Είκοζι σπόνια από ηο «Ταξίδι ηηρ επιζηποθήρ». Είκοζι σπόνια Μοςζείο Βςζανηινού Πολιηιζμού

1 Αγαζνλίθε Γ. Σζηιηπάθνπ Γηεπζύληξηα Μνπζείνπ Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ Είκοζι σπόνια από ηο «Ταξίδι ηηρ επιζηποθήρ». Είκοζι σπόνια Μοςζείο Βςζανηινού Πολιηιζμού Σηε κλήκε ηεο Δπηπρίαο Δπεηεηαθό ην έηνο 2014 γηα ηελ πξνζηαζία θαη αλάδεημε ησλ βπδαληηλώλ αξραηνηήησλ. Δθαηό ρξόληα από ην ζάλαην ηνπ Γεσξγίνπ Λακπάθε θαη ηελ ίδξπζε ηνπ Βπδαληηλνύ θαη Υξηζηηαληθνύ Μνπζείνπ ζηελ Αζήλα. Δίθνζη ρξόληα από ηα εγθαίληα ηνπ Μνπζείνπ Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ ζηε Θεζζαινλίθε. Σα δύν ηειεπηαία γεγνλόηα είλαη άξξεθηα ζπλδεκέλα κεηαμύ ηνπο θαη εληάζζνληαη ζηελ πξνζπάζεηα ίδξπζεο Βπδαληηλνύ Μνπζείνπ ζην λενειιεληθό θξάηνο, έλα ηδηαίηεξα ελδηαθέξνλ θεθάιαην ηεο ηζηνξίαο καο, ζηα πιαίζηα ηεο πνιηηηζηηθήο πνιηηηθήο θαη ζηξαηεγηθήο ηεο εθάζηνηε πνιηηηθήο εγεζίαο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο πνιηηηζηηθήο καο θιεξνλνκηάο, ησλ ηδενινγηθώλ θάζε θνξά πξνζαλαηνιηζκώλ θαη εζληθώλ ζθνπηκνηήησλ, αιιά θαη ησλ πξνζσπηθώλ βιέςεσλ θαη θηινδνμηώλ ηνπ αθαδεκατθνύ - επηζηεκνληθνύ - δηνηθεηηθνύ πξνζσπηθνύ, πνπ αμίδεη λα κειεηεζεί θάπνηε ζε βάζνο. ηηο 11 επηεκβξίνπ ηνπ 1994, ην Μνπζείν Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ εγθαηληάδεηαη από ηνλ ηόηε πξσζππνπξγό (Α. Παπαλδξένπ) κε ηελ πεξηνδηθή έθζεζε, «Βπδαληηλνί Θεζαπξνί ηεο Θεζζαινλίθεο. Σν ηαμίδη ηεο επηζηξνθήο». Ο εκπλεπζκέλνο απηόο ηίηινο ζεκαηνδνηνύζε αθξηβώο ηελ επηζηξνθή (14 Ινπλίνπ 1994) κέξνπο ησλ βπδαληηλώλ αξραηνηήησλ (πεξί ηηο 500) κε πξνέιεπζε ηε Θεζζαινλίθε, κεηά από πεξίπνπ νγδόληα ρξόληα παξακνλήο ηνπο ζηελ Αζήλα, ζε ζπλέρεηα ηξηώλ ππνπξγηθώλ απνθάζεσλ, (Μπαθνγηάλλε, Μεξθνύξε, Μηθξνύηζηθνπ) «κε πξννξηζκό λα απνηειέζνπλ ην βαζηθό ππξήλα ηνπ Μνπζείνπ Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ», «ελώ παξέκεηλε ζηελ Αζήλα έλαο αξηζκόο αξραηνηήησλ γηα λα αληηπξνζσπεύνπλ ηελ ηέρλε ηεο Θεζζαινλίθεο». Σν κνπζεηνινγηθό ζθεπηηθό ηεο έθζεζεο, επεξεαζκέλν θαη από ηελ αλακελόκελε ζπγθηλεζηαθή θόξηηζε ηνπ ηδηαίηεξα ζεκαληηθνύ απηνύ γεγνλόηνο γηα

2 ηελ πόιε θαη ηνπο αλζξώπνπο ηεο, νδεγνύζε ηνλ επηζθέπηε ζε έλα λνεηό πεξίπαην ζηε Θεζζαινλίθε, κε ζπγθεθξηκέλε δηαδξνκή θαη ζηάζεηο ζηα κλεκεία ηεο, κέζα από ην θαθό ηνπ Fred Boissonnas (1913-1919). Σελ πόιε πνπ απνηέιεζε αθεηεξία θαη ηέξκα ηνπ πνιπεηνύο απηνύ θαη δύζθνινπ ηαμηδηνύ, ην νπνίν ζα ραξαθηεξίδακε «Οδύζζεηα» ηνπ Πνιηηηζκνύ. Μέζα ζε κηα ενξηαζηηθή αηκόζθαηξα, πνπ επηηεύρζεθε κε ηελ πνιπηέιεηα ησλ θαηαζθεπώλ, ησλ επηιεγκέλσλ πιηθώλ, ησλ κεηαμσηώλ πθαζκάησλ ζε θόθθηλν θαη ρξπζαθί θαη ηε ιάκςε ησλ ίδησλ ησλ έξγσλ (εηθ. 1), ην Μνπζείν άλνημε γηα πξώηε θνξά ηηο πύιεο ηνπ ζην θνηλό. Μηα επηινγή ησλ επαλαπαηξηζζέλησλ αξραηνηήησλ (39 εηθόλεο, 2 εθθιεζηαζηηθά πθάζκαηα, 18 γιππηά θαη 2 επηγξαθέο) παξνπζηάζηεθαλ ζην επξύ θνηλό ππαθνύνληαο, ιόγσ ησλ ηδηαίηεξσλ ζπλζεθώλ, ζε αηζζεηηθά, θπξίσο, θξηηήξηα κε ππαηληθηηθέο αλαθνξέο ζε αξρηθέο ζέζεηο θαη ρξήζεηο. Η έθζεζε απηή νξηνζεηνύζε, ήηαλ, ζα