Τσολακίδου Κότσαλης Ρίο 2013 (Γύρος 6 ος ) 1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιγ6 3.Αβ5 Η πασίγνωστη Ισπανική Παρτίδα. 3 Ιζ6 4.0 0 Ιxε4 8r+lwqkvl-tr( 7zppzpp+pzpp' 6-+n+-+-+& 5+L+-zp-+-% 4-+-+n+-+$ 3+-+-+N+-# 2PzPPzP-zPPzP" 1tRNvLQ+RmK-! Η «Άμυνα του Βερολίνου» πήρε το όνομά της από μια σειρά παιχνιδιών μεταξύ των Gustav Neumann και Adolf Anderssen (δύο από τους δυνατότερους Γερμανούς παίχτες, με τον Άντερσεν τον γνωστό της «Αθάνατης» και της «Πάντα Ανθηρής» παρτίδας!) στα 1860. Αργότερα, ο Dr Tarrasch ήταν αυτός που πήρε τα ηνία, έπαιξε πολλές παρτίδες σαν μαύρος και έγραψε για «εύκολη ισότητα» στα βιβλία του. Πιο κοντά στις μέρες μας, ο Ρομανίσιν ήταν ένας από τους πιο γνωστούς Γκρανμέτρ που χρησιμοποίησαν την άμυνα αυτή τη δεκαετία του 70 και φυσικά ο Βλάντιμιρ Κράμνικ το 2000 στο Λονδίνο που χρησιμοποίησε αυτή τη βαριάντα για να κερδίσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα από τον θρυλικό Kasparov. Η συνέχεια αυτή είναι γνωστή για το φινάλε που προκύπτει στην κύριά της γραμμή και παρουσιάστηκε σε αυτή την παρτίδα επίσης: 5.δ4 Ιδ6 6.Αxγ6 δxγ6 7.δxε5 Ιζ5 8.Βxδ8+ Ρxδ8
8r+lmk-vl-tr( 7zppzp-+pzpp' 6-+p+-+-+& 5+-+-zPn+-% 4-+-+-+-+$ 3+-+-+N+-# 2PzPP+-zPPzP" 1tRNvL-+RmK-! Αυτό είναι το διάσημο φινάλε. Σε τέτοιες θέσεις οι υπολογισμοί βαριαντών είναι σημαντικοί, αλλά πρέπει να καθοδηγούνται από κάποιες γενικές αρχές που διέπουν το φινάλε. Ένα προφανές πλεονέκτημα του Μαύρου είναι το ζεύγος των Αξιωματικών, αλλά ελάχιστη σημασία έχει αυτό για τη συγκεκριμένη θέση μια που ευχαρίστως ο Μαύρος θα άλλαζε τον μαυρο-τετράγωνο Αξιωματικό του για έναν Ίππο! Το βασικό χαρακτηριστικό της θέσης έχει να κάνει με την τοποθέτηση του Λευκού πιονιού στο ε5, πράγμα που επιτρέπει στον Μαύρο να παίξει για μπλοκάρισμα στα Λευκά τετράγωνα. Αν το πιόνι βρισκόταν στο ε4 τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά και ο Λευκός θα είχε ένα μικρό αλλά σταθερό πλεονέκτημα. Ο Μαύρος λοιπόν θα ήθελε να μπλοκάρει την πτέρυγα του Βασιλιά στα Λευκά τετράγωνα. Σε δεύτερο στάδιο θα επιτεθεί στην πτέρυγα της Βασίλισσας κάνοντας χρήση της δικής του πλειονότητας ή ενδεχόμενων αδυναμιών που θα έχει δημιουργήσει ο Λευκός εκεί (πχ μπορεί να επιτεθεί στην αλυσίδα των πιονιών α4-β3- γ4). Το σημαντικότερο κομμάτι για αυτή τη δουλειά είναι ο λευκο-τετράγωνος Αξιωματικός του Μαύρου, γι αυτό ο Τάρας πρότεινε ένα απλοϊκό πλάνο με θ6 και στη συνέχεια Αε6. Σήμερα σαφώς τα πλάνα στη θέση είναι πιο εκλεπτυσμένα. Για κάποιον που θα ήθελε να μελετήσει σοβαρά το φινάλε αυτό θα πρότεινα ανεπιφύλακτα το βιβλίο του Άγγλου IM John Cox «The Berlin Wall». Βασιζόμενοι στα συμπεράσματα του Cox ας δώσουμε μια χρήσιμη λίστα με τις αλλαγές που θα ήθελε να κάνει ο Μαύρος με σειρά σημαντικότητας και στη συνέχεια κάποια σχόλια για τον ποια πλευρά βολεύουν άλλοι συνδυασμοί αλλαγών:
ΑΛΛΑΓΕΣ Που επιθυμεί ο Μαύρος με σειρά σημαντικότητας: Ο μαύρο-τετράγωνος Αξιωματικό για έναν Ίππο Ένα ζευγάρι Πύργων Ένα ζευγάρι Ίππων Επίσης: Του Λευκού η πιο επιθυμητή αλλαγή είναι ένας Ίππος για τον λευκό-τετράγωνο Αξιωματικό Η αλλαγή των μαύρο-τετράγωνων Αξιωματικών είναι δύσκολο να εκτιμηθεί αν δεν ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες της κάθε θέσης, αλλά στην πράξη ελαφρώς τις περισσότερες φορές ευνοεί τον Λευκό. Αν και σε κάθε περίπτωση δίνει στον Μαύρο Βασιλιά το τετράγωνο ε7 και προσφέρει στα εναπομείναντα κομμάτια του Μαύρου περισσότερη ελευθερία δράσης. Η αλλαγή και των δύο Πύργων επίσης είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Ίσως να ευνοεί ελαφρώς περισσότερες φορές τον Λευκό (πχ το ε5-πιόνι γίνεται λιγότερο ευάλωτο) αν και η παλιά αντίληψη (πχ Τάρας) έλεγε ότι ο ευνοημένος είναι ο Μαύρος. Μετά την παραπάνω ανάλυση μπορούμε να δούμε το φινάλε κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα. 9.Πδ1+?! Δεν προτιμάται αυτή η κίνηση για έναν απλό λόγο. Η βέλτιστη τοποθέτηση των Πύργων του Λευκού είναι αυτός του α1 στο δ1 και αυτός του ζ1 είτε στην αρχική του θέση (όπου θα υποστηρίζει την προώθηση του ζ-πιονιού) ή στο ε1 όπου θα υποστηρίζει το πιόνι στο ε5 είτε επειδή θα χρειάζεται υποστήριξη, είτε επειδή ο Λευκός θα έχει υπόψη του την προώθηση ε5-ε6. Γι αυτό τώρα (μετά το 9.Πδ1) το βασικό πλάνο του Μαύρου είναι να παίξει τον Ίππο του από το ε7 στο η6 από όπου θα πιέζει το πιόνι-ε5. Αυτή η μανούβρα παλαιότερα ήταν η κύρια ιδέα του Μαύρου και εναντίον της κύριας γραμμής με 9.Ιγ3. Ας δούμε όμως γιατί πλέον το 9.Ιγ3 δεν συναντάται συχνά σε παρτίδες μεταξύ ισχυρών παικτών.
Η Παλιά Κύρια Γραμμή 9.Ιγ3! Αυτή είναι η πιο ευέλικτη κίνηση. Ο Λευκός θα αποφασίσει μετά για την τοποθέτηση των Πύργων του. 9 Ιε7?! Αυτή είναι η παλιά κύρια γραμμή που πλέον ξεπερνιέται σε δημοτικότητα από τις κινήσεις 9 Αδ7 (η δική μου αγαπημένη, που παίζεται και μετά το 9 θ6 πρώτα) και 9 Ρε8. 10.θ3! 8r+l+kvl-tr( 7zppzp-snpzpp' 6-+p+-+-+& 4-+-+-+-+$ 3+-sN-+N+P# 2PzPP+-zPP+" 1tR-vLR+-mK-! 10 θ6 Το 10...Ιη6 επιτρέπει το 11.Αη5+ και ο Λευκός έχει εξαιρετική συνεργασία κομματιών παίζοντας μετά 12.Παδ1 με τον άλλο Πύργο του να ανήκει στο ε1. 11.Πδ1+! Τώρα μόνο αυτό το σαχ είναι ισχυρό! 11 Ρε8 12.Αζ4 Ιη6 13.Αθ2 Το πλεονέκτημα ανάπτυξης του Λευκού είναι σημαντικό και σχεδιάζει να το εκμεταλλευτεί παίζοντας Ιδ4 και έπειτα ε5-ε6 ανοίγοντας τη θέση.
