Καραγιώργη, Γ. (2010). Ενσωμάτωση ΤΠΕ στο εκπαιδευτικό σύστημα: Η περίπτωση της Φλαμανδίας-Συμπεράσματα από μια Επίσκεψη Μελέτης. Πληροφορική, 20, σ. 45-48
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΠΕ ΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΦΛΑΜΑΝΔΙΑΣ Σύνοψη Συμπερασμάτων από Επίσκεψη Μελέτης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Δρ Γιασεμίνα Καραγιώργη Στο άρθρο αυτό επιχειρείται η σύνοψη εντυπώσεων από μια επίσκεψη μελέτης σε σχέση με την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στο Φλαμανδικό εκπαιδευτικό σύστημα. Επίκεντρο της εκπαιδευτικής πολιτικής για τις ΤΠΕ στο συγκεκριμένο σύστημα αποτελεί ένα πολυδιάστατο μοντέλο, το διαμάντι των ΤΠΕ που στοχεύει στην προαγωγή της καινοτομίας και στην ισότητα των ευκαιριών. Ωστόσο, η υλοποίηση του μοντέλου ενσωμάτωσης σε επίπεδο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δημιουργεί προκλήσεις σε σχέση με την διαφοροποίηση των υφιστάμενων πρακτικών, την ανάπτυξη στρατηγικής ηγεσίας, καθώς και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, η πρόσβαση σε οποιοδήποτε περιεχόμενο συντελείται ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου και έχει δυνατότητες προσαρμογής σε ατομικές ιδιαιτερότητες. Παράλληλα οι γρήγορες συνδέσεις με το διαδίκτυο προσφέρουν νέα κανάλια διανομής και νέες μορφές πληροφοριών και υπηρεσιών. Η διαδραστικότητα στα ψηφιακά δίκτυα αυξάνεται σταθερά ενώ οι τεχνολογίες Web2.0 γεφυρώνουν το χάσμα μεταξύ παροχέων και καταναλωτών ψηφιακού υλικού. Οι Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) ξεφεύγουν από τα πλαίσια μιας καθαρά λειτουργικής διάστασης σε οικονομικό, οικονομικό και εκπαιδευτικό επίπεδο και οι δυνατότητες που παρέχουν επεκτείνονται σε πολιτισμική εμπειρία (eculture). Σε επίπεδο εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής η κατάσταση αυτή καθιστά επιτακτική την ανάγκη για εκπόνηση και υλοποίηση στρατηγικών σχεδίων για ενσωμάτωση των ΤΠΕ στα εκπαιδευτικά συστήματα μέσα από καθορισμό οράματος για το ρόλο των ΤΠΕ και προσδιορισμό των προκλήσεων που ο ρόλος αυτός συνεπάγεται. Το συγκεκριμένο άρθρο επιδιώκει να παρουσιάσει τα κυριότερα συμπεράσματα που προέκυψαν από μια Επίσκεψη Μελέτης (ΕΜ) με θέμα Information and communication technologies in education που πραγματοποιήθηκε στο Βέλγιο από το Flemish Department of Education and Training το Μάρτιο του 2008. Στόχος του άρθρου είναι (α) να σκιαγραφήσει το πλαίσιο εκπαιδευτικής πολιτικής σε σχέση με την ενσωμάτωση ΤΠΕ στο Φλαμανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, όπως αυτό έχει αναπτυχθεί σε σχετικά επίσημα έγγραφα, χωρίς ωστόσο να αναλύσει τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού συστήματος [7] και, (β) να συνοψίσει εντυπώσεις σε σχέση με την πρακτική εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής, όπως προέκυψαν από παρουσιάσεις και επισκέψεις σε σχολεία και ιδρύματα διαφόρων βαθμίδων, που πρόσφεραν ευκαιρίες αλληλεπίδρασης των συμμετεχόντων στην ΕΜ με διοικητικούς λειτουργούς, εκπαιδευτικούς και μαθητές σε διάφορα επίπεδα του εκπαιδευτικού συστήματος. ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ: ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Στα πλαίσια των δεκατριών στόχων για την εκπαίδευση και την κατάρτιση οι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν υποχρέωση να προάγουν τις βασικές δεξιότητες σε σχέση με τις ΤΠΕ [3]. Στο Φλαμανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, από την 1 η Σεπτεμβρίου 2007 έχουν τεθεί νέοι αναπτυξιακοί διαθεματικοί στόχοι σε σχέση με την ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση [11]. Συγκεκριμένα, το Τμήμα Εκπαίδευσης και Κατάρτισης έχει ετοιμάσει σχετικό σχέδιο πολιτικής, το διαμάντι των ΤΠΕ (Γράφημα 1), καθορίζοντας το δικό του όραμα και συγκεντρώνοντας όλες τις πρωτοβουλίες και τα προγράμματα σε σχέση με τις ΤΠΕ σε δύο βασικούς στόχους: (α) την προαγωγή της καινοτομίας και
(β) την ισότητα των ευκαιριών. Ο πρώτος στόχος -η προαγωγή δηλαδή της καινοτομίας- αναφέρεται όχι μόνο στη χρήση των ΤΠΕ ως εργαλείου αλλά και στην ευελιξία που παρέχεται στην μάθηση με την αποσύνδεση της διδασκαλίας από τα στενά όρια του χώρου και του χρόνου σε σύγκλιση με αποτελέσματα ερευνών που καταδεικνύουν την ουσιαστική συνεισφορά των ΤΠΕ στα μαθησιακά αποτελέσματα, στα κίνητρα για μάθηση και στις στάσεις των μαθητών [1,2]. Ο δεύτερος στόχος, η εξάλειψη της ανισότητας, από την άλλη αναφέρεται στη γεφύρωση του χάσματος, όπως προκύπτει αναφορικά με το επίπεδο πρόσβασης, το επίπεδο χρήσης και το επίπεδο δεξιοτήτων ΤΠΕ [8]. Γράφημα 1: Το διαμάντι των ΤΠΕ [4] Όπως φαίνεται και στο γράφημα, οι στόχοι της εκπαιδευτικής πολιτικής για τις ΤΠΕ σε σχέση με τους μαθητές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: απόκτηση θετικών στάσεων, χρήση με ασφαλή, λογικό και κατάλληλο τρόπο, ανεξάρτητη μάθηση, διαδικασίες ανάκλησης, επεξεργασίας και αποθήκευσης ψηφιακών πληροφοριών, παρουσίαση πληροφοριών σε άλλους, επικοινωνία, επιλογή από διαφορετικές εφαρμογές και προσαρμογή της δράσης με βάση τον αναστοχασμό. Σε σχέση με την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής, τα σχετικά επίσημα έγγραφα αναφέρονται στις πιο κάτω πέντε περιοχές [6]: Ενδυνάμωση των δυνατοτήτων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα χρειάζεται να προχωρήσουν σε στρατηγικές επιλογές ως προς την προσέγγιση των ΤΠΕ σε σχέση με θέματα υποδομής, τοποθέτησης, λογισμικού, μαθημάτων κτλ. Η ενσωμάτωση των ΤΠΕ πρέπει να αποτελεί μέρος του προγράμματος ανάπτυξης της σχολικής μονάδας με καθορισμό οράματος και βασικών δεξιοτήτων. Σε ευρύτερο πλαίσιο το σχολείο χρειάζεται να προσδιορίσει την αποτελεσματική μάθηση και το ρόλο των ΤΠΕ ως καταλύτη. Ο ρόλος του συντονιστή των ΤΠΕ στο εκπαιδευτικό ίδρυμα είναι καθοριστικός αλλά το είδος των καθηκόντων του (τεχνική στήριξη, συντήρηση ιστοσελίδας κτλ.) προσδιορίζονται από το σχολείο ανάλογα με τις αναδυόμενες ανάγκες. Στα εκπαιδευτικά ιδρύματα έμφαση τίθεται σε ανάπτυξη μικρών πρότζεκτ σε σχέση με την