Νευρικό σύστημα- ανατομία Μιχάλης Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Νοσηλευτής ΠΕ, M.Sc. Καθηγητής Εφαρμ. Νοσηλευτικής ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ
Ονοματολογία Νευρική οδός: Μια δέσμη νευρικών ινών στο ΚΝΣ που συνδέει δύο μέρη όργανα Πυρήνας: Συλλογή νευρώνων ή νευρικών κυττάρων στο ΚΝΣ Νεύρο: Δέσμη νευρικών κυττάρων στο ΠΝΣ Νευρικό πλέγμα: Ένα τοπικό δίκτυο νεύρων ΠΝΣ Γάγγλιο: Συλλογή νευρικών κυττάρων ή νευρώνων Ρίζες: Η έκφυση των νωτιαίων νεύρων από το νωτιαίο μυελό Η Πρόσθια ρίζα είναι κινητική Η Οπίσθια ρίζα αισθητική
Αυτόνομο νευρικό σύστημα (ΑΝΣ) Το νευρικό σύστημα που μεταφέρει απαγωγά ερεθίσματα σε καρδιά, λείους μύες και αδένες Μεταφέρει κεντρομόλα ερεθίσματα από αυτά τα όργανα-μέρη Συμπαθητικό επικρατεί σε καταστάσεις μάχης ή φυγής (fight or flight) Παρασυμπαθητικό o ανταγωνιστής του συμπαθητικού.
Αυτόνομο νευρικό σύστημα Συμπαθητικό Παρασυμπαθητικό Ο Το συμπαθητικό αναλαμβάνει δράση όταν το Το παρασυμπαθητικό αναλαμβάνει σώμα πρέπει να βρεθεί σε εγρήγορση fight δράση όταν το σώμα αναπαύεται. or flight «σε θέση μάχης ή φυγής» Ρυθμίζει πεπτικές και (ταχυκαρδία, υπέρταση, βρογχοδιαστολή, ομοιοστατικές λειτουργίες (π.χ. χ ανόρθωση τριχών, αναστολή πεπτικής θερμορύθμιση, δίψα, πείνα) λειτουργίας, μυδρίαση).
Παρασυμπαθητικό Ξεκινά από 4 εγκεφαλικά νεύρα: Οφθαλμοκινητικό ΙΙΙ Προσωπικό VII Γλωσσοφαρυγγικό IX Πνευμονογαστρικό X 3 ιερά νεύρα: Ι2,Ι3,Ι4 Συμπαθητικό Ξεκινά από Τα 12 θωρακικά Τα ανώτερα οσφυϊκά (O1-O2)
Πορεία νεύρων ΑΝΣ και τα είδη υποδοχέων Ν.Μ. Περιφ. Γάγγλιο Νικοτινικοί υποδοχείς εκτελεστικά όργανα ακεκυτυλο- Νορεπινεφρίνη στο ΣΝΣ: χολίνη Ακετυλοχολίνη λί στο ΠΝΣ: Προγαγγλιακοί νευρώνες μεταγγαγλιακοί νευρώνες 1.Ο Ο Προγαγγγλιακός νευρώνας εκκρίνει Ακετυλοχολίνη σε νικοτινικούς υποδοχείς του μεταγαγγλιακού νευρώνα (ΣΝΣ+ΠΝΣ) 2. Ο μεταγαγγλιακός νευρώνας: i:όταν είναι συμπαθητικός εκκρίνει νορ-επινεφρίνη στους αδρενεργικούς υποδοχείς των οργάνων. ii:όταν είναι παρασυμπαθητικός εκκρίνει ακετυλοχολίνη στους μουσκαρινικούς υποδοχείς των οργάνων. Υποδοχείς ακετυλοχολίνης Νικοτινικοί (νικοτίνη#κουράριο) μουσκαρινικοί (μουσκαρίνη/ατροπίνη ρ ρ η ) Υποδοχείς κατεχολαμίνων α που διακρίνονται σε α1 & α2 #φεντολαμίνη β που διακρίνονται σε β1 & β2 #προπρανολόλη
Ο Εγκέφαλος αποτελείται από: 1.Δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια (λοβοί) 2.Το διεγκέφαλο (θάλαμος- υποθάλαμος) 3.Το στέλεχος (μεσεγκέφαλος, γέφυρα, προμήκης μυελός) 4.Την παρεγκεφαλίδα Ζυγίζει γζ περίπου 1300γρ.
