ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 Έρευνα για την ενεργειακή συνείδηση των μαθητών και του προσωπικού του Γυμνασίου Επισκοπής Έρευνα από τις μαθήτριες: Πάουρου Χριστίνα Χατζηκυριάκου Ερατώ Επιβλέπων Καθηγητής: Νικόλας Σιήκκης ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΜΑΡΤΙΟΣ 2012 Περιεχόμενα
Εισαγωγή. Σελ.3 Ενέργεια...Σελ.4 Το ερωτηματολόγιο...σελ.7 Τα αποτελέσματα.σελ.26 Συμπεράσματα- Εισηγήσεις...Σελ.28 Πηγές-Βιβλιογραφία....Σελ.29 Εισαγωγή Η εργασία αυτή εκπονήθηκε με αφορμή τον διαγωνισμό που προκήρυξε το Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού ανάμεσα στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης για θέματα εξοικονόμησης ενέργειας. Το σχολείο μας ήδη συμμετέχει σε αρκετά περιβαλλοντικά προγράμματα και διαγωνισμούς (Νέοι Δημοσιογράφοι, Οικολογικά 2
Σχολεία, u4energy, ENO)μέσα από τα οποία αναπτύσσει δράσεις και πρωτοβουλίες που έχουν σκοπό να ευαισθητοποιήσουν την σχολική κοινότητα σε σχέση με τα ποικίλα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη μας. Αποφασίσαμε να διεξάγουμε την ερευνά αυτή, θέλοντας να διερευνήσουμε τον αντίκτυπο όλων αυτών των δράσεων που αναπτύσσονται μέσα από τα περιβαλλοντικά μας προγράμματα. Αρχικά παραθέτουμε συνοπτικά τα βασικά χαρακτηριστικά της ενέργειας, κάνουμε αναφορά στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις κλιματικές αλλαγές και αναδεικνύουμε την ανάγκη για την εξοικονόμηση ενέργειας. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας, γίνεται αναφορά στο ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήσαμε, την δομή και το περιεχόμενό του και δίνουμε πληροφορίες για τα κριτήρια με τα οποία επιλέξαμε αυτούς που το απάντησαν. Στη συνέχεια παραθέτουμε τις απαντήσεις που δόθηκαν μέσα από διαγράμματα που κατασκευάσαμε για κάθε ερώτηση. Τέλος, γίνεται σχολιασμός των αποτελεσμάτων και εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα που θα μας βοηθήσουν να διαμορφώσουμε ανάλογα και τις μελλοντικές μας δράσεις στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας. Ε νέργεια Γενικά Στοιχεία: Οι καθημερινές μας δραστηριότητες στο σπίτι, στο γραφείο, στις βιομηχανίες, στις μεταφορές και οπουδήποτε αλλού, πραγματοποιούνται με τη χρήση κάποιας μορφής ενέργειας (ηλεκτρισμός, χημική ενέργεια, θερμική ενέργεια κλπ.). Η ενέργεια αποτελεί 3
βασικό παράγοντα για κάθε πράξη στη ζωή μας και έχει άμεση σχέση με την οικονομική ανάπτυξη, με το πορτοφόλι και την καθημερινότητα του καθενός μας. Το γεγονός αυτό, αλλά και η σημερινή εξέλιξη της τιμής των υγρών και στερεών καυσίμων που έχει φτάσει σε απίστευτα ύψη και έχει κάνει πολύ δύσκολη τη ζωή μας, κάνει τη διαπίστωση αυτή κάτι περισσότερο από αυτονόητη. Ως φυσικό μέγεθος, η ενέργεια ορίζεται, ως το έργο που απαιτείται για να μεταπέσει ένα σύστημα από μια αρχική κατάσταση σε κάποια άλλη. Είναι ποσότητα που συνοδεύει κάθε μεταβολή και γίνεται αισθητή μέσα από τα αποτελέσματά της. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι κλιματικές αλλαγές: Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο διατηρεί στον πλανήτη μας μια μέση θερμοκρασία +15 ο C. Η συγκέντρωση τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα (CΟ 2 )αλλά και άλλων αερίων, εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, εμποδίζει τη φυσική διαδικασία διαφυγής της θερμότητας. Έτσι η θερμότητα εγκλωβίζεται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας με αποτέλεσμα ο πλανήτης μας να μετατρέπεται σε ένα τεράστιο θερμοκήπιο. Συνέπειες αυτού του φαινομένου είναι η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, έντονα και ακραία καιρικά φαινόμενα, η όξινη βροχή, το λιώσιμο των πάγων, η εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και πανίδας και η ανύψωση της στάθμης της θάλασσας. Πηγές ενέργειας: Μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι αυτές που χρησιμοποιούνται κυρίως τα τελευταία χρόνια και που έχουν οδηγήσει σε ενεργειακές κρίσεις, αλλά και στη δημιουργία σειράς προβλημάτων, με αποτέλεσμα την 4
επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Αποκαλούνται έτσι γιατί δεν είναι δυνατό να ανανεώσουν σε εύλογο, για τον άνθρωπο, χρονικό διάστημα την αποθηκευμένη τους ενέργεια. Η διαδικασία σχηματισμού τους διήρκεσε εκατομμύρια χρόνια. Οι μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιλαμβάνουν τα στερεά καύσιμα των γαιανθράκων, όπως λιγνίτη, ανθρακίτη, τύρφη, τα υγρά καύσιμα που παίρνουμε με κατεργασία, όπως μαζούτ, πετρέλαιο, βενζίνη, κηροζίνη κλπ., τα αέρια καύσιμα όπως το φυσικό αέριο, υγραέριο κλπ. και την πυρηνική ενέργεια που παίρνουμε από τη σχάση ραδιενεργών υλικών. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Ως ανανεώσιμες, χαρακτηρίζονται οι πηγές που θα συνεχίζουν να μας παρέχουν ενέργεια σε βάθος χρόνου. Είναι οι πηγές ενέργειας που τροφοδοτούνται συνεχώς με ενέργεια από τον ήλιο, όπως: ο ίδιος ο ήλιος (ηλιακή ενέργεια), ο άνεμος (αιολική ενέργεια), οι υδατοπτώσεις (υδροηλεκτρική ενέργεια), η ενέργεια των κυμάτων, ρευμάτων, ωκεανών καθώς και η ενέργεια βιομάζαςκαθώς και η γεωθερμική ενέργεια. Η χρήση των ανανεώσιμων ή εναλλακτικών πηγών ενέργειας είναι ακόμη πολύ περιορισμένη σε παγκόσμια κλίμακα, εξυπηρετεί όμως το στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος, γιατί είναι καθαρές και φιλικές προς το περιβάλλον. Δεν εκπέμπουν αέρια και ρύπους που να επιδεινώνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Επίσης η μακροπρόθεσμη χρήση τους αποδεικνύεται οικονομικά συμφέρουσα και σταδιακά βοηθούν στην απεξάρτηση των ενεργειακών μας αναγκών από τα περιορισμένα αποθέματα ορυκτών καυσίμων. Εξοικονόμηση ενέργειας: Εξοικονόμηση ενέργειας ονομάζεται οποιαδήποτε προσπάθεια με την οποία 5