ιέγακε, ην επηζηέγαζκα, κηαο καθξόρξνλεο θαη επίπνλεο, όζν θαη επίκνλεο, πξνζπάζεηαο γηα ηελ ίδξπζε Βπδαληηλνύ Μνπζείνπ ζηε Μαθεδνλία θαη πην ζπγθεθξηκέλα, ζηε Θεζζαινλίθε. ηελ απγή ηνπ 20νπ αη., νη ζπλζήθεο ήηαλ επλντθέο γηα ηελ πξνώζεζε ησλ βπδαληηλώλ ζπνπδώλ θαη ζηελ Διιάδα θαη ηελ ίδξπζε ζεζκώλ (Μνπζείνπ) θαη επηζηεκνληθώλ - δηνηθεηηθώλ νξγάλσλ (ΒΓ 7-10-1908, ζέζε εθόξνπ ρξηζηηαληθώλ θαη κεζαησληθώλ αξραηνηήησλ) πνπ ζα δηαθνλνύζαλ πξνο ηελ θαηεύζπλζε απηή, θαη ηδηαίηεξα ηε δηάζσζε θαη πξνβνιή ησλ αληηθεηκέλσλ βπδαληηλήο ηέρλεο, εθόζνλ ε πξνζηαζία ησλ θηλεηώλ κλεκείσλ «εθ ηεο αξραηνηάηεο επνρήο ηνπ ρξηζηηαληζκνύ ή ηνλ θαινύκελνλ κεζαηώλα» ήηαλ ήδε ζεζκνζεηεκέλε από ην 1834, ζηα πιαίζηα ηεο επηρεηξνύκελεο ζπγθξόηεζεο ηεο εζληθήο ηζηνξίαο, ηεο εζληθήο ηαπηόηεηαο θαη ηεο ηζηνξηθήο ζπλέρεηαο. Μεηά ηελ επέθηαζε ησλ ζπλόξσλ ηνπ λενειιεληθνύ θξάηνπο, πνπ αθνινύζεζε ηνπο Βαιθαληθνύο πνιέκνπο, θαη ηελ αλαδσπύξσζε ηεο Μεγάιεο Ιδέαο, θαζώο ην Βπδάληην πξνζθεξόηαλ σο όρεκα ηεο εζληθήο ηδενινγίαο γηα ηελ εζληθή νινθιήξσζε, δηαηάζζεηαη ην 1913 (εηθ. 2), από ηνλ ηόηε Γεληθό Γηνηθεηή Μαθεδνλίαο, ηέθαλν Γξαγνύκε, λα ηδξπζεί «Κεληξηθόλ Βπδαληηλόλ Μνπζείνλ» ζηε Θεζζαινλίθε (αξ. 746/21.8.1913). Οξίδεηαη σο ρώξνο ν λαόο ηεο Αρεηξνπνηήηνπ, ε θαηαιιειόηεηα ηνπ νπνίνπ δπλάκελνπ λα θαηαζηεί «ην επί αηζίνηο νηωλνίο ηδξπόκελνλ Κεληξηθόλ Βπδαληηλόλ Μνπζείνλ ηεο Διιάδνο» αλαθέξεηαη ζε ζρεηηθή επηζηνιή (εηθ. 3) ηνπ κεηξνπνιίηε Θεζζαινλίθεο Γελλαδίνπ (αξ. 661/22.8.1913).

3 Σελ ίδηα ρξνληά (9-9-1913), ν θαζεγεηήο βπδαληηλήο αξραηνινγίαο θαη ηέρλεο ζην Παλεπηζηήκην Αζελώλ, Αδακάληηνο Αδακαληίνπ, πξώηνο έθνξνο ησλ ρξηζηηαληθώλ θαη κεζαησληθώλ κλεκείσλ, ππνβάιιεη ππόκλεκα (ζπλεγξάθε ζηηο 7-9-1913) «πεξί ηδξύζεωο θαη νξγαλώζεωο Κεληξηθνύ Βπδαληηλνύ Μνπζείνπ ελ Μαθεδνλία», «έλα δηάγξακκα επξύ ηεο εγθαζηδξύζεωο θαη επηζηεκνληθήο νξγαλώζεωο ηνπ Μνπζείνπ», αλαπηύζζνληαο κεηαμύ άιισλ ηνπο ιόγνπο, γηα ηνπο νπνίνπο «επεθπιάρζε ππό ηεο Θείαο πξνλνίαο ε δεπηέξα πξωηεύνπζα ηεο Βπδαληηλήο απηνθξαηνξίαο, ε επίζεκνο κεζαηωληθή πόιηο ηεο Θεζζαινλίθεο ωο ε πόιηο ηνπ Κεληξηθνύ βπδαληηλνύ κνπζείνπ» (εηθ. 4), δηόηη «πνίνο ηόπνο, θαη δηα ηελ γεωγξαθηθήλ ζέζελ κεηαμύ Γύζεωο θαη Αλαηνιήο θαη δηα ηελ ηζηνξηθήλ πεξηωπήλ ελ ηε όιε ελλνία ηεο Βπδαληηλήο απηνθξαηνξίαο, είλαη επλνϊθώηεξνλ πξνωξηζκέλνο λα θαηαζηή ε ζπνπδαηνηάηε θεληξηθή έδξα εξεπλώλ ηεο ρξηζηηαληθήο θαη βπδαληηλήο ηέρλεο ή ε πεξηθαλεζηάηε θαη κεγάιε βπδαληηλή πόιηο ηεο Θεζζαινλίθεο;». Η Θεζζαινλίθε απνηειεί «ηελ πόιηλ ηελ ζπκβνιίδνπζαλ ην εζληθόλ ηδεώδεο ηεο επαληδξύζεωο ηεο κεγάιεο Διιεληθήο απηνθξαηνξίαο»,...