Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ Σ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Επιμέλεια: Βαΐτης Μιχαήλ ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2014
Η Υποδομή Χωρικών Δεδομένων του Πανεπιστημίου Αιγαίου έχει σκοπό την υποστήριξη της συλλογής, οργάνωσης, τεκμηρίωσης, επεξεργασίας, ανάλυσης, αναζήτησης, απεικόνισης και διάθεσης χωρικών δεδομένων που παράγονται ή χρησιμοποιούνται από την πανεπιστημιακή κοινότητα.
Υλοποιήθηκε μέσω της Πράξης «Υποδομή Χωρικών Δεδομένων Πανεπιστημίου Αιγαίου» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση» (Άξονας Προτεραιότητας 02 «ΤΠΕ και βελτίωση της ποιότητας ζωής») και του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου» (Άξονας Προτεραιότητας 06 «Ψηφιακή Σύγκλιση & Επιχειρηματικότητα Περιφ. Νοτίου Αιγαίου»), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΣΤΟΧΟΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΟΦΕΛΗ Αξιοποίηση της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων από τους διδάσκοντες του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο πλαίσιο της διδασκαλίας μαθημάτων. Χρήση της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων για την αναζήτηση γεωγραφικών δεδομένων που σχετίζονται με το αντικείμενο διδασκαλίας. Χρήση της Εφαρμογής Χαρτογραφικής Απεικόνισης για τη on-line απεικόνιση γεωγραφικών δεδομένων και εκτέλεση βασικών χαρτογραφικών λειτουργιών.
ΜΕΡΟΣ Α1 Απεικόνιση γεωγραφικών δεδομένων με το Υποσύστημα Χαρτογραφικής Απεικόνισης του webgis
ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ sdi.aegean.gr
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (webgis) Απεικόνιση Το Υποσύστημα Χαρτογραφικής Απεικόνισης του webgis επιτρέπει την απεικόνιση χωρικών δεδομένων (μέσω των αντίστοιχων υπηρεσιών), καθώς και την πραγματοποίηση βασικών χαρτογραφικών λειτουργιών και εκτυπώσεων.
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (webgis) webgis
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (webgis)
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (webgis) Υποσύστημα χαρτογραφικής απεικόνισης Υποσύστημα χαρτογραφικής επεξεργασίας και επεξεργασίας χωρικής πληροφορίας Υποσύστημα ανάλυσης χωρικής πληροφορίας Υποσύστημα επεξεργασίας video και υδρακουστικών δεδομένων Παρέχει ένα σύνολο λειτουργιών για την απεικόνιση και διαχείριση χαρτογραφικών επιπέδων (layers) Παρέχει ένα σύνολο λειτουργιών για την επεξεργασία γεω-χωρικών δεδομένων και τη σύνθεση χαρτών Παρέχει ένα σύνολο λειτουργιών για την ανάλυση γεω-χωρικών δεδομένων Παρέχει ένα σύνολο λειτουργιών για την επεξεργασία υδρακουστικών δεδομένων 4D και την παραγωγή video
Υποσύστημα χαρτογραφικής απεικόνισης
Υποσύστημα Χαρτογραφικής Απεικόνισης Το υποσύστημα (ή εφαρμογή) χαρτογραφικής απεικόνισης του Διαδικτυακού Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών (webgis) δίνει τη δυνατότητα οπτικοποίησης των δεδομένων που περιέχονται στην Υποδομή Χωρικών Δεδομένων. Το βασικότερο στοιχείο της εφαρμογής αποτελεί ο δυναμικός και διαδραστικός χάρτης που καταλαμβάνει το κύριο μέρος της. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί και να προβάλει πληροφορίες σε αυτόν, μέσω των χειριστηρίων και εργαλείων της εφαρμογής.
Υποσύστημα Χαρτογραφικής Απεικόνισης
Μενού πλοήγησης Οι λειτουργίες που είναι διαθέσιμες μέσω του μενού πλοήγησης είναι: Μετακίνηση πάνω/κάτω/δεξιά/αριστερά Ζουμ σε πλήρη έκταση Επόμενη/Προηγούμενη όψη Μετακίνηση Zoom in/out
Δυναμική κλίμακα Η δυναμική κλίμακα αποτυπώνει τις συντεταγμένες (σε WGS84) στο σημείο του χάρτη όπου βρίσκεται ο κέρσορας του ποντικιού.