επιτυγχάνεται περιορισμός της σπατάλης των ενεργειακών αποθεμάτων. Όταν αναφερόμαστε στην εξοικονόμηση ενέργειας δεν εννοούμε τη στέρηση μας από την ικανοποίηση των καθημερινών μας αναγκών ούτε την μείωση της άνεσης μας. Υπάρχουν πολλοί πρακτικοί τρόποι που αν εφαρμοστούν μπορούμε να αποφύγουμε τη σπατάλη και να κερδίσουμε όχι μόνο χρήματα αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη. Γενικά σήμερα ιδιαίτερα στις μεγαλουπόλεις απαιτείται πολύ μεγάλη ποσότητα ενέργειας για θέρμανση, φωτισμό, κλιματισμό κλπ πέρα από εκείνη της τροφοδοσίας των διαφόρων μηχανών των βιομηχανιών. Για την απρόσκοπτη όμως εξασφάλιση αυτής της ενέργειας γίνεται εξαιρετικά μεγάλη κατανάλωση κυρίως σε καύσιμα, όπως το πετρέλαιο, γαιάνθρακες και φυσικό αέριο. Όμως τα αποθέματα αυτών των καυσίμων είναι περιορισμένα. Έτσι καθίσταται αναγκαία η λήψη διαφόρων μέτρων περιορισμού τουλάχιστον της σπατάλης ώστε να διαρκέσουν αυτά περισσότερο ή ακόμα και να βρεθούν νέες τεχνολογίες απεξάρτησης από αυτά. Αυτό μπορεί να συμβεί με επιλογή οικονομικότερων μηχανών σε καύσιμη ύλη, αποδοτικότερων οικιακών εγκαταστάσεων αλλά και οικονομικότερη (λιγότερη) κατανάλωση ενέργειας. Αναμφίβολα τέτοια μέτρα, σε συνδυασμό με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είναι γεγονός ότι ανεξάρτητα των οικονομικών κερδών, επιφέρουν και πολύ μικρότερη περιβαλλοντική ζημιά. Το ερωτηματολόγιο Για την διεξαγωγή της έρευνας μας χρησιμοποιήσαμε ένα ερωτηματολόγιο που ετοιμάστηκε από το περιβαλλοντικό πρόγραμμα u4energy στο οποίο συμμετέχει το σχολείο μας. Οι ερωτήσεις που περιλαμβάνει καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα του θέματος που μελετούμε. Ορισμένες από τις ερωτήσεις αφορούν τις γενικές γνώσεις για την ενέργεια και τις πηγές της, το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις κλιματικές αλλαγές. Υπάρχουν ερωτήματα για την συμπεριφορά σε σχέση με την εξοικονόμηση ενέργειας στη θέρμανση, στο ηλεκτρικό ρεύμα, στις μεταφορές, στο νερό και στο φαγητό. Η τελευταία κατηγορία ερωτήσεων αφορά την ανακύκλωση και την διαχείριση των αποβλήτων. 6
Έχει γίνει προσπάθεια να απαντήσει στο ερωτηματολόγιο ένα σύνολο ατόμων που να αντιπροσωπεύει όσο γίνεται τη σύνθεση του πληθυσμού στο σχολείο μας. Δόθηκαν σαράντα ερωτηματολόγια που αντιστοιχούν περίπου στο 1/10 του πληθυσμού του σχολείου μας (350 μαθητές+ 50 προσωπικό). Απάντησαν δύο μαθητές από κάθε τμήμα (ένα αγόρι και ένα κορίτσι) δηλαδή ένα σύνολο από τριάντα μαθητές. Μοιράσαμε ακόμα εφτά ερωτηματολόγια στους καθηγητές και τη διεύθυνση και τρία στο γραμματειακό και βοηθητικό προσωπικό.η έρευνα έγινε την περίοδο Νοέμβριος 2011 Φεβρουάριος 2012. 6 5 4 3 3 25% 2 8 7 6 5 4 2 1 Αντρες/ Αγόρια 15% 1 5% Γυναίκες/Κορίτσια 3 2 1 Μαθητές Καθηγητές Προσωπικό Α Τάξη B Τάξη Γ Τάξη Καθηγητές Βοηθητικό Προσωπικό 7
Αριθμός συμμετεχόντων κατά φύλο και κατά ιδιότητα 5 4 3 2 1 0 Ά Τάξη Β Τάξη Γ Τάξη Καθηγητές Βοηθητικό Προσωπικό Γυναίκες/Κορί Άντρες/Αγόρια Οι ερωτήσεις με τις πιθανές απαντήσεις που συμπεριλαμβάνονται στο ερωτηματολόγιο είναι οι ακόλουθες: Ενέργεια γενικά: 8
