Η προοπτικές μεταρρύθμισης της ΚΑΠ : Θέματα για συζήτηση μετά το 2013 Τάσος Χανιώτης Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Αναλύσεων, Προοπτικών και Αξιολογήσεων Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Η μακροπρόθεσμη προοπτική της ΚΑΠ Τα βασικά ερωτήματα των προoπτικών της ΚΑΠ Ο ρόλος του "Π" και κυρίως του "Κ" στην ΚΑΠ Η συζήτηση σχετικά με τη δομή των δύο πυλώνων της ΚΑΠ Πρόσφατες εξελίξεις που επηρεάζουν τη συζήτηση για την ΚΑΠ Επιπτώσεις των έντονων μεταβολών και της αστάθειας των τιμών εμπορευμάτων Επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στη γεωργία Επισιτιστική ασφάλεια και κλιματική αλλαγή Tο θεσμικό πλαίσιο της συζήτησης για το μέλλον της ΚΑΠ Νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και νέα Επιτροπή Εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας (συν-απόφαση και στην γεωργική πολιτική) Προοπτικές συμφωνίας στον ΠΟΕ Νέες δημοσιονομικές προοπτικές μετά το 2013 T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 2
Σύνοψη των διλημμάτων πολιτικής της ΚΑΠ... Μηχανισμοί ασφάλειας εισοδήματος Εισοδηματική στήριξη Προσαρμογή ΚΕΕ Αγορές Άμεσες ενισχύσεις Μηχανισμοί στήριξης αγορών Ορθές γεωργικές πρακτικές Διαρθρωτική προσαρμογή Άξονας 1 ανταγωνιστικότητα Άξονας 2 (περιβάλλον) Ανάπτυξη υπαίθρου Άχονας 3 (ποιότητα ζωής, διαφοροποίηση) Δημόσια αγαθά T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 3
... και της δημοσιονομικής τους σημασίας Στοχεία προϋπολογισμού της ΚΑΠ Άμεσες πληρωμές Αγορές Πυλώνας I Πυλώνας ΙΙ Διαφοροποίηση Περιφερειακή Ανάπτυξη T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 4
Σας ευχαριστώ T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 5
Συνολική μεταβολή τιμών στήριξης Συνολική ποσοστιαία μεταβολή τιμών στήριξης, 1991-2009 0% -20% -40% -60% -80% -100% Ολοκρηρωμένες μεταρρυθμίσεις Ολοκρηρωμένες μεταρρυθμίσεις Μαλακός σίτος Σκληρός σίτος Βόειο κρέας Ρύζι Βούτυρο Απ. Σκόνη Ζάχαρη Ονομαστική μεταβολή Αποπληθωρισμένη μεταβολή Source: European Commission T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 6
Σχέση τιμών στήριξης και αγοράς σίτου 250 ( / Τ ) 200 150 100 50 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Τιμή παρέμβασης ΕΕ Τιμή αγοράς ΕΕ Τιμή εξαγωγής ΗΠΑ Sources: European Commission and World Bank AGRI-L1 The CAP reform process in perspective 7
Επιπτώσεις μεταρρύθμισης ΚΑΠ Πλεόνασμa παραγωγής ως ποσοστό κατανάλωσης 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% Σίτος Κριθάρι Αραβόσιτος Βόειο Χοιρινό Πουλερικά Σκόνη γαλ. Βούτυρο Τυριά Ζάχαρη Καθαρό πλεόνασμα παραγωγής - μ.ο. 1990/94 Καθαρό πλεόνασμα παραγωγής - μ.ο. 2004/08 Sources: European Commission - Eurostat, OECD-FAO, USDA and Fapri. T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 8
400 350 300 250 200 150 100 50 0 Πρόσφατες μεταβολές τιμών βασικών προϊόντων / Τ (αραβόσιτος και φρέσκο γάλα) / 100 κιλά (ΑΣΓ και βόειο κρέας) Αργό πετρέλαιο / βαρέλι 200 175 150 125 100 75 50 25 0 Jan-00 May-00 Sep-00 Jan-01 May-01 Sep-01 Jan-02 May-02 Sep-02 Jan-03 May-03 Sep-03 Jan-04 May-04 Sep-04 Jan-05 May-05 Sep-05 Jan-06 May-06 Sep-06 Jan-07 May-07 Sep-07 Jan-08 May-08 Sep-08 Jan-09 May-09 Sep-09 Φρέσκο γάλα, ΕΕ Απ. σκόνη γαλ., EE Αραβόσιτος (ΗΠΑ, Gulf) Aργό πετρέλαιο T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 9
Μεταβολή γεωργικού εισοδήματος ( 2000 = 100 ) 200 175 150 EU-12 EU-12 125 100 EU-15 75 50 25 0 EU-15 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Source: Eurostat Directorate General for Agriculture and Rural Development 10
Μερίδιο επιδοτήσεων στο γεωργικό ειδόδημα 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% EU-15 EU-12 0% 2004 2005 2006 2007 2008 2004 2005 2006 2007 2008 Μερίδιο ΕΕ στο γεωργικό εισόδημα Μερίδιο συνόλου ενισχύσεων στο γεωργικό εισόδημα Source: European Commission DG AGRI Directorate General for Agriculture and Rural Development 11
Ελλάδα Μάλτα Ολλανδία Βέλγιο Κύπρος Δανία Ιταλία Γερμανία Ουγγαρία Ιρλανδία Σλοβενία Γαλλία EE-15 Λουξεμβούργο Τσεχία ΕΕ-27 Ηνωμένο Βασίλειο Φινλανδία Σουηδία Αυστρία Σλοβακία Ισπανία Πολωνία EE-12 Βουλγαρία Πορτογαλία Λιθουανία Ρουμανία Εσθονία Λετονία 600 500 400 300 200 100 0 Μέσος όρος ενισχύσεων / εκτάριο / δικαιούχο 42000 35000 28000 21000 14000 7000 0 Επιδότηση ανά έκταση ( / εκτάριο ) Μέσος όρος ΕΕ ( / εκτάριο ) Επιδότηση ανά δικαιούχο ( /δικαιούχο) T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 12
Οι τρεις άξονες της Αγροτικής Ανάπτυξης (2007-2013) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK EE-27 EE-15 EE-12 Άξονας 1: Ανταγωνιστικότητα Άξονας 2: Περιβάλλον Άξονας 3: Ποιότητα ζωής και διαφοροποίηση T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 13
Οι δαπάνες και η πορεία μεταρρύθμιση ισης της ΚΑΠ 70 60 50 40 30 20 10 0 δισ. %ΑΕΠ EΕ-10 EΕ-12 EΕ-15 EΕ-25 EΕ-27 0.7% 0.6% 0.5% 0.4% 0.3% 0.2% 0.1% 0.0% 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Eπιδοτήσεις εξαγωγών Συνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις Περιφερειακή ανάπτυξη Άλλα μέτρα στήριξης της αγοράς Αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις % του ΑΕΠ της ΕΕ T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 14
εναλλακτικές απόψεις σχετικά με το κόστος της 120 Κόστος της ΚΑΠ το 2008 (σε απόλυτες τιμές) 50% Κόστος της ΚΑΠ το 2008 (σε σχετικούς όρους) 100 80 60 40 44% του προϋπολογι σμού της ΕΕ 40% 30% 20% 0,43% του ΑΕΠ της ΕΕ 20 10% 0 Δισ. Ευρώ Δαπάνες της ΚΑΠ Προϋπολογισμός ΕΕ 0% % του ΑΕΠ Δαπάνες της ΚΑΠ Όλες οι δημόσιες δαπάνες της ΕΕ T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 15
και τη συμβολή της στη δημοσιονομική πειθαρχία 60% (Ποσοστό % επί του ΑΕΠ) 0,60% 55% 0,55% 50% 0,50% 45% 0,45% 40% 0,40% 35% 0,35% 30% 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 % της δημόσιας δαπάνης στο ΑΕΠ της ΕΕ (αριστερός άξονας) % των δαπανών της ΚΑΠ στο ΑΕΠ της ΕΕ (δεξιός άξονας) 0,30% T. Χανιώτης 06/02/10 Προοπτικές της ΚΑΠ 16