ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Agenda 21 στα σχολεία Ένα παράδειγμα εφαρμογής σε Γαλλικό σχολείο Γιώργος Παυλικάκης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικών Επιστημών
Αειφόρος(βιώσιμη) Ανάπτυξη Μία ιδέα που προχωράει. Γέννηση: 1987 Καθιέρωση: 1992 Διεθνής Διάσκεψη του Ρίο 78 χώρες Agenda 21 Πρόγραμμα δράσεων 40 κεφάλαια Δήλωση του Ρίο 27 αρχές Συνθήκες Βιοποικιλότητα / Κλίμα / Δάση
Ένα σχολείο κοινότητα Η ηγεσία του σχολείου υιοθετεί το συμμετοχικό σύστημα Συνεργασίες, συμμετοχή στο σχεδιασμό και την εφαρμογή βελτιωτικών έργων Ένα αειφόρο σχολείο προσπαθεί να επιτύχει τη βελτίωση στη διαχείριση του σχολείου και των πόρων του (ενέργεια, απόβλητα, βιοποικιλότητα, σχεδιασμός τοπίου υλικά και προϊόντα) Το πρόγραμμα βασίζεται στη δράση και εμπλέκει όλη τη σχολική κοινότητα Είναι ένας οργανισμός που μαθαίνει 3
Οι Οκτώ Πυλώνες του Ελληνικού Αειφόρου Σχολείου 1. Δημοκρατία, συμμετοχή και ένταξη στο σχολείο 2. Η βελτίωση του πλαισίου μάθησης 3. Η προαγωγή του πολιτισμού και των τεχνών στο σχολείο 4. Το αειφόρο κτίριο και ο σχολικός κήπος στο σχολείο 5. Η πολιτική για την εξοικονόμηση ενέργειας και τις μετακινήσεις από και προς το σχολείο. Ενεργειακή αποτύπωση του σχολείου 6. Η ορθολογική διαχείριση του νερού, των υλικών και των απορριμμάτων 7. Η προαγωγή της υγείας στο σχολείο 8. Από την τοπική στην πλανητική κλίμακα
Agenda 21 & Οικολογική Ευθύνη στο Σχολείο: Ένα πείραμα στα Λύκεια της Περιφέρειας Midi-Pyrenees
Από το 2004 μέχρι 2008: ένας πρώτος πειραματισμός στο Αγροτικό Λύκειο του Pamiers Από το 2006: γενίκευση σε άλλα 15 Αγροτικά Λύκεια στην περιφέρεια Midi- Pyrenees
Το Πείραμα του Pamiers Πως άρχισαν όλα; - μια εθνική ευκαιρία: το πρόγραμμα PNADD 2003-2006 - επιλογή του βασικού εταίρου: ARPE - επιλογή της μεθόδου: Agenda 21 Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα; - διάφορες δράσεις για επικοινωνία στα θέματα της Αειφόρου Ανάπτυξης - διάγνωση της επίδρασης του σχολείου στο περιβάλλον - ένα πρόγραμμα δράσεων (Agenda 21), το οποίο ολοκληρώνεται τώρα
Η Αειφόρος Ανάπτυξη σε Δράσεις Agenda 21: Μία διαδικασία διαρκούς βελτίωσης Παράδειγμα ενός προγράμματος Ε Μ Π Λ Ο Κ Η Διάγνωση Θέματα Στρατηγική Πρόγραμμα Αξιολόγηση Συνέχεια - Ορισμός - Εκτέλεση - Δράσεις
Το Πείραμα του Pamiers Πως έγινε η ευαισθητοποίηση 3 βήματα: 1) Τα ζητήματα της αειφόρου ανάπτυξης ½ μέρα για συζήτηση σε ομάδες 10-12 ατόμων με συμμετοχή όλων των μαθητών και του προσωπικού: 8 θέματα τι συμβαίνει στον κόσμο σήμερα
Συμμετοχική Δημοκρατία Βιοποικιλότητα Απορρίμματα Νερό Μεταφορές Ενέργεια Διατροφή Δίκαια ανάπτυξη
Το Πείραμα του Pamiers Πως έγινε η ευαισθητοποίηση Παραδείγματα: - 6,5 δισεκατομμύρια κάτοικοι στον πλανήτη - Μεγάλες ανισότητες όσον αφορά στην εργασία και το εισόδημα - 4 άνθρωποι στους 10 ζουν με λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα - 1 στα 5 παιδιά εργάζεται - Το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού μοιράζεται το 85% του πλούτου
