Γράφει: Κωνσταντίνος Σπίγγος, Νευρολόγος

Σχετικά έγγραφα
Αιτιοπαθογένεια της νόσου

ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ (με βάση το παράθεμα σελ.157 του σχολικού βιβλίου) Η νόσος Alzheimer

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

Προ-άνοια. Αρχική άνοια

H νόσος Αλτσχάιμερ. Για να τη θεραπεύσουμε, δεν υπάρχει φάρμακο. Μόνο πολλή αγάπη... Κοινωνική Οργάνωση

Άνοια στην Τρίτη ηλικία:

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

διοτι ολος ο νομος εις εναν λογο συμπληρουται εις τον θελεις αγαπα τον πλησιον σου ως σεαυτον Γαλάτας, κεφ. Ε, εδ. 14

ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Λιάπη Δέσποινα, Ψυχολόγος Dr Κουντή Φωτεινή, Νευροψυχολόγος Λυσίτσας Κωνσταντίνος, Νευρολόγος Alzheimer Hellas

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer

Διαταραχές συμπεριφοράς στην Άνοια

ΙΑΤΡΕΙΟ ΜΝΗΜΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙA

ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΑΣ ΣΕ ΦΟΡΜΑ!

Γράφει: Αναστάσιος - Ιωάννης Κανελλόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΚΚΑ. Nευρολόγος-Ψυχίατρος, Πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών ALZHEIMER

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια


ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER. της Σταυρούλας Β. Α1

Προ-άνοια ΝΟΣΟΣ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Άνοια. Είναι η ασθένεια όχι ο άνθρωπος ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ. ( Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας / Διεθνής Ένωση Alzheimer & Συναφών Διαταραχών)

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Υποκειμενική Νοητική Διαταραχή: Νεώτερα Δεδομένα και Μελλοντικός Σχεδιασμός Έρευνας

Αρετή Ευθυμίου. Υπεύθυνη Κέντρων Ημέρας Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29

«Ενημερωθείτε για την Υγεία σας, Ζήστε καλύτερα! Άνοια Νευροπαθητικός Πόνος λόγω Σακχαρώδη Διαβήτη Σεξουαλική Ζωή στην Τρίτη Ηλικία - Ακράτεια»

Ώριμη Ηλικία. Ενημέρωση και Πρόληψη για τα συχνότερα νοσήματα

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον

Παρουσίαση Περιστατικού. Αυτοκτονικός Ιδεασμός και Κατάθλιψη στην Ήπια Νοητική Διαταραχή. Διαμαντίδου Αλεξάνδρα, Ψυχολόγος

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ. Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας

"Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα"

9 Νοεμβρίου 2016, Πτολεμαΐδα

Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Alzheimer 2017

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Κατάθλιψη: ορισμός, συμπτώματα, αίτια, αντιμετώπιση, πρόληψη

Η ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER σήμερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ. Ευανθία Σούμπαση. Απαρτιωμένη Διδασκαλία

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών

Η νόσος ALZHEIMER: Συμπώματα, κληρονομικότητα, επιβαρυντικοί και προστατευτικοί παράγοντες και μελλοντικές θεραπείες-οκτ 2012

Πανευρωπαϊκή Ημέρα Καρδιακής Ανεπάρκειας, 5-7 Μαϊου 2017

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου

Έχω διαβήτη. Ώρα να βελτιώσω τον τρόπο ζωής μου!

Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση της Άνοιας

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά

Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας;

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΚΚΑΒΑΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ

Υποστηρίζοντας τα παιδιά με γενετικά νοσήματα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Πέμπτη, 16 Ιούνιος :58

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος

Η αποκάλυψη της διάγνωσης: ελληνικές και ευρωπαϊκές απόψεις και πρακτικές

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2009

Εισαγωγή στην Ψυχιατρική Φίλιππος Γουρζής

Ασθενής με άνοια και καλή λειτουργικότητα

Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς Ανάμεσα σε με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη. Ασθενείς με. Νοσήματα του Εντέρου. Αθήνα, Μάιος Ετοιμάστηκε για την:

