στη Ρωσία μέχρι την Παρασκευή 5.9.2014, ενώ είναι πιθανόν να επιβληθούν σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας των επτά (G-7) πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών του κόσμου. Στο ετήσιο οικονομικό συνέδριο του Jackson Hole στις ΗΠΑ στις 22.8.2014, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Mario Draghi είχε επιβεβαιώσει, ότι εκτός των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTROs) και πράξεων αγοράς τίτλων εκδοθέντων έναντι περιουσιακών στοιχείων (ABS) για ενίσχυση της ρευστότητας, η ΕΚΤ είναι προετοιμασμένη για ανάληψη περαιτέρω ενεργειών, καθώς η οικονομική ανάκαμψη στην Ευρωζώνη παραμένει αδύναμη. Δεν είχε δε αποκλείσει το ενδεχόμενο να αρχίσουν να εφαρμόζονται τα νέα μέτρα από την ΕΚΤ εντός του Σεπτ.2014. Έτσι, οι επενδυτές στρέφουν τώρα το ενδιαφέρον τους στην συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ στις 4.9.2014 για να διαπιστώσουν αν σε αυτή τη συνεδρίαση γίνει πιο ευκρινές το χρονοδιάγραμμα των συγκεκριμένων ενεργειών της ΕΚΤ. Ωστόσο, το μεγαλύτερο τμήμα της αγοράς εκτιμά ότι το ΔΣ της ΕΚΤ θα τηρήσει περαιτέρω στάση αναμονής, δημοσιοποιώντας περισσότερες λεπτομέρειες για το τι θα πράξει στην περίπτωση που ο πληθωρισμός (που ήδη φαίνεται ότι μειώθηκε στο 0,3% τον Αύγ.2014) υποχωρήσει περαιτέρω στο προσεχές διάστημα. Το πιθανότερο σενάριο είναι να υπάρξουν ανακοινώσεις με ορισμένες λεπτομέρειες για το σχέδιο του προγράμματος αγοράς τίτλων εκδοθέντων έναντι περιουσιακών στοιχείων (ABS) που πρόκειται να ξεκινήσει στους ερχόμενους μήνες. Εκτιμάται ότι η ποσοτική ενίσχυση της ρευστότητας δεν θα αργήσει να τεθεί σε 5

εφαρμογή και ότι θα ενεργοποιηθεί περί τα τέλη του 2014, αφού η ΕΚΤ θα έχει μετρήσει τις επιπτώσεις στην οικονομία της Ευρωζώνης από τους δύο γύρους παροχής χαμηλότοκών δανείων, μέσω των TLTROs τον Σεπ.2014 και τον Δεκ.2014. Το πρόγραμμα ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας, επιδιώκει την περαιτέρω μείωση του κόστους δανεισμού των τραπεζών της ΖτΕ, όπως και τη μείωση των επιτοκίων δανεισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε αυτό το περιβάλλον, ο πρόεδρος της ΕΚΤ και ο πρόεδρος της Γαλλίας διαπίστωσαν από κοινού ότι η αδύναμη ανάπτυξη και ο αποπληθωρισμός αποτελούν τις δύο μεγαλύτερες απειλές για την Ευρωζώνη. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ επανέλαβε την άποψη ότι απαιτείται συνεργασία πολιτικών και ΕΚΤ για την ενίσχυση της ζήτησης στην Ευρώπη. Ο πρόεδρος της Γαλλίας επεσήμανε στο πρόεδρο της ΕΚΤ, ότι η Γαλλία θα σεβαστεί τις δεσμεύσεις για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και για το δημοσιονομικό έλλειμμα. Στην αναγκαιότητα της ανάπτυξης αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός της Ιταλίας χαρακτηρίζοντας ως μοναδική ευκαιρία για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης χαρακτήρισε το πρόγραμμα των TLTROs της ΕΚΤ. Στις ΗΠΑ, η αύξηση του ΑΕΠ στο 2ο 2014 ήταν τελικά υψηλότερη στο 4,2% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2ο 2014, έναντι 4,0% που αρχικά είχε ανακοινωθεί και 3,9% που εκτιμούσε η αγορά. Υπενθυμίζεται ότι το 1ο 2014 το ΑΕΠ είχε σημειώσει πτώση κατά -2,1% σε ετησιοποιημένη βάση. Η μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ, προήλθε από τις αυξημένες επενδύσεις των εταιρειών σε ακίνητα και εξοπλισμό, καθώς και από την αύξηση των καθαρών εξαγωγών. Αναλυτικότερα, οι επενδύσεις σε ακίνητα αυξήθηκαν κατά 9,4% και σε εξοπλισμό κατά 10,7%, έναντι αρχικών εκτιμήσεων για αύξηση κατά 5,3% και 7,0% αντίστοιχα. Οι καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά +2,5%, ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά +10,1% έναντι αρχικής εκτίμησης +9,5% και οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -11%, από αρχική εκτίμηση για μείωσή τους κατά -11,7%. Παράλληλα, η αξία των επιχειρηματικών αποθεμάτων συρρικνώθηκε το 2ο 2014 στα $83,9 δισ., έναντι $ 93,4 δισ. το 1ο 2014. Η μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ δείχνει ότι η οικονομία των ΗΠΑ βρίσκεται σε περίοδο σχετικά ισχυρής ανάπτυξης, δημιουργώντας ευνοϊκές προοπτικές για το υπόλοιπο του 2014 και επιβεβαιώνοντας τις δηλώσεις της προέδρου της FED περί