1. Δύο Εγκεφαλικά Ημισφαίρια έλικα Λευκή ουσία αύλακα μεσολόβιο θάλαμ ος Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια Βασικά αποτελούνται από: γάγγλια υποθάλα τη φαιά ουσία εξωτερικά, ερ από μος πυρήνες των νευρικών κυττάρων (φλοιός) Φαιά τη λευκή ουσία εσωτερικά, ουσία Αριστερό ημισφαίριο: νευράξονες και δενδρίτες δ οι επικρατητικό, βρίσκεται η οποίοι συνδέουν τους λοβούς έδρα του λόγου μεταξύ τους, όπως επίσης και Δεξιό ημισφαίριο: με τα άλλα μέρη του εγκεφάλου. αντίληψη της μουσικής, των σχημάτων πάντα με τα βασικά γάγγλια, πυρήνες που διαδραματίζουν κεντρικό τη βοήθεια του αριστερού. ρόλο στην έναρξη και στον έλεγχο των κινήσεων Ωστόσο,, τα δύο μισά του εγκεφάλου δε δουλεύουν απομονωμένα μ το ένα από το άλλο. Ο αριστερός και ο δεξιός εγκεφαλικός φλοιός συνδέονται με μία μεγάλη δέσμη ινών, που ονομάζεται μεσολόβιο.
1.ΕγκεφαλικάΕ λ ά Ημισφαίρια έλικα Λευκή ουσία αύλακα μεσολόβιο θάλαμ ος Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια Βασικά αποτελούνται από: γάγγλια υποθάλα τη φαιά ουσία εξωτερικά, ερ από μος πυρήνες των νευρικών κυττάρων (φλοιός) Φαιά τη λευκή ουσία εσωτερικά, ουσία Αριστερό ημισφαίριο: νευράξονες και δενδρίτες δ οι επικρατητικό, βρίσκεται η οποίοι συνδέουν τους λοβούς έδρα του λόγου μεταξύ τους, όπως επίσης και Δεξιό ημισφαίριο: με τα άλλα μέρη του εγκεφάλου. αντίληψη της μουσικής, των σχημάτων πάντα με τα βασικά γάγγλια, πυρήνες που διαδραματίζουν κεντρικό τη βοήθεια του αριστερού. ρόλο στην έναρξη και στον έλεγχο των κινήσεων Ωστόσο,, τα δύο μισά του εγκεφάλου δε δουλεύουν απομονωμένα μ το ένα από το άλλο. Ο αριστερός και ο δεξιός εγκεφαλικός φλοιός συνδέονται με μία μεγάλη δέσμη ινών, που ονομάζεται μεσολόβιο.
Βασικά Γάγγλια Τα βασικά γάγγλια είναι περιοχές που αποτελούνται από φαιά και λευκή ουσία των εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Ρυθμίζουν τον μυϊκό τόνο και συντονίζουν τις διάφορες κινήσεις μεταξύ τους, όπως τις κινήσεις των χεριών κατά την βάδιση ή την κίνηση των χεριών κατά την ομιλία. Η συχνότερη νόσος των βασικών γαγγλίων είναι η νόσος του Parkinson.
Πάχος:2-4mm Ο εγκεφαλικός φλοιός αποτελείται από -4 λοβούς και -τη νήσο του Reil.
