Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Αναφορών 31.08.2016 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 1540/2014 του/της F. P., κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με την κατασκευή βιομηχανικού λιμένα στη Λάρνακα Αναφορά αριθ. 1541/2014, του Πολύβιου Ορθοδόξου, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με περιβαλλοντική ζημία στη Λάρνακα της Κύπρου Αναφορά αριθ. 1542/2014, της Μαρίας Θεοδώρου, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με την κατασκευή βιομηχανικού λιμένα στη Λάρνακα Αναφορά αριθ. 1543/2014, της Γεωργίας Λιοπετρίτη, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με την κατασκευή ενεργειακού βιομηχανικού λιμένα στη Λάρνακα Αναφορά αριθ. 1544/2014, του Ματθαίου Κονταρίνη, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με την πρυμνοδέτηση δεξαμενόπλοιων φυσικού αερίου και πετρελαίου στα ανοικτά της Λάρνακας Αναφορά αριθ. 1644/2014, της Μαρίκας Νικολάου, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με τα απορρίμματα στη Λάρνακα Αναφορά αριθ. 1662/2014, του Α. S., κυπριακής ιθαγένειας σχετικά με την μετατροπή του κεντρικού λιμένα της Λάρνακας στην Κύπρο σε βαρύ βιομηχανικό λιμένα χωρίς να υπάρξει διαβούλευση με τους κατοίκους Αναφορά αριθ. 1665/2014, του Γεωργίου Σταμάτη, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με τοξικά απόβλητα και χημικές ουσίες στη Λάρνακα της Κύπρου Αναφορά αριθ. 1666/2014, του Γεωργίου Νικολάου, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με την απειλή που υφίσταται η Λάρνακα στην Κύπρο λόγω της κατασκευής βιομηχανικού λιμένα στο κέντρο της πόλης Αναφορά αριθ. 1667/2014, της Ευγενίας Μωυσέως, ελληνικής ιθαγένειας, σχετικά με τη μετατροπή του λιμένα της Λάρνακας στην Κύπρο σε CM\1106185.docx PE572.924v03-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
βιομηχανικό λιμένα Αναφορά αριθ. 1668/2014, της Μαρίας Βονιάτη, κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με την κατασκευή βιομηχανικού λιμένα στη Λάρνακα της Κύπρου Αναφορά αριθ. 1829/2014, του/της S. L. κυπριακής ιθαγένειας, σχετικά με την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος της Λάρνακας Αναφορά αριθ. 1830/2014 του/της K. P., ελληνικής ιθαγένειας, σχετικά με τη διακοπή της ρύπανσης στη Λάρνακα 1. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1540/2014 Ο αναφέρων/η αναφέρουσα αντιτίθεται στην κατασκευή βιομηχανικού λιμένα στη Λάρνακα. Θεωρεί ότι το έργο έρχεται σε σύγκρουση με την οδηγία Seveso. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1541/2014 Ο αναφέρων διαμαρτύρεται για τα έργα που εκτελούνται στον λιμένα και στις περιοχές που γειτνιάζουν με τη Λάρνακα και ζητεί τη μετακίνηση όλων των δεξαμενών πετρελαίου και φυσικού αερίου, τη διακοπή των εργασιών που εκτελούνται στον λιμένα στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων αναζήτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, την εφαρμογή της Σύμβασης του Aarhus και των οδηγιών Seveso 2 και 3 και την εκπόνηση ανεξάρτητης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε έργο, η οποία θα πρέπει να μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα και να δημοσιευτεί στον τύπο. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1542/2014 Η αναφέρουσα διαμαρτύρεται έντονα για την κατασκευή βιομηχανικού λιμένα σε κατοικημένες περιοχές της Λάρνακας, με την αιτιολογία ότι υφίσταται κίνδυνος για την υγεία και την ασφάλεια των κατοίκων και είναι επιβλαβής για το περιβάλλον. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1543/2014 Η αναφέρουσα διαμαρτύρεται για την απόφαση της κυπριακής κυβέρνησης να κατασκευαστεί βιομηχανικός λιμένας για την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων της Λάρνακας, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με τους κατοίκους. Θεωρεί ότι αυτή η διαδικασία παραβιάζει τη Σύμβαση του Aarhus, καθώς και τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της ΕΕ. Επί του ζητήματος εκπονήθηκε μόνο μια προκαταρκτική μελέτη, η οποία σε καμία περίπτωση δεν αντιμετωπίζει τις περιβαλλοντικές και υγειονομικές επιπτώσεις του έργου. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1544/2014 Ο αναφέρων διαμαρτύρεται για την πρυμνοδέτηση πλωτών μέσων μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου στα ανοικτά της Λάρνακας, μπροστά σε αμμώδεις παραλίες και κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Υπάρχει κυβερνητικό διάταγμα που επιβάλλει τη μετακίνηση των εν λόγω πλωτών μέσων, το οποίο όμως δεν τηρείται. Τα πλωτά μέσα ενέχουν σοβαρό περιβαλλοντικό κίνδυνο και παραβιάζουν την οδηγία Seveso. PE572.924v03-00 2/6 CM\1106185.docx
Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1644/2014 Στην πολύ σύντομη αναφορά της, η αναφέρουσα ζητεί να μην μεταφέρονται τα απόβλητα στη Λάρνακα. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1662/2014 Ο αναφέρων διαμαρτύρεται για τις εργασίες που πραγματοποιούνται στον κεντρικό λιμένα της Λάρνακας για να τον μετατρέψουν σε βαρύ βιομηχανικό λιμένα. Καταγγέλλει την ύπαρξη σχεδίων για την εκτέλεση εργασιών με στόχο την παραγωγή ιλύος γεώτρησης, τη χρήση και αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων χημικών ουσιών, τη μεταφορά από και προς αυτόν ραδιενεργών μετάλλων και εξαρτημάτων, και την αποστολή επικίνδυνων εκρηκτικών στις πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σημειώνει επίσης ότι ο λιμένας βρίσκεται σε περιοχή που εμπίπτει στην οδηγία Seveso, καθώς εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν κατασκευάσει εγκαταστάσεις σε ακτίνα αρκετών εκατοντάδων μέτρων, και εκφράζει την αντίθεσή του στην απόφαση δημιουργίας μεγάλων αποθηκών στην περιοχή Αραδίππου (στα περίχωρα της πόλης, σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου από την κατοικημένη περιοχή, μόλις 700 μέτρα από τα κοντινότερα σπίτια) για την αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων εκρηκτικών υλών και χημικών ουσιών, καθώς και για την αποθήκευση, χρήση και μεταφορά ραδιενεργών στοιχείων για λογαριασμό των εταιρειών του λιμένα. Εκφράζει τον φόβο του ότι η υγεία και η ασφάλεια των κατοίκων και του περιβάλλοντος θα τεθούν σε κίνδυνο λόγω της ρύπανσης του εδάφους, της ατμόσφαιρας και της θάλασσας από τις διαρροές χημικών ουσιών και ραδιενέργειας ή λόγω πιθανών ατυχημάτων, και διαμαρτύρεται για την αλλαγή του χαρακτήρα της πόλης από μια ήσυχη τουριστική πόλη σε βιομηχανική. Ζητεί την παύση των εργασιών και την εκπόνηση μελέτης επιπτώσεων για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1665/2014 Στην πολύ σύντομη αναφορά του, ο αναφέρων ζητεί να απαγορευθούν τα τοξικά απόβλητα και οι χημικές ουσίες στη Λάρνακα της Κύπρου. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1666/2014 Σε μια πολύ σύντομη αναφορά, ο αναφέρων δηλώνει ότι στο κέντρο της πόλης απαγορεύονται οι βιομηχανικές δραστηριότητες, ιδίως εκείνες που συνδέονται με την εξόρυξη φυσικού αερίου. Καταγγέλλει το γεγονός ότι η απληστία λίγων ανθρώπων απειλεί να δηλητηριάσει τους κατοίκους της Λάρνακας. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1667/2014 Η αναφέρουσα καταγγέλλει ότι η κυπριακή κυβέρνηση έχει αρχίσει να μετατρέπει τον κεντρικό λιμένα της Λάρνακας σε βιομηχανικό λιμένα χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση με τους κατοίκους ή ενημέρωσή τους. Στα σχέδια περιλαμβάνονται η κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ιλύος για την εξόρυξη φυσικού αερίου και η μεταφορά εκρηκτικών υλών, διαμέσου του κέντρου της πόλης, προς τον λιμένα. Δηλώνει, επίσης, ότι δεν διενεργήθηκε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τα έργα. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1668/2014 CM\1106185.docx 3/6 PE572.924v03-00
Η αναφέρουσα διαμαρτύρεται για την κατασκευή βιομηχανικού λιμένα σε κατοικημένη περιοχή στο κέντρο της Λάρνακας, σε μικρή απόσταση από κατοικίες (λιγότερο από 100 μέτρα), καθώς κάτι τέτοιο θα θέσει σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των κατοίκων και του περιβάλλοντος. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1829/2014 Σε ένα εξαιρετικά σύντομο κείμενο, ο αναφέρων/η αναφέρουσα, που κατοικεί στη Λάρνακα, ζητεί να σταματήσει η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, προκειμένου να μπορούν οι άνθρωποι να ζουν ελεύθερα σε ένα καθαρό περιβάλλον. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 1830/2014 Σε ένα εξαιρετικά σύντομο κείμενο, ο αναφέρων/η αναφέρουσα, που κατοικεί στη Λάρνακα, ζητεί να σταματήσει η περιβαλλοντική ρύπανση. 2. Παραδεκτό Οι αναφορές αριθ. 1540/2014, 1541/2014, 1542/2014, 1543/2014 και 1544/2014, χαρακτηρίσθηκαν παραδεκτές στις 18 Μαΐου 2015. Η αναφορά αριθ. 1644/2014, χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 20 Μαΐου 2015. Οι αναφορές αριθ. 1662/2014, 1665/2014, 1666/2014, 1667/2014 και 1668/2014, χαρακτηρίσθηκαν παραδεκτές στις 2 Ιουνίου 2015. Οι αναφορές αριθ. 1829/2014 και 1830/2014 χαρακτηρίσθηκαν παραδεκτές στις 11 Ιουνίου 2015. Η Επιτροπή εκλήθη να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 216 παράγραφος 6 του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 25 Νοεμβρίου 2015 Αναφορές αριθ. 1540/2014, 1541/2014, 1542/2014, 1543/2014, 1544/2014, 1644/2014, 1662/2014, 1665/2014, 1666/2014, 1667/2014, 1668/2014, 1829/2014 και 1830/2014. Το άρθρο 13 της οδηγίας 2012/18/ΕΕ 1 (Seveso III) για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες, η οποία αντικατέστησε την οδηγία 96/82/ΕΚ 2 από την 1η Ιουνίου 2015, υποχρεώνει τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ότι οι πολιτικές χρήσης γης λαμβάνουν υπόψη, μακροπρόθεσμα, την ανάγκη τήρησης κατάλληλων αποστάσεων ασφαλείας μεταξύ των μονάδων που καλύπτονται από την οδηγία και των οικιστικών ζωνών, ή, στην περίπτωση υφιστάμενων μονάδων, να λαμβάνουν πρόσθετα τεχνικά μέτρα ώστε να μην αυξάνεται η επικινδυνότητα για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Εντούτοις, όπως προκύπτει από την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-53/10 σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 12 της οδηγίας Seveso II 96/82/ΕΚ (που έχει παρόμοια διατύπωση με το άρθρο 13 της οδηγίας Seveso III), η υποχρέωση αυτή δεν σημαίνει ότι οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να αναγάγουν τις εν λόγω αποστάσεις σε μοναδικό κριτήριο για την έκδοση ή την άρνηση έκδοσης αδείας στο πλαίσιο της χωροθέτησης των σχεδίων νέων εγκαταστάσεων γύρω από υφιστάμενες μονάδες. 1 ΕΕ L 197 της 24.7.2012, σ.1 2 ΕΕ L 10 της 14.1.1997, σ. 13 PE572.924v03-00 4/6 CM\1106185.docx