Χάρτης προεπισκόπησης Ο χάρτης προεπισκόπισης βοηθάει τη πλοήγηση του χρήστη υποδεικνύοντας την περιοχή εστίασης της τρέχουσας όψης του κύριου χάρτη με ένα κόκκινο ορθογώνιο. Επιπροσθέτως, ο χρήστης μπορεί να πλοηγηθεί στον χάρτη μετακινώντας με το ποντίκι το κόκκινο ορθογώνιο.
Χαρτογραφικά Υπόβαθρα Επιλογή μεταξύ 3 χαρτογραφικών υπόβαθρων Τοπογραφικό Δορυφορική OpenStreetMaps
Μενού Εργαλείων Πρόσβαση σε διάφορα εργαλεία και λειτουργίες της εφαρμογής: Χωρικοί Δείκτες Γεωευρετήριο Σχεδίαση & Μετρήσεις Εκτύπωση Χρήσιμοι σύνδεσμοι Δεδομένα Ελλάδας Δεδομένα Ερευνητικών Έργων
Χωρικοί Δείκτες Προκαθορισμένες θέσεις τις οποίες οι χρήστες μπορούν χρησιμοποιήσουν για γρήγορη μετάβαση σε μία περιοχή
Γεωευρετήριο Αναζήτηση στο περιεχόμενο της Γεωπύλης. Οι χρήστες μπορούν να εισάγουν ένα κείμενο και να πατήσουν το κουμπί "Αναζήτηση". Επιπλέον μπορούν να εφαρμόσουν και κάποιο χωρικό φίλτρο από τα διαθέσιμα Αν η αναζήτηση επιστρέψει αποτελέσματα, αυτά εμφανίζονται σε μία λίστα. Επιλέγοντας κάποιο από τα αποτελέσματα, οι χρήστες μπορούν να προβάλουν τα δεδομένα στο χάρτη, να δουν τα μεταδεδομένα του ή να κατεβάσουν τα δεδομένα
Σχεδίαση και Μετρήσεις Ο χρήστης μπορεί να σχεδιάσει πάνω στο χάρτη διάφορα σχήματα (π.χ. γραμμές, ορθογώνια, κύκλους κ.τλ.) και να υπολογίσει αποστάσεις και εκτάσεις.
Εκτύπωση Εκτύπωση την συγκεκριμένης όψης του χάρτη
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι Πρόσβαση σε διαφόρους χρήσιμους υπερσυνδέσμους
Δεδομένα Ελλάδας Πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων (επίπεδα) που αφορούν την Ελλάδα
Δεδομένα Ερευνητικών Έργων Πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων που έχουν παραχθεί από διάφορα ερευνητικά έργα του Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΜΕΡΟΣ Α2 Αναζήτηση γεωγραφικών δεδομένων
Γεωπύλη Αποτελεί μέρος της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων του Πανεπιστημίου Αιγαίου και έχει σκοπό την αναζήτηση, απεικόνιση και διάθεση χωρικών δεδομένων που παράγονται ή χρησιμοποιούνται από την πανεπιστημιακή κοινότητα Περιλαμβάνει χωρικά δεδομένα (όπως Shapefiles, αρχεία Raster κ.ά.) και διαδικτυακές υπηρεσίες χωρικών δεδομένων (geographic web services) που καθιστούν τα χωρικά δεδομένα διαθέσιμα μέσω διαδικτύου. Το χωρικά δεδομένα και οι υπηρεσίες περιγράφονται αναλυτικά μέσω μεταδεδομένων (metadata) και συγκεκριμένα με το πρότυπο INSPIRE της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πρόσβαση στη Γεωπύλη http://sdi.aegean.gr
Γεωπύλη
Αναζήτηση Εισαγωγή κειμένου στο πλαίσιο αναζήτησης της αρχικής οθόνης Η Γεωπύλη θα αναζητήσει το κείμενο που εισήγαγε ο χρήστης στα μεταδεδομένα των χωρικών δεδομένων και υπηρεσιών και θα επιστρέψει μία σελίδα αποτελεσμάτων που ικανοποιούν το κείμενο αναζήτησης
Αποτελέσματα Αναζήτησης Χωρικά Δεδομένα Διαδικτυακές Υπηρεσίες