ικανοποιητικής πορείας ανάπτυξης της οικονομίας. Στην Ελβετία, το ΑΕΠ σημείωσε μηδενική μεταβολή στο 2ο 2014 σε τριμηνιαία βάση, έναντι αύξησης 0,5% που είχε σημειώσει το 1ο 2014. Η αγορά αιφνιδιάστηκε, καθώς προσδοκούσε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5%. Σε ετήσια βάση το ελβετικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά μόλις 0,6% στο 2 ο.2014, έναντι προσδοκιών για αύξησή του κατά 1,7%. Η απογοητευτική εξέλιξη αποδίδεται στο ότι οι εξαγωγές αυξήθηκαν με βραδύτερο ρυθμό από τις εισαγωγές, λόγω της οικονομικής αδυναμίας στην υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ αρνητικό αντίκτυπο είχαν και οι μειώσεις στις κατασκευαστικές δαπάνες. Ο διοικητής της ΤτΕλβετίας (SNB), τόνισε ότι το πλαφόν στην ισοτιμία του φράγκου (1,20 φράγκα ανά ευρώ) έχει μεγάλη σημασία, λόγω και της επιδείνωσης του οικονομικού περιβάλλοντος, ως απόρροια των γεωπολιτικών εντάσεων. Υπενθυμίζεται, ότι το πλαφόν στην ισοτιμία του φράγκου με το ευρώ τέθηκε σε εφαρμογή τον Σεπ.2011 για να αποτρέψει το ενδεχόμενο αποπληθωρισμού και ύφεσης. Η ζήτηση για το ελβετικό νόμισμα ενισχύθηκε την περασμένη εβδομάδα, μετά τη δήλωση του προέδρου της ΕΚΤ ότι μπορεί να βρισκόμαστε κοντά σε μία πολιτική νομισματικής χαλάρωσης. Ωστόσο, ο διοικητής της ΤτΕλβετίας δήλωσε ότι οι μακροοικονομικοί και γεωπολιτικοί κίνδυνοι μπορεί να υποχρεώσουν την SNB να αναθεωρήσει χαμηλότερα τις προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ο πληθωρισμός στις χώρες του ΟΟΣΑ διαμορφώθηκε τον Ιούλ.2014 στο 1,9%, έναντι 2,1% τον Ιούλιο του 2013. Η εξασθένιση των πληθωριστικών πιέσεων αποδίδεται κατά κύριο λόγο στις χαμηλές τιμές των προϊόντων ενέργειας, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 2,3% τον Ιουλ.2014 έναντι 3,1% τον Ιουλ.2013. Ωστόσο, ο πληθωρισμός εξαιρουμένων τροφίμων και ενέργειας, παρέμεινε τον Ιούλ.2014 στο 1,9% για τρίτο κατά σειρά μήνα. Στην Αυστραλία, η ΤτΑυστραλίας (RBA) διατήρησε αμετάβλητο (2.9.2014) το βασικό της επιτόκιο στο 2,5% για 13ο κατά σειρά μήνα, σημειώνοντας ότι η ακολουθούμενη νομισματική πολιτική δεν θα μεταβληθεί βραχυπρόθεσμα. Η απόφαση της RBA δεν αιφνιδίασε την αγορά, καθώς ήταν αναμενόμενη. Σύμφωνα με το διοικητή της ΤτΑυστραλίας, το πιο πιθανόν σενάριο είναι να υπάρξει μια περίοδος σταθερότητας στα επιτόκια, ενώ παράλληλα, επισήμανε ότι ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει εντός των στόχων της ΤτΑυστραλίας για τα επόμενα δύο χρόνια. Στην Κίνα, ο δείκτης PMI στη μεταποίηση που καταρτίζεται από την Στατιστική Υπηρεσία της Κίνας υποχώρησε σε 51,1 τον Αύγ.2014 από 51,7 τον Ιούλ.2014, καθώς η πλειονότητα των υποδεικτών που απαρτίζουν τον σύνθετο δείκτη κινήθηκαν πτωτικά. Η πτώση αποδίδεται στην επιβράδυνση της εσωτερικής και της εξωτερικής ζήτησης. Στην Ιαπωνία, ο πληθωρισμός υποχώρησε για τρίτο κατά σειράς μήνα στο 3,4% τον Ιούλ.2014, από 3,6% τον Ιούν.2014. Ωστόσο τους επόμενους μήνες δεν αναμένεται άνοδος του πληθωρισμού όπως δείχνει η πορεία του δομικού πληθωρισμού και του πληθωρισμού στην περιοχή του Τόκυο. Το ποσοστό της ανεργίας αυξήθηκε στο 3,8% τον Ιούλ.2014 από 3,7% τον Ιούν.2014 με αύξηση της απασχόλησης κατά 0,7% σε ετήσια βάση, ενώ ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά -2,7%. Τέλος, ο λόγος θέση εργασίας ανά ενδιαφερόμενο παρέμεινε αμετάβλητος στο 1,10 τον Ιούλ.2014. Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 0,2% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2014, έναντι πτώσης -3,4% τον Ιούν.2014. Η ανάκαμψη 6

της βιομηχανικής παραγωγής εάν συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες θα επιβεβαιώσει την άποψη ότι η επίδραση αύξησης του φόρου κατανάλωσης (Απρ.2014) έχει αρχίσει να εξασθενεί και οι συνθήκες παραγωγής να ομαλοποιούνται. Οι λιανικές πωλήσεις σημείωσαν πτώση κατά -0,5% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2014, έναντι αύξησης 0,4% τον Ιούν.2014. Η πτώση αποδίδεται στις ιδιαίτερα άσχημες καιρικές συνθήκες και στη μειωμένη ζήτηση για καλοκαιρινό ρουχισμό. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, η προσωπική κατανάλωση υποχώρησε τον Ιούλ.2014 για πρώτη φορά σε διάστημα έξι μηνών, εν αντιθέσει με το προσωπικό εισόδημα το οποίο συνέχισε την ανοδική πορεία που έχει αρχίσει να καταγράφει από τον Ιαν.2014, δημιουργώντας κλίμα αισιοδοξίας για ενίσχυση των καταναλωτικών δαπανών στο προσεχές μέλλον. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan κατέγραψε άνοδο στις 82,5 μονάδες τον Αύγ.2014 με αποτέλεσμα να διατηρείται άνω των 80 μονάδων από τον Δεκ.2013. Σημειώνεται ότι ο μέσος όρος του δείκτη για την περίοδο 2008-2014 διαμορφώνεται στο 71,68 με ιστορικά υψηλό τις 85,10 μονάδες (Ιουλ.2013) και ιστορικά χαμηλό τις 55,30 μονάδες (Νοεμ.2008). Στην αγορά ακινήτων, οι επικείμενες πωλήσεις αυξήθηκαν ικανοποιητικά κατά 3,3% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2014 (η αγορά ανέμενε αύξηση κατά 0,5%), έναντι μείωσής τους κατά -1,3% τον Ιούν.2014, ενώ σε ετήσια βάση οι μειώθηκαν κατά -2,7%. Στην αγορά εργασίας, οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας μειώθηκαν κατά 1.000 την εβδομάδα έως 23.8.2014 στις 298.000 από 299.000 που ήταν την περασμένη εβδομάδα και από 300.000 που ανέμενε η αγορά. Ο κινητός μέσος όρος 4-εβδομάδων μειώθηκε κατά 1.250 στις 299.750. Ήταν η 4 η μέτρηση κάτω του ορίου των 300.000 σε διάστημα 6-εβδομάδων. Η τελευταία φορά που είχε σημειωθεί παρόμοια εξέλιξη ήταν στις αρχές του 2006. Η αγορά αναμένει τώρα την ανακοίνωση των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν τον Αυγ.2014 στις 5.9.2014 για εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων. Στην Ευρωζώνη, ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) υποχώρησε στο 100,6 τον Αύγ.2014 από 102,1 τον Ιούλ.2014. Σημαντική εξασθένιση του δείκτη καταγράφηκε σε Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης συνέχισε την πορεία επιδείνωσής του που άρχισε από τον Ιούν.2014, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στο -10 τον Αύγ.2014, από -8,4 τον Ιούλ.2014 και -7,1 τον Μάιο.2014, αλλά είναι βελτιωμένος έναντι του -12,7 τον Φεβ.2014. Ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση υποχώρησε (τελική μέτρηση) στο 50,7 τον Αύγ.2014 από 51,8 τον Ιούλ.2014. Σε επίπεδο χωρών ο δείκτης στη Γερμανία αν και υποχώρησε παραμένει άνω του 50, εν αντιθέσει με την πτώση του δείκτη κάτω των 50 μονάδων σε Ιταλία και Γαλλία. Ο πληθωρισμός στη ΖτΕ (πρώτη εκτίμηση Eurostat), υποχώρησε τον Αυγ.2014 στο 0,3% από 0,4% τον Ιούλ.2014, κυρίως λόγω της πτώσης των τιμών της ενέργειας. Η νέα πτώση του πληθωρισμού αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καταστάσεων αρνητικού πληθωρισμού στην Ευρωζώνη και κάνει πιο πιεστική την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών ενίσχυσης της οικονομίας από την ΕΚΤ. Τέλος, στην αγορά εργασίας, το σκηνικό δεν μεταβλήθηκε και τον Ιουλ.2014. Το ποσοστό της ανεργίας διατηρήθηκε στο 11,5%, με τον συνολικό αριθμό των ανέργων να είναι στα 18,4 εκατ.. Η ανεργία εξακολουθεί να διαμορφώνεται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα στην Ισπανία (Ιούλ.2014: 24,5%) και στην Ελλάδα (Μάιος.2014:27,2%), ενώ χαμηλά ποσοστά ανεργίας εμφανίζονται σε Αυστρία και Γερμανία. Σε ηλικίες κάτω των 25 ετών η ανεργία στη ΖτΕ είναι στο 23,2%. Στις αγορές κεφαλαίου, επικρατούν καθοδικές τάσεις, λόγω των ανησυχιών για τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία. Η αποστροφή για επενδυτικό κίνδυνο οδηγεί τις αποδόσεις των 10- ετών ομολόγων στην περιφέρεια της Ευρωζώνης σε υψηλότερα επίπεδα, εν αντιθέσει με το 10-ετές ομόλογο της Γερμανίας που αποτελεί την ασφαλή επενδυτική επιλογή. Στην ελληνική 10ετία λήξης 2024 το εύρος τιμών αγοράς διαμορφωνόταν μεταξύ 82,01-82,92 (2.9.2014) ή απόδοση 5,72%-5,87%. Σημειώνεται ότι στις 10.6.2014 το 10-ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό 5,475%. 10-Year Bonds Yield (%) Spread (μβ) 2/9/2014 26/8/2014 μβ 2/9/2014 26/8/2014 μβ Ελλάδα 5,84 5,67 17 491 473 18 Ισπανία 2,27 2,17 10 134 123 11 Ιταλία 2,46 2,41 4 153 147 5 Πορτογαλία 3,25 3,04 20 231 210 21 Γαλλία 1,32 1,28 4 38 34 5 Ολλανδία 1,11 1,09 3 18 15 4 Γερμανία 0,93 0,94-1 5Y CDS (μβ) 2/9/2014 26/8/2014 μβ Ελλάδα 441 440 1 Ισπανία 60 58 3 Ιταλία 94 87 7 Πορτογαλία 155 150 6 Γαλλία 39 42-3 Ολλανδία 27 29-2 Γερμανία 18 20-2 Πηγή: Reuters Η διαφορά απόδοσης μεταξύ ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων διαμορφωνόταν στις 491 μονάδες βάσης (2.9.2014) από 473 μ.β. (25.8.2014). Η νέα ελληνική 5ετία διαπραγματεύεται σε υψηλότερα επίπεδα έναντι της τιμής έκδοσης. 7

