Δρ Χρίστος Ρουσιάς Λειτουργός Έργων Πληροφορικής - ΤΠΕ Άξονας Αναλυτικών Προγραμμάτων & Εξασφάλισης Εκπαιδευτικού Λογισμικού Έργα Πληροφορικής ΤΠΕ Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Ενημερωτική Συνάντηση Ομάδων Εργασίας Ν.Α.Π. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Λευκωσία, 8 Μαΐου 2012
Το εκπαιδευτικό λογισμικό ακολουθεί ή υποστηρίζει συγκεκριμένη παιδαγωγική θεώρηση υποδεικνύει ή υλοποιεί διδακτικούς στόχους ενσωματώνει ή υποστηρίζει αλληλεπιδραστικές μαθησιακές δραστηριότητες περιλαμβάνει διεπαφές με παιδαγωγική σημασία στοχεύει σε συγκεκριμένα μαθησιακά και παιδαγωγικά αποτελέσματα αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του Μικρόπουλος, Α. (2006).
Ανοικτό / Δωρεάν Λογισμικό GeoGebra Google Earth Hot Potatoes Εκπαιδευτικό Λογισμικό Εμπορικό Λογισμικό Kar2ouche Creative Writing Kidspiration Virtual Labs Κατά Παραγγελία Εξ υπαρχής Δημιουργία Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο Λογισμικό Π.Ι. Ελλάδας
Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΜΟΥ ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟΥ Γραμμική οργάνωση πληροφορίας Δραστηριότητες εξάσκησης και πρακτικής Υποκαθίσταται πλήρως ή εν μέρει ο εκπαιδευτικός Κλειστού τύπου Λογ. Εξάσκησης & Πρακτικής Ηλεκτρονικά βιβλία Έμφαση στο μαθητή και στις δραστηριότητες που αναπτύσσει ή μπορεί να αναπτύξει στο πλαίσιο του περιβάλλοντος Ανοικτού τύπου Περιβάλλον αλληλεπίδρασης χειρισμού αντικειμένων και εννοιών Συστήματα προσομοίωσης ή μικρόκοσμων ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ Ενίσχυση της επικοινωνίας, της αλληλεπίδρασης και της συνεργασίας ανάμεσα σε εκ/κούς και μαθητές Έμφαση στο κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η μάθηση Εφαρμογές Διαδικτύου (forum συζητήσεων, chat, wiki, διαδικτυακά περιβ. μάθησης, Web 2.0 κλπ) Κοινότητες μάθησης
Κοινωνικο-εποικοδομιστική μάθηση και υπερμέσα ενδιαφέρεται για ανώτερου επιπέδου είδη μάθησης, που σχετίζονται με διαδικασίες όπως είναι η υπόθεση, ο έλεγχος, η ανάλυση, η σύνθεση, η ερμηνεία, ο στοχασμός εποικοδομιστικό εκπαιδευτικό λογισμικό συμβάλλει σε μεγαλύτερο έλεγχο της διαδικασίας της μάθησης από το μαθητή αυτόνομη μάθηση προσδιορίζει τις μορφές αλληλεπίδρασης του ατόμου με το περιβάλλον καθώς και με τα πολιτισμικά και νοητικά εργαλεία, όπως είναι η «γλώσσα» και τα υπερμέσα επεκτείνει τη γνώση και την ικανότητα κατανόησης και αυξάνει τις μεταγνωστικές και κοινωνικές ικανότητες των μαθητών Μακράκης, Β. (2000)
Παραγωγής και Συγγραφής Επεξεργαστές Κειμένου (π.χ. MS Word, Writer) Προγράμματα Παρουσίασης - Εκδόσεων (π.χ. MS PowerPoint, Publisher, Impress κ.α.) Λογιστικά Φύλλα (π.χ. MS Excel, Calc ) Βάσεις Δεδομένων (π.χ. MS Access)
Δημιουργίας και Έκφρασης Εννοιολογικοί Χάρτες (π.χ. Kidspiration, CmapTools) Πολυμεσικές Ιστορίες (π.χ. Kar2ouche, Comic Lab) (π.χ. Paint, AutoCollage) Σύνθεσης / Επεξεργασίας Εικόνων, Ήχων ή Βίντεο (π.χ. Movie Maker) (π.χ. Sibelius, Audacity)
Προσομοίωσης και Μοντελοποίησης Προσομοίωσης Μοντελοποίησης π.χ. Mars Simulation Project, Simulation Insight, Ancient Civilization π.χ. Stagecast, Virtual Labs, (Light & Electricity), Interactive Physics Επίλυσης Προβλημάτων
Κλειστού Τύπου Διδακτικά (Τutorials) Γραμμικά (Linear) Προσαρμοστικά (Adjustive) Εξάσκησης & Πρακτικής (Drill and Practice) Αναφοράς (Reference tools) Ηλεκτρονικά Παιγνίδια
Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α. (2007α).
Ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο Εκπαιδευτικό Σύστημα της Κύπρου Έργα Πληροφορικής ΤΠΕ ΥΠΠ Υλικοτεχνική Υποδομή για τις ΤΠΕ Εκπαιδευτική Πύλη (ΔΙΑ.Σ) Εξασφάλιση Εκπαιδευτικού Λογισμικού Σύστημα Διαχείρισης Διοικητικών Διαδικασιών Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Ιστοσελίδες Ενδοδίκτυο/ Δομημένες Καλωδιώσεις Εξασφάλιση Τεχνολογικού Εξοπλισμού Υλισμικό Λογισμικό School Sites MySites Collaboration Module email Εκπαιδευτική Πλατφόρμα Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο Έτοιμο Εκπαιδευτικό Λογισμικό
Περιεχόμενο Τεχνικά Χαρακτηριστικά Παιδαγωγικά Χαρακτηριστικά Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.(2006-2012)
Χωρίς προκαταλήψεις - διακρίσεις Σχετίζεται με Στόχους του Αναλ.Πρ. Αντιμετ. Μαθησιακές Δυσκολίες Συμβατό με Πολιτισμικό πλαίσιο Περιεχόμενο Συμβατό με Γνωστικό Επίπεδο Σε βάθος κάλυψη θέματος Απουσία Γλωσσικών Λαθών Ακριβές, Έγκυρο, Ενημερωμένο
Προκαλεί το ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ Ενεργοποιεί με ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ Δραστ. Διαβαθμισμένες δραστ. Ποικιλία τρόπων παρουσίασης Παιδαγωγικά Χαρακτηριστικά Προάγει την Κριτική Σκέψη ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΗΥ - Μαθητή Καθοδηγημένη Διαβαθμισμένη ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΑΥΘΕΝΤΙΚΕΣ Καταστάσεις Παρέχει Δυνατότητα Αξιολόγησης
Αξιολόγηση Σύνθεση Ανάλυση Εφαρμογή Κατανόηση Γνώση
Ευκολία Χρήσης / Πλοήγηση Τεχνικά Χαρακτηριστικά Αισθητική Αξία / Παρουσίαση Λειτουργικά Χαρ/κά Εγχειρίδιο Χρήσης Λογισμικού
Stagecast Creator (Δ - Στ ) Kidspiration 2.1 (Προδ. - Στ ) Εγκυκλ. Ανθρ. Σώματος (Α - Στ ) Ανακαλύπτω τις Μηχανές (Α - Στ )
Ο Ξεφτέρης και η Γραμματική Ο Καπετάν Μπουμπουλήθρας Οι Πειρατές Ανακαλύπτουν Γλώσσα και Μαθηματικά Περιπέτειες στην Αριθμοχώρα Γεννάδειος Εγκυκλοπαίδεια Η Πόλη των Αριθμών Λογομάθεια Λογονόστηση (παιδιά παλλινοστούντων)
Ελληνικά (και Διαθεματικά)
Μαθηματικά Επιστήμη
Ιστορία Γεωγραφία Αγγλικά Θρησκευτικά
Σχεδ. & Τεχν. Μουσική Φυσική Αγωγή Ειδική Εκπαίδευση Προσχολική Εκπ/ση
Οικιακή Οικονομία Αγωγή Κυκλοφοριακή Αγωγή Υγείας
Παιχνίδια με Μηχανισμούς
www.pi-schools.gr/software/dimotiko/
www.schools.ac.cy Εκπαιδευτικό Υλικό Εκπαιδευτικά Λογισμικά www.e-epimorfosi.ac.cy Μαθησιακά εργαλεία και περιβάλλοντα