Το Πείραμα του Pamiers Πως έγινε η ευαισθητοποίηση 2) Τα κριτήρια του Ρίο: τι σημαίνει αειφορία σε ένα πρόγραμμα: ½ μέρα συζήτηση κάποιων από τους μαθητές και το προσωπικό δύο γειτονικών Λυκείων (Pamiers και St Gaudens), σε ομάδες 10-12 ατόμων σχετικά με την αειφορία 4 προγραμμάτων σε αυτά τα σχολεία
Περιβάλλον ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ ΜΙΑΣ ΔΡΑΣΗΣ Τα 8 κριτήρια του Ρίο Το πρόγραμμα συμβάλλει στην διατήρηση των φυσικών πόρων (νερό, έδαφος, τοπίο, βιοποικιλότητα); Οικονομία Κοινωνία και Πολιτισμός Ισότητα ατόμων Ισότητα γενεών Συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας; Προστιθέμενη αξία; Συμβάλλει θετικά στην ποιότητα ζωής, στην εκπαίδευση, στην πρόσβαση στον πολιτισμό Συμβάλλει στη μείωση των ανισοτήτων και την ενσωμάτωση ειδικών κατηγοριών πολιτών Επιτρέπει ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ νέων και ηλικιωμένων; Ισότητα περιοχών Συμμετέχει σε «αναδιανομή - επαναισοκατανομή» ανάμεσα σε περιοχές; Δίκτυα και συνεργασίες Υπάρχουν εμπειρίες; Συμμετοχή Όσοι εμπλέκονται συμμετέχουν στην υλοποίηση, τις δράσεις και την αξιολόγηση;
3) Ποια είναι η ατομική μας επίδραση στον πλανήτη; - Όλοι οι μαθητές και το προσωπικό κλήθηκαν να βρουν το «οικολογικό τους αποτύπωμα» (www.footprint.ch) - Αφιερώθηκε μισή ημέρα για «το τι μπορεί να γίνει για να μειώσει το σχολείο τις επιδράσεις του στο περιβάλλον» - 8 μικρά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε κάθε μέρα (οικο-πολίτης)
Πως έγινε η διάγνωση 1) Σε περιβαλλοντικά θέματα: Νερό, Απορρίμματα, Ενέργεια, Αγορές, Μεταφορές Μια ομάδα εθελοντών (μαθητές και ενήλικοι) και μία τάξη συνέλεξαν στοιχεία για το τι συμβαίνει στο σχολείο, χρησιμοποιώντας μία μέθοδο που πρότεινε η ARPE 2) Σε κοινωνικά και πολιτιστικά θέματα: Αλληλεγγύη, ιδιότητα του πολίτη, πολιτισμικότητα, υγεία Ερωτηματολόγιο «on line»
Πως έγινε ο καθορισμός του προγράμματος (Agenda 21) Όλοι οι μαθητές έκαναν προτάσεις για δράσεις κατά τη διάρκεια μίας από τις ½ ημέρες της ευαισθητοποίησης Τα αποτελέσματα της διάγνωσης παρουσιάστηκαν στους εκπροσώπους των μαθητών Επιλέχθηκαν 24 δράσεις προτεραιότητας Αgenda 21
Η σχολική Agenda 21 για το Λύκειο 8 θεματικές ενότητες, 3 προτεραιότητες που καθορίστηκαν από τους μαθητές
Συμμετοχική Δημοκρατία Βιοποικιλότητα Απορρίμματα Νερό Μεταφορές Ενέργεια Διατροφή Δίκαια ανάπτυξη Διαρκής εκπαίδευση ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες Διαρκής εκπαίδευση των εκπροσώπων Θέσπιση των οικο-εκπροσώπων Ολοκλήρωση και καθιέρωση του οικολογικού μονοπατιού του σχολείου Καθιέρωση οικολογικών μονοπατιών στα υπόλοιπα Λύκεια της περιοχής Χρήση από τις άλλες τάξεις του EPL Να γίνουν πανώ με συμβουλές για τη διαλογή των απορριμμάτων Ευαισθητοποίηση των νέων μαθητών και του προσωπικού με επίσκεψη στην τοπική εταιρεία διαχείρισης απορριμμάτων Γενίκευση της διαλογής σε όλο το EPL Καλύτερη γνώση των μετρητών νερού Εγκατάσταση επιπλέον μέσων εξοικονόμησης νερού (π.