1. Ποιες πηγές ενέργειας θεωρούνται ανανεώσιμες; η πυρινική ενέργεια, η αιολικήενέργεια, η ηλιακήενέργεια, η βιομάζα και το φυσικό αέριο Η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια,το νερό η βιομάζα και η γεωθερμική ενέργεια Η βιομάζα, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια,το νερό και το πετρέλαιο 8 6 4 75,0 2 18,75% 6,25% 2. Ποιες από τις παρακάτω πηγές ενέργειας είναι ορυκτό καύσιμο; Το βιοαέριο Το φυσικό αέριο Η πυρινική 8 7 6 5 4 3 2 1 75% 25% 9
3. Το πετρέλαιο είναι: 8 Ανανεώσημη πηγή ενέργειας Μη Ανανεώσημη πηγή ενέργειας 6 4 68,75% 2 31,25% 4. Ποια από τις ακόλουθες πηγές ενέργειας εκλύει την μεγαλύτερη ποσότητα CO 2 (διοξείδιο του άνθρακα): Αιολική Ηλιακή Άνθρακας 6 4 2 37,5 5 12,5 5. Συζητούσατε ποτέ το θέμα της ενεργειακής αποδοτικότητας και της κλιματικής αλλαγή στη τάξη; 8 75% Ναι Όχι 6 4 2 Ναι 25% Όχι 10
6. Τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου; Μια φυσική διαδικασία που ρυθμίζει την διαδικασία της ατμόσφαιρας 8 Η θέρμανση της ατμόσφαιρας της γης που απορρέει αποκλειστικά την ανθρώπινη δραστηριότητα Ένα συνώνυμο της κλιματικής αλλαγής 6 4 2 12,5 62,5 25% 7. Ποιο ατμοσφαιρικό αέριο δεν επιδεινώνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου; Το διοξείδιο του άνθρακα Το μεθάνιο Το οξυγόνο 6 4 2 31,25% 18,75% 5 11
Θέρμανση: 1. Τα παράθυρα είναι κλειστά και η θέρμανση αναμμένη αλλά ακόμα κρυώνετε. Η πρώτη σας σκέψη είναι να: Δυναμώστε τη θέρμανση Να φορέσετε άλλο ένα στρώμα ρούχων 10 82% 18% 2. Στο σχολείο, όταν ανοίγετε τα παράθυρα να ανανεωθεί ο αέρας: Η θέρμανση/ θερμοστάτης είναι αναμμένα Η θέρμανση/ θερμοστάτης είναι σβηστά 8 6 4 2 37,5 62,5 3. Στο σπίτι, όταν ανοίγετε τα παράθυρα να ανανεωθεί ο αέρας: Η θέρμανση/ θερμοστάτης είναι αναμμένα Η θέρμανση/ θερμοστάτης είναι σβηστά 8 6 4 2 37,5 62,5 12
4. Στο σχολείο, η θερμοκρασία είναι ρυθμισμένη στους: 19oC 20oC >21oC 6 5 4 3 6 2 1 2 2 5. Στο σπίτι, η θερμοκρασία είναι ρυθμισμένη στους: 19oC 20oC >21oC 5 4 3 2 47% 1 2 33% 13
Ηλεκτρικό ρεύμα: 1. Αφού χρησιμοποιήσεις τον υπολογιστή, την τηλεόραση, την κονσόλα παιχνιδιού ή κάποια παρόμοια συσκευή, σβήνεις την οθόνη: Μερικές φορές Ποτέ Πάντα 10 5 33% 11% 56% 2. Ποια μονάδα χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος; 10 Hertz KW h Volt 5 64% 14% 22% 14
4. Γνωρίζεις ποια είναι η βασική πηγή ενέργειας στη χώρα σου; Ναι Όχι 10 63% 5 37% 5. Όταν δεν χρησιμοποιείς τον υπολογιστή σου ; Τον σβήνεις Τον αφήνεις stanby 10 75% 5 25% 6. Στο σχολείο, χρησιμοποιείτε: Λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας Λαμπτήρες πυράκτωσης 10 83% 5 13% 15
7. Στο σπίτι, χρησιμοποιείτε: Λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας Λαμπτήρες πυράκτωσης 10 81% 5 19% 8. Στο σχολείο, οι ηλεκτρικές συσκευές σβήνουν ή βγαίνουν από την πρίζα μέσω πολύπριζου με διακόπτη, ώστε να είναι βέβαιο ότι καμιά συσκευή δεν καταναλώνει ενέργεια σε θέση standby; Ναι Όχι 10 73% 27% 9. Στο σπίτι, οι ηλεκτρικές συσκευές σβήνουν ή βγαίνουν από την πρίζα μέσω πολύπριζου με διακόπτη, ώστε να είναι βέβαιο ότι καμιά συσκευή δεν καταναλώνει ενέργεια σε θέση standby; Ναι Όχι 10 56% 44% 16
10. Οι γονείς σας ελέγχουν την ενεργειακή σήμανση, όταν πρόκειται να αγοράσουν μια ηλεκτρική συσκευή; Ναι Όχι 10 5 68% 32% 17
Μεταφορές: 1. Έρχομαι στο σχολείο: Με το αυτοκίνητο Δημόσια συγκοινωνία/ σχολικό λεωφορείο Με τα πόδια / με ποδήλατο 8 6 63% 4 2 17% 18
Νερό 1. Όταν πλένεστε στο σπίτι, συνήθως κάνετε: μπάνιο ένα μεγάλης διάρκειας ντουζ 4 2 38% 31% 31% 2. Όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας, πλένετε πιάτα κτλ: Αφήνετε νερό να τρέχει Κλείνετε τη βρύση, όταν δεν χρησιμοποιείτε το νερό 10 5 25% 75% 19
3. Οι γονείς σας πλένουν το αυτοκίνητο τους: Δεν έχουν αυτοκίνητο! Μία ή δύο φορές το μήνα, χρησιμοποιώντας νερό από κουβά Μία φορά την εβδομάδα, χρησιμοποιώντας λάστιχο 10 5 87% 13% 20
Φαγητό 1. Όταν πηγαίνετε στο σουπερμάρκετ με την οικογένεια σας, ελέγχετε την προέλευση των προϊόντων που αγοράζετε, για να υπολογίσετε τα τροφικά μίλια : Ναι Όχι 5 5 2. Πόσες φορές την εβδομάδα καταναλώνετε τροφές που έχουν εισαχθεί ή μεταφερθεί αεροπορικώς; (σχεδόν) Καθημερινά Μία ή δύο φορές την βδομάδα Περίπου τρεις φορές την βδομάδα 31% 69% 21
3. Πόσες φορές την εβδομάδα τρώτε κρέας; Μία η δύο φορές την εβδομάδα >= 3 φορές την βδομάδα 19% 81% 4. Ξέρετε ποια είναι τα τρέχοντα φρούτα της εποχής στη χώρα σας; Ναι Όχι 25% 75% 22
Ανακύκλωση και διαχείριση αποβλήτων 1. Στο σπίτι αγοράζετε εμφιαλωμένο νερό; Ναι Όχι 6 4 2 5 5 2. Εκτυπώνετε αρχεία; Σπάνια Πολύ συχνά Μερικές φορές 6 4 2 44% 31% 25% 23
3. Όταν εκτυπώνετε ή φωτοτυπείτε αρχεία, κάνετε επιλογές που εξοικονομούν χαρτί (ασπρόμαυρη εκτύπωση διπλή όψη) Ναι Όχι 10 44% 56% 4. Χρησιμοποιείτε περισσεύματα χαρτιού σαν πρόχειρο; 10 8 Ναι Όχι 2 5 5. Όταν αγοράζετε κάποιο προϊόν, εξετάζετε το αντίκτυπο της συσκευασίας; Ναι Μερικές φορές Όχι ποτέ 5 44% 6% 24
6. Στο σχολείο παρέχεται η δυνατότητα για ανακύκλωση αποβλήτων όπως μπουκαλιών, αλουμίνιων κουτιών Ναι Όχι 10 63% 27% 7.Στο σπίτι, ανακυκλώνετε απόβλητα όπως μπουκάλια, αλουμινένια κουτάκια, μπαταρίες και χαρτί; Ναι Όχι 10 75% 25% 8. Οι λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης απορρίπτονται: Σε δοχεία αποριμάτων για γυαλί Σε κοινά δοχεία απορριμάτων Σε κάποιο μαγαζί που τα πουλάει ή σε κάποιο άλλο ειδικά σχεδιασμένο σύστημα περισυλλογής αποβλήτων ηλεκτρονικού εξοπλισμού 5 25, 37,5% 37,5% Αποτελέ σματα 25
Από την επεξεργασία των απαντημένων ερωτηματολόγιων, καταγράψαμε τα συμπεράσματα μας ξεχωριστά για κάθε ενότητα και στο τέλος παραθέτουμε γενικά σχόλια και συμπεράσματα. Ενέργεια Γενικά: Διαφαίνεται ότι οι γενικές γνώσεις που έχουμε ως σχολείο για τα είδη των πηγών ενέργειας (ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες ) είναι σχετικά επιφανειακή. Παρόλα αυτά μας εκπλήσσει αρνητικά το ποσοστό 31% που θεωρεί το πετρέλαιο ως Α.Π.