Εργαλεία προσομοίωσης για την διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας Ιωάννης Ανδρεδάκης Ένωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδος Περίληψη Η διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας έχει σαν γνώμονα την ασφάλεια των πτήσεων. Για τον λόγο αυτό οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας εκπαιδεύονται σε ένα εικονικό περιβάλλον με τη χρήση προσομοιωτών. Οι προσομοιωτές λειτουργούν με προγράμματα προσομοίωσης, εργαλεία με τα οποία επίσης δοκιμάζονται και βελτιστοποιούνται στοιχεία όπως η πλοκή των αεροδιαδρόμων, οι διαδικασίες προσγείωσης και απογείωσης και οι εφαρμοζόμενες συνεργασίες μεταξύ εμπλεκομένων υπηρεσιών. Σπουδαία και αποτελεσματική είναι επίσης η προσφορά των εργαλείων αυτών στην εξοικείωση των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας σε καινούργιες μεθόδους διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας, όπως είναι τα μειωμένα ελάχιστα κατακόρυφου διαχωρισμού (RVSM), που πρόκειται να εφαρμοσθούν από τις 24 Ιανουαρίου του 2002. 1. Εισαγωγή Εναέρια κυκλοφορία είναι το σύνολο των πτήσεων που διεξάγονται στον εναέριο χώρο και στην περιοχή ελιγμών των αεροδρομίων. Ο έλεγχος αυτών των πτήσεων παρέχεται από ένα σύστημα το οποίο αποτελείται από ανθρώπους - τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας - και μηχανήματα. Τα μηχανήματα αυτά είναι τα εργαλεία που οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας χρησιμοποιούν και σε συνεργασία με τους πιλότους και με τα συστήματα που είναι εγκατεστημένα στα αεροσκάφη, παρέχουν τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας που έχει σκοπό την ασφαλή, ταχεία και ομαλή διεξαγωγή των πτήσεων. Ο παρεχόμενος έλεγχος στα αεροσκάφη βασίζεται στη πιστή από τους ελεγκτές τήρηση διεθνών κανόνων που έχουν θεσπισθεί από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO).
Η εναέρια κυκλοφορία διεξάγεται σε ένα πλέγμα αεροδιαδρόμων, τα αεροσκάφη δε κατά την απογείωση και κατά την προσγείωση τους εκτελούν συγκεκριμένες τροχιές. Οι τροχιές αυτές είναι οι λεγόμενες διαδικασίες αναχωρήσεων και αφίξεων. Ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας είναι μια εξυπηρέτηση που παρέχεται από τρεις διαφορετικές υπηρεσίες. Η Υπηρεσία Ελέγχου Αεροδρομίου είναι υπεύθυνη για τις απογειώσεις και τις προσγειώσεις σε ένα συγκεκριμένο αεροδρόμιο, η Υπηρεσία Ελέγχου Προσεγγίσεως είναι υπεύθυνη για τις πτήσεις σε μία ευρύτερη περιοχή γύρω από κάθε αεροδρόμιο και τρίτη η Υπηρεσία Ελέγχου Περιοχής είναι υπεύθυνη για τις πτήσεις που διεξάγονται στον υπόλοιπο εναέριο χώρο που ανήκει στη δικαιοδοσία κάθε κράτους. Ο δυναμικός χαρακτήρας της εναέριας κυκλοφορίας απαιτεί την συνεχή συνεργασία μεταξύ των ελεγκτών, μεταξύ των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας ενός κράτους, αλλά και μεταξύ των αντιστοίχων υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας γειτονικών κρατών. Οι συνεργασίες αυτές βασίζονται