χ. βρύσες με πίεση αέρα) Μελέτη για την ανάκτηση του νερού από τα στέγαστρα των καλλιεργειών και ευαισθητοποίηση στην εξοικονόμηση νερού. Καθιέρωση στην αρχή της χρονιάς μετακίνησης με ένα αυτοκίνητο Καθιέρωση μικρού λεωφορείου τα απογεύματα της Τετάρτης Εγκατάσταση επιβραδυντών (σαμαράκια) Ευαισθητοποίηση στην εξοικονόμηση ενέργειας (σβήσιμο φώτων, κλείσιμο παραθύρων το χειμώνα) Να καταργηθεί ο φωτισμός των διαδρόμων το πρωί Εγκατάσταση θερμοστατών σε κάθε σώμα καλοριφέρ Μελέτη για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις καλλιέργειες. Πρόταση για βιολογικό ψωμί σε κάθε γεύμα Μείωση των συσκευασιών των τροφίμων -Σε κάθε γεύμα παρέχεται ένα βιολογικό προϊόν ή ένα προϊόν δίκαιου εμπορίου -Προώθηση των οικολογικά υπεύθυνων αγορών
Πως πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα 5 τάξεις εργάστηκαν για την προετοιμασία αφισών προκειμένου να ενημερωθούν για τα περιβαλλοντικά ζητήματα όλοι οι μαθητές του σχολείου 3 τάξεις ασχολήθηκαν ειδικότερα: - έρευνα για τη βιοποικιλότητα - καμπάνια για ουσιαστικότερη συμμετοχή των μαθητών στις συναντήσεις του σχολείου για λήψη αποφάσεων Μερικοί μαθητές έκαναν project σχετικά με: - τη δυνατότητα να ηλεκτροδοτηθούν οι εγκαταστάσεις του αγροκτήματος με φωτοβολταϊκά τόξα - τη δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης του νερού στο αγρόκτημα - την αλλαγή στα προϊόντα που πουλάει το σχολείο (ετικέτες, δίκαιο εμπόριο κλπ)
Κύρια θέματα του παρόντος Αξιολόγηση του τι έχει γίνει μέχρι τώρα Σύνδεση με το Δήμο, το Φυσικό Πάρκο κλπ Ενσωμάτωση του προγράμματος στον ετήσιο προγραμματισμό και τη λειτουργία του σχολείου. ώστε η διαδικασία να συνεχιστεί
Γενίκευση του προγράμματος και στα υπόλοιπα σχολεία της περιφέρειας Πως ξεκίνησε; Η περιφέρεια θέλησε να αξιοποιηθεί η εμπειρία Η επανασύνταξη του αναλυτικού προγράμματος τα σχολεία της περιφέρειας έχει ως προσανατολισμό την αειφόρο ανάπτυξη Η επανασύνταξη του προγραμματισμού λειτουργίας των σχολείων
Γενίκευση του προγράμματος και στα υπόλοιπα σχολεία της Τι έχει γίνει μέχρι τώρα; περιφέρειας Μεθοδολογική και τεχνική υποστήριξη των ατόμων που ενεπλάκησαν σε κάθε σχολείο (διάχυση των όσων έγιναν πειραματικά στο Pamiers, συναντήσεις ανταλλαγής εμπειριών κλπ) Κοινά προγράμματα με άλλα σχολεία και προγράμματα του Δήμου όπου συμμετείχαν μαθητές Συμβολή σε ένα περιφερειακό «think tank» σχετικά με την ενσωμάτωση της αειφόρου ανάπτυξης στην πολιτική του υπουργείου στην περιφέρεια
Δυσκολίες Έλλειψη χρόνου Διστακτικότητα και καχυποψία των άλλων καθηγητών Διστακτικότητα των μαθητών Αναλυτικό πρόγραμμα και το κυνήγι της ύλης
Τι διευκόλυνε Το πρόγραμμα της περιφέρειας: διόρισε ειδικό εκπαιδευτικό Η ευαισθησία κάποιων καθηγητών Η δυνατότητα του σχολείου να διαχειρίζεται κάποια κονδύλια Η υποστήριξη του Διευθυντή, ο οποίος μπήκε μπροστά
Ελληνικό Αειφόρο Σχολείο όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε www.aeiforosxoleio.gr
Ευχαριστώ για την προσοχή σας