Χαιρετισµός Ειδικού Γραµµατέα για την Ανταγωνιστικότητα κ. Σπύρου Ευσταθόπουλου µε θέµα: «Ανταγωνιστικότητα: Η δηµιουργική αναζήτηση της επιτυχίας», στην εκδήλωση µε τίτλο: «Η πρόκληση της ανταγωνιστικότητας. Η έκθεση για την παγκόσµια ανταγωνιστικότητα 2006-2007», που συνδιοργανώνουν η PricewaterhouseCoopers, το Cyprus College και η Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως Κύπρος, 20 Νοεµβρίου 2006 Κύριοι Υπουργοί, Κύριοι Πρόεδροι, Κύριοι Καθηγητές, Κυρία εκπρόσωπε του Παγκόσµιου Οικονοµικού Φόρουµ, Κύριε Εκτελεστικέ Σύµβουλε Έχω ακούσει ή διαβάσει αρκετούς ορισµούς για την ανταγωνιστικότητα. Ορισµούς διατυπωµένους από διεθνείς οικονοµικούς οργανισµούς, από καθηγητές, από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους. Παρ όλα αυτά, την παραστατικότερη περιγραφή της ανταγωνιστικότητας την βρήκα σε ένα χαριτωµένο ανέκδοτο που συνηθίζει να λέει ο Υπουργός Ανάπτυξης κύριος ηµήτρης Σιούφας: Ήταν, λέει, δύο φίλοι πεζοπόροι οι οποίοι, αφού διέσχισαν ένα δάσος, κάθισαν λίγο να ξεκουραστούν. Είχαν τεντώσει τα πόδια τους, είχαν βγάλει και τα παπούτσια τους, όταν ξαφνικά πρόβαλε ένα λιοντάρι το οποίο κατευθυνόταν προς το µέρος τους. Ο ένας βάζει αµέσως τα παπούτσια του και αρχίζει βιαστικά να δένει τα κορδόνια του. Τότε, γυρίζει ο άλλος και του λέει: Τι δένεις τα 1
κορδόνια σου, νοµίζεις ότι θα τρέξεις πιο γρήγορα από το λιοντάρι; Οπότε εκείνος του απαντά: Μου αρκεί να τρέξω πιο γρήγορα από σένα. Η παραστατική αυτή σκηνή, τα λέει όλα. Όποιος δεν τρέξει πιο γρήγορα, θα τον φάει το λιοντάρι. Το λιοντάρι ενσαρκώνει τον ανταγωνιστή µας, που µπορεί να είναι µια άλλη οικονοµία ή µια άλλη επιχείρηση. Το 1986 οι δέκα πρώτες χώρες σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας ήσαν, κατά σειρά: Αµερική, Ιαπωνία, Γερµανία, Μ. Βρετανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία, Ελβετία, Κορέα και Ταϊβάν. Είκοσι χρόνια αργότερα, ξέρετε ποια είναι πρώτη; Η Κίνα, η οποία το 1986, όπως ακούσατε, δεν περιλαµβανόταν καν µεταξύ των πρώτων 10! Και σήµερα, µεταξύ αυτών των 10 έχουν µείνει µόνον δύο ευρωπαϊκές: η Γερµανία και η Μεγάλη Βρετανία. Την περασµένη ευτέρα και Τρίτη ήµουν προσκαλεσµένος στην Ουάσινγκτον, στις επετειακές εκδηλώσεις για τα 20 χρόνια από την ίδρυση του Αµερικανικού Συµβουλίου Ανταγωνιστικότητας. ύο ήταν τα κύρια σηµεία της Κεντρικής ιάσκεψης: Η οµιλία του Μάικλ Πόρτερ και οι παρουσιάσεις καινοτοµικών προϊόντων σε διάφορους κλάδους, ιδίως στην Ιατρική. Ήρθαν δηλαδή εταιρείες που συµµετέχουν στην βιοοικονοµική επανάσταση και µας είπαν: ορίστε τι κάνουµε! Ορίστε τι κάνουµε στη βιοτεχνολογία, στην ενέργεια, στη γεωργία, στη βιοϊατρική και σε πολλά άλλα Η Πρόεδρος του Αµερικανικού Συµβουλίου Ανταγωνιστικότητας κυρία Ντέµπορα Γουάϊνς Σµιθ δεν είναι οικονοµολόγος. Ξέρετε τι είναι; Αρχαιολόγος! (έχει κάνει µάλιστα και µια σύντοµη θητεία στην Ελλάδα). 2
Βλέπετε, λοιπόν, ότι η ανταγωνιστικότητα είναι µια οριζόντια έννοια που διαπερνά όλους τους κλάδους! Και κάτι ακόµα: σύµφωνα µε τον Μάικλ Πόρτερ είναι οι µικροµεσαίες εταιρείες, αυτές που δηµιουργούν διεθνώς τις περισσότερες θέσεις εργασίας, περισσότερες απ` ότι οι µεγάλες. Η ανταγωνιστικότητα είναι η µεγαλύτερη πρόκληση της εποχής µας, της εποχής της παγκοσµιοποίησης. Απαιτεί όµως όραµα, στρατηγική και προγραµµατισµό. Όχι διεκπεραιωτική διαχείριση της καθηµερινότητας. Σηκώστε λοιπόν κι εσείς ψηλότερα τον πήχη για τη χώρα σας, για τις επιχειρήσεις σας, για την κοινωνία σας. Ίσως δεν χρειάζεται να δουλεύουµε περισσότερο. Είναι όµως σίγουρο ότι χρειάζεται να δουλεύουµε καλλίτερα, και ενδεχοµένως µε νέες µορφές συνεργασίας. Το νέο λοιπόν, το µεταβαλλόµενο, περιβάλλον της