Νεανική Δερματομυοσίτιδα

«ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΩΜΑΤΟΣ: ΔΩΡΕΑ ΖΩΗΣ»

Η πρόκληση ευχάριστων αναμνήσεων ως θεραπευτικό μέσο για την άνοια. Μελέτη ενός έτους

Η βιολογία της μάθησης και της μνήμης: Μακρόχρονη ενδυνάμωση/αποδυνάμωση

Τι είναι ο Ιδεοψυχαναγκασμός;

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Γιώργος Βλειώρας

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

Θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας και να τον ρωτήσετε εάν θα πρέπει να εξεταστείτε για Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια

Ο όρος διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός) αναφέρεται σε μια αναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει μειωμένες ικανότητες

Γράφει: Diane M. Rowles, Νοσηλεύτρια στο Rehabilitation Institute of Chicago Απόδοση: Αλέξανδρος Γεωργουλής

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα;

Γράφει: Γιώργος Καπαρός, Νευρολόγος

Χορεία Huntington : Νευροψυχολογική εκτίμηση

Εάν απαντήσατε "ναι" σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν.

Διαταραχές Μνήμης. Πιλοτική μετάφραση και απόδοση του εγχειριδίου: Treating Memory Impairments

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

Από τον Κώστα κουραβανα

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΙΔΡΥΜΑΤΑ 7 ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ

Διαταραχές συμπεριφοράς ανοϊκών

Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Ιουλία Γ. Αλεξίου Λογοθεραπεύτρια

Μανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching. Ζήσε με Πάθος! Σελίδα 1

«ΉΠΙΑ ΝΟΗΤΙΚH ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΟΡΑΣΗΣ»

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer

Η εκτίμηση του φορτίου της νόσου μεταξύ των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και των επαγγελματιών υγείας. Μελλίδου Ματίνα

Σχετιζομενος Με Το NLRP-12 Υποτροπιαζων Πυρετος

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

Transcript:

Γράφει: Κωνσταντίνος Σπίγγος, Νευρολόγος Ξεχνάτε όλο και ευκολότερα ονόματα προσώπων, αντικειμένων, εννοιών ή καθημερινές δουλειές; Ήσασταν ανέκαθεν έτσι ή είναι κάτι που σας συμβαίνει τελευταία και μάλιστα επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου; Σε παρόμοιες, «αθώες» ως επί το πλείστον, περιπτώσεις, όλοι ανησυχούμε για την πιθανότητα να πάσχουμε από άνοια. Ωστόσο, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, η απλή ανησυχία για το ενδεχόμενο άνοιας λόγω του ότι κάποιος μεσήλικας ή ηλικιωμένος παρατήρησε πως η μνήμη του δεν λειτουργεί πια με τον ίδιο τρόπο όπως στο παρελθόν, έχει 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να εξελιχθεί σε κανονική άνοια, στα υπόλοιπα 3 χρόνια, σε σχέση με την απουσία παρόμοιων ανησυχιών, με άλλα λόγια, η υποκειμενική αίσθηση προβλήματος μνήμης ίσως δεν είναι τόσο αθώα, όσο παλαιότερα πιστεύαμε! Θα ήταν χρήσιμο να αποπειραθούμε να διαφωτίσουμε έννοιες που συνήθως συγχέονται, όπως είναι η αμνησία, η άνοια και η νόσος του Alzheimer. Μία βασική νοητική λειτουργία, διαφοροποιός μάλιστα του εγκεφάλου του ανθρώπου σε σχέση με τον εγκέφαλο του πιθήκου και άλλων "εξαδέλφων" ειδών (με συγκρίσιμο προς τον άνθρωπο εγκέφαλο), είναι ο τύπος της μνήμης που αφορά την ικανότητα αποθήκευσης δεδομένων μη βιωματικού χαρακτήρα (θέματα που πέρασαν στην μνήμη μας χωρίς να τα έχουμε ζήσει-αισθανθεί, αλλά μέσω της δια του λόγου επικοινωνίας) και τη συνειδητή ανάκλησή τους ανάλογα με τις ανάγκες επιβίωσης. Η μνήμη δεν αποτελεί μία ενιαία και εντοπισμένη εγκεφαλική λειτουργία. Μία πρώτη διάκριση γίνεται μεταξύ της μνήμης που μπορεί γενικά να περιγραφθεί με λόγια και αφορά σε γεγονότα ή δεδομένα, σε σχέση με τη «μάθηση διά της εκτέλεσης» (π.χ. το πώς κάνουμε ποδήλατο δεν μπορεί να αποδοθεί λεκτικά παρόλο που είναι μία κεκτημένη μνήμη). Οι περισσότεροι από εμάς, όταν μιλάμε για μνήμη αναφερόμαστε στην πρώτη κατηγορία, η οποία είναι άλλωστε συνειδητή. Τα «κέντρα» που κατευθύνουν την αποθήκευση των νέων μνημών αυτού του είδους εντοπίζονται βαθιά στον εγκέφαλο, στην «έσω μοίρα του κροταφικού λοβού». Έτσι, οι βλάβες της περιοχής αυτής προσβάλουν την ικανότητα να αποθηκεύει κανείς νέες μνήμες, ενώ οι μνήμες που ήδη έχουν σχηματισθεί παραμένουν άθικτες (προχωρητική αμνησία). Η ταινία «Memento» αποτελεί μια περίτεχνη απόδοση αυτής της έννοιας, ενώ για τους γνώστες ηλεκτρονικών υπολογιστών, θα αρκούσε ο παραλληλισμός με το να τερματίζει κανείς τη λειτουργία χωρίς ποτέ να κάνει αποθήκευση! Με τον ευρύτερο όρο άνοια χαρακτηρίζεται η προοδευτική κατάρρευση του συνόλου των νοητικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένης της μνήμης. Τέλος, η νόσος του Alzheimer συνιστά πάθηση που είναι το συχνότερο αίτιο άνοιας, χωρίς να είναι και το μοναδικό. Κατά την εξέταση του εγκεφάλου στο μικροσκόπιο, διαπιστώνονται ειδικά ευρήματα που πρωτοεμφανίζονται στο εσωτερικό τμήμα του κροταφικού λοβού και ακολούθως 1 / 5

