Α. Ο συγγραφέας πραγματεύεται την αναγκαιότητα εξοικείωσης του σύγχρονου ανθρώπου με τα αρχαία ελληνικά μνημεία θέασης και ακρόασης. Επισημαίνει πως η αρχιτεκτονική των χώρων αυτών πιστοποιεί το δημοκρατικό τρόπο ζωής, την κοινωνική συνοχή και τη γνήσια ψυχαγωγία του παρελθόντος. Σημειώνει, επίσης, πως -παρά τη φθορά που υπέστησαν και η οποία δυσχεραίνει τη λειτουργία τους- και στη σύγχρονη εποχή θα μπορούσαν να επιτελέσουν τον ίδιο ρόλο. Για την επίτευξη, όμως, μιας βιωματικής επαφής με τα μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς επιβάλλεται η καταγραφή τους, η προστασία αλλά και η αξιοποίησή τους στο παρόν. Απαιτείται, λοιπόν, κοινή προσπάθεια από πνευματικούς ανθρώπους, επιστήμονες και πολιτικούς, ώστε να χρησιμοποιηθούν οι χώροι αυτοί δημιουργικά για το ευρύ κοινό. Β1. α. Σωστό β. Λάθος γ. Λάθος δ. Λάθος ε. Σωστό Β.2α) Η έβδομη παράγραφος του κειμένου αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Αναλυτικότερα αναπτύσσεται με αίτιο αποτέλεσμα. Αίτιο: «Η καταγραφή όλων των μνημείων αυτών». Αποτέλεσμα: «θα προσφέρει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στη συστηματικότερη διαχείριση αυτού του πλούτου». Επιπλέον, αναπτύσσεται με τη μέθοδο της διαίρεσης. Διαιρετέα έννοια: μνημεία Μέλη της διαίρεσης:«-των πολύ ή λιγότερο γνωστών αρχαίες μαρτυρίες-». Τέλος, ως τρίτος τρόπος ανάπτυξης χρησιμοποιείται η μέθοδος των παραδειγμάτων, όπως φαίνεται στο απόσπασμα «δηλαδή την ιστορία τους ανάδειξής τους». β) Πρώτα απ όλα =Αρχικά παράλληλα = ταυτόχρονα, συγχρόνως εξάλλου = άλλωστε Β3.α) εκτυλίσσεται= πραγματοποιείται, εξελίσσεται, διαδραματίζεται, διεξάγεται κατάλοιπα= απομεινάρια, υπολείμματα επιδίωξη= στόχος, σκοπός προσέγγισης= πλησιάσματος, σύγκλισης, επαφής ολοκληρωμένη= πλήρη, συνολική, καθολική, άρτια
β) αναπτυσσότανπαρήκμαζε, μειωνόταν δράσηαπραξία, αδράνεια, παθητικότητα ερευνημένωνανεξερεύνητων, ανεξιχνίαστων γνωρίζουμε αγνοούμε ανάδειξης αποσιώπησης, απόκρυψης, υποβάθμισης, απαξίωσης Β4. α) Η χρήση της διπλής παύλας αποσκοπεί στην επεξήγηση της φράσης «όλων των μνημείων αυτών». Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται το περιεχόμενο της διευκρίνισης. β) Στο κείμενο κυριαρχεί το γ ρηματικό πρόσωπο. Με τη χρήση του ο συγγραφέας προσδίδει στο κείμενο αντικειμενικό, απρόσωπο και επίσημο ύφος. Γ. Επικοινωνιακό πλαίσιο: Ομιλία στο πλαίσιο ημερίδας του Δήμου. Γλώσσα /ύφος: Συνδυασμός α ενικού και πληθυντικού προσώπου, β πληθυντικού, αλλά και γ προσώπου. Απαιτείται προσφώνηση και αποφώνηση, ενώ προτείνεται η επανάληψη της προσφώνησης σε ορισμένα σημεία της ομιλίας, για τη διατήρηση του επικοινωνιακού ύφους. Δεδομένο του θέματος: Η αξία των μνημείων και των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς Ζητούμενα του θέματος: α) Για ποιους λόγους το ευρύ κοινό πρέπει να πλησιάσει τους χώρους και τα μνημεία της πολιτισμικής κληρονομιάς του; Ποια είναι η αξία τους; β) Με ποιες δραστηριότητες οι πολίτες και ειδικότερα οι νέοι μπορούν να εξοικειωθούν με αυτά; Προσφώνηση Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε, αγαπητοί συνδημότες, Πρόλογος Τυπικός χαιρετισμός της ανάληψης πρωτοβουλίας από το Δήμο και εισαγωγή στο α ζητούμενο.