ην Μνπζείν «ζα νλνκαζζε κε ην όλνκα ζπκβνιίδνλ ηελ όιελ ηζηνξηθήλ έλλνηαλ ηεο κεζαηωληθήο Διιεληθήο απηνθξαηνξίαο, Βπδαληηλόλ κνπζείνλ». Σν 1914, σζηόζν, ηδξύεηαη ην Βπδαληηλό θαη Υξηζηηαληθό, ελ ηέιεη, Μνπζείν ζηελ Αζήλα [Ν. 401/17-11-1914 (ΦΔΚ 347/Α/25-11-1914), άξζξν 1], ζην νπνίν «θαηαηίζεληαη ηα ηεο βπδαληηλήο, κεζαηωληθήο θαη ρξηζηηαληθήο ηέρλεο έξγα..., πιελ ηωλ ελ Μαθεδνλία». ηηο 31 Γεθεκβξίνπ ηνπ 1915, όηαλ ζηε Θεζζαινλίθε είραλ ήδε απνβηβαζηεί ηα ζπκκαρηθά ζηξαηεύκαηα ηεο Αληάλη, ε εθνξεπηηθή επηηξνπή ηνπ Βπδαληηλνύ θαη Υξηζηηαληθνύ Μνπζείνπ απνθάζηζε, κεηά θαη από ζρεηηθή εηζήγεζε ηνπ Τπνπξγείνπ Δθθιεζηαζηηθώλ θαη Γεκνζίαο Δθπαηδεύζεσο (54149/29-12-1915), ηε κεηάβαζε ηνπ Αδακαληίνπ ζηε Θεζζαινλίθε «πξνο δηάζωζηλ ηωλ έλεθα ηωλ πεξηζηάζεωλ ππνθεηκέλωλ εηο θίλδπλνλ θεηκειίωλ» (Πξαθηηθά Γ πλεδξίαο). Ο Αδακαληίνπ ζπλέιεμε κε ηε βνήζεηα ηνπ δηθεγόξνπ Γ. Κνκεηόπνπινπ θαη κεηέθεξε ζηελ Αζήλα, ζηηο αξρέο ηνπ 1916, πεξηζζόηεξα από 1600 αληηθείκελα, ηα νπνία εηζήρζεζαλ ζην ΒΥΜ (ηλαία Αθαδεκία θαη ζηε ζπλέρεηα Villa Ilissia) θαη παξέκεηλαλ ζηελ έθζεζε ή ζηηο απνζήθεο ηνπ έσο ην 1994. ην άξζξν 9 ηνπ ηδξπηηθνύ ηνύ Βπδαληηλνύ Μνπζείνπ Νόκνπ δηεπθξηληδόηαλ όηη «δηα Β. Γηαηάγκαηνο δύλαηαη λα ηδξπζεί θαη έηεξνλ κνπζείνλ ελ Θεζζαινλίθε πεξηιακβάλνλ ηα ελ Μαθεδνλία ππό ηελ δηεύζπλζηλ ηνπ νηθείνπ εθόξνπ ηωλ βπδαληηλώλ θαη κεζαηωληθώλ κλεκείωλ». Πξνο απηήλ ηελ θαηεύζπλζε ζπλερίζηεθαλ νη

4 πξνζπάζεηεο, νη νπνίεο άξρηζαλ λα θαξπνθνξνύλ ζηε κεηαπνιηηεπηηθή πεξίνδν κε ηνπο εμήο θύξηνπο ζηαζκνύο: 1) Σν 1977, όηαλ πξνθεξύρηεθε παλειιήληνο αξρηηεθηνληθόο δηαγσληζκόο γηα ην θηίξην θαη βξαβεύηεθε ε πξόηαζε ηνπ αείκλεζηνπ δηαθεθξηκέλνπ αξρηηέθηνλα θαη δσγξάθνπ Κπξηάθνπ Κξόθνπ, ζηνλ νπνίν αλαηέζεθε ζηε ζπλέρεηα ε ζύληαμε ησλ νξηζηηθώλ κειεηώλ. 2) Σν 1989, έηνο ζεκειίσζεο ηνπ θηηξίνπ από ηελ αείκλεζηε Μειίλα Μεξθνύξε. 3) Σν 1993, έηνο νινθιήξσζεο θαη παξάδνζεο ηνπ θηηξίνπ θαη παξάιιεια έγθξηζεο ηεο κνπζεηνινγηθήο κειέηεο ηνπ λένπ Μνπζείνπ. Σν όλνκα απηνύ «Μνπζείν Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ», «εθθξάδνληαο ηελ ηδηαίηεξε ζεσξεηηθή θαη κνπζεηνινγηθή πξνζέγγηζε πνπ είρε σο «ζηόρν λα παξνπζηάζεη όιεο ηηο κνξθέο ηεο δωήο ζην Βπδάληην...,...όπνπ ηα (αξραία) αληηθείκελα ιεηηνπξγνύλ ωο καξηπξίεο πνιηηηζκνύ...», όπσο ζεκείσλε ραξαθηεξηζηηθά ή αείκλεζηε Δπηπρία Κνπξθνπηίδνπ - Νηθνιαΐδνπ, κηα πξνζέγγηζε πξσηνπνξηαθή γηα ηα δεδνκέλα ηεο επνρήο. Η αλαγλώξηζε γηα ην λέν Μνπζείν επηπρώο δελ άξγεζε λα έξζεη. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο κόληκεο έθζεζήο ηνπ ην 2004, βξαβεύηεθε ην επόκελν έηνο, σο ην «Δπξσπατθό Μνπζείν ηεο ρξνληάο» κε ην «Βξαβείν Μνπζείνπ» ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξώπεο, ηηκή, ε νπνία απνδόζεθε ζε ειιεληθό κνπζείν γηα πξώηε θνξά (εηθ. 5). Λίγν λσξίηεξα, σο δεκόζην θηίξην, απέζπαζε «εθηόο δηαγσληζκνύ», κεηά ην ζάλαην ηνπ Κξόθνπ, εηδηθή δηάθξηζε από δηεζλή επηηξνπή ζηνλ δηαγσληζκό «Βξαβεία 2000» ηνπ Διιεληθνύ Ιλζηηηνύηνπ Αξρηηεθηνληθήο, ελώ ην 2001 θεξύρζεθε σο ηζηνξηθό δηαηεξεηέν κλεκείν θαη έξγν ηέρλεο. ε έληεθα αίζνπζεο ηεο κόληκεο έθζεζεο ηνπ Μνπζείνπ, ε νπνία νινθιεξώζεθε ην 2004, εθηίζεληαη 3.190 αξραηνινγηθά αληηθείκελα, θεηκήιηα θαη έξγα ηέρλεο από ηα 46.000 θαη πιένλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο ζπιινγέο ηνπ θαη πξνέξρνληαη θπξίσο από ηε Θεζζαινλίθε αιιά θαη ηε Μαθεδνλία γεληθόηεξα, ηα νπνία ρξνλνινγνύληαη από ηνλ 2ν έσο θαη ηνλ 19ν αη. κ. Υ. ε κηα έθηαζε 