επεκτείνονται σε όλη τη «φαιά ουσία». Συνεπεία αυτού, στα αρχικά συμπτώματα της πάθησης προεξάρχει η αμνησία, αλλά τα ίδια συμπτώματα μπορεί να απαντώνται σε ένα πλήθος νευρολογικών και ψυχιατρικών καταστάσεων, αλλά και -υπό προϋποθέσεις- σε φυσιολογικά άτομα. Κατά τις αρχές του 20ου αιώνα, ο Alois Alzheimer πρωτοπεριέγραψε τη νόσο σε μια μεσήλικη γυναίκα, η οποία εμφάνισε αμνησία, «παρανοϊκό παραλήρημα» (δηλαδή μη ρεαλιστικές ιδέες καταδίωξης) και ακολούθως «αφασικές διαταραχές» (δυσκολίες με την κατανόηση, εύρεση και χρησιμοποίηση των λέξεων). Το νόσημα θεωρήθηκε αρχικά σπάνιο και ενώ μέχρι το 1960 είχαν αναφερθεί 100 μόνο περιπτώσεις ασθενών, νέες μελέτες διαφώτισαν την ύπαρξη ενότητας μεταξύ της έως τότε αποκαλούμενης «προγεροντικής» και της «γεροντικής» μορφής άνοιας, καθιστώντας έτσι την «Άνοια Τύπου Alzheimer» ως τη συχνότερη διάγνωση μεταξύ των νοσημάτων που προκαλούν άνοια. Έτσι, ενώ κάποτε ήταν φυσιολογικό «ο παππούς να ξεχνά», σήμερα η περίπτωση αυτή, υπό προϋποθέσεις, συνιστά νευρολογικό νόσημα. Τα συμπτώματα και η πορεία Το σύμπτωμα που κατεξοχήν θεωρείται ως το «σήμα κατατεθέν της νόσου» είναι η προοδευτική εμφάνιση αμνησίας. Ο ασθενής αρχικά δεν θυμάται μικρά γεγονότα της καθημερινής ζωής, ονόματα προσώπων που σπανίως συναντά ή λέξεις από το παρελθόν που πλέον δεν χρησιμοποιεί. Μπορεί να ξεχνά τα ραντεβού του ή πού έχει τοποθετήσει κάποια από τα πράγματά του και συχνά επαναλαμβάνει τις ίδιες ερωτήσεις, αδυνατώντας να θυμηθεί κάτι που μόλις πριν συζητήθηκε. Αναφορικά με γεγονότα του απώτερου παρελθόντος, οι μνημονικές ικανότητές του ασθενούς είναι σημαντικά καλύτερες (αλλά πάντως όχι εντελώς άθικτες, ενώ στην πορεία επηρεάζονται και αυτές). Όταν το πρόβλημα της μνήμης έχει γίνει έκδηλο, αρχίζουν να εμφανίζονται και νέα συμπτώματα που υποδηλώνουν προσβολή και άλλων νοητικών λειτουργιών. Η ομιλία του ασθενούς γίνεται αβέβαιη εξαιτίας της δυσκολίας του να βρει τη σωστή λέξη, κάτι που επηρεάζει και τον τρόπο γραφής, ενώ η κατανόηση πολύπλοκων προτάσεων γίνεται προοδευτικά δυσκολότερη. Στα τελικά στάδια της νόσου, ο ασθενής εμφανίζει αδυναμία να μιλήσει ή να καταλάβει την ομιλία των άλλων (αφασία). Άλλες νοητικές λειτουργίες που επηρεάζονται, είναι η ικανότητα για αριθμητικές πράξεις (αναριθμησία, με συνέπεια ο ασθενής να μην τα καταφέρνει στις οικονομικές συναλλαγές), η ικανότητα για αντίληψη του χώρου (χωρο-αγνωσία, για παράδειγμα, δεν μπορεί να παρκάρει το αυτοκίνητο, δεν μπορεί να στρώσει σωστά το τραπεζομάντιλο, χάνει το δρόμο για το σπίτι του) και αργότερα, η ικανότητα να χρησιμοποιεί αντικείμενα και συνηθισμένα εργαλεία (απραξία). Τα παραπάνω συμπτώματα συνολικά περιγράφονται ως νοητική έκπτωση. Η δεύτερη μεγάλη σφαίρα προβλημάτων είναι αυτή των διαταραχών της συμπεριφοράς. Ανάλογα και με την προσωπικότητά του, ο πάσχων μπορεί να εκνευρίζεται εύκολα ή χωρίς λόγο, να εμφανίζει αϋπνία, να μη συγκρατεί τις παρορμήσεις του (ασυγκράτητη όρεξη για φαγητό, υπερσεξουαλικότητα), να κάνει παράλογα έξοδα ή ασύμφορες οικονομικές συναλλαγές, να αναπτύξει παράλογες ιδέες ή υποψίες (παρανοϊκό παραλήρημα) ή αντίθετα, 2 / 5