Ο Εγκεφαλικός φλοιός Πιεσμένος μέσα στον περιορισμένο χώρο του κρανίου, ο εγκεφαλικός φλοιός διαμορφώνεται από Αύλακες πτυχές που ελίσσονται προς τα μέσα και έλικες προς τα έξω, διευρύνοντας έτσι κατά πολύ την επιφάνεια του περιβλήματος. Ο φλοιός είναι η πιο ανεπτυγμένη δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Διαιρείται σε ένα μεγάλο αριθμό διακριτών περιοχών, όπου επιτελείται λί ξεχωριστή λειτουργία-έλεγχος. Οι ανώτερες λειτουργίες του φλοιού είναι π.χ.: η μάθηση, η μνήμη, ο συλλογισμός, η αριθμητική κλπ. Ο φλοιός περιέχει και τα κέντρα για τις αισθητικές και κινητικές λειτουργίες: οπτικές, ακουστικές και οσφρητικές περιοχές, αισθητικές περιοχές που δέχονται πληροφορίες από το δέρμα (οι επονομαζόμενες σωματοαισθητικές περιοχές) διάφορες κινήσεις όπως προσανατολισμός, κίνηση κεφαλής,κα.
Φλοιός εγκεφάλου & Επικρατούν Ημισφαίριο Η συνειδητοποίηση των διαφόρων αισθητικών προσλήψεων γίνεται στο φλοιό του εγκεφάλου. Μόνο οι αισθητικές διεγέρσεις που φτάνουν στο φλοιό φτάνουν σε συνειδητό επίπεδο. Ο λόγος εξαρτάται από ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, που συνήθως βρίσκονται σε ένα μόνο ημισφαίριο το οποίο λέγεται Επικρατούν Ημισφαίριο. Στα δεξιόχειρα άτομα είναι το αριστερό και αντίθετα στα αριστερόχειρα.
Προκινητική περιοχή, κίνηση οφθαλμών & κεφαλής Μετωπιαίος λοβός Κινητική περιοχή Σωματο-αισθητική περιοχή Ανασταλτικός έλεγχος συμπεριφοράς, ανώτερη ευφυΐα βρεγματικός λοβός Ινιακός λοβός Οπτική περιοχή Κινητικό κέντρο λόγου Κροταφικός λοβός
Οι νευρικές οδοί από τους αισθητηριακούς υποδοχείς της περιφέρειας προς το φλοιό και από το φλοιό προς τους μυς, χιάζονται από τη μία πλευρά στην άλλη. Έτσι, οι κινήσεις της δεξιάς πλευράς του σώματος ελέγχονται από την αριστερή πλευρά του φλοιού (και αντίστροφα). Ομοίως, το αριστερό μισό του σώματος στέλνει αισθητικά σήματα στο δεξί ημισφαίριο έτσι ώστε, για παράδειγμα, ήχοι από το αριστερό αυτί φτάνουν κυρίως στο δεξιό φλοιό.
Σχισμές εγκεφάλου 3 2 1 Επιμήκης σχισμή (χωρίζει τα εγκεφαλικά ημισφαίρια) Εγκάρσια σχισμή (Χωρίζει ημισφαίρια από παρεγκεφαλίδα) 1 Πλάγια σχισμή Sylvious (χωρίζει μετωπιαίο από κροταφικό) 2 Κεντρική αύλακα 3 Βρεγματοινιακή σχισμή (χωρίζει βρεγματικό από ινιακό λοβό) Πληκτραία σχισμή (στην έσω επιφάνεια του ημισφαιρίου) )
Λοβοί Μετωπιαίος λοβός Μεγαλύτεροι Μπροστά από τις κεντρικές αύλακες Πάνω από τις πλάγιες σχισμές του Sylvious Βρεγματικός λοβός Πίσω από την κεντρική αύλακα Μπροστά από την βρεγματοϊνιακή σχισμή
Λοβοί Κροταφικός λοβός Κάτω από τις πλάγιες σχισμές Εδράζονται τα κέντρα της όσφρησης και της ακοής. Ινιακός λοβός Μικροί Πίσω από την βρεγματοϊνιακή σχισμή Το κέντρο της όρασης
Ο ιππόκαμπος (βρίσκεται στο μέσο του κροταφικού λοβού) Στο έδαφος της 4 ης κοιλίας σχεδόν στο μέσο του κροταφικού λοβού. Περιοχή υπεύθυνη για την μνήμη. Ο ιππόκαμπος μαζί με τον θάλαμο είναι υπεύθυνοι για την μνήμη και τον προσανατολισμό του χώρου (αναγνώριση μιας διαδρομής στο δρόμο) Μέσω συνδέσεων με τον υποθάλαμο συμμετέχει στον έλεγχο του συμπαθητικού.
