ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού 22.10.2014 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την ειδική έκθεση αριθ. 11/2013 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (απαλλαγή 2013): Εξασφαλίζοντας σωστά στοιχεία για το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ): μια περισσότερο συστηματοποιημένη και ορθότερα εστιασμένη προσέγγιση θα καθιστούσε αποτελεσματικότερη την επαλήθευση της Επιτροπής Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού Εισηγητής: Bart Staes DT\1037993.doc PE536.027v04-00 Ενωμένη στην πολυμορφία
Εμβέλεια του ελέγχου, στόχοι και προσέγγιση Στο πλαίσιο του ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξετάστηκε κατά πόσον η εκ μέρους της Επιτροπής επαλήθευση των στοιχείων για το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) που χρησιμοποιήθηκαν για τους σκοπούς των ιδίων πόρων ήταν επαρκώς συστηματοποιημένη και εστιασμένη. Ο έλεγχος κάλυψε τις εργασίες επαλήθευσης από την Επιτροπή των δεδομένων για το ΑΕΕ των κρατών μελών της ΕΕ-25 για την περίοδο 2002-2007, με επίκεντρο την επαλήθευση των καταλόγων ΑΕΕ από τη Eurostat. Ο εν λόγω κύκλος επαλήθευσης ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο 2012. Για την αξιολόγηση από το Ελεγκτικό Συνέδριο τέθηκαν τα ακόλουθα τρία ερωτήματα: α) Προέβαινε η Eurostat στον κατάλληλο σχεδιασμό και ιεράρχηση των εργασιών επαλήθευσης που πραγματοποιούσε; β) Εξέταζε η Eurostat αποτελεσματικά την ποιότητα των στοιχείων για το ΑΕΕ από άποψη αξιοπιστίας, συγκρισιμότητας και πληρότητας; και γ) Αποτελούσαν οι επαληθεύσεις της Eurostat αντικείμενο κατάλληλων εκθέσεων (από άποψη πληρότητας, διαφάνειας και συνέπειας); Ο έλεγχος επικεντρώθηκε στις εργασίες επαλήθευσης από τη Eurostat. Το Ελεγκτικό Συνέδριο εξέτασε του φακέλους ενός δείγματος δέκα κρατών μελών. Το Συνέδριο διεξήγαγε επιτόπιους ελέγχους σε πέντε από αυτά. Τα κριτήρια ελέγχου που χρησιμοποιήθηκαν για την αξιολόγηση των επιδόσεων της Επιτροπής βασίζονται σε μια σειρά ορθών πρακτικών των μηχανισμών επαλήθευσης που καταρτίστηκαν από το Ελεγκτικό Συνέδριο, λαμβάνοντας υπόψη τους κανόνες της ΕΕ και τις σχετικές αρχές εσωτερικού ελέγχου. Οι πρακτικές αυτές περιλαμβάνουν κυρίως τα εξής: ποιοτική εκτίμηση των κινδύνων και ανάλυση κόστους-οφέλους κατά την ιεράρχηση και τον σχεδιασμό της επαλήθευσης, διεξοδική επαλήθευση επιλεγμένων επισφαλών και σημαντικών συνιστωσών του ΑΕΕ, πληρότητα, διαφάνεια και συνέπεια στην υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκτελούμενες εργασίες επαλήθευσης. Διαπιστώσεις και παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επαλήθευση των στοιχείων για το ΑΕΕ από την Επιτροπή δεν ήταν επαρκώς συστηματοποιημένη και εστιασμένη. Τα συμπεράσματα και οι συστάσεις απορρέουν από την εφαρμογή από το Συνέδριο ορθών πρακτικών όσον αφορά τους μηχανισμούς επαλήθευσης που έχουν θεσπιστεί για τους σκοπούς των ελέγχων του. Οι εν λόγω πρακτικές συνιστούν μια περισσότερο συστηματοποιημένη και τυποποιημένη προσέγγιση, ενώ εξασφαλίζουν επίσης καλύτερη κατανομή των πόρων σε σύγκριση με την PE536.027v04-00 2/6 DT\1037993.doc