καινοτομική δυναμική των ΤΠΕ στο μαθησιακό περιβάλλον όχι μόνο στη σχολική αλλά και στην συνεχιζόμενη εκπαίδευση (εκπαίδευση ενηλίκων). Προαγωγή της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών. Η βασική και συνεχιζόμενη κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε θέματα ΤΠΕ αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο για υλοποίηση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης (e-learning). Δημιουργία υποδομών υψηλής ποιότητας H διάθεση κονδυλίων για αναβάθμιση της τεχνολογικής υποδομής στα εκπαιδευτικά ιδρύματα αποτελεί ουσιαστικό βήμα για υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί. Ωστόσο, χρειάζεται μεγιστοποίηση της χρήσης της υποδομής αυτής σε διαφορετικά προγράμματα. Η υποδομή των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει προσβάσιμη ευρύτερα και από άλλους πληθυσμούς με τη λειτουργία του σχολείου ως ανοικτού οργανισμού ( broadbased school"). Χρειάζεται επίσης αντιμετώπιση θεμάτων συντήρησης και ασφάλειας. Ανάπτυξη κατάλληλης πολιτικής σε σχέση με τα διδακτικά μέσα. Το λογισμικό και ψηφιακό διδακτικό υλικό είναι επίσης σημαντικό. Έμφαση τίθεται στην ανάπτυξη υλικού από τους ίδιους
τους εκπαιδευτικούς μέσα από κατάλληλες πλατφόρμες επικοινωνίας. Προτεραιότητα δίνεται στο λογισμικό τύπου open source καθώς και σε σχετικές διαδικασίες στήριξης της χρήσης του. Ο ρόλος της επιμόρφωσης εκπαιδευτικών καθώς και η ανάπτυξη διαλόγου για την ενσωμάτωση του λογισμικού στο αναλυτικό πρόγραμμα και στα πρότζεκτς που εκπονούν οι μαθητές αποτελούν ουσιαστικές παραμέτρους επιτυχίας. Εφαρμογή έρευνας και αξιολόγησης. Η εισαγωγή τελικών και αναπτυξιακών στόχων πρέπει να συνοδεύεται από εκτενή συλλογή δεδομένων και διαδικασίες δόμησης γνώσης για τις διάφορες διαστάσεις της ενσωμάτωσης. Χρειάζεται έρευνα όχι μόνο σε σε σχέση με τις δεξιότητες ΤΠΕ των μαθητών, φοιτητών και εκπαιδευτικών αλλά και σε σχέση με τη σχετική υποδομή, τον τρόπο χρήσης της καθώς και τις αντιλήψεις για τις ΤΠΕ και την ενσωμάτωση τους στο εκπαιδευτικό σύστημα. Προς αυτή την κατεύθυνση τα Πανεπιστήμια του Ghent και Leuven έχουν αναπτύξει σχετικό εργαλείο παρακολούθησης των ΤΠΕ με τέσσερις δείκτες ως προς τις δεξιότητες, την υποδομή, τη χρήση και ενσωμάτωση τους στο μαθησιακό περιβάλλον καθώς και τις απόψεις των εμπλεκομένων σε σχέση με την εκπαιδευτική τους εφαρμογή. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ: ΕΜΠΕΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Το πλαίσιο εκπαιδευτικής πολιτικής, όπως διαγράφεται σε επίσημα έγγραφα, αποτελεί πρόκληση εφόσον συνεπάγεται διαφοροποίηση των πρακτικών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων προς την κατεύθυνση των προτεινόμενων στόχων και διαδικασιών. Σε σχέση με την ενσωμάτωση των ΤΠΕ σε επίπεδο εφαρμογής, εμπειρικά δεδομένα -όπως έχουν προκύψει στην ΕΜ- οδηγούν στις ακόλουθες διαπιστώσεις: Υπάρχουν εξαιρετικά αλλά μεμονωμένα παραδείγματα καλής πρακτικής σε επίπεδο τάξης. Στα σχολεία Middenschool 2 and Koninklijk Lyceum (σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, Gent) υλοποιούνται πρακτικές χρήσης των ΤΠΕ ως εργαλείου για παραγωγή εφημερίδας από παιδιά υπό ένταξη (παιδιά μεταναστών) με βασικό στόχο τη δημιουργία ομαδικού πνεύματος, δημιουργικότητας, αυτοπεποίησης, συνεργατικότητας, ανταλλαγής απόψεων, αναστοχασμού και ενθουσιασμού. Στα σχολεία αυτά έχει αναπτυχθεί από τον συντονιστή των ΤΠΕ μαθησιακή πλατφόρμα (Smartschool) για προαγωγή της εξατομικευμένης μάθησης και βελτίωση της επικοινωνίας. Στο δημοτικό σχολείο GO! De Appeltuin (σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, Leuven) που χρησιμοποιεί παιδοκεντρικές προσεγγίσεις (Freinet School) οι γονείς εμπλέκονται στη διαχείριση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Έμφαση τίθεται σε πρότζεκτς σε σχέση με το διαδίκτυο που δημιουργούνται από τους εκπαιδευτικούς και περιλαμβάνουν την αναζήτηση πληροφοριών, τη δημιουργία blogs, την επικοινωνία με μαθητές στο εξωτερικό και γενικότερα τη μάθηση για άλλες χώρες και πολιτισμούς. Μια βασική ιδέα σε σχέση με την εισαγωγή των ΤΠΕ είναι η διασφάλιση ότι τα σχολεία δεν οδηγούνται από την τεχνολογία (technology led) αλλά από τη μάθηση (learning led). Σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρείται έμφαση στην αυτοματοποίηση αντί στην καινοτομία εφόσον γίνεται μεταφορά μαθησιακού/διδακτικού υλικού από το χαρτί σε ηλεκτρονική μορφή αντί ουσιαστικός μετασχηματισμός της μάθησης. Ως αποτέλεσμα, μεγάλες επενδύσεις στην τεχνολογία δεν οδηγούν κατ ανάγκη σε βελτιωμένη μάθηση, ένα πρόβλημα που είναι σύνηθες σε αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημαντική είναι η συνειδητοποίηση της καιτονομικής δυναμικής των ΤΠΕ ως προς την ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας μέσα από αυξημένο ενδιαφέρον, μεγιστοποίηση της συμμετοχικότητας και προσαρμογή στις ιδιαιτερότητες των μαθητών. Η σημαντικότητα των ΤΠΕ στη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης χρειάζεται ενδυνάμωση και ανάπτυξη σε επίπεδο όλης της σχολικής μονάδας και όχι μόνο σε επίπεδο τάξης. Διαπιστώνεται ότι η τεχνολογία χρησιμοποιείται ως εργαλείο για μετασχηματισμό της μαθησιακής διαδικασίας συχνά χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και όραμα σε επίπεδο σχολικής μονάδας. Για επίτευξη της ευρύτερης εμπλοκής της σχολικής μονάδας έχουν προταθεί εργαλεία για αξιολόγηση του βαθμού ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στα σχολεία. Σχετικό παράδειγμα αποτελεί το εργαλείο PICTOS (pictos.ictbeleidstool.be) που στοχεύει στην αυτο-αξιολόγηση ούτως ώστε τα σχολεία να δομήσουν μια διαδικασία ανάπτυξης στρατηγικής για τις ΤΠΕ, να προγραμματίσουν την εφαρμογή τους και να προβούν σε κριτικό αναστοχασμό. Η προσέγγιση αυτή υιοθετεί τη θέση ότι ο προγραμματισμός είναι μια κυκλική διαδικασία, έχει στόχο και στρατηγική, ξεκινά από ένα όραμα, έχει αφετηρία την υφιστάμενη κατάσταση σε σχέση με τις ΤΠΕ, τοποθετεί τελικούς στόχους, χρησιμοποιεί δομημένο εργαλείο και εμπλέκει το σύνολο των εκπαιδευτικών [5].