Κοιλίες εγκεφάλου Σύστημα τεσσάρων κοιλοτήτων η 1η & η 2η είναι οι δύο πλάγιες κοιλίες η 3η κοιλία μεταξύ των 2 θαλάμων Η 4η κοιλία στη γέφυρα μπροστά από την παρεγκεφαλίδα
Εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) Παράγεται από τα χοριοειδή πλέγματα των πλαγίων κοιλιών και της τρίτης και τέταρτης κοιλίας Παράγεται 500ml/ημερησίως και ανακυκλώνεται 3 φορές την ημέρα, αφού φυσιολογικά έχουμε 150ml. Περνάει στον υπαραχνοειδή χώρο του εγκεφάλου και του Νωτιαίου Μυελού Απορροφάται από το φλεβικό σύστημα των αραχνοειδών σωματίων της αραχνοειδούς μήνιγγας Προστατεύει και διατηρεί σταθερό το χημικό και ηλεκτρολυτικό περιβάλλον του ΚΝΣ Έχει χαμηλότερο ph:7,3 από το αίμα:7,44 Έχει χαμηλότερα HCO3 (διττανθρακικά):20 Έχει χαμηλότερο Κ:3 από το αίμα:3,5-4,5 Έχει χαμηλότερη γλυκόζη:60 από το αίμα:90
2. Διάμεσος εγκέφαλος ή διεγκέφαλος Βρεγματοινιακή σχισμή Μεσολόβιο 1 Πληκτραία σχισμή Αποτελείται: 2 Θαλάμους (κύριος ρ ς σταθμός αισθητικών οδών προς τον φλοιό) ) Υποθάλαμος (εκεί βρίσκεται η υπόφυση: (αδενοϋπόφυση νευροϋπόφυση) Περιβάλλει την Τρίτη κοιλία ή μέση κοιλία (1) Σχηματίζει την κεντρική μοίρα του εγκεφάλου Περιβάλλεται από τα εγκεφαλικά ημισφαίρια, διαχωρίζεται από αυτά από το μεσολόβιο
Θάλαμος Εδράζεται πάνω από τον υποθάλαμο. Είναι το κέντρο αντίληψης των αισθήσεων. Όλα τα ερεθίσματα που προέρχονται από τα αισθητήρια ηήρ όργανα και προορίζονται ρζ στον εγκέφαλο περνούν δια μέσου του θαλάμου, ο οποίος τα επεξεργάζεται με άλλα ερεθίσματα και τα μεταδίδει στη κατάλληλη περιοχή του εγκεφάλου. Επίσης μπορεί να καταστείλει μη σημαντικά ερεθίσματα. Π.χ εάν ένας διαβάζει ένα ενδιαφέρον βιβλίο και ξαφνικά μπαίνει κάποιος στο δωμάτιο και δεν γίνεται αντιληπτός. Αυτό συμβαίνει διότι ο θάλαμος απομονώνει όλα τα άλλα ερεθίσματα
Υποθάλαμος Ρυθμίζει τη θερμοκρασία, το ρίγος, την πείνα, τον κορεσμό, τη δίψα, την σεξουαλική συμπεριφορά ΛΙΜΠΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ο ιππόκαμπος ελέγχει τη μνήμη σε συνεργασία με τη ψαλιδωτή έλικα η αμυγδαλή ελέγχει την επιθετικότητα και τον φόβο το διαφανές διάφραγμα ελέγχει τον οργασμό, το ερωτικό το πάθος. Τα μαστία Ρυθμίζουν το βαθμό αφύπνισης, το αίσθημα ευεξίας) Από τη νευροϋπόφυση του υποθαλάμου εκκρίνονται: η αντιδιουρητική ορμόνη (ADH) Η ωκυτοκίνη (κατά το θηλασμό, μητροσυσπαστική, οργασμό, αίσθημα δίψας)