Ειδικότερα, το 5ετές ομόλογο λήξης 2019 εκδόθηκε στις 99,13 μ.β. και διαπραγματεύεται (2.9.2014) στις 102,95 μ.β., ή απόδοση 4,03% από 4,95% που ήταν στην έκδοση του. Η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της ΖτΕ διαμορφώνονταν στο 0,936% (2.9.2014) καθώς οι επενδυτές εμφανίζονται επιφυλακτικοί λόγω των εξελίξεων στην Ουκρανία. Η Ιρλανδική 10-ετία εμφανίζει απόδοση 1,790%, η 10- ετία της Πορτογαλίας διαμορφώνεται στο 3,25%, της Ισπανίας στο 2,27% και της Ιταλίας στο 2,46%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό, ενισχύθηκε στις 231 μ.β. την 2.9.2014, από 210 μ.β. την 26.8.2014 και του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου έναντι του 10-ετούς γερμανικού στις 153 μ.β. από 147 μ.β.. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαμορφωνόταν στο 2,42% την 2.9.2014 από 2,39% την 25.8.2014. Στην Ισπανία, το δημόσιο την 1.9.2014 προέβη την 1 η έκδοση 50ετούς ομολόγου (λήξη Οκτ.2064) στην ιστορία της χώρας, αντλώντας 1,0 δις μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης με επιτόκιο δανεισμού 4,0%, εκμεταλλευόμενο το ευνοϊκό κλίμα που επικρατεί στις αγορές. Ωστόσο, την Πέμπτη 4.9.2014 το Ισπανικό δημόσιο θα προβεί σε δημοπρασία 10ετούς και 30ετούς ομολόγου, με στόχο την άντληση 2-3 δισ.. Αναλυτικότερα, θα δημοπρατηθεί 30ετές ομόλογο, λήξης 31.10.2044, με κουπόνι 5,15% και 10-ετές, λήξης 31.10.2014, με κουπόνι 2,75%. Στις ΗΠΑ, το δημόσιο προέβη στις 28.8.2014 σε δημοπρασία 7ετών ομολόγων, συνολικού ποσού $ 29 δις, με μέση απόδοση στο 2,045%, ενώ ο συντελεστής κάλυψης στο 2,57, έναντι μέσου όρου αντίστοιχων δημοπρασιών 2,56. Σημειώνεται ότι η συμμετοχή των αλλοδαπών επενδυτών διαμορφώθηκε στο 48,8% έναντι μέσου όρου 43,4%. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νομισμάτων ενισχύεται περαιτέρω στο 82,87 την 2.9.2014, από 82,57 25.8.2014. αποτελεί και το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιουλ.2013. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές, την εβδομάδα που έληξε την 26.8.2014 διαμορφώθηκαν στα $1,69 δισ. με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στο αρνητικό επίπεδο των $ 24,80 δις, από $ 23,11 δις την προηγούμενη εβδομάδα. Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3130 USD/EUR στις 25.8.2014 από 1,3195 USD/EUR την 25.8.2014. Η ισοτιμία USD/EUR βρίσκεται σε καθοδική πορεία από τις αρχές του Μαΐου, ωστόσο τις τελευταίες ημέρες εμφανίζει τάσεις σταθεροποίησης περί την περιοχή των 1,31 USD/EUR, καθώς οι επενδυτές αναμένουν την συνεδρίαση του ΔΣ της ΕΚΤ στις 4.9.2014 προκειμένου να διαπιστώσουν εάν η ΕΚΤ θα προβεί σύντομα σε εφαρμογή ενός προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (QE) παρόμοιο με αυτό της Fed. Αρνητικά επηρέασε το ευρώ η ανακοίνωση ότι ο δείκτης μεταποίησης στη Γαλλία τον Αυγ.2014 υποχώρησε με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 15 μηνών, με αποτέλεσμα να αγγίξει το επίπεδο των 1,315 USD/EUR που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο που έχει σημειώσει από τον Σεπτ.2013. Το Γουάν Κίνας εμφανίζει τάση ενίσχυσης έναντι του δολαρίου-ηπα. Η ΤτΚίνας θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια ή το ποσό των δεσμευτικών καταθέσεων των εμπορικών τραπεζών (RRR) για ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης. Ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών (PMI) που δημοσιεύεται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Κίνας μειώθηκε στο 51,1 τον Αύγ.2014, καθώς οι βιομηχανικές μονάδες περιορίζουν τις θέσεις εργασίας για 24ο συνεχόμενο μήνα. Παράλληλα ο δείκτης PMI που δημοσιεύει η HSBC/Markit υποχώρησε στο 50,2 τον Αύγ/2014, έναντι της προσωρινής μέτρησης 50,3. Η ενίσχυση του Γουάν τις τελευταίες ημέρες είχε ως αποτέλεσμα να περιορίσει τις απώλειες από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου στο 1,51% (2.9.2014). Η ΤτΚίνας καθόρισε τη μέση τιμή fixing στις 2.9.2014 στα 6,1684 CNY/USD από 6,1653 CNY/USD που ήταν στις 25.8.2014. Η στερλίνα, εμφανίζει σταθεροποιητικές τάσεις έναντι του δολαρίου-ηπα, ενώ καταγράφει κέρδη έναντι του ευρώ. Διαπραγματευόταν στις 2.9.2014 στα $1,6572 και στα 1,2624 έναντι $1,6580 και 1,2571 στις 25.8.2014. Από τις αρχές του έτους ενισχύεται κατά 0,07% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ και κατά 4,53% έναντι του ευρώ. Το ευρώ αντέδρασε έναντι του ελβετικού φράγκου από το χαμηλό των τελευταίων 19-μηνών, με περιορισμό των απωλειών του από την αρχή του έτους στο 1,59%. Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ, για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε την 26.8.2014 αυξήθηκαν κατά $ 1,78 δις, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν σε θετικό επίπεδο για 16η εβδομάδα στα $ 32,91 δις που ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Πιστωτική Επέκταση :Ο ετήσιος ρυθμός πτώσης των τραπεζικών χορηγήσεων προς τον ιδιωτικό τομέα επιταχύνθηκε οριακά στο -3,7% τον Ιούλ.2014 8

από -3,5% τον Ιούν.2014, παραμένοντας ωστόσο χαμηλότερος από εκείνον του Ιούλ.2013 (-4,0%). Ταυτόχρονα, η αρνητική μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησης επιδεινώνεται σημαντικά, καθώς ανέρχεται σε 1.160 εκατ. τον Ιούλ.2014 από 324 εκατ. τον Ιούν.2014. Ειδικότερα: Χρηματοδότηση προς τον Ιδιωτικό Τομέα (ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής) Ιουλ. 2014 Ιουν.2014 Mάιος 2014 Σύνολο ιδιωτικού τομέα -3.7-3.5-3.5 Α. Επιχειρήσεις -4.9-4.7-4.5 -Γεωργία -5.3-3.3 1.4 -Βιομηχανία -6.1-5.5-4.8 -Εμπόριο -4.7-4.7-5.2 -Τουρισμός -1.5-1.5-1.7 -Ναυτιλία -4.8-4.8-5.3 -Κατασκευές -2.4-2.2-0.2 -Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση -15.2-15.4-15.4 -Μεταφορές, Επικοινωνίες πλήν Ναυτιλίας -10.0-10.8-9.6 Β. Ελεύθεροι Επαγγελματίες 0.2 1.5 1.0 Γ. Νοικοκυριά -2.9-3.0-3.0 -Καταν/κή Πίστη + Λοιπά Καταν/κά -0.4-2.6-2.7 -Στεγαστικά Δάνεια -3.0-3.2-3.2 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Στον τομέα των επιχειρήσεων, η πτώση των πιστώσεων αυξάνεται οριακά στο -4,9% σε ετήσια βάση τον Ιούλ.2014, από -4,7% τον Ιούν.2014. Επίσης, η αρνητική μηνιαία καθαρή ροή αυξάνεται σημαντικά, σε 707 εκατ. τον Ιούλ.2014, από 266 εκατ. τον Ιούν.2014. Στους επιμέρους κλάδους: α) η πτώση των πιστώσεων στη Γεωργία ήταν στο -5,3% τον Ιούλ.2014, από -3,3% τον Ιούν.2014 β) η αρνητική πιστωτική επέκταση στη Βιομηχανία αυξάνεται σε -6,1% τον Ιούλ.2014 από -5,5% τον Ιούν.2014 και στον Κατασκευαστικό κλάδο η πτώση αυξάνεται σε -2,4% τον Ιούλ.2014 από -2,2% τον Ιούν.2014. γ) Οι κλάδοι του Εμπορίου, του Τουρισμού και της Ναυτιλίας διατηρούν τον ίδιο ρυθμό αρνητικής πιστωτικής επέκτασης τον Ιούλ&Ιούν.2014, -4,7%, -1,5% και -4,8% αντιστοίχως ενώ δ) οριακή επιβράδυνση του αρνητικού ρυθμού πιστωτικής εξάπλωσης εμφανίζουν ο κλάδος του Ηλεκτρισμού-Φωταερίου-Ύδρευσης, σε -15,2% τον Ιούλ.2014 από -15,4% τον Ιούν.2014 καθώς και ο κλάδος των Μεταφορών, Επικοινωνιών πλην Ναυτιλίας με τον ρυθμό αρνητικής πιστωτικής επέκτασης να επιβραδύνεται σε -10,0% τον Ιούλ.2014 από -10,8% τον Ιούν.2014. Μείωση του θετικού ρυθμού πιστωτικής επέκτασης καταγράφεται στον κλάδο των ελεύθερων επαγγελματιών, στο 0,2% τον Ιούλ.2014 από 1,5% τον Ιούν.2014. Παράλληλα, η μηνιαία καθαρή ροή πιστώσεων γίνεται αρνητική τον Ιούλ.2014 στα 132 εκατ. από θετική στα 71 εκατ. τον Ιούν.2014. Η πιστωτική συρρίκνωση στον τομέα των νοικοκυριών επιβραδύνεται οριακά στο -2,9% τον Ιούλ.2014 από -3,0% το προηγούμενο δίμηνο. Ωστόσο, παρατηρείται υπερδιπλασιασμός της αρνητικής μηνιαίας καθαρής ροής πιστώσεων σε 322 εκατ. τον Ιούλ.2014 από 128 εκατ. τον Ιούν.2014. Αναλυτικότερα: α) Ο αρνητικός ρυθμός πιστωτικής επέκτασης της στεγαστικής πίστης υποχωρεί οριακά τον Ιούλ.2014 σε -3,0% από -3,2% το προηγούμενο δίμηνο. β) Ο ρυθμός πιστωτικής συρρίκνωσης της καταναλωτικής πίστης επιδεινώνεται σε -2,8% τον Ιούλ.2014 από, -2,7% τον Ιούν.2014 ενώ γ) σημαντική υποχώρηση της αρνητικής πιστωτικής επέκτασης παρατηρείται στην κατηγορία των λοιπών με πτώση κατά -0,4% τον Ιούλ.2014 από -0,9% τον Ιούν.2014. Καταθέσεις Ιδιωτών: Οι θετικές ροές των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα συνεχίστηκαν για 5 ο κατά σειρά μήνα τον Ιούλ.2014, ως αποτέλεσμα του βελτιωμένου οικονομικού κλίματος μετά την επιτυχή