Ε (Ερ.3) καθώς και το 37% που θεωρεί ότι αιολική ενέργεια εκλύει CO 2. Προκύπτει ακόμα (ερωτήσεις 5-6-7) ότι παρόλο που στην τάξη γίνεται αναφορά στις κλιματικές αλλαγές (Ερ.5), υπάρχει δυσκολία τόσο στη κατανόηση του φαινόμενου του θερμοκηπίου (Ερ. 6-7) Αυτό το αποτέλεσμα, πέρα από την σχετική απογοήτευση, ίσως χρήζει και κάποιο προβληματισμό από τους διδάσκοντες καθηγητές για το βαθμό κατανόησης του θέματος από τους μαθητές. Θέρμανση: Ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό απάντησαν ότι προτιμούν να δυναμώσουν τη θέρμανση (8) παρά να ντυθούν πιο ζεστά. Επίσης πολλοί από αυτούς δήλωσαν ακόμα ότι έχουν ανοιχτές πόρτες και παράθυρα όταν λειτουργεί η θέρμανση. Έχουμε την άποψη ότι τα παραπάνω λάθη δεν γίνονται από άγνοια αλλά οφείλονται κυρίως σε αδιαφορία και κακή νοοτροπία. Ηλεκτρικό ρεύμα: Στην κατηγορία αυτή τα αποτελέσματα είναι κάπως καλύτερα απ ότι στη θέρμανση. Αυτοί που αφήνουν τις οθόνες ανάμενες είναι ελάχιστοι (11%, Ερ.1), οι περισσότερες σβήνουν τους Η/Υ (75%, Ερ.5) όταν δεν τους χρησιμοποιούν και φαίνεται ότι έχει διαδοθεί πλέον η χρήση λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας (Ερ.6-7). Από τις ερωτήσεις 8 και 9 προκύπτει ότι κάποιες καλές συμπεριφορές που καλλιεργούνται στο σχολείο πρέπει να μεταφερθούν και στο σπίτι. Απογοήτευση ωστόσο προκαλούν οι απαντήσεις στην Ερ.2 που αφορά τη μονάδα μέτρησης της κατανάλωσης του ηλεκτρικού ρεύματος. Μεταφορές: Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων έρχονται στο σχολείο με ιδιωτικό αυτοκίνητο. Είναι γνωστό ότι όλοι οι καθηγητές του Γυμνασίου Επισκοπής καθώς και το υπόλοιπο 26
προσωπικό έρχονται στο σχολείο με το δικό τους αυτοκίνητο. Επειδή στο Γυμνάσιο Επισκοπής έρχονται μαθητές από μακρινές κοινότητες αναγκαστικά χρησιμοποιούν το σχολικό λεωφορείο. Συμπερασματικά οι περισσότεροι γονείς και καθηγητές προτιμούν να χρησιμοποιούν το ιδιωτικό τους αυτοκίνητο για να κερδίσουν λίγο χρόνο παραπάνω, αποφεύγοντας την ταλαιπωρία των δημόσιων συγκοινωνιών. Αυτό έχει σαν αντίκτυπο να εκλύονται στην ατμόσφαιρα παραπάνω καυσαέρια. Έχουμε την γνώμη ότι οι δημόσιες συγκοινωνίες θα πρέπει να διευρύνουν τα ωράριά τους και να αυξήσουν τη συχνότητα των δρομολογίων τους έτσι ώστε η χρήση των λεωφορείων να είναι μαζικότερη σε σχολεία της υπαίθρου όπως είναι το δικό μας. Νερό: Στην κατηγορία αυτή διαπιστώνουμε ότι οι περισσότεροι, είναι σχετικά ευαισθητοποιημένοι στα θέματα εξοικονόμησης νερού. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι πέραν από τους περιβαλλοντικούς λόγους, ο τόπος μας έχει περάσει στο πρόσφατο παρελθόν μεγάλες περιόδους ανομβρίας και αρκετά νοικοκυριά έμεναν χωρίς παροχή νερού κάποιες μέρες για αρκετό χρονικό διάστημα. Θυμίζουμε απλά ότι πριν δύο χρόνια κουβαλούσαμε από την Ελλάδα νερό με δεξαμενόπλοια. Φαγητό: Εδώ βλέπουμε ότι οι μισοί από τους ερωτηθέντες έχουν μια σχετική άγνοια σε σχέση με το τι σημαίνει τροφικά μίλια. Επιπρόσθετα δημιουργείται η εντύπωση ότι οι ερωτήσεις 1 και 2 απαντήθηκαν εντελώς