3.430 η. κ., κέζσ απζεληηθώλ εθζεκάησλ, επνπηηθνύ πιηθνύ θαη πνιπκέζσλ, παξνπζηάδνληαη πηπρέο ηνπ βπδαληηλνύ θαη κεηαβπδαληηλνύ πνιηηηζκνύ, κέζα από επηκέξνπο ζεκαηηθέο θαη ζύκθσλα κε ηελ θαζηεξσκέλε πεξηνδνιόγεζε ηεο βπδαληηλήο ηζηνξίαο θαη ηέρλεο, δίδνληαο ηδηαίηεξε έκθαζε ζηνλ άξηην θαη επθάληαζην κνπζεηνγξαθηθό θαη θαιιηηερληθό ζρεδηαζκό. Μεγάιν κέξνο ησλ ζπιινγώλ ηνπ Μνπζείνπ, όπσο θαη ε ίδηα ε πινπνίεζε ππνδνκώλ, εθζεζηαθώλ ρώξσλ θαη δξάζεσλ πξνέθπςαλ θαη ζπλερίδνπλ λα

5 πξνέξρνληαη από δσξεέο θαη ρνξεγίεο-νηθνλνκηθέο εληζρύζεηο. Η πξώηε δσξεά (Κ. Σζόπξνπ) πξαγκαηνπνηήζεθε ην έηνο 1958 (πινπνηήζεθε ην 1977), πξηλ αθόκε ηελ ίδξπζε ηνπ Μνπζείνπ. Σκήκαηα ησλ θνξπθαίσλ δσξεώλ, ησλ ζπιινγώλ Γεκεηξίνπ Οηθνλνκνπνύινπ (1986) θαη Νηόξεο Παπαζηξάηνπ (1994), εθηίζεληαη ζε δύν αίζνπζεο (αξ. 9 θαη 8 αληίζηνηρα) ηεο κόληκεο έθζεζεο, πνπ θέξνπλ ηα νλόκαηά ηνπο, ελώ παξάιιεια ηκήκα απηώλ πνπ θπιάζζνληαη ζηηο απνζήθεο παξνπζηάδεηαη ζε απηνηειείο πεξηνδηθέο εθζέζεηο ηόζν ζην εζσηεξηθό όζν θαη ην εμσηεξηθό. ε ζπγρξεκαηνδνηνύκελα επξσπατθά πξνγξάκκαηα, ηδηαίηεξα από ην 2000 θ.ε., νθείινληαη ε νινθιήξσζε ηεο κόληκεο έθζεζεο ηνπ Μνπζείνπ θαη ηνπ Λεπθνύ Πύξγνπ (2004-2008), ε νξγάλσζε ησλ απνζεθώλ θαη ησλ εξγαζηεξίσλ ζπληήξεζεο, ε αλαβάζκηζε ηεο ζήκαλζεο ηνπ Μνπζείνπ (εηθ. 6,7) θαη ησλ ππνδνκώλ ησλ εθζεζηαθώλ ηνπ ρώξσλ θαη ησλ Η/Μ εγθαηαζηάζεσλ (2011-2013), ε ζπληήξεζε θαη αλαβάζκηζε ησλ νηθνδνκηθώλ ζηνηρείσλ ησλ θηηξίσλ ηνπ (2012-2014). Η Δπηπρία Νηθνιαΐδνπ θαη νη ζπλεξγάηεο ηεο νξακαηίζηεθαλ έλα Μνπζείν πνπ ζα ιεηηνπξγνύζε: «ωο έλαο δεύηεξνο πόινο έξεπλαο θαη πξνβνιήο ηνπ βπδαληηλνύ πνιηηηζκνύ», πέξα από ηα ίδηα ηα κλεκεία ηεο πόιεο. Γηα ην ζθνπό απηό δεκηνπξγήζεθαλ ζην Μνπζείν επηά εμεηδηθεπκέλα εξγαζηήξηα ζπληήξεζεο κε ηνλ πιένλ ζύγρξνλν, γηα ηα δεδνκέλα ηεο επνρήο ηνπο, εμνπιηζκό, ςεθηαθή βάζε δεδνκέλσλ θαη πξόηππεο απνζήθεο γηα ηε ζπζηεκαηηθή νξγάλσζε θαη απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηνπ πιηθνύ (2.750 η. κ.). Σν Σκήκα Δθπαηδεπηηθώλ Πξνγξακκάησλ ηνπ Μνπζείνπ ζρεδηάδεη θαη πινπνηεί εθπαηδεπηηθέο θαη πνιηηηζηηθέο δξαζηεξηόηεηεο από ην 1998, ζηα πιαίζηα ή κε επεηεηαθώλ ενξηαζκώλ εζληθήο, παλεπξσπατθήο θαη δηεζλνύο εκβέιεηαο, κε ζηόρν ηελ πξνώζεζε ηεο εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο, ηελ επηκόξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ, ηε δηα βίνπ εθπαίδεπζε, πξνσζώληαο θαη ελζαξξύλνληαο δξάζεηο πνπ απεπζύλνληαη ζην επξύ θνηλό, ζε καζεηέο, εθπαηδεπηηθνύο, νηθνγέλεηεο, ΑκεΑ, επαίζζεηεο - πεξηζσξηνπνηεκέλεο θνηλσληθέο νκάδεο πνπ αθνξνύλ ζηε βησκαηηθή πξνζέγγηζε πηπρώλ ηνπ βπδαληηλνύ πνιηηηζκνύ, ρσξίο θνηλσληθό απνθιεηζκό (εηθ. 8, 9). Παξάιιεια ην Μνπζείν δηαζέηεη εθδνηηθή δξαζηεξηόηεηα κε κνλνγξαθίεο, νδεγνύο, ελεκεξσηηθά θπιιάδηα, εθπαηδεπηηθό πιηθό, εηήζην εκεξνιόγην-ιεύθσκα από ην 2000 (κε ηελ ππνζηήξημε ηνπ σκαηείνπ ησλ Φίισλ), επηζηεκνληθό πεξηνδηθό από ην 1994-2006, ην νπνίν επειπηζηνύκε λα επαλεθδώζνπκε ζε ειεθηξνληθή κνξθή, ελώ θαηαζέηεη πξνηάζεηο γηα πσιεηέα είδε ζην ΣΑΠ (εηθ. 10).