σε τυποποιημένες συμφωνίες μεταξύ των συνεργαζομένων μερών. Πολλοί από τους προαναφερθέντες παράγοντες πριν από την εφαρμογή τους και την λειτουργία τους σε συνθήκες πραγματικής κυκλοφορίας και για λόγους ασφάλειας των πτήσεων, χρειάζεται να λειτουργήσουν, να δοκιμασθούν και να βελτιωθούν σε εικονικές συνθήκες κυκλοφορίας. Αυτές οι προσομοιώσεις (simulations), επιτυγχάνονται με την χρήση ενός πολύπλοκου συστήματος που ονομάζεται προσομοιωτής (simulator). 2. Κατηγορίες προσομοιωτών Στα είδη των προσομοιωτών, διακρίνουμε τον προσομοιωτή ελέγχου με Radar, τον προσομοιωτή διαδικασιακού ελέγχου και τον προσομοιωτή για τον έλεγχο αεροδρομίου. Σήμερα υπάρχουν ολοκληρωμένα συστήματα τα οποία περιλαμβάνουν και τα τρία είδη προσομοιωτών. Εργονομικά η αρχιτεκτονική ενός συστήματος προσομοίωσης μπορεί να διαθέτει θέσεις εργασίας για ελεγκτή διαδικασιακού ελέγχου, ελεγκτή Radar, ελεγκτή πύργου αεροδρομίου με οθόνη τριών διαστάσεων (3D), ελεγκτή πύργου αεροδρομίου με οθόνη δύο διαστάσεων (2D) και θέση εργασίας για πιλότο. Αυτές οι θέσεις εργασίας είναι εξοπλισμένες με συστήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών που μπορεί να ανήκουν και στην οικογένεια των προσωπικών υπολογιστών. Η κονσόλα κάθε πιλότου είναι εφοδιασμένη με οθόνη στην οποία παρακολουθεί την εναέρια κυκλοφορία μιας συγκεκριμένης άσκησης, δηλαδή ενός σεναρίου εναέριας κυκλοφορίας και μέσα από την οποία οθόνη με χρήση ποντικιού και πληκτρολογίου, μπορεί και εκτελεί τις εντολές που λαμβάνει από τον αντίστοιχο ελεγκτή, υποδυόμενος με αυτόν τον τρόπο τους πιλότους όλων των αεροσκαφών μιας άσκησης η οποία είναι συνήθως διαρκείας 45 λεπτών. Η κονσόλα κάθε ελεγκτού διαθέτει μία οθόνη, την οθόνη Radar εάν πρόκειται για προσομοιωτή ελέγχου με Radar. Στην οθόνη αυτή ο ελεγκτής Radar παρακολουθεί τους στόχους των αεροσκαφών της άσκησης έχοντας έτσι μπροστά του μία δυναμική εικόνα της κυκλοφορίας, όμοια με εκείνη του αντίστοιχου πιλότου. Με την χρήση ακουστικών και μικροφώνου ο ελεγκτής επικοινωνεί με τον πιλότο, δίνοντας οδηγίες και εντολές στα αεροσκάφη, οι στόχοι των οποίων κινούνται ανάλογα στις οθόνες τους. Στον προσομοιωτή ελέγχου χωρίς την χρήση Radar δηλαδή στον
προσομοιωτή διαδικασιακού ελέγχου, ο ελεγκτής αντί της οθόνης έχει στην διάθεση του χάρτινες λωρίδες προόδου πτήσεως, τα λεγόμενα paper strips, με τυπωμένα τα στοιχεία κάθε πτήσης και στα οποία σημειώνει τις οδηγίες που δίνει στα αεροσκάφη, δηλαδή στον αντίστοιχο πιλότο. Στον προσομοιωτή ελέγχου αεροδρομίου, ο ελεγκτής περιβάλλεται από μεγάλες οθόνες μέχρι και σε πλήρη κύκλο (360 0 ) στις οποίες παρακολουθεί με τρισδιάστατη εικόνα (3D) την κυκλοφορία του αεροδρομίου όπως ακριβώς και στην πραγματικότητα κάνει, εργαζόμενος στον πύργο ελέγχου. Και σ αυτή την περίπτωση επικοινωνεί με πιλότο, ο οποίος υποδύεται όλους του κυβερνήτες των πτήσεων μιας άσκησης. Στην τρίτη αυτή περίπτωση προσομοιωτού ελέγχου αεροδρομίου, υπάρχει η δυνατότητα ο ελεγκτής