έξοδο του ελληνικού κράτους και των τραπεζών στις διεθνείς αγορές. Συγκεκριμένα, οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν κατά 160 εκατ. σε μηνιαία βάση τον Ιουλ.2014, έναντι μηνιαίας αύξησης κατά 959 εκατ. τον Ιούν.2014 και 702 εκατ. τον Μάιο.2014. Επισημαίνεται ότι από τον Ιαν. 2014 έως το τέλος του Ιούλ.2014, οι ιδιωτικές καταθέσεις έχουν αυξηθεί κατά 2,2 δις. Εκτιμάται ότι οι καταθέσεις που επέστρεψαν στο τραπεζικό σύστημα προέρχονται κυρίως από επιστροφή αποθησαυρισμένων τραπεζογραμματίων και λιγότερο από καταθέσεις που επαναπατρίστηκαν από πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Η επιτάχυνση της ανόδου των καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα εξαρτηθεί και από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ελέγχων στοιχείων ενεργητικού και προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων καθώς και την σταθεροποίηση του πολιτικού κλίματος μετά την ολοκλήρωση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας. ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ: Ο Κώδικας Δεοντολογίας που θα διέπει την συμπεριφορά τόσο των τραπεζών όσο και των δανειοληπτών, ως προς την διαχείριση των δανείων σε καθυστέρηση, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 2289/2014) στις 27/08 με έγκριση από την ΤτΕλλάδος στις 25/08/2014. Κρίσιμο ρόλο στη λειτουργία του νέου αυτού πλαισίου θα έχει η έγκαιρη και συστηματική ανταλλαγή όλης της απαιτούμενης πληροφόρησης, μέσα από συγκεκριμένες οδηγίες για τα στάδια, τις προθεσμίες και το περιεχόμενο αυτής, που θα αφορούν τα εμπλεκόμενη μέλη. Παράλληλα, οι προθεσπιθείσες έννοιες του «συνεργάσιμου» δανειολήπτη και των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» όπως είχαν αρχικά οριστεί από το Ν.4224/2014, αποκτούν ιδιαίτερη αξία καθώς, ο τυχόν αποχαρακτηρισμός ενός δανειολήπτη ως «συνεργάσιμου» δύναται να οδηγήσει, υπό προϋποθέσεις, σε πλειστηριασμό της κατοικίας του. Σημαντική επίσης θεωρείται, η πρόβλεψη του Κώδικα για την εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων από τα πιστωτικά ιδρύματα στις περιπτώσεις κοινών οφειλετών ενώ θεσπίζονται σημαντικές οργανωτικές απαιτήσεις και υποχρεωτική εκπαίδευση για το προσωπικό των τραπεζών (και όσων διαμεσολαβούν/ενεργούν κατ εντολή και για λογαριασμό του ιδρύματος) που εμπλέκεται στην διαχείριση του προβληματικού χαρτοφυλακίου. 9

Σημειώνεται ότι, υπόλογα στον Κώδικα Δεοντολογίας είναι και τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ιδρυμάτων ενώ η ΤτΕ που διατηρεί εποπτικό ρόλο, δύναται να επιβάλει κυρώσεις ή διαρθρωτικά μέτρα σε περιπτώσεις εντοπισμού οργανωτικών αδυναμιών ή μη συστηματικής εφαρμογής του κώδικα από τις τράπεζες, Λιανικές Πωλήσεις: Ο Γενικός Δείκτης Όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου ενισχύθηκε κατά 3,8% σε ετήσια βάση τον Ιούν.2014 (+2,2% χωρίς καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων), έναντι σημαντικής μείωσης κατά -7,8% (-8,6% χωρίς καύσιμα) τον Ιούν.2013. Επίσης, ο δείκτης ενισχύθηκε κατά 1,1% σε ετήσια βάση στο 1 ο 6μηνο 2014 (-1,2% χωρίς καύσιμα), έναντι μείωσής του κατά -10,5% στο 1 ο 6μηνο 2013. Όσον αφορά τις επιμέρους κατηγορίες των καταστημάτων λιανικού εμπορίου στο 1 ο 6μηνο 2014, πτώση σε ετήσια βάση σημείωσαν ιδιαίτερα τα πολυκαταστήματα κατά -12,6% που εξακολουθούν να επηρεάζονται από την έξοδο ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων από την αγορά. Επίσης, αξιοσημείωτη ήταν η πτώση στον κλάδο των επίπλων-ηλεκτρικών ειδών κατά -8,3% που επηρεάζεται και από τον ουσιαστικό μηδενισμό της δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων. Τέλος, σημειώνεται η νέα πτώση στα μικρά καταστήματα τροφίμων και στα φάρμακα. Ετήσιες Ποσοστιαίες Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Όγκου Λιανικών Πωλήσεων Κατηγορίες Καταστημάτων Ιαν.-Ιούν. 2014 Ιαν.