3.Στέλεχος Εγκεφάλου προμήκης Α) ) Μέσος εγκέφαλος (ή μεσεγκέφαλος) Β) Γέφυρα γ) Προμήκης
ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ α) Μέσος εγκέφαλος Το μικρότερο ανατομικό τμήμα του εγκεφάλου Περιλαμβάνει τον υδραγωγό γ του Sylvious που προωθεί το ΕΝΥ προς τέταρτη κοιλία Συμμετέχει στην κίνηση των οφθαλμών και στη μετάδοση οπτικών και ακουστικών πληροφοριών Σε παθήσεις του οφείλονται οι διαταραχές του ύπνου, η υπνηλία, ο λήθαργος, η αϋπνία καθώς και διάφορες διαταραχές των ματιών
Β)Η γέφυρα Είναι στην οπίσθια επιφάνεια της ράχης του εφιππίου & βρίσκεται πάνω από τον προμήκη. Σχηματίζει το άνω μέρος της 4ης κοιλίας Περιέχει δύο αναπνευστικά κέντρα τα οποία σε συνεργασία με τα κέντρα του προμήκη δημιουργούν τον φυσιολογικό ρυθμό της αναπνοής. Επίσης περιέχει κέντρα που συνδέουν τον προμήκη με ανώτερα κέντρα
Η γέφυρα
Γ) Ο Προμήκης Ο προμήκης εδράζεται μεταξύ του νωτιαίου μυελού και της γέφυρας και ευρίσκεται μπροστά από την παρεγκεφαλίδα. Περιέχει καρδιακά κέντρα που ρυθμίζουν τον καρδιακό ρυθμό. Αγγειοκινητικά κέντρα που ρυθμίζουν την δά διάμετρο των αγγείων και την αρτηριακή πίεση. Αναπνευστικά κέντρα που ρυθμίζουν την αναπνοή. Επιπλέον υπάρχει το κέντρο του βήχα, της κατάποσης και του εμετού. Σχηματίζει το κάτω μέρος μρςτης 4ης κοιλίας
Εγκεφαλικός θάνατος για την ιατρική και νομική επιστήμη: ο θάνατος είναι ένας και ορίζεται ως: «η ανεπανόρθωτη απώλεια της ικανότητας για συνείδηση, σε συνδυασμό με την ανεπανόρθωτη απώλεια της ικανότητας για αυτόματη αναπνοή»
Παρεγκεφαλίδα Πάνω και πίσω από οπίσθια επιφάνεια γέφυρας και προμήκη Καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του οπίσθιου κρανιακού βόθρου Μοίρες Πλάγια ημισφαίρια Σκώληκας (μέση μοίρα) )
Παρεγκεφαλίδα Ενσωματώνει αισθητικές πληροφορίες από το λαβύρινθο και σε συνδυασμό με εισερχόμενα σήματα από ιδιοδεκτικούς υποδοχείς από μύες, αρθρώσεις, τένοντες. Τους αναλύει και καθορίζει την αντίληψη της στάσης και του προσαντολισμού στο χώρο. Όλο αυτό ονομάζεται ιδιοδεκτικότητα δ