Η ενσωμάτωση των ΤΠΕ συνεισφέρει στην ένταξη (einclusion) Η τεχνολογία προσφέρει μεγάλες δυνατότητες στα άτομα με αναπηρίες να λειτουργούν καλύτερα, να εντάσσονται κοινωνικά αλλά η πρόσβασή τους στις ΤΠΕ είναι συχνά περιορισμένη λόγω του μεγάλου κόστους προσαρμογής της υποδομής. Ως αποτέλεσμα, αναπτύσσονται πρωτοβουλίες σε μικρή κλίμακα, οι οποίες ωστόσο φαίνεται να λειτουργούν θετικά. Για παράδειγμα, στο ειδικό σχολείο MPC Ter Bank (ειδικό σχολείο, Leuven) οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται για υποστήριξη της μάθησης παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες. Προς αυτή την κατεύθυνση, έχει αναπτυχθεί η πλατφόρμα Wai-not (www.wai-not.org) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Leuven για να βοηθήσει τους μαθητές με ειδικές ανάγκες να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας, δημιουργικότητας και συνεργασίας. Ένα δεύτερο παράδειγμα ενσωμάτωσης ΤΠΕ για παιδιά που αντιμετωπίζουν ειδικά προβλήματα αποτελεί η πλατφόρμα BEDNET (www.bednet.be). Η πλατφόρμα έχει βασικότερο στόχο να δώσει στα παιδιά που νοσηλεύονται (νοσοκομειακό σχολείο Gasthuisberg, Leuven) ένα τρόπο να συνεχίζουν τη φοίτηση τους και να διατηρούν επικοινωνία με τους φίλους και την οικογένεια, παρέχοντας τους την δυνατότητα να συμμετέχουν σε πραγματικό χρόνο στις τάξεις των δικών τους σχολείων. Προώθηση του ψηφιακού αλφαβητισμού σε ενήλικες. Τα προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων προωθούν τον ψηφιακό αλφαβητισμό με στόχο τη γεφύρωση του χάσματος γνώσης στην κοινωνία. Στα κέντρα επιμόρφωσης ενηλίκων οι ενήλικες -ιδιαίτερα άτομα τρίτης ηλικίαςπαρακολουθούν μαθήματα βασικών δεξιοτήτων χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών. Για παράδειγμα, στο κέντρο PCVO Adult Education Centre στην πόλη Gent (www.pcvo-gent.net) τα προγράμματα επιμόρφωσης σε δεξιότητες πληροφορικής στηρίζουν τη φιλοσοφία της προσαρμογής της εκπαίδευσης στις ανάγκες της οικογένειας και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Στο συγκεκριμένο κέντρο η ένταξη ενηλίκων με ειδικές ανάγκες σε κανονικά τμήματα ενηλίκων προάγει την ομαδικότητα και τις κοινές εμπειρίες και ενθαρρύνει την ανάληψη πρωτοβουλίας από άτομα με κινητικές ή άλλες αναπηρίες. Παράλληλα, η εμπλοκή εθελοντών σε συνεργασία με τα κέντρα επιμόρφωσης ενηλίκων αποτελεί σημαντικό παράγοντα επίτευξης συνεργατικότητας. Η επιμόρφωση εκπαιδευτικών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Σε σχέση με την επιμόρφωση εκπαιδευτικών, γίνονται συστηματικές προσπάθειες προετοιμασίας των μελλοντικών εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία και τρόπους ενσωμάτωσης (EHSAl, ίδρυμα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Βrussels). Σε σχέση με την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, από το 1999 επιμορφώνεται ένας μεγάλος αριθμός (10000) εκπαιδευτικών σε ετήσια βάση. Λειτουργούν επίσης διαδικτυακές πύλες για ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ εκπαιδευτικών. Για παράδειγμα η διαδικτυακή πύλη KlasCement (www.klascement.net) προτείνεται ως παράδειγμα επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών με πάνω από 34000 εγγεγραμμένους χρήστες και 5000 επισκέπτες την ημέρα. Η κοινότητα αυτή λειτουργεί εδώ και δέκα χρόνια και έχει στόχο τη γεφύρωση της απόστασης μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών και την ανταλλαγή εκπαιδευτικού υλικού μεταξύ εκπαιδευτικών, καθώς και την προαγωγή της συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών, διευθυντών, συντονιστών ΤΠΕ και μαθητών σε σχέση με την εκπαιδευτική εφαρμογή των ΤΠΕ [9,10]. Η διερεύνηση των αποτελεσμάτων της εμπλοκής των εκπαιδευτικών σε μια τέτοια πλατφόρμα στη σχολική πράξη εμπίπτει σε μελλοντικά σχέδια των συντονιστών της πλατφόρμας αυτής. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Το Φλαμανδικό εκπαιδευτικό σύστημα -όπως και άλλα συστήματα εκπαίδευσης στην Ευρώπηεμπλέκεται σε διαδικασίες αλλαγής και προφανώς οι διαδικασίες αυτές βρίσκονται ακόμα σε αρχικό στάδιο. Το διαμάντι των ΤΠΕ φαίνεται να αποτελεί ένα ολοκληρωμένο μοντέλο εκπαιδευτικής πολιτικής για τις ΤΠΕ. Ωστόσο, η υλοποίηση του σε σχέση με τους τρόπους ενσωμάτωσης σε σχολικό επίπεδο παραμένει πρόκληση. Προφανώς, η δυνατότητα να μεταφραστεί το προτεινόμενο σχέδιο σε δράση συνεπάγεται πρωτίστως αλλαγή των υφιστάμενων πρακτικών, ανάπτυξη στρατηγικής ηγεσίας, χρηματοδότηση καθώς και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Τα προβλήματα που έχουν παρατηρηθεί σε επίπεδο πρακτικής εφαρμογής αποτελούν κοινά εμπόδια στην Ευρώπη και δεν μπορούν να λυθούν αμέσως. Το μεγάλο ερώτημα εξακολουθεί να αφορά το πώς εκπαιδεύονται οι μαθητές στη ψηφιακή εποχή χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες. Η θέση ας
αφήσουμε να πράγματα όπως έχουν δεν αποτελεί επιλογή, καθώς οι μαθητές αρχίζουν να μαθαίνουν πιο πολλά έξω από την τάξη παρά μέσα σε αυτή. Πόσο ακόμα μπορούν να περιμένουν; ΣΗΜΕΙΩΣΗ Η Επίσκεψη Μελέτης πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση του Προγράμματος Δια Βίου Μάθησης (LLP) μέσω του Ιδρύματος Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. ΑΝΑΦΟΡΕΣ 1. Balanskat, A. Blamire, R. and Kefala, S. (2006) The ICT impact report. A review of studies of ICT impact on schools in Europe. Brussels: European Schoolnet (http://insight.eun.org) 2. Cox, M. J. and Abbott, C. (Eds) (2004) A review of the research literature relating to ICT and attainment. King s College London: BECTA. 3. Commission of the European Communities (2006) Recommendation of the European Parliament and of the Council on key competences for lifelong learning (2006/962/EC). Brussels: European Commission. 4. De Craemer, J. (2007) National ICT Policies for Education. Brussels: European Schoolnet. 5. Deschouwer, L. (2008) pictos a Tool for ICT management. Presentation, Study Visit ICT in Education, TechnoPolis, Brussels, March 11 th 2008. 6. Desloovere, Κ. (2008) E-skills in Flanders. Presentation, Study Visit ICT in Education, Flemish Department of Education and Training, Brussels, March 10 th 2008. 7. Ministry of the Flemish Community (2005) EDUCATION IN FLANDERS: A broad view of the Flemish educational landscape. Brussels: Flemish Minister for Employment, Education and Training. 8. OECD (2005) Are students ready for a technology-rich World? What PISA studies tell us. Paris: OECD 9. Rommens, D. (2007) The importance of the Teachers Community KlasCement. Presentation, Global Education Technology Summit, Calgary Canada: November 15 th 2007. 10. Rommens, D. (2008) Software demo Klascement portal. Presentation, Study Visit ICT in Education, TechnoPolis, Brussels, March 11 th 2008. 11. Vandenbroucke, F. (2008) Competences for the knowledge society: ICT in education initiative: 2007-2009. Brussels: Flemish Minister for Employment, Education and Training. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ Η Γιασεμίνα Καραγιώργη (yiasemin@logos.cy.net) εργάζεται ως διευθύντρια Δημοτικού Σχολείου. Είναι απόφοιτος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου, του Πανεπιστημίου της Βοστώνης (BS), του Πανεπιστημίου του Τέξας/Austin (MA) και του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (PhD). Στο παρελθόν έχει εργαστεί στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου στον τομέα της Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας και έχει εμπλακεί σε διάφορα ερευνητικά και ευρωπαϊκά προγράμματα. H εφαρμογή καινοτομικών έργων στην εκπαίδευση -όπως οι νέες τεχνολογίες - περιλαμβάνεται στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα.