Συμπίεση Αστικών Εδαφών Αιτίες-Επιπτώσεις-Έλεγχος ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΤΖΙΡΗΣ Δρ. Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος Προϊστάμενος Τμήματος Συντήρησης Κήπων Δήμου Θεσσαλονίκης
Το έδαφος είναι το δημιούργημα της ζωής και γεννήθηκε από μια θαυμαστή σειρά αλληλεπιδράσεων μεταξύ της ζωής και της ανυπαρξίας της ζωής πριν πολλά εκατομμύρια χρόνια(carson, 1981).
Τα φυσικά εδάφη αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια των αιώνων ως αποτέλεσμα φυσικών, χημικών και βιολογικών διαδικασιών.
Το έδαφος αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες των αστικών οικοσυστημάτων.
Η κατασκευή των σύγχρονων πόλεων έχει ασκήσει δραματική επίδραση πάνω στο φυσικό περιβάλλον που προϋπήρχε.
Κατά τη διάρκεια της αστικοποίησης, πολλά φυσικά εδάφη καταστράφηκαν και άλλαξαν χρήση.
Ξένα εδάφη, συχνά χαμηλότερης ποιότητας βρέθηκαν στις αστικές περιοχές συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών που χαρακτηρίζονται χώροι πρασίνου
Οι φυσικές λειτουργίες των εδαφών ως περιβάλλον για τους οργανισμούς, ως χώρος ανάπτυξης ριζών και ως φίλτρο νερού είναι περιορισμένες.
Ταξινόμηση με το σύστημα του του F.A.O στις ομάδες Anthrosols Technosols Σύμφωνα με το Soil Taxonomy στην τάξη των Inceptisols Entisols Ένα εδαφικό υλικό μη γεωργικό, με επιφάνεια ανθρωπογενή πάχους μεγαλυτέρου των 50cm η οποία έχει παραχθεί με την ανάμιξη, πλήρωση ή ρύπανση της εδαφικής επιφάνειας σε αστικές ή περιαστικές περιοχές καλείται ή χαρακτηρίζεται ως αστικό έδαφος(urban soil) (Bockheim(1974).
Χαρακτηριστικά Αστικών Εδαφών
Εκτεταμένη οριζόντια και κάθετη μεταβλητότητα. Έλλειψη φυσικών εδαφικών οριζόντων και παρουσία σαφώς διακριτών εδαφικών διαστρώσεων
Αλλαγή ph του εδάφους με αύξουσα τάση. Επηρεάζει τη βιολογική δραστηριότητα του εδάφους, και την αφομοίωση των θρεπτικών στοιχείων.
Διακοπή της ανακύκλωσης των θρεπτικών στοιχείων και τροποποίηση του πληθυσμού της εδαφικής πανίδας
Παρουσία υλικών από ανθρώπινες δραστηριότητες καθώς και άλλων ρύπων Τα αστικά εδάφη λειτουργούν σαν πηγές και σαν συσσωρευτές ρύπων.
Τροποποίηση και αλλαγή της θερμοκρασιακής κατάστασης του εδάφους. Το θερμικό φορτίο των αστικών εδαφών είναι μεγαλύτερο από αυτό των γεωργικών ή των δασικών εδαφών.
Συμπίεση που οδηγεί στην υποβάθμιση του εδάφους
Συμπίεση Αστικών Εδαφών Αιτίες δημιουργίας συμπιεσμένων εδαφών Επιπτώσεις της συμπίεσης του εδάφους Ανίχνευση παρατήρηση μέτρηση της συμπίεσης του εδάφους Πρόληψη της συμπίεσης του εδάφους Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών
Αιτίες δημιουργίας συμπιεσμένων εδαφών 1. Σκόπιμη και επιθυμητή συμπίεση αστικών εδαφών
Αιτίες δημιουργίας συμπιεσμένων εδαφών 2. Μη επιθυμητή συμπίεση αστικών εδαφών
Επιπτώσεις της συμπίεσης του εδάφους περιορισμός της ανάπτυξης των ριζών Μείωση της ικανότητας πρόσληψης νερού και θρεπτικών στοιχείων μείωση της υδατοχωρητικότητας Περιορισμός της βιολογικής δραστηριότητας
Επιπτώσεις της συμπίεσης του εδάφους αύξηση της υδατικής απορροής ως αποτέλεσμα της μειωμένης διήθησης αύξηση πλημμυρικών φαινομένων λόγω της αυξημένης απορροής αύξηση της διάβρωσης αυξημένη πιθανότητα ρύπανσης των υδάτων σε λίμνες, ρέματα,ποταμούς
Ανίχνευση παρατήρηση μέτρηση της συμπίεσης του εδάφους παρατήρηση φτωχής ανάπτυξης των φυτών και χρωματικής ανομοιομορφίας Απομάκρυνση του επιφανειακού εδάφους στην περιοχή των ριζών για την παρατήρηση της ανάπτυξης και της διείσδυσης τους στο έδαφος
Ανίχνευση παρατήρηση μέτρηση της συμπίεσης του εδάφους λήψη δειγμάτων για τη μέτρηση φαινομενικής πυκνότητας
Ανίχνευση παρατήρηση μέτρηση της συμπίεσης του εδάφους Χρήση διεισδυσήμετρων (penetrometers) για τη μέτρηση της αντίστασης στη διείσδυση.
Πρόληψη της συμπίεσης του εδάφους Διαχωρισμός και προστασία των επιφανειών πρασίνου κατά τη διάρκεια κατασκευαστικών έργων
Πρόληψη της συμπίεσης του εδάφους Απομάκρυνση και «αποθήκευση» ( stockpiling) του επιφανειακού εδάφους( topsoil) και επαναφορά του μετά το πέρας των εργασιών
Πρόληψη της συμπίεσης του εδάφους Σε χώρους πρασίνου και αναψυχής εύστοχος σχεδιασμός των περιοχών επιβάρυνσης από την κίνηση οχημάτων και πεζών ( διάδρομοι, χώροι στάθμευσης, παιδότοποι)
Πρόληψη της συμπίεσης του εδάφους Χρήση ειδικών τεχνικών στη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών ( πλέγματα, τεχνητό εδαφικό υλικό)
Πρόληψη της συμπίεσης του εδάφους Αποφυγή εργασιών σε εδάφη με υψηλή υγρασία
Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών Βαθιά άρωση για την ανακούφιση των συμπιεσμένων εδαφών
Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών Αερισμός με ειδικά μηχανικά μέσα αερισμού των περιοχών περιμετρικά του ριζικού συστήματος των δένδρων
Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών Μερική η ολική αντικατάσταση του υποβαθμισμένου εδάφους
Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών Αύξηση και εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία
Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών Χρήση διαφόρων εδαφοβελτιωτικών και mulch ( φλούδα πεύκου, τεμαχίδια υπολειμμάτων κλάδευσης κλπ).
Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών Ετήσια εφαρμογή αερισμού του χλοοτάπητα για τη βελτίωση της διήθησης.
Πρακτικές διαχείρισης συμπιεσμένων εδαφών Διαχείριση της άρδευσης
Οπλισμός κατασκευαστικού έργου Έδαφος έργου πρασίνου