Διαχείριση Αποτελεσμάτων Άνοιγμα: μεταφόρτωση (download) των δεδομένων σε αρχείο zip. Σε περίπτωση που ο πόρος αναφέρεται σε διαδικτυακή υπηρεσία, ο χρήστης οδηγείται στην ιστοσελίδα του εξυπηρετητή (map server) που φιλοξενεί τη συγκεκριμένη υπηρεσία Λεπτομέρειες: Προβολή Μεταδεδομένων Μεταδεδομένα: Προβολή Μεταδεδομένων σε μορφή XML Προεπισκόπηση: Χαρτογραφική προεπισκόπηση των δεδομένων Προσθήκη στο Χάρτη: Εκκίνηση της εφαρμογής χαρτογραφικής απεικόνισης
Διαχείριση Αποτελεσμάτων Globe(.kml): μεταφόρτωση (download) των δεδομένων σε αρχείο kml ArcGIS(.nmf): μεταφόρτωση (download) των δεδομένων σε αρχείο nmf ArcGIS (.lyr): μεταφόρτωση (download) των δεδομένων σε αρχείο lyr Εστίαση σε: Μετακίνηση και εστίαση του χάρτη αναζήτησης στα όρια του περιγράμματος συντεταγμένων του συγκεκριμένου συνόλου δεδομένων
Σύνθετη Αναζήτηση Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να συνδυάσουν διάφορα κριτήρια ή λέξεις-κλειδιά με χωρική αναζήτηση, πραγματοποιώντας έτσι σύνθετες αναζητήσεις. Μέσω της φόρμας σύνθετης αναζήτησης από το μενού «Αναζήτηση» Αποτελείται από διάφορα μέρη, τα οποία μπορεί να χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα ή συνδυαστικά
Σύνθετη Αναζήτηση Στο πλαίσιο "Κείμενο" ο χρήστης μπορεί να εισάγει ένα κείμενο (λέξειςκλειδιά), το οποίο θα αναζητηθεί στα μεταδεδομένα του περιεχομένου της Γεωπύλης.
Σύνθετη Αναζήτηση Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν τον κατάλογο στον οποίο θα πραγματοποιηθεί η αναζήτηση. Αυτή τη στιγμή υποστηρίζεται η αναζήτηση στα περιεχόμενα της Γεωπύλης (Κατάλογος του Παν. Αιγαίου) και στα περιεχόμενα της ιστοσελίδας ArcGIS.com
Σύνθετη Αναζήτηση Στις «Πρόσθετες Επιλογές» μπορούν να καθοριστούν επιπλέον κριτήρια αναζήτησης όπως: ο Τύπος Περιεχομένου η Κατηγορία Δεδομένων και η Ημερομηνία Τροποποίησης των δεδομένων
Σύνθετη Αναζήτηση Η χωρική αναζήτηση πραγματοποιεί αναζήτηση βάσει του περιγράμματος των συντεταγμένων που έχουν οριστεί για το κάθε πόρο Χωρικές Σχέσεις Διασταύρωση Επιστρέφει δεδομένα που το περίγραμμά τους τέμνεται με την τρέχουσα όψη του χάρτη αναζήτησης Περιλαμβάνει Επιστρέφει δεδομένα που το περίγραμμά τους περιλαμβάνεται πλήρως στην τρέχουσα όψη του χάρτη αναζήτησης Οπουδήποτε Δεν πραγματοποιείται χωρική αναζήτηση και επιστρέφονται όλα τα αποτελέσματα που πληρούν τα υπόλοιπα κριτήρια αναζήτησης
Πλοήγηση Μενού «Αναζήτηση Μέσω Καταλόγου» Πλοήγηση στα περιεχόμενα ανά Τύπο Περιεχομένου, Κατηγορίας Θέματος ISO ή INSPIRE Data Theme
ΜΕΡΟΣ Β Παραδείγματα αναζήτησης και απεικόνισης γεωγραφικών πληροφοριών
Παράδειγμα 1 ο Θαλάσσιο Περιβάλλον Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης θα γίνει αναζήτηση χωρικών δεδομένων με χρήση λέξεων κλειδιών από την γεωπύλη του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ψάχνουμε για δεδομένα αλατότητας. Αποτέλεσμα: Μεταφόρτωση δεδομένων στον τοπικό υπολογιστή.