-Ιούν. 2013 Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων -0,4-11,6 Πολυκαταστήματα -12,6-6,3 Μικρά Καταστήματα Τροφίμων -4,2-4,6 Φαρμακευτικά-Καλλυντικά -4,3-14,5 Ένδυση-Υπόδηση 5,5-6,9 Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη -8,3-9,2 Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη 9,1-1,8 Καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων 2,3-9,3 Γενικός Δείκτης Όγκου 1,1-10,5 Γενικός Δείκτης Όγκου εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. -1,2-10,6 Από την άλλη πλευρά, φαίνεται να σταθεροποιείται ο κύκλος εργασιών στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (πτώση μόνο κατά -0,4% στο 1 ο 6μηνο.2014), ενώ αύξηση του δείκτη όγκου των πωλήσεων παρατηρείται στους ακόλουθους κλάδους: α) Στα καταστήματα ένδυσης-υπόδησης όπου σημειώθηκε αύξηση του όγκου των πωλήσεων κατά 5,5% στο 1 ο 6μηνο.2014 (1 ο 6μηνο.2013: -6,9%), β) στα βιβλίαχαρτικά με αύξηση του όγκου των πωλήσεων κατά 9,1% (1 ο 6μηνο.2013: -1,8%) και γ) στα καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων με αύξηση κατά 2,3% στο 1 ο 6μηνο.2014. Επίσης, τον Ιούνιο 2014 αξιόλογη αύξηση σημειώθηκε στα φαρμακευτικά προϊόντα κατά 10,0%, έναντι πτώσης τους κατά -10,9% τον Ιούν.2013, στην ένδυση-υπόδηση κατά 6,4% (Ιούν.2013: -2,2%) και στα βιβλία-χαρτικά κατά 16,9% (Ιούν.2013: +8,1%). Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) στην Ελλάδα, που καταρτίζεται από το ΙΟΒΕ και δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υποχώρησε ελαφρά στις 101,9 μον. τον Αύγ.2014 (Ιούλ.2014: 102,6 μον.), έπειτα την έντονη ανοδική πορεία που σημείωσε στο 2 ο 3μήνο 2014. Παράλληλα, ο δείκτης ESI υποχώρησε στη ΖτΕ και την ΕΕ-28 (1. ΖτΕ: Αύγ.2014: 100,6 μον., Ιούλ.2014: 102,1 μον., Αύγ.2013: 95,7. 2. ΕΕ-28: Αύγ.2014: 104,6, Ιούλ.2014: 105,8 μον., Αύγ.2013: 98,5). Βάσει των αναλυτικών στοιχείων του ΙΟΒΕ, η εξέλιξη των βασικών κλαδικών δεικτών έχει ως ακολούθως: Στη Βιομηχανία, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών υποχώρησε ελαφρά τον Αύγ.2014, αλλά το σχετικό ισοζύγιο διατηρείται σε θετικό επίπεδο έναντι των αρνητικών ενδείξεων που καταγράφονταν έως τον μάιο.2014. Διαμορφώθηκε τις +0,3 μονάδες τον Αύγ.2014, από +1,5 μον. τον Ιουλ.2014, -4,9 μον. τον Μάιο.2014 και από τις -11,0 μον. τον Νοέμ.2014. Στο Λιανικό Εμπόριο αξιόλογη είναι η βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών, καθώς ο σχετικός δείκτης (ισοζύγιο θετικών και αρνητικών απαντήσεων) σημείωσε νέα άνοδο στις +6,6 μονάδες τον Αύγ.2014, από +4,8 μον. τον Ιούλ.2014, έναντι των λίαν αρνητικών -21,3 μον. τον Αύγ.2013. Στις Υπηρεσίες ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών κινείται σε εξαιρετικά υψηλά και αυξανόμενα επίπεδα, καθώς το ισοζύγιο των απαντήσεων σημείωσε νέα εντυπωσιακή άνοδο τον Αυγ.2014 στις +22,3 μον. (Ιούλ.2014: +19,7 μον.), έναντι -7,0 μον. τον Αύγ.2013. Στις Κατασκευές, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών σημείωσε κάμψη στις -21,1 μον. τον Αύγ.2014 έπειτα από βελτίωσή του στις -19,6 μον. τον Ιούλ.2014 και έναντι των αρνητικότατων εκτιμήσεων των -30,2 μον. τον Αυγ.2013. Οι βασικοί παράγοντες που προσδιορίζουν τις εξελίξεις σε αυτό τον σημαντικό κλάδο αναλύθηκαν στην Επισκόπηση. Τέλος, οι Προσδοκίες των Καταναλωτών μετά τη συνεχή βελτίωση του σχετικού δείκτη εμπιστοσύνης στους 4-μήνες Απρ.-Ιούλ.2014, αποδυναμώθηκαν στις -54,7 μον. τον Αύγ.2014 από -51,0 μον. τον Ιούλ.2014 και έναντι -76,6 μον. τον Αύγ.2013. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Θετικά ήταν τα στοιχεία για το ΑΕΠ στο 2 ο.2014, καθώς κατέγραψε μεγαλύτερη από το αναμενόμενο αύξηση κατά 4,2% σε ετησιοποιημένη βάση, μετά την έκτακτη πτώση του κατά -2,9% στο 1 ο 2014. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Bloomberg, η αγορά ανέμενε αύξηση κατά 3,9% στο 2 ο.2014, ενώ η 1 η εκτίμηση ήταν για αύξηση κατά 4,0%. Η βελτίωση αποδίδεται κυρίως στην αξιόλογη αύξηση των επιχειρηματικών επενδύσεων κατά 8,4% στο 2 ο.2014, από 1,6% στο 1 ο 2014. Επίσης, οι καταναλωτικές δαπάνες ενισχύθηκαν κατά 2,5% 10