Μήνιγγες εγκεφάλου Οι υμένες (μεμβράνες) του ΚΝΣ Σκληρή μήνιγγα (εξωτερική) Αραχνοειδής μήνιγγα (μέση) Χοριοειδής μήνιγγα (έσω) Καλύπτουν εγκέφαλο και ΝΜ Στήριξη και προστασία ΚΝΣ Περιέχουν το εγκεφαλονωτιαίο υγρό
Σκληρή μήνιγγα Εξωτερικός και ισχυρός υμένας Από συνδετικό ιστό Αμέσως κάτω από το κρανίο σε ισχυρή σχέση με αυτό Δια του ινιακού τρήματος συνεχίζει ως σκληρή μήνιγγα του ΝΜ Σχηματίζει έλυτρα γύρω από τα εγκεφαλικά νεύρα
Σκληρή μήνιγγα & οι Προεκβολές Δρέπανο εγκεφάλου Μέσα στην επιμήκη σχισμή των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου Σχηματίζει τους οβελιαίους κόλπους Σκηνίδιο της παρεγκεφαλίδας Διαχωρίζει ινιακούς λοβούς εγκεφάλου από παρεγκεφαλίδα Δρέπανο της παρεγκεφαλίδας
Όλες οι φλέβες εκβάλλουν στους φλεβικούς κόλπους και αυτοί στις έσω σφαγίτιδες
Αραχνοειδής μήνιγγα Λεπτός και διαφανής υμένας Σχηματίζει με τη σκληρή μήνιγγα τον υποσκληρίδιο χώρο Σχηματίζει με την χοριοειδή μήνιγγα τον υπαραχνοειδή χώρο
Χοριοειδής μήνιγγα Παχύτερη από αραχνοειδή Πλούσια αγγείωση Προσκολλάται στην επιφάνεια του εγκεφάλου Ακολουθεί όλες τις σχισμές του εγκεφάλου Μεταφέρει τα αγγεία
Οι φλεβώδεις κόλποι της σκληράς μήνιγγας Βρίσκονται μεταξύ σκληράς και οστού Παροχετεύουν όλο το φλεβικό αίμα του εγκεφάλου και είναι: Άνω οβελιαίος κόλπος Κάτω οβελιαίος κόλπος Ευθύς κόλπος Εγκάρσιοι κόλποι Σιγμοειδείς κόλποι Ινιακός κόλπος Σηραγγώδεις κόλποι Λιθοειδείς κόλποι
Όλες οι φλέβες εκβάλλουν στους φλεβικούς κόλπους και αυτοί στις έσω σφαγίτιδες
Νωτιαίος μυελός Εντός του σπονδυλικού σωλήνα που σχηματίζεται από τα διαδοχικά σπονδυλικά τρήματα Είναι κυλινδρική δομή Αρχίζει σαν συνέχεια του εγκεφάλου (προμήκη)
ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ ΦΑΙΑ ΟΥΣΙΑ ΙΝΙΑΚΟ ΤΡΗΜΑ ΜΗΝΝΙΓΕΣ 31 ΖΕΥΓΗ (8-12-5-5-1) 5 1) ΝΩΤΙΑΙΩΝ ΝΕΥΡΩΝ ΟΠΙΣΘΙΑ ΚΕΡΑΤΑ 1ο ΟΣΦΥΙΚΟ ΣΠΟΝΔΥΛΟ ΠΡΟΣΘΙΑ ΚΕΡΑΤΑ ΣΤΗΛΕΣ ΛΕΥΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΔΕΞΙΑ & ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΛΑΓΙΑ ΠΡΟΣΘΙΑ - ΟΠΙΣΘΙΑ
Νωτιαίος Μυελός
Νωτιαία νεύρα 31 ζεύγη μικτών νεύρων Έχουν πρόσθιες και οπίσθιες ρζ ρίζες Πρόσθιες = κινητικές Οπίσθιες = αισθητικές
Νωτιαία νεύρα
