ελτίο Τύπου Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2009 Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, στην εκδήλωση «Καινοτομία, Έρευνα και Ανάπτυξη στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Περιφερειακής Πολιτικής» Κυρίες και κύριοι, Είναι ιδιαίτερη χαρά για μένα να βρίσκομαι ανάμεσα σε διακεκριμένους επιστήμονες και καταξιωμένους ερευνητές. Χαίρομαι που βρίσκομαι ενώπιον μιας Ελλάδας που αντιπροσωπεύει την ποιότητα, τη δημιουργία, την πρόοδο. Η παρουσία όλων σας εδώ είναι ακριβώς η απόδειξη ότι η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες και τα μέσα να προχωρήσει μπροστά, δίνοντας έμφαση στους τομείς εκείνους που μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα της πατρίδας μας. Τομείς όπως αυτός της έρευνας και της τεχνολογίας, που δεν χρειάζονται φθηνά εργατικά χέρια, τα οποία η χώρα μας δεν διαθέτει συγκριτικά με άλλες χώρες στην ευρύτερη περιοχή μας, αλλά απαιτούν γνώσεις, καινοτόμες ιδέες, καλά καταρτισμένους επιστήμονες. Όλα αυτά η Ελλάδα τα διαθέτει. Εκείνο που χρειάζεται είναι να τα ενισχύσουμε. Να σταθούμε δίπλα στην ερευνητική κοινότητα. Γιατί η Έρευνα, η Ανάπτυξη και η Καινοτομία είναι οι μοχλοί: -για μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, -για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, -για τη δημιουργία νέων και καλών θέσεων εργασίας, -για την επίτευξη της κοινωνικής συνοχής 1
Ήμουν 13 χρόνια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έζησα από κοντά τις προσπάθειες των κρατών μελών της ΕΕ να ενισχύσουν τον τομέα της έρευνας και τις τεχνολογίας. Και η χώρα μας έκανε κάποια σημαντικά βήματα μπροστά. Ωστόσο βρισκόμαστε ακόμα πίσω σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Είμαστε αποφασισμένοι, με συγκεκριμένες δράσεις και στοχευμένες πρακτικές, να επικεντρωθούμε σε αυτό που και ως ευρωβουλευτής ονόμαζα «έξυπνη ανάπτυξη». Μια ανάπτυξη, δηλαδή, που θα βασίζεται στην καινοτομία και τη δημιουργικότητα, στην έρευνα και τις νέες τεχνολογίες και θα μπορεί έτσι να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις ενός παγκόσμιου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος. Έχουμε τα εργαλεία για να προχωρήσουμε ακόμα πιο αποφασιστικά προς την κατεύθυνση αυτή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στέκεται δίπλα στις χώρες εκείνες που είναι αποφασισμένες να αξιοποιήσουν την έρευνα και την καινοτομία. Θα αξιοποιήσουμε τα κοινοτικά κονδύλια και θα φροντίσουμε ώστε και η Ελλάδα να πάρει τη θέση που της αξίζει στη νέα ευρωπαϊκή κοινωνία της γνώσης. Οι στόχοι είναι κοινοί σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θέλουμε: 1. Στενή συνεργασία ερευνητικών κέντρων και αγοράς, ώστε η έρευνα και η καινοτομία να αξιοποιούνται για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. 2. Ερευνητικές υποδομές ολοκληρωμένες και ανοικτές σε ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο. 3. Ενθάρρυνση των συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα για την προώθηση της έρευνας και της τεχνολογίας. Με βάση αυτές τις πανευρωπαϊκές αρχές, η κυβέρνηση ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια μια σοβαρή προσπάθεια στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας. Ο εθνικός στόχος που έχει τεθεί για την Ακαθάριστη Εγχώρια απάνη για Έρευνα, Τεχνολογία και Ανάπτυξη είναι 1,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2015, με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε ποσοστό 40%. 2