να έχει στην διάθεση του και οθόνη με εικόνα δύο διαστάσεων (2D), στην οποία να παρακολουθεί τα αεροσκάφη που τροχοδρομούν. Σε κάθε προσομοιωτή υπάρχει η μονάδα προπαρασκευής δεδομένων (Data preparation), μονάδα μέσω της οποίας εισάγονται στον υπολογιστή δεδομένα για την δημιουργία και προπαρασκευή μιας άσκησης. Η ανάγκη για απλούστευση στη χρήση των συστημάτων αυτών οδήγησε τις κατασκευάστριες εταιρείες στην δημιουργία φιλικού περιβάλλοντος εργασίας για πιλότο και ελεγκτή. Αυτό είναι παρόμοιο με εκείνο των Windows,με τα popup menu και καθολική χρήση ποντικιού όπως στους προσωπικούς υπολογιστές, ανεξαρτήτως από το λειτουργικό σύστημα πάνω στο οποίο είναι δομημένος ο προσομοιωτής. Το λειτουργικό σύστημα μπορεί να είναι LINUX με πλεονέκτημα τη σταθερότητα, ή WINDOWS με πλεονέκτημα την ευκολία στη χρήση. Η αρχιτεκτονική των προγραμμάτων και των λειτουργικών συστημάτων των σημερινών προσομοιωτών δίνει μεγάλη ευελιξία στη χρήση τους. Παραδείγματος χάριν, σε ένα σύγχρονο προσομοιωτή μπορεί να εκτελείται μία άσκηση ελέγχου Radar Προσεγγίσεως ταυτόχρονα με μία άσκηση ελέγχου Radar Περιοχής και μία άσκηση ελέγχου Αεροδρομίου 3D, ή μία συνδυασμένη άσκηση και των τριών. Παράλληλα δε σε μία άλλη θέση εργασίας να σχεδιάζεται ένας καινούργιος αεροδιάδρομος. Η χωρητικότητα δεδομένων αυτών των προσομοιωτών δεν είναι πλέον πεπερασμένη και έτσι για παράδειγμα ο αριθμός των πτήσεων της αντίστοιχης βάσης δεδομένων είναι θεωρητικά απεριόριριστος εφόσον εξαρτάται από τις μονάδες μνήμης που εύκολα μπορούν να προστεθούν. Σήμερα οι προσομοιωτές έχουν και μεγάλη επεκτασιμότητα. Υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα σε ένα εγκατεστημένο προσομοιωτή να προστεθούν θέσεις εργασίας, χωρίς να αλλάξει η φιλοσοφία της λειτουργίας του. 3. Κατηγορίες προσομοιώσεων Όπως από τα αναφερθέντα στην αρχή συνάγεται, οι προσομοιώσεις μπορούν να υπαχθούν σε δύο κατηγορίες. Εκείνες που σαν σκοπό έχουν την εκπαίδευση των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, την ανανέωση των γνώσεων τους και την εξοικείωση τους σε νέες διαδικασίες και εκείνες που στοχεύουν στην δημιουργία, δοκιμή και βελτίωση δομών και λειτουργιών της διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας.
3.1 Εκπαίδευση, εξοικείωση, ανανέωση γνώσεων των ελεγκτών 3.1.1 Εκπαίδευση Η εκπαίδευση των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας έχει σκοπό, με γνώμονα τους διεθνείς κανονισμούς του ICAO, την απόκτηση όλων εκείνων των απαραίτητων γνώσεων που χρειάζονται στην παροχή εξυπηρετήσεων εναερίου κυκλοφορίας. Πέραν της θεωρητικής εκπαίδευσης στην αίθουσα διδασκαλίας, η πρακτική τους εκπαίδευση διεξάγεται στον προσομοιωτή. Η Ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας διαθέτει από το 1994 ένα προσομοιωτή ο οποίος έχει τέσσερις θέσεις εκπαίδευσης για έλεγχο με Radar, τέσσερις θέσεις εκπαίδευσης για διαδικασιακό έλεγχο, δηλαδή χωρίς τη χρήση Radar και τέσσερις θέσεις πιλότων. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι, η παροχή διαδικασιακού ελέγχου θεωρείται από τον ICAO απαραίτητη γνώση για ένα ελεγκτή για να καλυφθεί η σπάνια περίπτωση βλάβης του συστήματος Radar. Από το 1994 στον προσομοιωτή αυτό εκπαιδεύονται οι ελεγκτές Προσεγγίσεως των Ελληνικών αεροδρομίων και οι ελεγκτές των κέντρων ελέγχου Περιοχής Αθηνών και Μακεδονίας. Κάθε εκπαιδευόμενος ελεγκτής Radar εκτελεί 45 ωριαίες ασκήσεις και κάθε εκπαιδευόμενος ελεγκτής διαδικασιακού ελέγχου 20 ωριαίες ασκήσεις. Κατά την διάρκεια μιας άσκησης, δίπλα σε κάθε εκπαιδευόμενο βρίσκεται και ένας υπεύθυνος εκπαιδευτής. Μία άσκηση είναι ένα σενάριο, το οποίο εξελίσσεται σε ένα τομέα, δηλαδή μία συγκεκριμένη κάθε φορά γεωγραφική περιοχή και περιλαμβάνει πτήσεις διαφόρων ειδών, όπως απογειώσεις από αεροδρόμια αυτού του τομέα, προσγειώσεις σε αεροδρόμια αυτού του τομέα και υπερπτήσεις πάνω από αυτή τη γεωγραφική περιοχή. Ο εκπαιδευόμενος ελεγκτής Radar βλέπει στην οθόνη του, όπως ακριβώς και στην πραγματικότητα, τους στόχους αυτών των πτήσεων. Κάθε άσκηση ετοιμάζεται εκ των προτέρων και παραμένει στη μνήμη του προσομοιωτού. Οι παράμετροι κάθε πτήσεως - όπως αεροδρόμιο αναχώρησης, ώρα αναχώρησης, διαδρομή, αεροδρόμιο προορισμού, τύπος αεροσκάφους, επίπεδο πτήσεως - επιλέγονται από αντίστοιχες βάσεις δεδομένων με τις οποίες έχει εφοδιάσει τον προσομοιωτή η κατασκευάστρια εταιρεία. Αν για παράδειγμα σε μία άσκηση εισαχθεί η πτήση OAL 535 με αεροδρόμιο αναχώρησης τα Χανιά, ώρα απογείωσης 10:14, προορισμό το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος και να εκτελείται με αεροσκάφος τύπου B737/400 τότε, και εφ όσον σαν χρόνος έναρξης της άσκησης έχει ορισθεί η 10:00, 14 λεπτά αργότερα θα εμφανισθεί στην οθόνη Radar του εκπαιδευόμενου ελεγκτού και στην οθόνη του αντίστοιχου πιλότου ένας στόχος με τα στοιχεία αυτής της πτήσης ο οποίος θα ακολουθεί τη διαδρομή που έχει εισαχθεί για αυτή τη πτήση. Ο στόχος αυτός θα συμπεριφέρεται - όσον αφορά τα στοιχεία: ταχύτητα, βαθμός ανόδου και καθόδου, βαθμός στροφής - όπως και ένα αεροσκάφος B737/400, διότι οι επιδόσεις αυτού του τύπου υπάρχουν στην αντίστοιχη βάση δεδομένων του προσομοιωτή. Στην περίπτωση της εκπαίδευσης για διαδικασιακό έλεγχο τυπώνονται αυτομάτως τα paper strips αυτής της πτήσης τα οποία χρησιμοποιεί ο εκπαιδευόμενος για να παρακολουθεί την πρόοδο της πορείας της. Ο αριθμός των πτήσεων κάθε άσκησης εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και περιλαμβάνει περίπου 8 πτήσεις στα πρώτα στάδια με κατάληξη τις 18 πτήσεις στις τελευταίες
