Αγορά εύτερης Κατοικίας Rhodes Tourism Forum 2006 10-11 Νοεµβρίου Θάλεια ρουσιώτου 1
Η Αγορά της εύτερης Κατοικίας στην Ευρώπη Ιστορικό Χρονολογείται από τη δεκαετία του 70 και συνδέεται άµεσα µε την ανάπτυξη του τουρισµού. Παράγοντες που οδηγούν στην ανάπτυξής της αγοράς δεύτερης κατοικίας: το εύκρατο µεσογειακό κλίµα, ο ήρεµος τρόπος ζωής, οι οµορφιές του «Νότου», οι χαµηλότερες τιµές στην αγορά κατοικίας, το αρκετά χαµηλότερο κόστος ζωής. 2
Η Αγορά της εύτερης Κατοικίας στην Ευρώπη Ιστορικό Πρώτοι επενδυτές: Οι baby boomers η γενιά της δεκαετίας µετά το Β Παγκόσµιο Πόλεµο. Ακολούθησαν στα τέλη της δεκαετίας του 90 νεώτερες ηλικιακά οµάδες στο Ηνωµένο Βασίλειο και την Ιρλανδία. Στις αρχές του 21 ου αιώνα οι «νεόπλουτοι» Ρώσοι. Εθνικότητες πρώτων επενδυτών: Γερµανοί, Σκανδιναβοί, Βρετανοί, Ιρλανδοί. 3
Η αρχική ζήτηση Οι πρώτοι επενδυτές εύτερης Κατοικίας αναζητούσαν µιαν εξοχική κατοικία: χαµηλής αξίας, µε µειωµένες δαπάνες συντήρησης, κοντά στη θάλασσα ή στην εξοχή, για τη σύνταξή τους. βαθµιαία η ζήτηση των επενδυτών στράφηκε σε «διαφοροποιηµένα» προϊόντα. 4
Παράγοντες ενίσχυσης του συγκεκριµένου κλάδου / δηµοφιλείς προορισµοί Σηµαντικοί παράγοντες ενίσχυσης της Αγοράς εύτερης Κατοικίας στις αρχές του 21 ου αιώνα: η πτώση στα χρηµατιστήρια, στις εταιρίες διαχείρισης κεφαλαίων (pension funds) και στα επιτόκια σε όλη την Ευρώπη. ηµοφιλείς προορισµοί: Αρχικά η Ισπανία και η Νότια Γαλλία. Αργότερα η Πορτογαλία και η Κύπρος. Πρόσφατα η Κροατία, η Βουλγαρία, το Μαρόκο και το Ντουµπάι. 5
Η Αγορά της εύτερης Κατοικίας σήµερα Η αγορά κατοικίας σήµερα: Είναι παγκόσµια. Ανέρχεται σε πολλά δισεκατοµµύρια ευρώ το χρόνο. Εκτιµάται ότι σήµερα περίπου 3 εκατοµµύρια άνθρωποι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν µόνιµη παραθεριστική κατοικία στη Μεσόγειο. 6
Η Αγορά της εύτερης Κατοικίας στην Ελλάδα Τα πλεονεκτήµατα της Ελλάδας: Ασύγκριτη φυσική οµορφιά / εναλλαγές τοπίων. Εύκρατο κλίµα Πλούσια πολιτιστική και ιστορική κληρονοµιά. Ελλάδα κατατάσσεται στις αναπτυσσόµενες αγορές. Λόγοι καθυστέρησης στην ανάπτυξη: των ελλείψεων στις υποδοµές και του αναχρονιστικού θεσµικού πλαισίου του πολεοδοµικού σχεδιασµού. 7
Οι Υποδοµές Οι υποδοµές στις οποίες υστερούσε η Ελλάδα ήταν: Οδικά και σιδηροδροµικά δίκτυα. Περιφερειακά αεροδρόµια. ίκτυα ηλεκτρισµού και υδροδότησης. Οι υποδοµές σήµερα: Το Ελ. Βενιζέλος ένα από τα καλύτερα και πιο ασφαλή αεροδρόµια στην Ευρώπη. Απευθείας πτήσεις από το εξωτερικό από και προς τα περιφερειακά αεροδρόµια. Βελτιωµένο συγκοινωνιακό δίκτυο: τρένα, υπεραστικά λεωφορεία, ακτοπλοΐα, οδικές αρτηρίες (Αττική & Εγνατία Οδός), µετρό Αθήνας, ζεύξη Ρίου Αντιρρίου. 8
Το θεσµικό πλαίσιο για την ανάπτυξη οικιστικών συγκροτηµάτων Είναι δυσµενές σε όλους τους τοµείς: Εξεύρεση κατάλληλης γης. Όροι δόµησης. Έκδοση Αδειών. Λόγοι που επιτείνουν το πρόβληµα: Έλλειψη Εθνικού Κτηµατολογίου. Γραφειοκρατία. Πολυτεµαχισµός γης. Έλλειψη απαραίτητων υποδοµών (οδοί προσπέλασης, αποχέτευση βιολογικοί καθαρισµοί, υπηρεσίες κλπ.). Περιορισµένη και υπερτιµηµένη γη. 9