13...Αβ4 14.Ιε2 Αε7 15.Ιζδ4 Αδ7 8r+-+k+-tr( 7zppzplvlpzp-' 6-+p+-+nzp& 4-+-sN-+-+$ 3+-+-+-+P# 2PzPP+NzPPvL" 1tR-+R+-mK-! Ο Μαύρος είναι χειρότερος γιατί δεν μπορεί να αποφύγει το δυνατό ε5-ε6 και έτσι στήνει την τελευταία παγίδα. 16.α4! και ο Λευκός την αποφεύγει! Αν 16.ε6?! ζxε6 17.Αxγ7 γ5 18.Ιβ3 β6 και ο Μαύρος δεν έχει κανένα πρόβλημα. Μετά την κίνηση του Λευκού το β6 αντιμετωπίζεται με α4-α5 και ο Μαύρος έχει σημαντικά προβλήματα να λύσει μια που και ο Πα1 μπαίνει δυνατά στο παιχνίδι. Άρα το πλάνο με Ιε7-Ιη6 δεν είναι καλά εναντίον της κύριας γραμμής με 9.Ιγ3. Εναντίον όμως του 9.Πδ1+ δουλεύει εξαιρετικά. Ας το δούμε αυτό στην παρτίδα: 9...Ρε8 Το 9...Αδ7? αντιμετωπίζεται με 10.Ιη5 με την ιδέα να είναι 10...Ρε8 11.Ιxζ7!± 10.β3!? Όχι η πιο διαδεδομένη κίνηση, αλλά μια ενδιαφέρουσα ιδέα. Ο Λευκός θα ήθελε να παίξει 11.Αα3, μια αλλαγή που όπως είδαμε παραπάνω τις περισσότερες φορές τον ευνοεί. Η πιο δημοφιλής επιλογή εδώ είναι το φυσιολογικό 10.Ιγ3 μετά όμως το 10 Ιε7! 11.θ3
(Ο Λευκός πρέπει να σταματήσει το Αη4. Μετά το 11.Αζ4 ο Μαύρος παίζει 11 Αη4 και θα ήθελε να δώσει τον καλό του Αξιωματικό με σκοπό να χαλάσει την πιονοδομή του Λευκού και να συνεχίσει με Ιη6-θ5-θ4 κτλ, άρα ο Λευκός παίζει 12.Πδ3 αλλά μετά από 12 Ιη6 13.Αη3 Πδ8 14.Πxδ8+ 15.Ρxδ8 και σε κάθε μετακίνηση του Ίππου ο Μαύρος έχει μια ισχυρή απάντηση) 11...Ιη6 8r+l+kvl-tr( 7zppzp-+pzpp' 6-+p+-+n+& 4-+-+-+-+$ 3+-sN-+N+P# 2PzPP+-zPP+" 1tR-vLR+-mK-! Το πλάνο του Μαύρου είναι να παίξει θ5-θ4 ακολουθούμενο από Πθ5 και Αζ5 υλοποιώντας το μπλοκάρισμα στα Λευκά τετράγωνα. Μια άλλη ιδέα είναι να παιχτεί ζ6 και μετά το εxζ6 ηxζ6 να τοποθετήσει τον Βασιλιά στο ζ7 και τον Πύργο στο η8. 12.Αη5 Ο Λευκός αποτρέπει το πλάνο με ζ6 επειδή τώρα μετά την αλλαγή των μαυροτετράγωνων Αξιωματικών το αντιπαιχνίδι του Μαύρου από τη στήλη-η δεν θα είναι τόσο δυνατό. 12...Αε7 13.Αxε7 Ρxε7 Σύμφωνα με τον Ρώσο Γκρανμάστερ Λούζι ο Μαύρος είναι ελαφρώς καλύτερος σε αυτή τη θέση. Το πλάνο του είναι Πε8 ακολουθούμενο από Ρζ8 με πίεση στο ε5 πιόνι, ενώ το εναλλακτικό πλάνο με θ5 δεν είναι κακό επίσης. Επιστρέφουμε στο ενδιαφέρον 10.β3 της Τσολακίδου: 10...β6?!
Μια τυποποιημένη κίνηση που όμως δεν αντιμετωπίζει τα προβλήματα της συγκεκριμένης θέσης. Καλύτερο ήταν το 10...Ιε7 11.Αβ2 (Αν 11.Αα3 Αζ5 12.Ιδ4 Πδ8 13.Ιγ3 Αγ8 και ο Μαύρος φαίνεται ΟΚ) 11...Αζ5 12.Ιδ4 Πδ8 13.Ιδ2 Αγ8 8-+ltrkvl-tr( 7zppzp-snpzpp' 6-+p+-+-+& 4-+-sN-+-+$ 3+P+-+-+-# 2PvLPsN-zPPzP" 1tR-+R+-mK-! Ο Μαύρος δεν έχει απολύτως κανένα πρόβλημα σε αυτή τη θέση. Το πλάνο του είναι Ιη6 και θ5-θ4 κτλ. 11.γ4 Καλό μοιάζει και το 11.Αα3 και αν 11 γ5?! 12.Ιγ3 κοιτώντας την νεοδημιουργηθείσα αδυναμία στο δ5. 11...θ6 12.Αβ2 Αε6 13.Ιγ3 η5?! Αδυνατίζει τη θέση χωρίς κάποιο προφανές όφελος. Καλύτερο μοιάζει το 13...Πδ8 αν και ο Λευκός παραμένει καλύτερος μετά από 14.Ιε2! γ5 15.Ιζ4 Αγ8 16.Πxδ8+ Ρxδ8 17.Πδ1+ Ρε8 (όχι 17...Αδ7 18.ε6!) 18.Ιδ5 14.Ιε4! Αμέσως εκμεταλλεύεται την τρύπα στο ζ6.
14 Αε7 15.θ3 Πδ8 16.η4 Ιη7 Μοιάζει παθητικό, αλλά η εναλλακτική επιλογή δεν ήταν καλύτερη: 16...Ιθ4 17.Ιxθ4 ηxθ4 18.ζ3! 8-+-trk+-tr( 7zp-zp-vlp+-' 6-zpp+l+-zp& 4-+P+N+Pzp$ 3+P+-+P+P# 2PvL-+-+-+" 1tR-+R+-mK-! Μια τυπική κίνηση για τον Λευκό σε αυτό το φινάλε. Μπορεί να παιχτεί και 18.ζ4 αλλά δεν είναι ανάγκη ακόμα. Ο Λευκός δεν θέλει να δώσει κάποιο αντιπαιχνίδι με θ5 και επειδή τα πιόνια δεν πάνε πίσω (!) παίζει πρώτα ζ2-ζ3 με σκοπό να βελτιώσει τη θέση του (πχ Ρη2-Πxδ8 και ο άλλος Πύργος στο ζ1) και αργότερα να έρθει το ζ4. 17.Ιζ6+ Ρζ8 18.Ιδ4 γ5 19.Ιβ5± 8-+-tr-mk-tr( 7zp-zp-vlpsn-' 6-zp-+lsN-zp& 5+Nzp-zP-zp-% 4-+P+-+P+$ 3+P+-+-+P# 2PvL-+-zP-+" 1tR-+R+-mK-!
Ο Λευκός απλά τρώει ένα πιόνι. Η αυξανόμενη πίεση της αποφέρει υλικό κέρδος. 19 Αγ8 20.Ιxγ7 Ιε6 21.Πxδ8+ Αxδ8 22.Ιxε6+ Αxε6 23.Ιε4 Αγ7 24.Πδ1 Ρε7 25.Ιδ6!? Αγ8? Επιτρέπει ένα ισχυρό τακτικό χτύπημα αλλά το προτιμότερο 25...Πη8 26.Ιζ5+!? Ρζ8 27.Ιη3 είναι πολύ δυσάρεστο για τον Μαύρο επίσης. Ως συνήθως, η πλευρά που δέχεται μεγάλη πίεση στην πράξη είναι αυτή που κάνει και τα περισσότερα λάθη. 26.Ιxζ7! Πζ8 27.Ιxθ6 Πθ8 28.Αγ1! 1 0 8-+l+-+-tr( 7zp-vl-mk-+-' 6-zp-+-+-sN& 5+-zp-zP-zp-% 4-+P+-+P+$ 3+P+-+-+P# 2P+-+-zP-+" 1+-vLR+-mK-! Ο Λευκός είναι 3 πιόνια πάνω ήδη και το η5 πιόνι θα πέσει και αυτό (φυσικά δεν παίζεται 28 Πxθ6 λόγω του 29.Αxη5+ και πέφτει ο Πύργος). Ο Μαύρος δεν βρήκε λόγο να συνεχίσει την παρτίδα.