πρακτική που χρησιμοποιείται επί του παρόντος από τη Eurostat. Καθώς ο αριθμός των συνιστωσών του ΑΕΕ που θα επιλεγούν για διεξοδική επαλήθευση είναι προσαρμόσιμος στους διαθέσιμους πόρους, δεν χρειάζεται να αυξηθεί ο αριθμός των υπαλλήλων της Eurostat που ασχολείται με την επαλήθευση των στοιχείων για το ΑΕΕ. Το Ελεγκτικό Συνέδριο διαπίστωσε ότι η Επιτροπή ολοκλήρωσε με καθυστέρηση την επαλήθευση των στοιχείων για το ΑΕΕ που χρησιμοποιήθηκαν για τους ιδίους πόρους κατά τα έτη 2002-2007 και ότι δεν εξέτασε επαρκώς τις σημαντικές αναθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη μεταξύ 2008 και 2011. Υπήρξε, δε, υπερβολική χρήση των γενικών επιφυλάξεων (βλέπε σημεία 68 έως 76). Η Eurostat δεν προέβαινε σε κατάλληλο προγραμματισμό και ιεράρχηση των εργασιών επαλήθευσής της, καθώς δεν προέβαινε στη δέουσα εκτίμηση των κινδύνων που σχετίζονται με την κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών από τα κράτη μέλη κατά την επιλογή των τομέων που υποβάλλονται σε επαλήθευση (βλέπε σημεία 24 έως 36). Η Eurostat δεν εφάρμοζε συνεπή προσέγγιση κατά την εκτέλεση των επαληθεύσεών της στα κράτη μέλη και δεν εκτελούσε επαρκείς εργασίες στο επίπεδο αυτό. Ο έλεγχος που διενήργησε το Συνέδριο κατέδειξε ότι μια περισσότερο συστηματοποιημένη και καλύτερα εστιασμένη προσέγγιση θα καταστήσει αποτελεσματικότερη την επαλήθευση της Επιτροπής (βλέπε σημεία 37 έως 67). Οι επαληθεύσεις της Eurostat δεν αποτελούσαν αντικείμενο κατάλληλων εκθέσεων Απαντήσεις της Επιτροπής Η Επιτροπή έχει ένα καθιερωμένο και πολύπλευρο σύστημα επαλήθευσης. Τονίζει την ποιότητα, την αξιολόγηση από ομοτίμους και έχει επαρκή ευελιξία προς αντιμετώπιση εξαιρετικών περιστάσεων. Η Επιτροπή επίσης θεωρεί ότι έχει μια καθιερωμένη διαδικασία με βάση τον κίνδυνο για τον προγραμματισμό και τον καθορισμό των προτεραιοτήτων των εργασιών της. Η επιτροπή ΑΕΕ συμφώνησε με τον σχεδιασμό του τελευταίου κύκλου επαλήθευσης. Η Επιτροπή σύμφωνα με τον κανονισμό για το ΑΕΕ χρησιμοποιεί κατά κύριο λόγο ποιοτική προσέγγιση για αποφάσεις (κόστους-οφέλους) σχετικά με το δυνητικό μέγεθος και τη σημασία συγκεκριμένων δραστηριοτήτων ή συναλλαγών. Το σύστημα ελέγχου της Επιτροπής είναι επαρκώς ανθεκτικό ώστε να επιτρέπει μείζονες ανά τακτά διαστήματα αναθεωρήσεις, όπως είναι η ενσωμάτωση αλλαγών στις πηγές βασικών δεδομένων ή νέες μέθοδοι εκτίμησης. Διενεργήθηκαν οι απαραίτητοι έλεγχοι στις ετήσιες εκθέσεις ποιότητας που παρέχουν πληροφορίες σχετικά με μείζονες αναθεωρήσεις που δεν καλύπτονται από τους καταλόγους ΑΕΕ. Η Επιτροπή έχει δεσμευθεί στην επί ίσοις όροις μεταχείριση των κρατών μελών. Όλες οι περιπτώσεις των κρατών μελών αποτιμήθηκαν εκάστη χωριστά αλλά με πλήρη διαφάνεια προς την επιτροπή ΑΕΕ και με οριζόντια επισκόπηση διαχείρισης. Ούτως η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι ακολούθησε συνεπή προσέγγιση στη διατύπωση επιφυλάξεων. Η Επιτροπή σημειώνει ότι το δικό της σύστημα επαλήθευσης την υπό εξέταση χρονική περίοδο έφερε ως αποτέλεσμα 103 ειδικές επιφυλάξεις, 6 οριζόντιες επιφυλάξεις και πολλά περισσότερα σημεία δράσης. Όλα τα εν λόγω συμβάλλουν σε καλύτερης ποιότητας εκτιμήσεις του ΑΕΕ και ούτως σε δίκαιη κατανομή των πόρων ΑΕΕ. DT\1037993.doc 3/6 PE536.027v04-00