ασκήσεις. Ο φόρτος εργασίας στη διάρκεια των 45 λεπτών μιας άσκησης μπορεί να ρυθμίζεται με τη χρήση διαγράμματος φόρτου εργασίας στην μονάδα προπαρασκευής δεδομένων κατά την δημιουργία αυτής της άσκησης. Έτσι ο εκπαιδευόμενος βρίσκεται μπροστά σε ένα δυναμικά εξελισσόμενο σενάριο εναερίου κυκλοφορίας, με προγραμματισμένα προβλήματα εμπλοκών των πτήσεων και τα οποία προσπαθεί να επιλύσει δίνοντας οδηγίες στα αεροσκάφη, που μέσω ενδοεπικοινωνίας ο αντίστοιχος πιλότος λαμβάνει και εκτελεί από τη θέση εργασίας του. Κατά τη διάρκεια μιας άσκησης μπορεί για εκπαιδευτικούς λόγους αυτή να σταματήσει για λίγο με ακινητοποίηση της εικόνας και μετά να ξεκινήσει από το ίδιο σημείο ή από μια προηγούμενη χρονική στιγμή. Στο τέλος της άσκησης υπάρχει η δυνατότητα αναπαραγωγής όλης ή μέρους αυτής, όπως ακριβώς εξελίχθηκε υπό τον έλεγχο του εκπαιδευόμενου, με μεγάλο εκπαιδευτικό όφελος. 3.1.2 Εξοικείωση, ανανέωση γνώσεων Πολύ αποτελεσματική είναι η αξιοποίηση ενός προσομοιωτή για την εξοικείωση των ελεγκτών εναερίου κυκλοφορίας. Κατά την διάρκεια της προετοιμασίας της λειτουργίας του αεροδρομίου Ελ. Βενιζέλος στον προσομοιωτή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας οι ελεγκτές της υπηρεσίας Προσεγγίσεως του αεροδρομίου, εξοικειώθηκαν με τις διαδικασίες αναχωρήσεων και αφίξεων του νέου αυτού αεροδρομίου, πριν από την εφαρμογή τους σε συνθήκες πραγματικής κυκλοφορίας, εκτελώντας ασκήσεις κατάλληλα σχεδιασμένες. Επίσης πριν από τρεις περίπου μήνες έχει ξεκινήσει στον προσομοιωτή, ένα πρόγραμμα εξοικείωσης το οποίο παρακολουθούν διαδοχικά όλοι οι ελεγκτές του κέντρου ελέγχου Περιοχής. Σε αυτό, διάρκειας μιας εβδομάδας, κάθε ελεγκτής εκτελεί ασκήσεις ελέγχου με Radar με τις οποίες εξοικειώνεται στις διαδικασίες με μειωμένα ελάχιστα κατακόρυφου διαχωρισμού (RVSM) που σύντομα θα εφαρμοσθούν. Για το μέλλον σχεδιάζονται στον προσομοιωτή για τους ελεγκτές, προγράμματα εμπλουτισμού και ανανέωσης των γνώσεων τους (Refreshing courses). Πιο συγκεκριμένα, μέσα στο 2002 οι ελεγκτές Radar του κέντρου ελέγχου Περιοχής θα παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα κατά την διάρκεια του οποίου θα εκτελέσουν στον προσομοιωτή ασκήσεις για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων στις οποίες ασκήσεις τα αεροσκάφη θα παρουσιάζουν μηχανική βλάβη, απώλεια επικοινωνίας, παράνομη επέμβαση ή θα αντιμετωπίζουν κακές καιρικές συνθήκες. Βλέπουμε λοιπόν ότι ένας προσομοιωτής, κατάλληλα εκμεταλλευόμενος, αποτελεί ένα εκπαιδευτικό εργαλείο για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας. 3.2. Δημιουργία, δοκιμή, βελτίωση με τη χρήση προσομοιωτού Οι σύγχρονοι προσομοιωτές διαθέτουν εύχρηστα προγράμματα με τα οποία μπορούν να σχεδιαστούν γεωγραφικοί χάρτες που είναι απαραίτητοι στις θέσεις εργασίας πιλότων και ελεγκτών, αεροδιάδρομοι, χάρτες διαδικασιών, στρατιωτικές περιοχές και διάφορα άλλα. Πειραματικά λοιπόν σε μια άσκηση με ένα ορισμένο αριθμό πτήσεων - που εύκολα ανασύρονται από την αντίστοιχη βάση δεδομένων - τα παραπάνω στοιχεία είναι δυνατόν να επανασχεδιαστούν