παγκόσµιας ανταγωνιστικότητας αποτελείται από την Καινοτοµία (τεχνολογική και µη), την ικανότητα δηµιουργίας νέων επιχειρήσεων, την Εκπαίδευση και την Ενέργεια. Η ανάπτυξη της αγοράς οδηγεί στην ανάπτυξη της οικονοµίας, οδηγεί στην ανάπτυξη του ΑΕΠ, των εξαγωγών, την προσέλευση άµεσων ξένων επενδύσεων. Άλλοι µπόρεσαν. Εµείς, εσείς, γιατί να µη µπορούµε; Οι δικοί µας πρόγονοι, άλλωστε, καινοτόµησαν σε όλα: στις τέχνες, στην έρευνα, στις υποδοµές, στη µεταποίηση, στις υπηρεσίες (περιλαµβανοµένου του εµπορίου, άρα και της επιχειρηµατικότητας). Η ανταγωνιστικότητα που βασίζεται στην υγιή επιχειρηµατικότητα, στην καινοτοµία, στη φαντασία, στην επινόηση και τη διορατικότητα αποτελεί πηγή ελπίδας για την πολυπόθητη κοινωνική συνοχή. 3
Και λέγοντας κοινωνική συνοχή πρέπει να σας αναφέρω και την κοινωνική καινοτοµία, η οποία ίσως να µην είναι ιδιαίτερα κατανοητή, ούτε αποτιµητέα σε µια αυστηρά οικονοµική και µόνο προσέγγιση. Αν όµως σας αναφέρω δύο τρία απτά παραδείγµατα, είµαι σίγουρος ότι θα αντιληφθείτε περί τίνος πρόκειται: Πρώτον: Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις εύτερον: Greenpeace Τρίτον: Ανοιχτό Πανεπιστήµιο. Και είναι σίγουρο ότι ο ρυθµός ανάπτυξης της κοινωνικής καινοτοµίας θα αυξηθεί ραγδαία τα επόµενα χρόνια λόγω των αυξηµένων αναγκών που δηµιουργεί ο νέος τρόπος ζωής και η αδυναµία του Κράτους να καλύψει τις υπάρχουσες ανάγκες. Και τώρα ας έλθουµε στο εξ ίσου σοβαρό θέµα της µέτρησης της ανταγωνιστικότητας. Επιθυµώ, στο σηµείο αυτό, να κάνω δύο παρατηρήσεις: Η πρώτη είναι ότι οι εκθέσεις των διεθνών οργανισµών καλώς ή κακώς δεν µετρούν µόνο την ανταγωνιστικότητα αλλά, σε κάποιο βαθµό, δηµιουργούν ανταγωνιστικότητα, αφού βάση των σηµείων που παραθέτουν, καθορίζουν και την εικόνα της χώρας διεθνώς. Ιδιαίτερα οι µελέτες του Παγκόσµιου Οικονοµικού Φόρουµ (WEF) και του Ινστιτούτου για την Ανάπτυξη του Μάνατζµεντ (IMD) αποτελούν τις δύο πιο έγκυρες πηγές ανάλυσης της ανταγωνιστικότητας των οικονοµιών διεθνώς και ως εκ τούτου, αποτελούν βασικά εργαλεία πολλών εταιρειών παροχής επιχειρηµατικών συµβουλευτικών υπηρεσιών. Συνεπώς η κατάταξη µιας χώρας σε αυτούς τους δείκτες επηρεάζει σηµαντικά και τη ροή ξένων άµεσων επενδύσεων προς αυτήν. Γι αυτό τον λόγο, παρακολουθούµε και αναλύουµε, µε καλόπιστη κριτική διάθεση, τα 4
αποτελέσµατα όλων των σχετικών µελετών των διεθνών οργανισµών για την ανταγωνιστικότητα. Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι οι µελέτες της ανταγωνιστικότητας των οικονοµιών διεθνώς, βασίζονται κατά 80% σε αντικειµενικούς δείκτες, οι οποίοι λαµβάνουν σοβαρά υπ όψιν άλλους πρωτογενείς δείκτες, αλλά κατά το υπόλοιπο 20% βασίζονται σε υποκειµενικές απαντήσεις, οι οποίες δίδονται στα αποστελλόµενα ερωτηµατολόγια και συχνά είναι αµφίβολης εγκυρότητας. Αυτό το 20% µπορεί να επηρεάσει σοβαρά την κατάταξη µιας χώρας. Πριν τελειώσω την οµιλία µου επιθυµώ να διευκρινίσω ότι σήµερα η έννοια της ανταγωνιστικότητας δεν είναι θέµα κόστους αλλά θέµα ποιότητας και υψηλής προστιθέµενης αξίας. Οι Σκανδιναβοί µας έχουν ήδη δείξει το δρόµο Γι αυτό και για εµάς, ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας σηµαίνει αύξηση της παραγωγικότητας και βελτίωση της ποιότητας των παραγόµενων προϊόντων και υπηρεσιών. Σηµαίνει αύξηση του παραγόµενου πλούτου και βελτίωση του επιπέδου ζωής των πολιτών. Σηµαίνει ευηµερία. Κυρίες και κύριοι, Ευχαριστώ για την προσοχή σας Και ιδιαίτερα τους διοργανωτές: - την Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως, - το Cyprus College και - την εταιρεία Price Waterhouse Coopers για την πρόσκλησή τους και την ευκαιρία που µου έδωσαν να συµµετάσχω στη σηµερινή εκδήλωση. 5