Η Επιτροπή μπορεί να συμφωνήσει με πολλές συστάσεις που διατυπώνει το Ελεγκτικό Συνέδριο, επισημαίνει όμως ότι η όλη στρατηγική για τον προσεχή κύκλο επαλήθευσης είναι επί του παρόντος υπό συζήτηση. Παρουσίασε σχέδιο στην επιτροπή ΑΕΕ τον Μάιο 2014 και η διεργασία θα ολοκληρωθεί έως τα τέλη του έτους 2015. Θέση του συντάκτη 1. Δηλώνει την κατάπληξή του διότι μετά την παρέλευση πολλών ετών το βάσει του ευρωπαϊκού ΑΕΕ σύστημα εισοδήματος φαίνεται να μην είναι πλήρως αξιόπιστο. 2. Εκφράζει την έντονη λύπη του διότι η Επιτροπή δεν επαγρυπνεί επαρκώς και τον φόβο του ότι παρά τη διακήρυξη της πρόθεσής της δεν σέβεται στην πράξη την αρχή της ίσης μεταχείρισης των κρατών μελών. 3. Αποδοκιμάζει ειδικότερα το ότι τα πρότυπα ΕΣΛ 95 που επιβάλλουν από τις αρχές του έτους 1996 να περιλαμβάνονται στην αξία της παραγωγής δραστηριότητες παράνομες ή που αποκρύπτονται δεν έχουν ακόμη πλήρως εφαρμοσθεί από όλα τα κράτη μέλη επισημαίνει ειδικότερα ότι τα εν λόγω πρότυπα θα έπρεπε να είχαν εφαρμοσθεί αυστηρά στο πλαίσιο των ιδίων πόρων ΑΕΕ από τον προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2002 (κανονισμός ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου 1287/2003). 4. Επισημαίνει ότι η Επιτροπή προφανώς και φέρει μέρος της ευθύνης για τις καθυστερήσεις. 5. Σημειώνει επ αυτού ότι από τον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου διαπιστώθηκαν περιπτώσεις σημαντικής μη συμμόρφωσης με το ΕΣΛ 95 ή έλλειψης ποιότητας των εκτιμήσεων για το ΑΕΕ όσον αφορά την αξιοπιστία, τη συγκρισιμότητα και την πληρότητά τους, τις οποίες δεν είχε εντοπίσει η Επιτροπή. 6. Εκφράζει σοβαρότατες επιφυλάξεις σε σχέση με το ότι η ποιότητα των αρχείων ελέγχου της Eurostat όσον αφορά το Βέλγιο, την Ιταλία και τις Κάτω Χώρες δεν επέτρεψε στο Συνέδριο να εξετάσει πλήρως τις εκτελεσθείσες εργασίες και με το ότι δεν κατέστη δυνατό να αξιολογηθεί -για τις συνιστώσες του ΑΕΕ που επελέγησαν για τα τρία αυτά κράτη μέλη- κατά πόσον η Επιτροπή κάλυψε οποιονδήποτε από τους βασικούς ελέγχους που όρισε το Συνέδριο. 7. Εκφράζει τον φόβο να έχουν οι ανεπάρκειες που εντόπισε το Ελεγκτικό Συνέδριο στη μεθοδολογία της Eurostat αντίκτυπο στην αντίστοιχη βάσει του ΑΕΕ συνεισφορά των κρατών μελών και θα ήθελε να ενημερωθεί πλήρως σχετικά με την πλευρά των συνολικών εσόδων του προϋπολογισμού. 8. Καλεί την Επιτροπή να συντάξει με τη στήριξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου και υπό την επίβλεψή του σχέδιο δράσης προς επανόρθωση των ανεπαρκειών που εντοπίσθηκαν και να υποβάλει έκθεση επ' αυτού έως τον προσεχή Ιανουάριο 2015 στο πλαίσιο της διαδικασίας απαλλαγής της Επιτροπής. PE536.027v04-00 4/6 DT\1037993.doc
Συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για ενδεχόμενη ένταξη στην ετήσια έκθεση απαλλαγής: Το Ελεγκτικό Συνέδριο καλεί την Επιτροπή να εξετάσει αυτές τις συστάσεις στο πλαίσιο της επικείμενης αναθεώρησης του κανονισμού ΑΕΕ. 1. Η Επιτροπή θα πρέπει να προβαίνει σε συστηματοποιημένη και τυποποιημένη ανάλυση η οποία να λαμβάνει υπόψη τη σχέση κόστους-οφέλους και να της επιτρέπει να προβαίνει σε σχεδιασμό και ιεράρχηση των επαληθεύσεών της σχετικά με συγκεκριμένους τομείς ή διαδικασίες (και επιμέρους διαδικασίες) κατάρτισης. Αυτή η ανάλυση θα πρέπει να εξετάζει τους κινδύνους που συνδέονται με την κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών από τα κράτη μέλη και το σχετικό μέγεθος των συνιστωσών του ΑΕΕ στη συνολική οικονομία. Αυτή η εκτίμηση κινδύνου θα πρέπει να βασίζεται στο σύνολο των στοιχείων ποιοτικού και ποσοτικού χαρακτήρα που έχουν στη διάθεσή τους όλες οι υπηρεσίες της Eurostat και να επικεντρώνεται στις διαδικασίες κατάρτισης που περιγράφονται στους καταλόγους ΑΕΕ και στις πρόσφατες εκθέσεις ποιότητας ΑΕΕ των κρατών μελών. 2. Η Επιτροπή θα πρέπει να συντμήσει τον κύκλο της επαλήθευσης προκειμένου να περιορίσει τη χρήση γενικών επιφυλάξεων. Αυτές οι επιφυλάξεις θα πρέπει να περιορίζονται για τις εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι να μην εξασφαλίζεται η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, για παράδειγμα όταν ένα κράτος μέλος διενεργεί μείζονα αναθεώρηση κατά τη διάρκεια ενός κύκλου επαλήθευσης ή σε μη τακτά χρονικά διαστήματα. 3. Η Eurostat θα πρέπει να υποβάλλει σαφείς και έγκαιρες αναφορές στην επιτροπή ΑΕΕ σχετικά με τις περιπτώσεις κατά τις οποίες θεωρείται ότι ισχύει η αρχή κόστουςοφέλους. 4. Η διαδικασία επαλήθευσης της Επιτροπής θα πρέπει να συνίσταται σε συστηματοποιημένη και τυποποιημένη ποιοτική ανάλυση κινδύνου των διαδικασιών κατάρτισης που περιγράφονται στους καταλόγους ΑΕΕ, καθώς και στη διεξοδική επαλήθευση των σημαντικών και των επισφαλών συνιστωσών του ΑΕΕ. Η επιλογή των συνιστωσών του ΑΕΕ που θα υποβάλλονται σε διεξοδική επαλήθευση θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με την ανάλυση κόστους-οφέλους που περιγράφεται στη σύσταση 1. Το πεδίο εφαρμογής και οι στόχοι της διεξοδικής επαλήθευσης θα πρέπει να είναι ευρύτεροι από το πεδίο και τους στόχους της άμεσης επαλήθευσης που πραγματοποιήθηκε από τη Eurostat κατά τον πρόσφατο κύκλο επαλήθευσης. 5. Στις επαληθεύσεις της η Επιτροπή θα πρέπει να δίδει ιδιαίτερη προσοχή στην πληρότητα του ΑΕΕ των κρατών μελών και στη χρήση συγκρίσιμων διαδικασιών εκτίμησης για την κάλυψη της παραοικονομίας στους εθνικούς λογαριασμούς. Η Eurostat θα πρέπει να ελέγχει κατά πόσον οι κατευθυντήριες οδηγίες της Επιτροπής τηρούνται από όλα τα κράτη μέλη και να προβαίνει στις κατάλληλες ενέργειες οι οποίες θα εξασφαλίζουν ότι στο εν λόγω ζήτημα τα κράτη μέλη τυγχάνουν συγκρίσιμης μεταχείρισης. 6. Η Επιτροπή θα πρέπει να τεκμηριώνει το έργο της, περιλαμβάνοντας πλήρη σειρά πληροφοριών σχετικά με τις επαληθεύσεις της Eurostat που εκτελούνται μέσω ελέγχων DT\1037993.doc 5/6 PE536.027v04-00