Παράδειγμα 1 ο Θαλάσσιο Περιβάλλον Βήμα 1 ο άνοιγμα γεωπύλης Πηγαίνουμε στην αρχική σελίδα της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων (sdi.aegean.gr) Επιλέγουμε το κουμπί ΓΕΩΠΥΛΗ
Παράδειγμα 1 ο Θαλάσσιο Περιβάλλον Βήμα 2 ο Αναζήτηση Στη σελίδα της Γεωπύλης αναζητούμε με τη λέξη κλειδί «Αλατότητα» Επιλέγουμε το κουμπί ΓΕΩΠΥΛΗ
Παράδειγμα 1 ο Θαλάσσιο Περιβάλλον Βήμα 3 ο Επιλογή δεδομένων και λήψη Πατάμε το κουμπί «λήψη» στα δεδομένα της επιλογής μας. Εισάγουμε τους κωδικούς που χρησιμοποιούμε εντός του Πανεπιστημίου Αιγαίου και λαμβάνουμε το συμπιεσμένο αρχείο, το οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε στο ArcMap για περαιτέρω επεξεργασία ή οπτικοποίηση.
Παράδειγμα 2 ο Περιβάλλον Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης θα γίνει αναζήτηση χωρικών δεδομένων με χρήση λέξεων κλειδιών από το υποσύστημα χαρτογραφικής απεικόνισης του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ψάχνουμε για κλιματικά δεδομένα. Αποτέλεσμα: Οπτικοποίηση μέσω διαδικτύου κλιματικών δεδομένων.
Παράδειγμα 2 ο Περιβάλλον Βήμα 1 ο άνοιγμα υποσυστήματος χαρτογραφικής απεικόνισης Πηγαίνουμε στην αρχική σελίδα της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων (sdi.aegean.gr) Επιλέγουμε το κουμπί ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Επιλέγουμε «Είσοδο» στο υποσύστημα χαρτογραφικής απεικόνισης.
Παράδειγμα 1 ο Περιβάλλον Βήμα 2 ο Αναζήτηση Στο γεωευρετήριο πληκτρολογούμε τον όρο αναζήτησης, στην περίπτωση μας «κλιματικά δεδομένα» και πατάμε «Αναζήτηση»
Παράδειγμα 1 ο Περιβάλλον Βήμα 3 ο Επιλογή δεδομένων και οπτικοποίηση Από τα αποτελέσματα πατάμε σε αυτό της επιλογής μας για το οποίο εμφανίζονται περισσότερες πληροφορίες. Πατάμε «Προσθήκη στο χάρτη» και βλέπουμε την οπτικοποίηση των δεδομένων
Παράδειγμα 3 ο Κοινωνικές/ανθρωπιστικές επιστήμες Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης θα γίνει αναζήτηση χωρικών δεδομένων με χρήση λέξεων κλειδιών από τη Γεωπύλη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και το άνοιγμα τους από το Υποσύστημα χαρτογραφικής επεξεργασίας και επεξεργασίας χωρικής πληροφορίας με σκοπό τη δημιουργία θεματικού χάρτη. Ψάχνουμε για πληθυσμιακά δεδομένα. Αποτέλεσμα: Δημιουργία χάρτη με χρήση της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων.
Παράδειγμα 3 ο Κοινωνικές/ανθρωπιστικές επιστήμες Αρχικά ακολουθούμε τα βήματα 1-3 του 1 ου παραδείγματος αναζητώντας πληθυσμιακά δεδομένα (π.χ. Πληθυσμός 1991) Στη συνέχεια ανοίγουμε το Υποσύστημα χαρτογραφικής επεξεργασίας και επεξεργασίας χωρικής πληροφορίας. Ανοίγουμε το ArcMap και ανοίγουμε τα δεδομένα που κατεβάσαμε με σκοπό τη δημιουργία θεματικού χάρτη.
Παράδειγμα 4 ο Κοινωνικές/ανθρωπιστικές επιστήμες Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης θα γίνει αναζήτηση χωρικών δεδομένων με χρήση της θεματικής κατηγορίας ISO από την επιλογή της «Αναζήτηση μέσω Καταλόγου» της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων» Ψάχνουμε για δεδομένα της κατηγορίας «Πολιτισμός, Κοινωνία και Δημογραφία». Αποτέλεσμα: Μεταφόρτωση δεδομένων από την Υποδομή Χωρικών Δεδομένων.