Κύριο μέρος Α ζητούμενο: Σημασία επαφής του ευρύ κοινού με τους χώρους και τα μνημεία της πολιτισμικής κληρονομιάς του. Η λέξη «μνημείο» προέρχεται απ' το αρχαίο ρήμα «μιμνήσκω», που σημαίνει «υπενθυμίζω». Πράγματι, τα μνημεία αποτελούν μνήμη και κυρίως υπόμνηση (υπενθύμιση). Μνήμη, γιατί με τα χαρακτηριστικά τους, με τη χρησιμότητα που είχαν ή έχουν, με τις παραδόσεις, τους μύθους και τους θρύλους που υπάρχουν γι' αυτά διατηρούν μνήμες από παλιότερες μορφές ζωής. Υπόμνηση, γιατί μας υπενθυμίζουν τη σημαντική συμβολή που είχαν στην εξέλιξη του πολιτισμού όσοι έζησαν πριν από εμάς. Τα μνημεία λόγω της τεράστιας σημασίας τους μας θέτουν ενώπιον του χρέους μας να σεβαστούμε τα δημιουργήματα των προγόνων, να τα διατηρήσουμε και να συνεχίσουμε το έργο τους. Τα μνημεία είναι δημιουργήματα μιας συγκεκριμένης κοινωνίας σε μια ορισμένη εποχή. Εκφράζουν τις αξίες, τις αντιλήψεις, τα ιδεώδη, την αισθητική των ανθρώπων που τα δημιούργησαν, τις λατρευτικές τους συνήθειες, τις ασχολίες τους, τις οικονομικές τους δραστηριότητες, τις τεχνικές τους γνώσεις και δυνατότητες, τα επιτεύγματά τους, την ιδιαιτερότητά τους και γενικότερα τον τρόπο ζωής τους. Είναι, συνεπώς, αξιόπιστη ιστορική πηγή. Ως ζωντανά απομεινάρια παλιότερων πολιτισμών αποτελούν πηγή γνώσης και μάθησης. Συμβάλλουν στην κατανόηση του τρόπου σκέψης και δράσης των προγόνων. Πιστοποιούν τη συνέχεια του εθνικού πολιτισμού μέσα στο χώρο και το χρόνο, άρα είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας και της φυσιογνωμίας ενός λαού. Ενισχύουν το πνεύμα της συλλογικότητας, της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, ενώ καλλιεργούν την εθνική συνείδηση και τονώνουν το εθνικό φρόνημα. Αποτελούν στοιχείο πολιτιστικής διαφοροποίησης που εμποδίζει την πολιτιστική ομοιομορφία και μαζοποίηση που επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση. Εμπνέουν το θαυμασμό για τα κατορθώματα των προγόνων και παρακινούν τους μεταγενέστερους σε μεγαλόπνοα έργα. Προκαλούν αισθητική συγκίνηση και απόλαυση, καλλιεργώντας τα αισθητικά κριτήρια του ανθρώπου και φέρνοντάς τον σε επαφή με τις έννοιες του ωραίου και του υψηλού.( μορφή γνήσιας ψυχαγωγίας) Τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι προβάλλουν ηθικές αξίες και αρχές. Η αισθητική των μνημείων αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους νέους καλλιτέχνες.