βάσει εγγράφων ή/και επισκέψεων στις ΕΣΥ. Τα αρχεία ελέγχου της Eurostat θα πρέπει να επιτρέπουν στη διοίκηση να προσδιορίζει σαφώς τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενεργήθηκαν σε σχέση με τις επιλεγείσες συνιστώσες του ΑΕΕ, σύμφωνα με τα πρότυπα εσωτερικού ελέγχου (ΠΕΕ). 7. Για να διατυπωθούν ειδικές επιφυλάξεις, η Eurostat θα πρέπει, όπου είναι δυνατόν, να προβαίνει σε εκτίμηση του δυνητικού αντικτύπου (για παρατηρήσεις που μπορούν να προσδιοριστούν ποσοτικώς) και/ή του διακυβευόμενου ποσού (για τις μη προσδιορίσιμες ποσοτικώς παρατηρήσεις) των σημείων δράσης και να θέτει σαφή κριτήρια σημαντικότητας, τα οποία θα πρέπει να είναι ποιοτικά ή ποσοτικά. Κατά γενικό κανόνα, οι επιφυλάξεις πρέπει να αφορούν συγκεκριμένες συνιστώσες του ΑΕΕ οι οποίες σχετίζονται με σημεία δράσης που δεν εξετάσθηκαν από τις ΕΣΥ εντός των προθεσμιών που είχαν ορισθεί και των οποίων ο αντίκτυπος ενδέχεται να είναι σημαντικός. 8. Η Eurostat θα πρέπει να βελτιώσει τον συντονισμό μεταξύ της υπηρεσίας της που είναι αρμόδια για την επαλήθευση του ΑΕΕ για τους σκοπούς των ιδίων πόρων και των λοιπών υπηρεσιών της, ειδικότερα εκείνων που είναι αρμόδιες για τους εθνικούς λογαριασμούς. Στις περιπτώσεις όπου τυχόν ενέργειες στις οποίες προβαίνουν άλλες υπηρεσίες της Eurostat ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στην κατάρτιση του ΑΕγχΠ ή/και του ΑΕΕ, θα πρέπει να πραγματοποιείται διαβούλευση με την επιτροπή ΑΕΕ και η τελική απόφαση σχετικά με τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει να λαμβάνεται στο κατάλληλο ιεραρχικό επίπεδο της Eurostat. 9. Η Eurostat θα πρέπει να βελτιώσει τις εκθέσεις αξιολόγησης που καταρτίζει κατά τρόπο ώστε να παρέχει πλήρη, διαφανή και συνεπή αξιολόγηση των δεδομένων για το ΑΕΕ των κρατών μελών. Οι ετήσιες γνώμες της επιτροπής ΑΕΕ θα πρέπει να περιλαμβάνουν σαφή αποτίμηση του εάν τα δεδομένα για το ΑΕΕ των κρατών μελών είναι ή δεν είναι κατάλληλα για τους σκοπούς των ιδίων πόρων, το περιεχόμενό τους θα πρέπει να συμμορφώνεται προς τις απαιτήσεις του κανονισμού ΑΕΕ, θα πρέπει δε να χρησιμοποιούνται προσηκόντως στη διαδικασία του προϋπολογισμού, όπως προβλέπεται στον κανονισμό περί ιδίων πόρων. 10. Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων της ΓΔ Προϋπολογισμού και της Eurostat θα πρέπει να παρέχουν ακριβοδίκαιη εικόνα της επαλήθευσης των δεδομένων για το ΑΕΕ των κρατών μελών καθώς και της διαχείρισης των βάσει του ΑΕΕ ιδίων πόρων. Η Επιτροπή θα πρέπει να θεσπίσει απαιτήσεις για να υποβάλλει η Eurostat τακτικά εκθέσεις σχετικά με τα αποτελέσματα της επαλήθευσης των δεδομένων για το ΑΕΕ, επιτρέποντας κατ αυτόν τον τρόπο στη ΓΔ Προϋπολογισμού να αποκομίζει τη βεβαιότητα που απαιτείται για την κατάρτιση των ετησίων εκθέσεων δραστηριοτήτων της. PE536.027v04-00 6/6 DT\1037993.doc