Νωτιαίες μήνιγγες Μήνιγγες Σκληρή Αραχνοειδής Χοριοειδής Χώροι Επισκληρίδιος = Μεταξύ οστών σκληράς Υποσκληρίδιος= Μεταξύ σκληράς αραχνοειδούς Υπαραχνοειδής = Μεταξύ αραχνοειδούς ρ χ ής ξ ρ χ ς χοριοειδούς (περιέχει το ΕΝΥ)
ΕΠΙΣΚΛΗΡΙΔΕΙΟΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ
ΕΝΔΟΡΑΧΙΑΙΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ
Οι κυριότερες νευρικοί οδοί 1/4 Κινητικές οδοί: α) εξωπυραμιδική οδός β) πυραμιδική οδός Αισθητικές οδοί: α) οι γενικές αισθήσεις πόνου, θερμότητας, πίεσης β) η παρεγκεφαλιδική οδός γ) αισθητήρια ηήρ όργανα ΚΙΝΗΤΙΚΟΙ ΟΔΟΙ: Α) Εξωπυραμιδική οδός ή παρεγκεφαλιδική απαγωγή οδός: κατερχόμενες κινητικές οδοί από διάφορους πυρήνες του ΚΝΣ (δικτυωτός σχηματισμός, μέρη υποθαλάμου, μέλαινα ουσία, πυρήνες παρεγκεφαλίδας, εφα κ.α.) ) προς τα εγκεφαλικά εφα και τα νωτιαία νεύρα. Γενικά συμβάλλει στην ρύθμιση του μυϊκού τόνου, της στατικής & κινητικής ισορροπίας, στον αυτοματισμό των κινήσεων, στην επιτέλεση των εκούσιων κινήσεων
Β) Πυραμιδική οδός ή Οι κυριότερες νευρικοί οδοί 2/4 φλοιονωτιαία οδός Αρχίζει από τα κύτταρα της κινητικής χώρας του μετωπιαίου λοβού. Μετά από μια πορεία όπου οι νευρικές ίνες χιάζονται στο στέλεχος του εγκεφάλου, καταλήγουν στους κινητικούς πυρήνες των εγκεφαλικών και των νωτιαίων νεύρων (πρόσθια κέρατα). Από εκεί εκπορεύονται νέοι κινητικοί νευρώνες προς τους γραμμωτούς μύες.
Οι κυριότερες νευρικοί οδοί 3/4 Η αισθητική οδός Α) Για γενικές αισθήσεις: (αφή, πόνος, θερμοκρασία, πίεση). Η διέγερση ξεκινά από υποδοχείς, Συνεχίζει και μετά χιάζεται στο ΚΝΣ και καταλήγει στην αισθητική μοίρα του φλοιού του βρεγματικού λοβού. (Για τα άκρα και τον κορμού περνά από την οπίσθια ρίζα νωτιαίου νεύρου, και ανεβαίνει από την οπίσθια δέσμη του Ν.Μ.) )
Οι κυριότερες νευρικοί οδοί 4/4 Β) παρεγκεφαλιδικές προσαγωγοί οδοί «Βαθύτερα» ερεθίσματα από τους μύες, τένοντες και αρθρώσεις ρ μεταφέρονται στην παρεγκεφαλίδα για να γίνει αντανακλαστικά η ρύθμιση της στάσης, της θέσης, της βάδισης, κλπ. Γ) Για ειδικές αισθήσεις: τα αισθητήρια όργανα Τα αντανακλαστικά Αυτοματοποιημένες ακούσιες στερεότυπες αντιδράσεις. Δημιουργείται αντανακλαστικό τόξο από τουλάχιστον 2 νευρώνες. ο Αισθητικός που φτάνει μέχρι το οπίσθιο κέρας και ο κινητικός που αρχίζει από το πρόσθιο κέρας του Ν.Μ. και φτάνει στο γραμμωτό μυ.