Γνωρίζουμε ότι είμαστε ακόμα πίσω. Γνωρίζουμε ότι χρειάζονται ακόμα μεγαλύτερα βήματα, ακόμα πιο συντονισμένη προσπάθεια για να καταφέρουμε να πετύχουμε το στόχο μας. Είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε και σε αυτόν τον τομέα. Αξιοποιούμε τα κοινοτικά κονδύλια. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» του Υπουργείου Ανάπτυξης αποτέλεσε το σημαντικότερο εργαλείο της χώρας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας. Έτσι: ημιουργήθηκαν 5 Πόλοι Καινοτομίας, στην Πάτρα, το Ηράκλειο, τη Θεσ/κη, τη Λάρισα, την Κοζάνη. Η δημιουργία περιφερειακών πόλων καινοτομίας αποτέλεσε την πρώτη σημαντική προσπάθεια για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την καινοτομία στην περιφέρεια, συνδέοντας μεταξύ τους εκπαιδευτικά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις, τεχνολογικά πάρκα και άλλους οργανισμούς, με στόχο την ενίσχυση της καινοτομίας. Σε αυτό το πλαίσιο αποδίδουμε ιδιαίτερη σημασία στην προώθηση της Ζώνης Καινοτομίας στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Στόχος η δημιουργία σε μια περιοχή στρατηγικής σημασίας ενός πεδίου διαρκούς συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων για την ανάπτυξη της καινοτομίας με χειροπιαστά αποτελέσματα. Πρόκειται για περίπλοκο εγχείρημα που απαιτεί σημαντικό χρόνο ωρίμανσης και ανάπτυξης. Αναπτύχθηκε το πρώτο τεχνολογικό cluster στη μικροηλεκτρονική, το CORALLIA, με έδρα το Μαρούσι, το οποίο αριθμεί περισσότερες από 50 ελληνικές καινοτόμες επιχειρήσεις και πάνω από 20 ερευνητικά εργαστήρια απ όλη την Ελλάδα. Στόχος μας είναι μέχρι το 2014 ο κλάδος της μικροηλεκτρονικής να απασχολεί 5000 ταλαντούχους Έλληνες επιστήμονες, 3
να έχει τζίρο 1,2 δις ευρώ και οι εξαγωγές του να είναι πάνω από το 90% της παραγωγής του. Ιδρύθηκαν και λειτουργούν 7 θερμοκοιτίδες, δύο από αυτές στη Θεσσαλονίκη, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα σε νέες επιχειρήσεις που ασχολούνται με υψηλή τεχνολογία και καινοτομία να βρουν γρήγορα και εύκολα φτηνή στέγη και υποστηρικτικές υπηρεσίες σε μεγαλύτερες εταιρείες μέχρι να αναπτυχθούν. Χρηματοδοτήθηκαν 6 Κοινοπραξίες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, στη υτική Ελλάδα, στην Κρήτη, στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, στην Αττική, στα Ιόνια, στο βόρειο Αιγαίο, συνολικού προϋπολογισμού 57,2 εκ ευρώ. Πρόκειται για συμπράξεις επιχειρήσεων με ερευνητικά κέντρα, εκπαιδευτικά ιδρύματα και άλλους φορείς για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Χρηματοδοτήθηκε η πρώτη στον κόσμο πλωτή οικολογική μονάδα αφαλάτωσης στην Ηρακλειά, η οποία μάλιστα πέρυσι έλαβε ειδική διάκριση στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό REGIO STARS. Αυτές είναι κάποιες από τις δράσεις που προχωρούν. Είναι σημαντικό να τονίζουμε τις πρωτιές που έχει η Ελλάδα σε ορισμένους τομείς και να συνειδητοποιούμε ότι, παρά τη γκρίνια που πολλές φορές δικαίως ακούμε, υπάρχουν και πραγματικά έργα για τα οποία μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι. Ωστόσο, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας. Και είμαστε αποφασισμένοι να προχωρήσουμε. Στο ΕΣΠΑ, το 4 ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης αφιερώνονται υπερδιπλάσιοι πόροι, σε σχέση με το Γ ΚΠΣ, στην έρευνα και την τεχνολογία. Βασικός στρατηγικός στόχος των παρεμβάσεων είναι η αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας σε κλάδους υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και η 4
μετάβαση στην οικονομία της γνώσης. Ξέρουμε ότι μπορούμε να το καταφέρουμε αρκεί να δουλέψουμε με πρόγραμμα και υπευθυνότητα. Στη νέα προγραμματική περίοδο θα δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση σε δράσεις που εστιάζουν στην μετατροπή της γνώσης σε καινοτομικά προϊόντα, διαδικασίες και υπηρεσίες. ράσεις που θα μετατρέπουν, με άλλα λόγια, την έρευνα σε πράξη με οφέλη για όλους. Παράλληλα, θα ενισχύσουμε τη μεταφορά τεχνολογίαςτεχνογνωσίας προς τις επιχειρήσεις και ειδικότερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Προς αυτή την κατεύθυνση, ήδη, μέσω του ΕΣΠΑ, προωθείται από το Υπουργείο Ανάπτυξης μια καινούργια ιδέα, τα κουπόνια καινοτομίας για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Θα επιχορηγηθούν, δηλαδή, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με κουπόνια ύψους 7.000 ευρώ για προώθηση δράσεων έρευνας και τεχνολογίας. Θα είμαστε έτοιμοι, το Μάρτιο, να ξεκινήσουμε με αυτό το πρόγραμμα. Θα υποστηρίξουμε, επίσης, παρεμβάσεις όπως clusters επιχειρήσεων και ερευνητικών οργανισμών, δημιουργία επιπλέον περιφερειακών πόλων καινοτομίας και spin off εταιρειών, που στόχο έχουν τη συνεργασία μεταξύ ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων φέρνοντας έτσι πιο κοντά την έρευνα με την παραγωγική διαδικασία. Πέρα από τις προσπάθειες για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ έρευνας και αγοράς, θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην αναβάθμιση της ποιότητας της έρευνας που πραγματοποιείται στη χώρα μας. Έτσι, προχωρούμε άμεσα στην αξιολόγηση των ερευνητικών κέντρων. Θα παραγγελθεί για αυτό τον λόγο ειδική μελέτη σε μεγάλο διεθνή οίκο. Στόχος είναι ο περιορισμός του αριθμού τους, με παράλληλη αναβάθμιση της ποιότητας και του αποτελέσματος της δουλειάς τους. Θέλουμε όλα τα ερευνητικά κέντρα να παράγουν έργο. Να ακολουθήσουν το 5
παράδειγμα λαμπρών κέντρων έρευνας, όπως είναι το Πολυτεχνείο της Κρήτης, το οποίο έχει ένα συνολικό προϋπολογισμό προγραμμάτων που διαχειρίζεται η Επιτροπή Ερευνών και ανέρχεται ετησίως στα 14 εκ. ευρώ. Οι πηγές χρηματοδότησης το 2007 ήταν: Ευρωπαϊκή Ένωση 42%, Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας 10%, Υπουργείο Παιδείας 5%, Περιφέρεια Κρήτης 2% και ιδιωτικοί φορείς μαζί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση 34%. Θέλουμε ερευνητικά Κέντρα σαν και αυτό, και υπάρχουν πολλά τέτοια στην Ελλάδα. Κέντρα, τα οποία να είναι ανοιχτά στην Αυτοδιοίκηση, στην τοπική κοινωνία, στις επιχειρήσεις. Τέτοια ερευνητικά Κέντρα θα τα στηρίξουμε, με κάθε τρόπο. Θα ενισχύσουμε τις δραστηριότητές τους. Γιατί κύρος στόχος μας είναι η έρευνα που θα γίνεται υπέρ της κοινωνίας και της οικονομίας. Και μάλιστα σε μια προσπάθεια να δώσουμε παραπάνω κίνητρα για την ανάπτυξη της καινοτομίας σκοπεύουμε να βραβεύσουμε τις καινοτόμες δράσεις, σε συνεργασία με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της χώρας. Κυρίες και κύριοι, Η χώρα μας μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί σε μια σύγχρονη, ανταγωνιστική οικονομία. Σε μια οικονομία που θα βασίζεται στην καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα, στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας. Η επένδυση στην Έρευνα την Ανάπτυξη και την Καινοτομία είναι μια επένδυση στο μέλλον. Έχουμε τις δυνατότητες και κυρίως έχουμε υψηλής ποιότητας ερευνητικό ανθρώπινο δυναμικό για να προχωρήσουμε μπροστά. Στην Κοινωνία της Γνώσης, την κοινωνία του μέλλοντος. Είμαστε αποφασισμένοι να πετύχουμε και θα πετύχουμε. 6