6 Από ηα θνξπθαία πνιηηηζηηθά γεγνλόηα πνπ έιαβαλ ρώξα ζην Μνπζείν, ζην ρξνληθό δηάζηεκα ησλ είθνζη ρξόλσλ ιεηηνπξγίαο ηνπ, ήηαλ ε πεξηνδηθή έθζεζε «Θεζαπξνί ηνπ Αγίνπ Όξνπο», ην 1997 (εηθ. 11), ε νπνία ζπγθέληξσζε πάλσ από 700.000 επηζθέπηεο, κεηαμύ ησλ νπνίσλ ζπγθαηαιέγνληαη αξρεγνί θξαηώλ, επηζηεκνληθέο, πνιηηηθέο θαη ζξεζθεπηηθέο πξνζσπηθόηεηεο από όιν ηνλ θόζκν. Γεθαέμη ρξόληα αξγόηεξα, ν Οηθνπκεληθόο καο Παηξηάξρεο ηηκά γηα δεύηεξε θνξά ην Μνπζείν Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ, απηή ηε θνξά γηα λα εγθαηληάζεη απηνπξνζώπσο, ζηηο 23 Οθησβξίνπ 2013, ηελ πεξηνδηθή έθζεζε «Η ηηκή ηνπ αγίνπ Μάκαληνο ζηε Μεζόγεην. Έλαο αθξίηαο άγηνο ηαμηδεύεη» (εηθ. 12, 13), κηα έθζεζε πνπ δηνξγαλώζακε ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Ιεξά Μεηξόπνιε θαη ην Γήκν Μόξθνπ Κύπξνπ, ζηα πιαίζηα ηεο 4εο Μπηελάιε ύγρξνλεο Σέρλεο Θεζζαινλίθεο κε ζεκαηηθή ηε Μεζόγεην θαη ηηο δηαρξνληθέο πνιηηηζηηθέο επαθέο ζην ρώξν. ηα πιαίζηα ηεο πινπνίεζεο εθζέζεσλ κε ζηόρν ηελ πιεξέζηεξε παξνπζίαζε πηπρώλ ηνπ θαζεκεξηλνύ βίνπ ζην Βπδάληην ή παξαγλσξηζκέλσλ κέρξη ηόηε θηλεηώλ κλεκείσλ ή απνηειεζκάησλ επηζηεκνληθήο έξεπλαο ή εξεπλεηηθνύ πξνγξάκκαηνο θαζώο θαη ζπλεξγαζηώλ ηνπ Μνπζείνπ κε άιινπο θνξείο κε αληίζηνηρν πξνζαλαηνιηζκό, όπσο ην Δπξσπατθό Κέληξν Βπδαληηλώλ θαη Μεηαβπδαληηλώλ Μλεκείσλ, θαη ζηόρν ηε ζπληήξεζε θαη αλάδεημε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηνπ ειιαδηθνύ αιιά θαη ηνπ επξύηεξνπ ρώξνπ πνπ εληαζζόηαλ άιινηε ζηα όξηα ηεο βπδαληηλήο απηνθξαηνξίαο, αλαθέξνπκε ελδεηθηηθά ηηο πεξηνδηθέο εθζέζεηο πνπ δηνξγαλώζεθαλ - θηινμελήζεθαλ ζην Μνπζείν Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ: 1) «Βπδαληηλά Δθπαισκέλα Κεξακηθά. Η ηέρλε ησλ εγραξάθησλ» (11/10-31/12/1999), κε ηελ επθαηξία ηνπ 7νπ Γηεζλνύο πλεδξίνπ Μεζαησληθήο Κεξακηθήο ηεο Μεζνγείνπ, ε νπνία παξνπζηάζηεθε θαηόπηλ θαη ζηε Ρόδν. 2) «Καζεκεξηλή δσή ζην Βπδάληην» (Οθηώβξηνο 2000-Μάηνο 2001, Λεπθόο Πύξγνο), ζην πιαίζην ηεο ζπνλδπισηήο έθζεζεο «Ώξεο Βπδαληίνπ, Έξγα θαη Ηκέξεο ζην Βπδάληην». 3) «Δηθόλεο από ηηο Οξζόδνμεο Κνηλόηεηεο ηεο Αιβαλίαο. πιινγή Δζληθνύ Μνπζείνπ Μεζαησληθήο Σέρλεο Κνξπηζάο» (14/3-17/6/2004), πνπ παξνπζίαζε ηα απνηειέζκαηα ελόο πεληαεηνύο πξνγξάκκαηνο ζπλεξγαζίαο ηνπ Μνπζείνπ Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ, ηνπ ΔΚΒΜΜ θαη ηνπ Μνπζείνπ Μεζαησληθήο Σέρλεο Κνξπηζάο, ην νπνίν πεξηιάκβαλε ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα, ηε ζπληήξεζε, ηελ επηκόξθσζε θαη ηε κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο. 4) «Αξρηηεθηνληθή σο εηθόλα. Πξόζιεςε θαη αλαπαξάζηαζε ηεο αξρηηεθηνληθήο ζηε βπδαληηλή ηέρλε» (6/11/2009-