τυχαία. Με ικανοποίηση βλέπουμε ότι καταναλώνουν φρούτα (Ερ.4) εποχής που προέρχονται από το νησί μας. Ανακύκλωση και διαχείριση αποβλήτων: Με ικανοποίηση παρατηρούμε ότι στην κατηγορία αυτή οι περισσότεροι είναι ευαισθητοποιημένοι στα θέματα ανακύκλωσης. Επίσης εφαρμόζουν μέτρα εξοικονόμησης χαρτιού κατά την εκτύπωση (Ερ.2-4). Φαίνεται επίσης ότι οι ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό διαχειρίζεται σωστά τις ανακυκλώσιμες συσκευασίες τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Τα θετικά αποτελέσματα της κατηγορίας αυτής οφείλονται κατά την άποψη μας στο ότι, στο παρελθόν, το σχολείο μας, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την ανακύκλωση μέσα από το περιβαλλοντικό πρόγραμμα Οικολογικά Σχολεία. Επίσης η ανακύκλωση ως θεματική ενότητα περιλαμβάνεται σε κάποια μαθήματα. Συμπεράσματα- Εισηγήσεις 27
Από μια πρώτη γενική εικόνα το σχολείο μας βρίσκεται στο σωστό δρόμο σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας αλλά σίγουρα μπορούμε να τα πάμε ακόμα καλύτερα. Η έρευνα αυτή μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας πραγματικής πολιτικής εξοικονόμησης ενέργειας. Τα μέτρα που ήδη εφαρμόζονται στο σχολείο μας θα πρέπει να αναθεωρηθούν με την προσθήκη νέων μέτρων και την ενίσχυση των υφιστάμενων. Επιπρόσθετα θα πρέπει να γίνονται πιο εντατικοί έλεγχοι τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Τα περιβαλλοντικά προγράμματα στα οποία συμμετέχουμε αναμφίβολα συμβάλλουν στην καλλιέργεια ενεργειακής συνείδησης ανάμεσα στη σχολική κοινότητα. Έχουμε την πεποίθηση ότι θα πρέπει να συνεχιστεί η συμμετοχή μας και να εμπλακούν σε αυτά όσο το δυνατό περισσότεροι καθηγητές και μαθητές. Εκτός από την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συμπεριφοράς, μέσα από τα προγράμματα αυτά, αναπτύσσουμε και άλλες δεξιότητες όπως η συνεργασία, η οργάνωση η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και της τεχνολογίας γενικά. Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι πλέον επιτακτική ανάγκη για τον τόπο μας, ιδιαίτερα μετά την τραγική έκρηξη στο Μαρί. Αποτελεί ίσως τη μοναδική απάντηση που έχει η ανθρωπότητα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή. Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι εξοικονομώντας ενέργεια, μεριμνούμε για την ευημερία των επόμενων γενεών. Γι αυτό και μόνο το λόγο, η εξοικονόμηση ενέργειας δεν αποτελεί επιλογή αλλά υποχρέωση και καθήκον όλων μας. Πηγές-Βιβλιογραφία 28
1. Wikipedia 2. Ιστοσελίδα www.u4energy.eu, περιβαλλοντικό πρόγραμμα 3. Ιστοσελίδα Υπηρεσίας Ενέργειας Υπουργείο Εμπορίου 4. Έντυπο Α.Η.Κ Εξοικονόμηση Ηλεκτρικής Ενέργειας 5. Ερωτηματολόγιοu4energy 6. Facebook: Ομάδα u4energy Γυμνασίου Επισκοπής 7. Έντυπο Ο Δωδεκάλογος του Μαθητή Υπηρεσίας Ενέργειας Υπουργείου Εμπορίου 8. www.learn-energy.net 9. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για την Ενέργεια, Υπηρεσία Ενέργειας, Υπουργείου Εμπορίου ΤΕΛΟΣ!!! 29