και να βελτιωθούν. Χρήσιμο εργαλείο για αυτή την περίπτωση είναι η λειτουργία της ακινητοποίησης μιας άσκησης και η επανεκτέλεσή της από κάποια προηγούμενη χρονική στιγμή. Οι διαδικασίες αφίξεων και αναχωρήσεων ενός αεροδρομίου, είναι γραμμικά σχήματα τα οποία με τα εύχρηστα προγράμματα ενός σύγχρονου προσομοιωτή μπορούν να σχεδιαστούν και να αναπτυχθούν μέσα στα όρια της Τερματικής Περιοχής του αεροδρομίου και μάλιστα πάνω στον γεωγραφικό χάρτη της περιοχής ο οποίος εύκολα εισάγεται στο σχεδιαστικό πρόγραμμα από μία έντυπη μορφή του. Εν συνεχεία στην εκτέλεση μιας άσκησης ελέγχου Radar Προσεγγίσεως θα φανεί εάν οι διαδικασίες αυτές χρειάζονται τροποποίηση πριν από την εφαρμογή τους σε πραγματική κυκλοφορία. Η διαίρεση ενός FIR σε τομείς ελέγχου είναι ένα άλλο παράδειγμα για την χρησιμότητα ενός προσομοιωτού. Πριν από την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα του νέου συστήματος εναερίου κυκλοφορίας, γνωστού ως PALLAS, στο πειραματικό κέντρο του Eurocontrol, στο Bretigny της Γαλλίας, έγινε μία προσομοίωση ολόκληρου του Ελληνικού FIR για να δοκιμασθεί η αρχική τομεοποίηση του. Στον κατάλληλα προσαρμοσμένο προσομοιωτή του κέντρου αυτού, Έλληνες ελεγκτές εκτελούσαν ωριαίες ασκήσεις σε 11 ταυτόχρονα τομείς του ελληνικού εναέριου χώρου και μάλιστα με αριθμό πτήσεων σε κάθε άσκηση που αντιστοιχούσε στην προβλεπόμενη τότε κίνηση του 2000. Αξίζει να αναφερθεί ότι κατά την διάρκεια των ασκήσεων υπήρχε η δυνατότητα να προσδιορίζεται ταυτόχρονα και το stress των ελεγκτών. Τα συμπεράσματα εκείνης της προσομοίωσης βοήθησαν πολύ στην από 1ης Φεβρουαρίου 1999 λειτουργία του νέου συστήματος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας. Στο ίδιο πειραματικό κέντρο, από τον Οκτώβριο τρέχοντος έτους, μέχρι και σήμερα πραγματοποιείται μία μεγάλης έκτασης προσομοίωση στην οποία συμμετέχουν η Ελλάδα, η FYROM και η Αλβανία. Ένα στάδιο αυτής της προσομοίωσης διαρκείας δύο εβδομάδων διεξάγεται σε γεωγραφικό χώρο που καλύπτει τα σύνορα αυτών των χωρών και στον οποίο η Ελλάδα έχει 7τομείς ελέγχου, η FYROM 4 και η Αλβανία 2. Ο όγκος της κυκλοφορίας αυτής της προσομοίωσης είναι ο προβλεπόμενος για το 2004 όπως υπολογίσθηκε κατά τον σχεδιασμό της με ετήσια αύξηση 6%, συν 30% αύξηση των αφίξεων λόγω των Ολυμπιακών αγώνων. Ένα άλλο στάδιο αυτής της προσομοίωσης διαρκείας δύο εβδομάδων επίσης, διεξάγεται στο Ελληνικό FIR διηρημένο σε 13 τομείς ελέγχου με δείγματα, της προβλεπόμενης κατά τον σχεδιασμό της προσομοίωσης, κυκλοφορίας του 2004 και του 2005. Ένας προσομοιωτής συνεπώς, εκτός από εκπαιδευτικό, είναι και εργαλείο για την οργάνωση της διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας. 4. Συμπέρασμα Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι ένας προσομοιωτής εναέριας κυκλοφορίας συμβάλει τελικά στην ασφάλεια των πτήσεων. Για αυτό η Ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας έχει ξεκινήσει την διαδικασία για την απόκτηση ενός νέου προσομοιωτού. Ένα τέτοιο ολοκληρωμένο και σύγχρονο σύστημα προσομοίωσης, θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει τον
πυρήνα ενός πλήρους εκπαιδευτικού και πειραματικού κέντρου, μίας Ακαδημίας Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας Πολιτικής Αεροπορίας.