7 31/10/2010), κηα ζπλεξγαζία ηνπ ΔΚΒΜΜ κε ην Μνπζείν Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ θαη ην Princeton University (Πξόγξακκα Διιεληθώλ πνπδώλ). Δπίζεο ζηα πιαίζηα αλάδεημεο άγλσζησλ πηπρώλ ηεο ηζηνξίαο ηεο Θεζζαινλίθεο, ζηελ πνξεία ελζσκάησζήο ηεο ζην λενειιεληθό θξάηνο, δηνξγαλώζεθαλ δύν εμαηξεηηθά επηηπρεκέλεο εθζέζεηο ην 2012, επεηεηαθό έηνο ζπκπιήξσζεο 100 ρξόλσλ από ηελ απειεπζέξσζε ηεο Θεζζαινλίθεο, «Η Θεζζαινλίθε ησλ πιιεθηώλ. Ιζηνξίεο ηεο πόιεο» (21/9-8/12/2012, εηθ. 14) θαη «Η Armée d Orient ζηα Βαιθάληα, Αξραηνινγηθά ηεθκήξηα ελόο λνζνθνκείνπ ζηε Θέξκε» (21/12/2012-31/3/2013, εηθ. 15). Σελ πξώηε, παξόιε ηε ζύληνκε ρξνληθή δηάξθεηά ηεο, δύν κόιηο κελώλ, επηζθέθηεθαλ πάλσ από 8.000 άηνκα. Σελ εμσζηξέθεηα ηνπ Μνπζείνπ εθηόο ρώξνπ θαη ηόπνπ θαη ηηο επξύηεξεο ζπλεξγαζίεο ζεκαηνδόηεζαλ κεηαμύ άιισλ νη πεξηνδηθέο εθζέζεηο «Έθζεζε ζπληεξεζέλησλ ηεξώλ θεηκειίσλ ηνπ Ι. Ν. Αγίνπ Παύινπ» (24/5-9/6/2012) ζηνλ ρώξν ηεο Φηινπηώρνπ Αδειθόηεηαο Αλδξώλ Θεζζαινλίθεο (ΦΑΑΘ), πνπ ζπληεξήζεθαλ ζηα εξγαζηήξηα ηνπ Μνπζείνπ ην 2012 (εηθ. 16) θαη «Μηα ηζηνξία από θσο ζην θσο» πνπ δηνξγαλώζεθε από ην Μνπζείν καο ην 2011 ζε ζπλεξγαζία κε ην Λανγξαθηθό θαη Δζλνινγηθό Μνπζείν Μαθεδνλίαο - Θξάθεο (31/10/2011-11/6/2012), ε νπνία εκπινπηηζκέλε θηινμελήζεθε κε ηδηαίηεξε επηηπρία ην θαινθαίξη ηνπ 2012 ζηελ «Σερλόπνιε» ηνπ Γήκνπ Αζελαίσλ (25/6-9/9/2012). Σε δηαθξαηηθή ζπλεξγαζία ζην ρώξν ησλ Βαιθαλίσλ ζεκαηνδόηεζαλ κεηαμύ άιισλ, ηα έηε 2012-2013, νη εθζέζεηο «Κπξίιιηηζα» (23/5-8/7/2012), κε έξγα ηξηάληα ζύγρξνλσλ θαιιηηερλώλ ηεο Φηιηππνύπνιεο, εκπλεπζκέλα από ην θπξηιιηθό αιθάβεην (εηθ. 17), «Σν θσο ησλ Γξακκάησλ» (28/11/2013-4/5/2014) ζε ζπλεξγαζία κε ην Γεληθό Πξνμελείν ηεο Γεκνθξαηίαο ηεο Βνπιγαξίαο θαη ην Σκήκα Βαιθαληθώλ, ιαβηθώλ θαη Αλαηνιηθώλ πνπδώλ ηνπ ΠΑΜΑΚ, θαη «Καη έηζη δηέδσζαλ ηνλ Λόγν αλάκεζα ζηνπο λένπο ιανύο» (29/11-20/12/2013, ζπλδηνξγάλσζε κε ην Γεληθό Πξνμελείν ηεο Γεκνθξαηίαο ηεο εξβίαο), νη δύν ηειεπηαίεο ζηα πιαίζηα ησλ ενξηαζκώλ ηνπ επεηεηαθνύ έηνπο Κπξίιινπ θαη Μεζνδίνπ πνπ αλαθήξπμε ν Γήκνο Θεζζαινλίθεο, «Αξρηηεθηνληθνί Θεζαπξνί από ηελ θαξδηά ηεο Μεζαησληθήο εξβίαο» (7/12/2012-31/3/2013, ε νπνία ζηε ζπλέρεηα κεηαθέξζεθε ζην ΒΥΜ), ελώ ηε ζπλεξγαζία κε ηα άιια ηέζζεξα κεγάια κνπζεία ηέρλεο ηεο Θεζζαινλίθεο (Αξραηνινγηθό, Κξαηηθό Μνπζείν ύγρξνλεο Σέρλεο, Μαθεδνληθό Μνπζείν ύγρξνλεο Σέρλεο, Σειιόγιεην Ίδξπκα Σερλώλ Α.Π.Θ., γλσζηή σο «θίλεζε ησλ 5Μ»), ε έθζεζε «Η ιεηςαλνζήθε

8 ηνπ Αιεζνύο ηαπξνύ» ζηα πιαίζηα ηεο ζπνλδπισηήο έθζεζεο «Έξγα ηέρλεο από ην Λνύβξν ζηε Θεζζαινλίθε» (14/10/2012-27/1/2013, εηθ. 18, 19). πλνιηθά από ην 1994 έσο ζήκεξα (Μάηνο 2014) νξγαλώζεθαλ ή θηινμελήζεθαλ ζε ρώξνπο εληόο θαη εθηόο Μνπζείνπ 86 εθζέζεηο, από ηηο νπνίεο νη 22 ζην δηάζηεκα από ην 2012 κέρξη ζήκεξα. Παξάιιεια ην Μνπζείν ζπκκεηείρε ζπλνιηθά ζε άιιεο 28 εθζέζεηο ζην εζσηεξηθό θαη ην εμσηεξηθό κε δαλεηζκό αξραηνηήησλ. Όιεο νη εθζέζεηο καο θξνληίδνπκε λα ζπλνδεύνληαη από αληίζηνηρν δίγισζζν (ειιεληθή - αγγιηθή/ελίνηε γαιιηθή) επηζηεκνληθό θαηάινγν κε εηδηθέο ζεκαηηθέο ελόηεηεο, ελώ πιαηζηώλνληαη από παξάιιειεο δξάζεηο ιόγνπ θαη ηέρλεο. Καζηεξώζακε, από ην 2012, ηα εγθαίληα ησλ εθζέζεσλ απηώλ λα επελδύνληαη κνπζηθά, εθόζνλ ε κνπζηθή επηδξά επεξγεηηθά ζηνλ αλζξώπηλν νξγαληζκό, είλαη πνιηηηζηηθό θαη παηδαγσγηθό πξντόλ, ζε ζπλδπαζκό κε ηε δηνξγάλσζε αλεμάξηεησλ κνπζηθώλ εθδειώζεσλ. Δγθαηληάζακε λένπο ζεζκνύο εμππεξέηεζεο-ελεκέξσζεο επηζθεπηώλ, όπσο νη ζεκαηηθνί θύθινη μελαγήζεσλπαξνπζηάζεσλ-δηαιέμεσλ: «Έλα έθζεκα δηεγείηαη.» θαη «Ιζηνξίεο από ηα άδπηα ηνπ Μνπζείνπ», κε πξώηε ελόηεηα ηα όπια θαη ηε δηπισκαηία ζην Βπδάληην. ρεδηάδνπκε αθόκε ςεθηαθέο δηαδξαζηηθέο εθαξκνγέο, όπσο κεηαμύ άιισλ ςεθηαθέο ζεκαηηθέο πεξηνδηθέο εθζέζεηο, πνπ ζα ζπκβάινπλ ζηε δηαρείξηζε θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ εθζεκάησλ θαη ζπιινγώλ ηνπ Μνπζείνπ κε ηξόπν θηιηθό θαη πξνζηηό θαη ζα εληζρύζνπλ ηελ ςπραγσγηθή θαη παηδεπηηθή επαθή ηνπ Μνπζείνπ κε ην θνηλό, θαζώο θαη εηδηθέο δηαδξνκέο ζηε κόληκε έθζεζε γηα άηνκα κε πεξηνξηζκέλε όξαζε θαη ηπθινύο. ρεδηάδνπκε ηελ αλαδηνξγάλσζε ησλ απνζεθώλ γηα εμνηθνλόκεζε ρώξνπ, δεκηνπξγώληαο ηκήκαηα εθπαίδεπζεο θαη δηάδξαζεο γηα ην θνηλό, ην πξάζηλν - κε ελεξγνβόξν κνπζείν, ηε δηακόξθσζε ηνπ πεξηβάιινληνο ρώξνπ κε ππαίζξηεο, αλνηθηέο εθζέζεηο, ηελ πεξαηηέξσ δηαζύλδεζε ησλ κνπζείσλ ηεο πόιεο καο ζε έλα ηνπηθό, εζληθό θαη δηεζλέο δίθηπν κε αληαιιαγή εθζεκάησλ θαη δξάζεσλ. ηόρνο καο κεηαμύ άιισλ είλαη θαη ε πξνώζεζε ηεο επηζηεκνληθήο έξεπλαο ζε δεηήκαηα δηάγλσζεο θαη πξνζηαζίαο εππαζώλ εθζεκάησλ, αζθάιεηαο, αληηζεηζκηθήο πξνζηαζίαο, απηνκαηνπνηεκέλνπ ειέγρνπ θαη παξέκβαζεο ζηηο πεξηβαιινληηθέο παξακέηξνπο (κηθξνθιίκα). Δπηδεηνύκε ζπλέξγεηεο θαη ζπλεξγαζίεο ζην εζσηεξηθό θαη ην εμσηεξηθό επηιέγνληαο δξάζεηο θαη ζεκαηηθέο πνπ δελ εληάζζνληαη κόλν ζηα ζηελά όξηα ηνπ βπδαληηλήο πεξηόδνπ αιιά πξνάγνπλ ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηνπ θνηλνύ ζε δεηήκαηα ηζηνξίαο, πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηέρλεο, θαζεκεξηλνύ βίνπ, ηδηαίηεξα όζνλ

9 αθνξά ζρέζεηο κεηαμύ πνιηηηζκώλ θαη ιαώλ, θνηλσληθώλ νκάδσλ ζηε δηαρξνλία, γηα λα κάζνπκε λα ζπκβηώλνπκε. ηόρνο καο είλαη κέζσ βησκαηηθώλ δξάζεσλ λα πξνζειθύζνπκε ην θνηλό πνπ δελ ελδηαθεξόηαλ κέρξη ζήκεξα γηα ην παξεμεγεκέλν Βπδάληην λα επηζθεθηεί ην Μνπζείν θαη λα γλσξίζεη ην βπδαληηλό πνιηηηζκό. Όια ηα παξαπάλσ απνηεινύλ κέξνο ηνπ ζηξαηεγηθνύ ζρεδηαζκνύ αύμεζεο ηεο επηζθεςηκόηεηαο ηνπ Μνπζείνπ από ην έηνο 2012 πνπ αλαιάβακε ηε Γηεύζπλζή ηνπ. ηνπο ρώξνπο ηνπ πξαγκαηνπνηήζακε από ην 2012 κέρξη ζήκεξα, πάλσ από 300 πνιηηηζηηθέο δξάζεηο αλνίγνληάο ην ζε ηδξύκαηα θαη θνξείο (εηθ. 20). Σν ίδην ρξνληθό δηάζηεκα ε επηζθεςηκόηεηα ηνπ Μνπζείνπ απμήζεθε ην 2012 ζε πνζνζηό 50% ζε ζρέζε κε ην 2011 (εηθ. 21) θαη παξά ηελ νηθνλνκηθή ύθεζε κε ζπλερή αλνδηθή πνξεία, 63% ην 2013, εληάζζνληαο ην Μνπζείν ζηνπο θνξπθαίνπο πξννξηζκνύο δηεζλώο θαη ςειά ζηνλ θαηάινγν ησλ 33 πξώησλ ζε επηζθεςηκόηεηα αξραηνινγηθώλ ρώξσλ θαη κνπζείσλ ηεο Διιάδαο. Σν γεγνλόο απηό αλαδεηθλύεη ηελ αλαλέσζε ηεο εθζεζηαθήο πνιηηηθήο ηνπ Μνπζείνπ θαη ηνλ πεξηνδηθό εκπινπηηζκό ηεο