έναντι +1,2% στο 1 ο, ενώ οι επενδύσεις σε κατοικίες σημείωσαν αύξηση κατά 7,2% σε ετησιοποιημένη βάση, μετά τη σημαντική πτώση τους κατά -5,3% στο 1 ο 2014. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 10,1% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2 ο.2014, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο κατά 11,0%. Έτσι, οι καθαρές εξαγωγές να έχουν αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ κατά -0,43 π.μ.. Ιουλ-04 Δεκ-04 Μαϊ-05 Οκτ-05 Μαρ-06 Αυγ-06 Ιαν-07 Ιουν-07 Νοε-07 Απρ-08 Σεπ-08 Φεβ-09 Ιουλ-09 Δεκ-09 Μαϊ-10 Οκτ-10 Μαρ-11 Αυγ-11 Ιαν-12 Ιουν-12 Νοε-12 Απρ-13 Σεπ-13 Φεβ-14 Ιουλ-14 Όσον αφορά την τρέχουσα οικονομική συγκυρία, η προσωπική κατανάλωση υποχώρησε κατά -0,1% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2014, από +0,4% τον Ιούν.2014 και +0,3% τον Μάιο.2014. Παράλληλα, το προσωπικό εισόδημα ενισχύθηκε κατά 0,2% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2014, από +0,5% τον Ιούν.2014 και +0,5% τον Μάιο.2014, εξέλιξη που συνεπάγεται αύξηση της αποταμίευσης και μπορεί να συμβάλλει στη μεγαλύτερη αύξηση της προσωπικής κατανάλωσης τους επόμενους μήνες. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan ανήλθε στις 82,5 μονάδες τον Αύγ.2014 υπερβαίνοντας την εκτίμηση της αγοράς η οποία προσδοκούσε πτώση στις 80,0 μον. από 81,8 τον Ιούλ.2014 και 82,5 τον Ιούν.2014. Στην αγορά ακινήτων, μεγαλύτερη του αναμενομένου ήταν η αύξηση των επικείμενων πωλήσεων κατά 3,3% σε μηνιαία βάση τον Ιούλ.2014 (η αγορά ανέμενε αύξηση κατά 0,5%), μετά από τη μείωσή τους κατά -1,3% σε μηνιαία βάση τον Ιούν.2014. Ωστόσο, σε ετήσια βάση οι επικείμενες πωλήσεις εξακολουθούν να είναι μειωμένες κατά -2,7%. 8 6 4 2 0-2 -4-6 -8 1/7/2012 1/8/2012 1/9/2012 1/10/2012 1/11/2012 1/12/2012 1/1/2013 1/2/2013 1/3/2013 1/4/2013 1/5/2013 1/6/2013 1/7/2013 1/8/2013 1/9/2013 1/10/2013 1/11/2013 1/12/2013 1/1/2014 1/2/2014 1/3/2014 1/4/2014 1/5/2014 1/6/2014 1/7/2014 Πηγή: Bloomberg ΗΠΑ - Επικείμενες πωλήσεις κατοικιών (μηνιαίες μεταβολές) Στον τομέα της παραγωγής, σημειώνεται η επιτάχυνση στο 5,0% της αύξησης σε ετήσια βάση της βιομηχανικής παραγωγής τον Ιούλ.2014, από την αύξησή της κατά 4,3% τον ιούν.2014 και από 2,9% τον Ιαν.2014 (βλέπε το σχετικό Διάγραμμα). Μάλιστα, φαίνεται ότι η δυναμική αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής συνεχίστηκε και τον Αύγ.2014, όπου σημειώθηκε μεγάλη αύξηση του Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στη μεταποιητική βιομηχανία ISM Manufacturing στο 59,0, από 57,1 τον Ιούλ.2014 και από 55,3 τον Ιούν.2014. Ειδικότερα, ο υποδείκτης για τις νέες παραγγελίες που αποτελεί πρόδρομο δείκτη για την εξέλιξη της βιομηχανικής παραγωγής στους επόμενους μήνες, σημείωσε εντυπωσιακή αύξηση στο 66,7 (υψηλό 10- ετών, από 63,4 τον Ιούλ.2014. Αντίθετα, ο δείκτης για την απασχόληση μειώθηκε ελαφρά στο 58,0 τον Αύγ.2014, από το πολύ υψηλό 59,5 τον Ιούλ.2014. Ανάλογη εξέλιξη είχε και ο δείκτης PMI στη μεταποιητική βιομηχανία που καταρτίζεται από την Markit και παρουσιάζεται στο σχετικό Διάγραμμα. 12 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 -8-10 -12-14 -16-18 -20 60,0 59,0 58,0 57,0 56,0 55,0 54,0 53,0 52,0 51,0 50,0 49,0 48,0 47,0 46,0 ΖτΕ: Οι δείκτες οικονομικής συγκυρίας επιβεβαιώνουν την στασιμότητα της οικονομίας της ΖτΕ και το 3 ο 2014, μετά την μηδενική μεταβολή του ΑΕΠ το 2 ο 2014. Επιπλέον, η νέα υποχώρηση του πληθωρισμού δημιουργεί ανησυχίες ότι η οικονομία εισέρχεται σε περίοδο αποπληθωρισμού με αρνητικές συνέπειες για την ανάκαμψη της οικονομίας. 120 110 100 90 80 70 Ετήσια Μεταβολή Βιομηχανικής Παραγωγής ΗΠΑ (%) Markit US Manufacturing PMI SA Markit US Manufacturing PMI SA 01/09/2011 01/10/2011 01/11/2011 01/12/2011 01/01/2012 01/02/2012 01/03/2012 01/04/2012 01/05/2012 01/06/2012 01/07/2012 01/08/2012 01/09/2012 01/10/2012 01/11/2012 01/12/2012 01/01/2013 01/02/2013 01/03/2013 01/04/2013 01/05/2013 01/06/2013 01/07/2013 01/08/2013 01/09/2013 01/10/2013 01/11/2013 01/12/2013 01/01/2014 01/02/2014 01/03/2014 01/04/2014 01/05/2014 01/06/2014 01/07/2014 01/08/2014 Q1 2001 ΖτΕ: Δείκτης Οικονομικού Κλίματος και ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) Q4 2001 Q3 2002 Q2 2003 Q1 2004 Q4 2004 Q3 2005 Q2 2006 Q1 2007 Q4 2007 Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 6.0% 4.0% 2.0% 0.0% -2.0% -4.0% -6.0% Ωστόσο, υπάρχουν και ευνοϊκές εξελίξεις, αφού στο 2 ο 6μηνο 2014, η ανάκαμψη μπορεί να στηριχθεί στην τόνωση της κατανάλωσης (ιδιαίτερα στη Γερμανία και τη Γαλλία), τη σημαντική διολίσθηση του ευρώ σε χαμηλότερα και πιο ανταγωνιστικά Q3 2008 Q2 2009 Q1 2010 Q4 2010 Q3 2011 Q2 2012 Q1 2013 Q4 2013 Q3 2014 ΑΕΠ (% ετήσια βάση) 11