Το ΨΕΠ αναπτύχθηκε κατά παραγγελία του ΥΠΠ για 17 μαθήματα Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (περίπου για το 25% της ύλης). Το ΨΕΠ αποτελεί διαδραστικό, πολυμεσικό ψηφιακό υλικό, το οποίο αποσκοπεί στην επίτευξη των μαθησιακών στόχων του ΑΠ. To ΨΕΠ είναι διαθέσιμο σε δύο μορφές (online - μέσω της εκπαιδευτικής πλατφόρμας ΔΙΑ.Σ. για τα 7 πιλοτικά σχολεία ΔΙΑ.Σ. και offline - σε σκληρούς δίσκους και DVDs για τα υπόλοιπα σχολεία). Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε κατά 50% από το ΕΚΤ και κατά 50% από εθνικούς πόρους. 30
Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδακτικοί Στόχοι Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις - Πρακτικές Ενσωμάτωση ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία Μονάδα ΨΕΠ και Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού Αναλυτικό Σχέδιο Παραγωγής (Storyboard)
13 Τύποι Μαθησιακών Αντικειμένων Δραστηριότητα Αξιολόγησης Σύνδεσμοι στο Διαδίκτυο Κείμενο Φωτογραφία Χάρτης Εκπαιδευτικό Παιχνίδι Λύση προβήματος Μαθησιακά Αντικείμενα Διάγραμμα Βίντεο Διαδραστικό Εφαρμογίδιο Ηχητικό Προσομοίωση Πολυμεσική Παρουσίαση
Μικρές μονάδες μάθησης 5 έως 15 λεπτά Είναι επαναχρησιμοποιήσιμα, μπορούν δηλαδή να χρησιμοποιηθούν σε πολλαπλά διδακτικά σενάρια για διαφορετικούς σκοπούς. Μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα Μπορούν να ομαδοποιηθούν σε μεγαλύτερες συλλογές περιεχομένου (υποενότητες, ενότητες, μονάδες ΨΕΠ). Συνδέονται με λέξεις κλειδιά (metadata), για να μπορούν να εξευρεθούν μέσα από κάποιο μηχανισμό αναζήτησης
Λογότυπο, Τίτλος Μ.Α.: Κείμενο Μ.Α.: Εικόνες, Πολυμεσ. Παρουσιάσεις Μ.Α.: Δραστ.Αξιολ. Μ.Α.: Κείμενο Οδηγ. Κουμπιά Πλοήγησης Πίνακας Περιεχομένων Ενότητες Υποενότητες
Παράμετροι Ενσωμάτωσης Τι; Γιατί; Για ποιον; Για να κάνει τι; Πότε; Πώς; Προβληματισμοί - Λήψη Αποφάσεων Ορίζεται το εκπαιδευτικό λογισμικό - ΤΠΕ που θα χρησιμοποιηθεί, σε σχέση με τους στόχους και τις ανάγκες του μαθήματος. Αιτιολογείται η επιλογή του λογισμικού και των μαθησιακών δραστηριοτήτων με αυτό. Καθορίζεται το κοινό (μαθητές) και τα μαθησιακά χαρακτηριστικά του. Ορίζονται οι δραστηριότητες με το λογισμικό - ΤΠΕ και τα αναμενόμενα αποτελέσματα (σύμφωνα με τους στόχους). Σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες αποφασίζεται η κατάλληλη χρονική στιγμή για την ενσωμάτωση κατά τη διδασκαλία: πριν, κατά τη διάρκεια, μετά. Οργάνωση δραστηριοτήτων: χώροι εργασίας, ομάδες, κατανομή εργασιών και ρόλων.