Παράδειγμα 4 ο Κοινωνικές/ανθρωπιστικές επιστήμες Βήμα 1 ο Άνοιγμα γεωπύλης Πηγαίνουμε στην αρχική σελίδα της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων (sdi.aegean.gr) Επιλέγουμε το κουμπί ΓΕΩΠΥΛΗ
Παράδειγμα 4 ο Κοινωνικές/ανθρωπιστικές επιστήμες Βήμα 2 ο Αναζήτηση και λήψη δεδομένων Πάμε στην καρτέλα «ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ» Επιλέγουμε την κατηγορία θέματος ISO «Πολιτισμός, Κοινωνία και Δημογραφία» Φιλτράρουμε τα δεδομένα (π.χ. «Απασχολούμενοι») Πατάμε «Άνοιγμα» στα δεδομένα της επιλογής μας (π.χ. Χωρικά ποσοτικά δεδομένα των κατοίκων των Δωδεκανήσων απασχολούμενοι στην παροχή προσωπικών υπηρεσιών, για το χρονικό διάστημα 2003) και αφού εισάγουμε τους κωδικούς μας για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, λαμβάνουμε τα δεδομένα.
Παράδειγμα 5 ο Θετικές/οικονομικές επιστήμες Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης θα γίνει αναζήτηση χωρικών δεδομένων με χρήση του τύπου περιεχομένου από την επιλογή της «Αναζήτηση μέσω Καταλόγου» της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων» Ψάχνουμε για τύπο περιεχομένου «Δεδομένα για λήψη». Αποτέλεσμα: Μεταφόρτωση δεδομένων από την Υποδομή Χωρικών Δεδομένων.
Παράδειγμα 5 ο Θετικές/οικονομικές επιστήμες Βήμα 1 ο Άνοιγμα γεωπύλης Πηγαίνουμε στην αρχική σελίδα της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων (sdi.aegean.gr) Επιλέγουμε το κουμπί ΓΕΩΠΥΛΗ
Παράδειγμα 5 ο Θετικές/οικονομικές επιστήμες Βήμα 2 ο Αναζήτηση και λήψη δεδομένων Πάμε στην καρτέλα «ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ» Επιλέγουμε τον τύπο περιεχομένου «Δεδομένα για λήψη» Φιλτράρουμε τα δεδομένα (π.χ. «Οικονομικά δεδομένα») Πατάμε «Άνοιγμα» στα δεδομένα της επιλογής μας (π.χ. Παγκόσμια Δεδομένα εξαγορών και συγχωνεύσευων για το έτος 2013, με οικονομικό σύμβουλο την εταιρία Rothschild) και αφού εισάγουμε τους κωδικούς μας για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, λαμβάνουμε τα δεδομένα.
Παράδειγμα 6 ο Θετικές/οικονομικές επιστήμες Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης θα γίνει αναζήτηση χωρικών δεδομένων με χρήση της κατηγορίας INSPIRE DATA THEME από την επιλογή της «Αναζήτηση μέσω Καταλόγου» της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων» Ψάχνουμε για τύπο περιεχομένου «Γεωλογία». Αποτέλεσμα: Μεταφόρτωση δεδομένων από την Υποδομή Χωρικών Δεδομένων.
Παράδειγμα 6 ο Θετικές/οικονομικές επιστήμες Βήμα 1 ο Άνοιγμα γεωπύλης Πηγαίνουμε στην αρχική σελίδα της Υποδομής Χωρικών Δεδομένων (sdi.aegean.gr) Επιλέγουμε το κουμπί ΓΕΩΠΥΛΗ
Παράδειγμα 5 ο Θετικές/οικονομικές επιστήμες Βήμα 2 ο Αναζήτηση και λήψη δεδομένων Πάμε στην καρτέλα «ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΕΣΩ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ» Επιλέγουμε την INPIRE DATA THEME «Γεωλογία» Πατάμε «Άνοιγμα» στα δεδομένα της επιλογής μας (π.χ. Οι σεισμοί με εστιακό βάθος μεγαλύτερο των 40 χιλιομέτρων στην Ελλάδα (1964-2002)) και αφού εισάγουμε τους κωδικούς μας για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, λαμβάνουμε τα δεδομένα.