να αποσύρεται στο δωμάτιό του χωρίς ενδιαφέροντα (κατάθλιψη), να μην αντιδρά εύκολα σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος (απάθεια) ή να παραμελεί την ανάγκη για φαγητό. Τα τελικά στάδια της νόσου (όταν ο ασθενής παύει να διατηρεί έστω και ψήγματα αναγνώρισης των οικείων του, ενώ αρχίζει πλέον να προσβάλλεται και η ικανότητά του προς κίνηση) συνοδεύονται από το μεγαλύτερο φορτίο ψυχολογικής και σωματικής κόπωσης για την οικογένεια, η οποία πολλές φορές χρειάζεται υποστήριξη εξ ίσου, προκειμένου να αντεπεξέλθει στο έργο της (είναι χαρακτηριστικό ότι στις μελέτες που διεξάγονται για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των νέων φαρμάκων εναντίον της άνοιας, μια βασική πλέον μέτρηση είναι αυτή που γίνεται για το χρόνο που καταναλώνει με τον πάσχοντα το πρόσωπο που τον φροντίζει). Οι περισσότεροι διστάζουν να εκδηλώσουν αυτή την κόπωση, δέσμιοι της αγάπης τους ή των ενοχών που προκαλεί η σκέψη της «εγκατάλειψης». Στα ίδια πλαίσια, πολλοί διστάζουν να φέρνουν αντιρρήσεις στον ασθενή, υποκύπτοντας στις κοπιαστικές, ψυχοφθόρες και χωρίς νόημα «ιδιοτροπίες» του. Σε αδρές γραμμές, θα ήταν σημαντικό να τονιστεί ότι ο προσβεβλημένος από άνοια αυτού του βαθμού δεν συμμετέχει, είναι ήδη «απών» και μόνο σε συναισθηματική βάση μπορεί να επικοινωνεί κανείς μαζί του (αλλά η επικοινωνία αυτή «ξεπλένεται» εντός λεπτών)... Που οφείλεται; Τα αίτια είναι άγνωστα. Λιγότερες από το 5% των περιπτώσεων είναι ξεκάθαρα κληρονομικές και για αυτές έχουν ενοχοποιηθεί συγκεκριμένα γονίδια. Εκτός από το γήρας, άλλοι παράγοντες που καθιστούν πιθανότερη την εμφάνισή της είναι το οικογενειακό ιστορικό (ο σημαντικότερος παράγοντας), το ιστορικό κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης, το ιστορικό κατάθλιψης και η έκθεση στο αργίλιο. Βασικό χαρακτηριστικό της νόσου είναι μια διαδικασία εκφύλισης, δηλαδή προοδευτικής καταστροφής των νευρικών κυττάρων, η οποία ξεκινά πολύ νωρίτερα (ίσως και κατά δεκαετίες) από την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Καθώς η νόσος έχει άμεση σχέση με τις διαδικασίες της γήρανσης, η διάκριση των ηλικιωμένων που εμφανίζουν διαταραχές της διανοητικής διαύγειας ή «παραξενιές» του χαρακτήρα, οι οποίες ξεφεύγουν από το μέσο όρο των άλλων συνομηλίκων είναι δύσκολη και συνορεύει με τη «φιλοσοφική» συζήτηση για τη διαφορά μεταξύ του τι αποτελεί «νόσημα» και τι αποτελεί «φυσιολογική γήρανση». Το τελικό κριτήριο που διαμορφώνουν οι σύγχρονες συνθήκες ζωής είναι αυτό της αυτο-εξυπηρέτησης και ανεξαρτησίας των ηλικιωμένων (εκ των οποίων το ποσοστό αυτών που ζουν μόνοι αυξάνεται διαρκώς) και του τελικού οικονομικού κόστους που προκύπτει από το συνδυασμό όλων των ιατρικών και κοινωνικών παραμέτρων. Μπορεί να προληφθεί; 3 / 5