Σηµερινή κατάσταση Νέοι τρόποι ανάπτυξης - Ιδιωτική Πολεοδόµηση Αναπτύξεις βάσει ειδικών Προεδρικών ιαταγµάτων: - Στη Μεσσηνία µε το καθεστώς της Π.Ο.Τ.Α. - Στο Λασίθι της Κρήτης. 10
Η παρέµβαση του Κράτους Άµεσες ενέργειες από το κράτος: Ο καθορισµός των χρήσεων γης. Η κατασκευή υποδοµών (ανάλογων µε τις χρήσεις ) Η αναµόρφωση των διαδικασιών εκδόσεως Αδειών. Ο καθορισµός ξεκάθαρων όρων ανάπτυξης. Η δυνατότητα τουριστικής εκµετάλλευσης σε ατοµικό επίπεδο µέσω των διαδικασιών του Ε.Ο.Τ. Βελτίωση των υποδοµών (οδοποιία, ιατρικά κέντρα, ικανή υδροδότηση και ηλεκτροδότηση). 11
Αναµενόµενα αποτελέσµατα Η σωστή κινητοποίηση του κρατικού µηχανισµού θα καταστήσει την Ελλάδα ελκυστικότατο προορισµό λόγω των φυσικών πλεονεκτηµάτων έναντι των ανταγωνιστικών χωρών, δεδοµένου και των σηµείων κορεσµού των πρωτοπόρων χωρών στον τοµέα. 12
Η αγορά της δεύτερης κατοικίας σήµερα Με τις παρούσες συνθήκες οι κατασκευαστές υλοποιούν: Μικρά συγκροτήµατα 10 15 κατοικιών κοντά στη θάλασσα. Σηµαντική δραστηριότητα στη Κρήτη / Ρόδο. Χρηµατοδότηση από Ελληνικές Τράπεζες για την αγορά κατοικίας από ξένους επενδυτές. 13
Τα κριτήρια των υποψηφίων αγοραστών Κατοικίες, συνήθως 2 ή 3 υπνοδωµατίων, κατά προτίµηση σε οργανωµένο συγκρότηµα, µε παροχές υπηρεσιών διαχείρισης. Καλή ποιότητα κατασκευής σε ανταγωνιστικές τιµές. Ικανοποιητικά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα (Internet, Adsl) και δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης. Η ευκολία πρόσβασης στην περιοχή όσον αφορά αεροδρόµια, λιµάνια και οδικούς άξονες. Παροχή υγειονοµικών υπηρεσιών. Φιλόξενο περιβάλλον, φυσικές οµορφιές, εύκρατο κλίµα, ασφάλεια, δυνατότητες αναψυχής και πολιτιστικά δρώµενα. Προτιµούνται τοποθεσίες σε κοντινή απόσταση από τη θάλασσα. Αναπτύξεις µε διαφοροποιηµένο χαρακτήρα (παραδοσιακοί οικισµοί, κατοικίες δίπλα σε γήπεδα γκολφ και µαρίνες). Να λαµβάνονται τα κατάλληλα µέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος. 14
Το προφίλ των υποψηφίων αγοραστών Συνήθως Βορειοευρωπαίοι άνω των 50 χρόνων, µε οικογένεια. Επενδυτές µεσαίων προς ψηλά εισοδήµατα. Αρκετοί συνταξιούχοι οι οποίοι επιθυµούν να επενδύσουν τα διαθέσιµα κεφάλαιά τους αλλά και νεαροί επιχειρηµατίες οι οποίοι βλέπουν την αγορά µιας δεύτερης κατοικίας στην Ελλάδα ως µια καλή επενδυτική ευκαιρία σε σχέση µε τις τιµές που υπάρχουν σε άλλες ανταγωνιστικές µε την Ελλάδα χώρες. Ποιοι αγοράζουν στην Ελλάδα: Βρετανοί Γερµανοί Ιταλοί Σουηδοί 15
Επιπρόσθετα στοιχεία εν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για τον τοµέα της δεύτερης κατοικίας. - Άγνωστος ο ακριβής αριθµός των ξένων αγοραστών. Σύµφωνα µε µελέτη που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Οικονοµικών και Βιοµηχανικών Ερευνών (Ι.Ο.Β.Ε.), ως το 2014 αναµένεται να έχουν µετακινηθεί στην Ελλάδα πάνω από δυο εκατοµµύρια άτοµα, από τη Βόρεια Ευρώπη, αριθµός που αντιστοιχεί σε ένα εκατοµµύριο νέες κατοικίες. Φέτος, εκτιµάται ότι ο αριθµός των επισκεπτών της χώρας µας θα ξεπεράσει τα 12 εκατοµµύρια. Απαιτείται συνεργασία Κρατικού και Ιδιωτικού Τοµέα ούτως ώστε να παραχθεί το σωστό προϊόν που θα ελκύσει µέρος αυτών των επισκεπτών να επενδύσουν στην Ελλάδα. 16