Κρανιακά νεύρα (Εγκεφαλικές συζυγίες) 12 ζεύγη εκφύονται από το διεγκέφαλο, το μεσεγκέφαλο και το στέλεχος Ι.Οσφρητικό ΙΙΟπτικό ΙΙΙ.Κοινό κινητικό (οφθαλμοκινητικό) IV.Τροχιλιακό V.Τρίδυμο VI.Απαγωγό VII.Προσωπικό VIII.Ακουστικό IX.Γλωσσοφαρυγγικό X.Πνευμονογαστρικό XI.Παραπληρωματικό XII.Υπογλώσσιο
Κρανιακά (εγκεφαλικά) νεύρα Δέσμες αποφύσεων νευρικών κυττάρων που συνάπτονται με τον εγκέφαλο 12 ζεύγη Λατινικός Αριθμός ανάλογα με σειρά έκφυσης Παρέχουν αισθητική και κινητική νεύρωση Περνάνε από τρήματα του κρανίου Οι πυρήνες τους είναι κυρίως στο στέλεχος του εγκεφάλου
Κρανιακά νεύρα Ι Οσφρητικό (νεύρο όσφρησης) ΙΙ Οπτικό (Νεύρο όρασης) ΙΙΙ Κοινό κινητικό (κινεί τον οφθαλμό) IV Τροχιλιακό (Νευρώνει τον άνω λοξό οφθαλμικό μυ) V Τρίδυμο (Κινητικό των μασητήρων) VI Απαγωγό (Απάγει τον οφθαλμό)
Κρανιακά νεύρα VII Προσωπικό (Κινητικά νευρώνει όλους τους μύες του προσώπου και αισθητικά τη γλώσσα) VIII Ακουστικό (Είναι αισθητικό για αίσθηση χώρου και ακοή) IX Γλωσσοφαρυγγικό (Κινητικό στην έκκριση παρωτίδας, αισθητικό για γλώσσα και φάρυγγα)
Κρανιακά νεύρα Χ Πνευμονογαστρικό (Έχει τη μεγαλύτερη πορεία: μύες φάρυγγα, καρωτιδικό κόλπο, καρδιά, διάφραγμα, κοιλιακά όργανα) ΧΙ Παραπληρωματικό (κινητικό για φάρυγγα και υπερώα) ) XII Υπογλώσσιο (κινητικό της γ ( η ης γλώσσας)
Πνευμονογαστρικό
Περιφερικά νεύρα Περιέχουν διαφορετικού τύπου ίνες Σωματοαισθητικέ ς Σωματοκινητικές Σπλαχνοαισθητικέ ς Σπλαχνοκινητικές Στο ύψος των άνω -κάτω άκρων σχηματίζουν διαπλεκόμενα πλέγματα Αυχενικό Α1-Α3 Βραχιόνιο Α4-Θ1 Οσφυϊκό Ο1-Ο4Ο4 Ιερό Ο4-Ι3 Κόκκινες =σωματοκινητικές έ ίνες από πρόσθια κέρατα Μπλε = σωματο- & σπλαχνο- αισθητικές ίνες από οπίσθια Κίτρινες συνεχείς = σπλαχνοκινητικές από πλάγια κέρατα
Αυχενικό & βραχιόνιο πλέγμα
Κυριότερα νεύρα άνω άκρου Μέσο Ωλένιο Μυοδερματικό Κερκιδικό
Οσφυικό πλέγμα Ο1-Ο4 Ιερό πλέγμα Ο4-Ι3 Κοκκυγικό πλέγμα Ι4-Ι5
Κυριότερα νεύρα κάτω άκρου Ισχιακό οπίσθιο μηρό & οπίσθια κνήμη- πόδι Μηριαίο πρόσθιο & έσω μηρό Κνημιαίο Οπίσθια γαστοκνημία Περονιαίο Πρόσθια κνήμη Έσω έξω πελματιαίο