Χρήση ΗΥ συνδεδεμένου με Ψηφιακό Βιντεοπροβολέα Αφόρμηση, Ιδεοθύελλα (brainstorming), Συζήτηση, Παρουσίαση νέων εννοιών ή/και αποτελεσμάτων εργασιών των ομάδων κλπ Προσοχή στην κατάχρηση (μετωπική / παραδοσιακή διδασκαλία)
Χρήση των ΗΥ της τάξης ως σταθμών εργασίας Άντληση πληροφοριών - Εξάσκηση για κατανόηση - εμπέδωση εννοιών - Δημιουργία μικρών εργασιών (projects), κλπ Εργασία είτε σε μικρές ομάδες μαθητών (2-3) είτε σε ατομικό επίπεδο Αξιοποίηση των ΗΥ και στα πλαίσια του χρόνου εμπέδωσης
Χρήση του Εργαστηρίου ΗΥ του σχολείου Συνδυασμός των δύο άλλων προσεγγίσεων Έμφαση στις μικρές εργασίες (project) Έμφαση στη χρήση των ΗΥ-ΤΠΕ από τους μαθητές/τριες!
ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΑΝΩΤΕΡΕΣ ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΟΜΒΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ - ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ Προστιθέμενη Αξία των ΤΠΕ Εκπαιδευτικό Λογισμικό Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο [ ] για άριστη, δόκιμη και συνετή χρήση των ΤΠΕ Υλικοτεχνική Υποδομή Επιμόρφωση Εκπ/κών Στήριξη Εκπ/κών
Σχετική Βιβλιογραφία: Βοσνιάδου, Σ. (2002). Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση: Προοπτικές, προβλήματα και προτάσεις. Στο Δημητρακοπούλου, Α. (επιμ.), Πρακτικά Συνεδρίου Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση, τόμος Α, Αθήνα: Καστανιώτης. Christian, D., Thierry, K. & Κόμης, Β. (2010). Διδασκαλία με χρήση της τεχνολογίας: Προώθηση της μάθησης, ανάπτυξη ικανοτήτων. Αθήνα: Κλειδάριθμος. Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Αθήνα: Νέες τεχνολογίες. Κόμης, Β. (2005). Εισαγωγή στη Διδακτική της Πληροφορικής. Αθήνα: Κλειδάριθμος. Μακράκης, Β. (2000). Υπερμέσα στην εκπαίδευση. Μια κοινωνικο-εποικοδομιστική προσέγγιση. Αθήνα: Μεταίχμιο. Μαντζαρίδου, Α., Raptis D. & Χαμπιαούρης, Κ. (2009). Κατασκευάζοντας εκπαιδευτικό λογισμικό με το Multimedia Builder. Αθήνα: Λιβάνης. Μικρόπουλος, Α. (2006). Ο υπολογιστής ως γνωστικό εργαλείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Μικρόπουλος, Α. & Μπέλλου, Ι. (2010). Σενάρια διδασκαλίας με υπολογιστή. Αθήνα: Κλειδάριθμος. Newby, T., Stepich, D., Lehman, J. & Russel, J. (2009). Εκπαιδευτική Τεχνολογία για Διδασκαλία και Μάθηση (έκδοση 3 η ). Αθήνα: Επίκεντρο. Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α. (2007α). Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας. Ολική Προσέγγιση. Αθήνα: Αριστοτέλης Ράπτης. Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α. (2007β). Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας. Παιδαγωγικές Δραστηριότητες. Αθήνα: Αριστοτέλης Ράπτης. Σολομωνίδου, Χ. (2006). Νέες τάσεις στην εκπαιδευτική τεχνολογία: Εποικοδομητισμός και σύγχρονα περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Μεταίχμιο. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. (2010). Αναλυτικά Προγράμματα Προδημοτικής, Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης (Τόμοι Α και Β ). Λευκωσία: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. (2006-2012). Ομάδα Αναλυτικών Προγραμμάτων και Εξασφάλισης Εκπαιδευτικού Λογισμικού, Έργα Πληροφορικής ΤΠΕ Υλικό α) Παρουσιάσεων σε Επιμορφωτικά Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας και β) Έγγραφα Διαγωνισμών Δημοσίων - Ευρωπαϊκών Προσφορών για εξασφάλιση εκπαιδευτικού λογισμικού. 42
Δρ Χρίστος Ρουσιάς Λειτουργός Έργων Πληροφορικής ΤΠΕ Άξονας Αναλυτικών Προγραμμάτων & Εξασφάλισης Εκπαιδευτικού Λογισμικού Έργα Πληροφορικής ΤΠΕ, ΥΠΠ croushias@schools.ac.cy 22 800 973-99 677 944