Β ζητούμενο: Με ποιες δραστηριότητες οι πολίτες και ειδικότερα οι νέοι μπορούν να εξοικειωθούν με αυτά; 1. Η επαφή των ανθρώπων με τα μνημεία και τους χώρους της πολιτισμικής κληρονομιάς χρειάζεται να είναι βιωματική. Κάθε μνημειακός χώρος αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνικής ζωής και «ζωντανός οργανισμός». Ως εκ τούτου σ αυτούς τους χώρους θα πρέπει να διεξάγονται καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως για παράδειγμα θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις, πάντα σ ένα πλαίσιο που θα σέβεται την αξία και την ιστορία του μνημείου. 2. Μία ακόμη πρόταση είναι η προώθηση προγραμμάτων θεματικού τουρισμού σε μνημειακούς και αρχαιολογικούς χώρους. 3. Η Πολιτεία χρειάζεται να προσπαθήσει να αναδείξει τα μνημεία και τους χώρους της πολιτισμικής κληρονομιάς στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας είναι ένα αποτελεσματικό μέσο αυτής της προσπάθειας (π.χ. αξιοποίηση του διαδικτύου, τρισδιάστατη απεικόνιση, εξοπλισμός των μουσείων με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα). Ειδικά για τους νέους μπορούν να προταθούν τα εξής: Το σχολείο οφείλει και μπορεί να οικοδομήσει μια βιωματική σχέση των νέων με το παρελθόν και να δημιουργήσει προϋποθέσεις, ώστε οι αυριανοί πολίτες να χαίρονται την παρουσία των μνημείων στο περιβάλλον. Ταυτόχρονα, κατανοώντας την αξία τους θα πρέπει να καλλιεργήσουν εκείνη την ευαισθησία που θα τους παρακινεί σε συνεργασία με τους υπεύθυνους κρατικούς φορείς για την προστασία των μνημείων και την αξιοποίησή τους. 1. Η μελέτη των μνημείων πρέπει να γίνεται συστηματικά. Στο πνεύμα μάλιστα της δημιουργικής κι ολικής μάθησης, καλό είναι να συνδεθεί με τη διδασκαλία άλλων μαθημάτων όπως η ιστορία, η γεωγραφία, η μελέτη του περιβάλλοντος., ώστε ο μαθητής να συγκροτήσει ολοκληρωμένη άποψη για τα μνημεία και τον πολιτισμό στον οποίο ανήκουν κι εκφράζουν. 2. Εκείνο που απαιτείται είναι η παροχή βιωμάτων στα παιδιά με άξονα την επίσκεψη κάποιων μνημείων που βρίσκονται στο άμεσο περιβάλλον τους. Χρειάζονται οργανωμένες επισκέψεις σε αντιπροσωπευτικά μνημεία στο φυσικό τους χώρο, ώστε να διαπιστωθεί το υλικό, το σχήμα, η τοπογραφία και η αρχιτεκτονική τους. 3. Ιδιαίτερη σημασία έχει κι ο τρόπος προσέγγισης κι επίσκεψης των μνημείων. Απαιτείται οργανωμένη και προετοιμασμένη επίσκεψη των μνημείων, ώστε οι
μαθητές να τα γνωρίζουν καλά, να εμπνέονται απ' αυτά και ν' αποκτούν κίνητρα για έρευνα και μάθηση. 4. Πρωτότυπη, αλλά αποτελεσματική είναι κι η πρόταση να υιοθετούνται και ν' αναδεικνύονται απ' τα σχολεία τα μνημεία εκείνα που είναι υποβαθμισμένα κι άγνωστα στο ευρύ κοινό. 5. Πολύ σημαντική, όχι μόνο για την ιστορική αλλά και την αισθητική αγωγή των μαθητών, είναι η πολιτιστική ανταλλαγή με γειτονικές μας χώρες και με χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θ' αναδειχτούν οι κοινές αξίες που ενώνουν τους ανθρώπους και θα καταδειχτούν οι βανδαλισμοί που προκαλούν η μισαλλοδοξία, ο φανατισμός κι ο πόλεμος. 6. Συμμετοχή σε πολιτιστικούς συλλόγους ανάδειξης και διαφύλαξης της εθνικής παράδοσης και κληρονομιάς. Επίλογος Ανακεφαλαίωση των βασικών αξόνων του θέματος και προτροπή για γνήσια βιωματική επαφή με τα μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. μια Αποφώνηση Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Οι απαντήσεις είναι ενδεικτικές Επιμέλεια: Ντίνα Έφη, Μαμέκας Ηλίας, Μπαλασούλης Αργύρης