Πολύς λόγος έχει γίνει για τα διάφορα μέτρα πρόληψης, σε όσους δεν παρουσιάζουν προβλήματα με τη μνήμη τους ή σε όσους βρίσκονται στα πρώιμα στάδια της νόσου. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται η χρήση βιταμινών και αντιοξειδωτικών, βοτάνων ή "νοητικών ασκήσεων", συχνά με τη μορφή ακριβών λογισμικών για Η/Υ. Για όλα τα παραπάνω, αν και υπάρχουν υποστηρικτικά στοιχεία, δεν έχει αποδειχτεί επιστημονικά η χρησιμότητά τους. [ΠΡΟΣΘ. 4/2010] Ειδικά για τις νοητικές ασκήσεις, που βασίζονται στη απλοϊκή λογική ότι το μυαλό μπορεί να αδυνατίζει με την αχρησία όπως και οι μύες του σώματος, πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι δεν υπάρχει κανένα όφελος ως προς τα παραπάνω, πέραν από το πέρασμα του ελεύθερου χρόνου κάποιου με ευχάριστο τρόπο (ωστόσο τα περιοδικά με σπαζοκεφαλιές και σταυρόλεξα είναι μάλλον πολύ φθηνότερα). Υπάρχει θεραπεία; Δυστυχώς, δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τη νόσο και ο θεραπευτικός στόχος είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και της πιθανής αναπηρίας που αυτά συνεπάγονται, η καθοδήγηση του ασθενούς και της οικογένειάς του στα πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας και η πρόληψη των επιπλοκών. Κατά τα τελευταία έτη η έρευνα έχει προχωρήσει προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του χολινεργικού συστήματος, ενός συστήματος που μαζί με τον ιππόκαμπο προσβάλλεται σοβαρά και νωρίς στην πορεία της νόσου. Τα φάρμακα που έχουν κυκλοφορήσει πρόσφατα, οι αναστολείς της ακετυλοχολινεστεράσης, δρουν στο χολινεργικό σύστημα καθυστερώντας τη χρονική εξέλιξη των συμπτωμάτων της νόσου που σχετίζονται με τη διανοητική έκπτωση. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα φάρμακα Aricept, Exelon, Reminyl. Αλλη κατηγορία φαρμάκων είναι αυτά που θεωρείται ότι ασκούν κυτταροπροστατευτική δράση, εξασφαλίζοντας την παράταση της ζωής των νευρικών κυττάρων και αντιστρέφοντας τις διαδικασίες της εκφύλισης. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το φάρμακο Ebixa. Η επόμενη εξέλιξη που αναμένεται εντός των επόμενων ετών αφορά το περίφημο "εμβόλιο", που όμως προς το παρόν συναντά δυσκολίες ως προς το να πείσει για την πραγματική αξία του. Ολοκληρώνοντας, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι περισσότερες προσπάθειες ενημέρωσης για την άνοια, ακολουθώντας την ιατρική «πεπατημένη» που έχει αποκλειστικό στόχο τον ασθενή, δεν επισημαίνουν ιδιαίτερα το φορτίο που μεταφέρει ο πάσχων από άνοια στα αγαπημένα του πρόσωπα. Οι ανησυχίες για τη «νοσηρότητα της οικογένειας» που συνοδεύει την άνοια μόνο πρόσφατα βρήκαν θέση στη «σκληρή» ιατρική βιβλιογραφία και μένουν πολλά ακόμη για να γίνουν προς την κατεύθυνση της ενημέρωσης, αλλά και της παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών που σήμερα είναι μάλλον ανεπαρκείς. Ο ρόλος του γιατρού στις ανοϊκές καταστάσεις: 4 / 5

- Χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. - Συναισθηματική υποστήριξη του πάσχοντος και της οικογένειας. - Ενημέρωση για το τι σημαίνει η νόσος, τι αντιλαμβάνεται και τι όχι ο ασθενής και ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν χωρίς συναισθηματικό κόστος (συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος της αντιμετώπισης). - Χορήγηση πρακτικών και εξατομικευμένων συμβουλών, ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης, ως προς την καθημερινή ζωή του ασθενούς και των προσώπων που τον φροντίζουν. - Εκτίμηση της ασφάλειας του ασθενούς ως προς πιθανά ατυχήματα και κατάλληλη παρέμβαση. - Παρακολούθηση της ψυχιατρικής κατάστασης του ασθενούς. - Μείωση των κινδύνων από την περιπλάνηση εκτός σπιτιού. - Συμβουλές ως προς την ικανότητα οδήγησης. - Ενημέρωση για τη νόσο και τις διαθέσιμες θεραπείες. - Ενημέρωση της οικογένειας για τα υπάρχοντα κέντρα παροχής περίθαλψης και υποστήριξης. - Καθοδήγηση της οικογένειας στα οικονομικά, κληρονομικά και νομικά ζητήματα. Κωνσταντίνος Σπίγγος Νευρολόγος http://sites.google.com/site/corfuneurologist/home Άρθρο απο το περιοδικό "Popular Medicine" Joomla SEO powered by JoomSEF 5 / 5