Μολαταύτα, το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι η «συνεκτίμηση» των κατάλληλων αποστάσεων απαιτεί, κατά την αξιολόγηση του κινδύνου, οι αποστάσεις αυτές να λαμβάνονται πράγματι υπόψη από κοινού με άλλους παράγοντες, είτε με τρόπο γενικό κατά την εκπόνηση των σχεδίων περί της χρήσης γης είτε, ελλείψει σχεδιασμού, με τρόπο ειδικό, μεταξύ άλλων κατά την έκδοση των αποφάσεων περί χορηγήσεως πολεοδομικών αδειών. Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί το άρθρο 15 της οδηγίας 2012/18/ΕΕ το οποίο περιλαμβάνει λεπτομερείς διατάξεις σχετικές με τη συμμετοχή του κοινού στην περίπτωση έργων που υπόκεινται στις υποχρεώσεις του άρθρου 13. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται η υποχρέωση των δημοσίων αρχών να λαμβάνουν υπόψη παρατηρήσεις που διατυπώνει το ενδιαφερόμενο κοινό πριν τη λήψη μιας απόφασης και να επεξηγούν τον τρόπο με τον οποίο οι παρατηρήσεις συνεκτιμήθηκαν στην εν λόγω απόφαση. Το άρθρο 22 προβλέπει, επιπλέον, πρόσβαση στη δικαιοσύνη, σε περίπτωση παραβίασης των σχετικών με τη συμμετοχή του κοινού διατάξεων. Ανάλογα σχέδια εμπίπτουν, επίσης, στις απαιτήσεις της οδηγίας 2011/92/ΕΕ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (οδηγία ΕΠΕ) 1. Η οδηγία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε πριν χορηγηθεί η άδεια, τα έργα τα οποία ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον λόγω, μεταξύ άλλων, της φύσεως, του μεγέθους ή της θέσεώς τους, να υπόκεινται σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Αυτά τα έργα ορίζονται στο άρθρο 4 που παραπέμπει στα Παραρτήματα Ι και ΙΙ της οδηγίας. Συμπεράσματα Η Επιτροπή δεν έχει λόγο να θεωρήσει ότι η νομοθεσία της ΕΕ δεν εφαρμόζεται σωστά στο πλαίσιο του σχεδιασμού ενός βιομηχανικού λιμένα (κατά πάσα πιθανότητα, συμπεριλαμβανομένων, επίσης, των μονάδων που εμπίπτουν στις οδηγίες Seveso) στη Λάρνακα. Στο πλαίσιο της διαδικασίας καταγγελίας (CHAP(2014)02872), οι κυπριακές αρχές πληροφόρησαν την Επιτροπή ότι έχει πραγματοποιηθεί διαβούλευση με το ενδιαφερόμενο κοινό για το εν λόγω έργο. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι εθνικές διοικητικές και/ή δικαστικές αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή των οδηγιών Sevesο και ΕΠΕ είναι κατ' αρχήν υπεύθυνες για τον έλεγχο συγκεκριμένων εθνικών περιπτώσεων μη συμμόρφωσης και διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα εφόσον διαπιστωθεί ότι οι ανησυχίες είναι βάσιμες. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή δεν θα δώσει περαιτέρω συνέχεια στην εν λόγω αναφορά. 4. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 31 Αυγούστου 2016 Αναφορές αριθ. 1540/2014, 1541/2014, 1542/2014, 1543/2014, 1544/2014, 1644/2014, 1662/2014, 1665/2014, 1666/2014, 1667/2014, 1668/2014, 1829/2014 και 1830/2014. Οι αναφέροντες υποστηρίζουν ότι η (σχεδιαζόμενη) δημιουργία βιομηχανικού λιμένα στη Λάρνακα θα παραβίαζε την οδηγία Seveso 2012/18/ΕΕ 2 και την τοπική πολεοδομική 1 ΕΕ L 26 της 28.1.12, σ. 1. 2 ΕΕ L 197 της 24.7.2012, σ.1 CM\1106185.docx 5/6 PE572.924v03-00
νομοθεσία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να διαπιστώσει παραβίαση της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ. Επιπλέον, η οδηγία Seveso, που έχει μεταφερθεί στην εθνική έννομη τάξη της Κύπρου, περιλαμβάνει σημαντικές διατάξεις σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στις αποφάσεις για μεμονωμένα έργα και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη που παρέχει τη δυνατότητα στους πολίτες να ζητούν διοικητικό ή δικαστικό έλεγχο για την προσβολή αποφάσεων, πράξεων και παραλείψεων. Υπό το φως των ανωτέρω, η Επιτροπή επιθυμεί να καλέσει τον αναφέροντα να αναζητήσει λύση σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι οι εθνικές αρχές βρίσκονται σε καλύτερη θέση και έχουν περισσότερες δυνατότητες να αξιολογήσουν συγκεκριμένες καταστάσεις μη συμμόρφωσης και διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα εφόσον διαπιστωθεί ότι οι ανησυχίες είναι βάσιμες. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή δεν θα δώσει περαιτέρω συνέχεια στην εν λόγω αναφορά. PE572.924v03-00 6/6 CM\1106185.docx