ζεκαηηθήο ηνπ κέζσ ηθαλνύ αξηζκνύ πεξηνδηθώλ εθζέζεσλ (εηθ. 22), θαζώο θαη ηελ ελδπλάκσζε ηεο εμσζηξέθεηάο ηνπ σο θαζνξηζηηθνύο παξάγνληεο πξνζέιθπζεο επηζθεπηώλ. ην πιαίζην ηνπ ενξηαζκνύ ησλ είθνζη ρξόλσλ ιεηηνπξγίαο ηνπ Μνπζείνπ κηα από ηηο πξώηεο δξάζεηο καο ήηαλ ε θηινηέρλεζε επεηεηαθνύ ινγόηππνπ πνπ ζα ζπλόδεπε όια ηα κέζα πξνβνιήο θαη πιεξνθόξεζεο γηα ην έξγν ηνπ ην 2014 (επγεληθή πξνζθνξά ηεο εηαηξείαο POLYPTYCHON), θαζώο θαη ε έθδνζε επεηεηαθνύ εηήζηνπ εκεξνινγίνπ - ιεπθώκαηνο (2014) κε ηελ ππνζηήξημε ηνπ σκαηείνπ ησλ Φίισλ ηνπ Μνπζείνπ Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ, αθηεξσκέλνπ ζηε ζπιινγή κνιπβδνβνύιισλ ηνπ Μνπζείνπ, ζθξαγίδνληαο έηζη θαη ηε δηθή καο ηζηνξία. Σν έηνο μεθίλεζε κε ηελ παξνπζίαζε ηεο αξραηνινγηθήο πεξηνδηθήο έθζεζεο «Δθ Θεζζαινλίθεο Φσο» («Ex Thessalonica Lux», 31.1.2013-4.5.2014), επηζπκώληαο λα ηηκήζνπκε ηε Θεζζαινλίθε σο γελέηεηξα πόιε ησλ αγίσλ Κπξίιινπ θαη Μεζνδίνπ. Μέζα από ηελ πξσηόηππε απηή έθζεζε (εηθ. 23-25) αλαδείρζεθε ε θαζνξηζηηθή ζπκβνιή ησλ Θεζζαινληθέσλ αδειθώλ Κσλζηαληίλνπ - Κπξίιινπ θαη Μεζνδίνπ ζηελ επηλόεζε ηνπ γιαγνιηηηθνύ αιθαβήηνπ, ζηελ νπζία ηεο ζιαβηθήο γξαθήο, κέζσ θπξίσο ηεο απνζηνιήο ηνπο ζηε Μεγάιε Μνξαβία, ζηελ θαζηέξσζε ηνπ θπξηιιηθνύ αιθαβήηνπ -ηνπ ηξίηνπ επίζεκνπ αιθαβήηνπ ηεο ζεκεξηλήο Δπξσπατθήο Έλσζεο- θαζώο θαη ζηε ζπλαθόινπζε δηάδνζε ηνπ Υξηζηηαληζκνύ ζηνλ

10 θόζκν ηεο ζεκεξηλήο Αλαηνιηθήο Δπξώπεο θαη όρη κόλνλ. Η έθζεζε, γηα όινπο ηνπο πξναλαθεξζέληεο ιόγνπο, ήξζε λα πιαηζηώζεη ηηο παξάιιειεο δξάζεηο ηεο Πξνεδξίαο ηεο ρώξαο καο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε ην πξώην εμάκελν ηνπ έηνπο. Μέζα από ην πιηθό ηεο έθζεζεο «θσηίδνληαη» ε κεζνβπδαληηλή Θεζζαινλίθε θαη ν ελ πνιινίο άγλσζηνο 9νο αη., ην πλεπκαηηθό θαη πνιηηηζηηθό ππόβαζξν ζηελ πόιε θαη ηελ Κσλζηαληηλνύπνιε, ε δηπισκαηηθή, ηεξαπνζηνιηθή θαη εθπνιηηηζηηθή δξάζε ησλ αγίσλ Κπξίιινπ θαη Μεζνδίνπ ζηνπο ιάβνπο, θαζώο θαη ν απόερνο ηνπ έξγνπ ηνπο. Δθηόο από ην πινύζην θσηνγξαθηθό θαη επνπηηθό πιηθό, ε έθζεζε εκπινπηίζηεθε από επηιεγκέλν απζεληηθό πιηθό κε πξνέιεπζε ηηο πιινγέο ηνπ Μνπζείνπ Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ, ηεο 9εο Δθνξείαο Βπδαληηλώλ Αξραηνηήησλ, ηεο 10εο Δθνξείαο Βπδαληηλώλ Αξραηνηήησλ θαζώο θαη ηεο πιινγήο Γεσξγίνπ Σζνινδίδε. Σν κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ πιηθνύ απηνύ παξνπζηάζηεθε γηα πξώηε θνξά ζην θνηλό, πξνεξρόκελν από πξόζθαηεο αλαζθαθηθέο έξεπλεο, κεηαμύ ησλ νπνίσλ θαη ηνπ Μεηξνπνιηηηθνύ ηδεξνδξόκνπ (ΜΔΣΡΟ). Απώηεξνο ζηόρνο καο γεληθόηεξα είλαη λα θαηαζηήζνπκε ην Μνπζείν Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ ειθπζηηθό ρώξν πξννξηζκνύ γηα όιεο ηηο ειηθίεο, αλάινγα κε ηα ελδηαθέξνληά ηνπο θαη αλεμάξηεηα από ην επίπεδν εθπαίδεπζήο ηνπο (εηθ. 26), έλα κνπζείν πξνζβάζηκν κε επίθεληξν ηνλ άλζξσπν. Δπηζπκνύκε λα παξάγνπκε θαη λα κεηαδίδνπκε ηε γλώζε κέζσ λέσλ εξκελεπηηθώλ πξνζεγγίζεσλ θαη πξνηάζεσλ θάζε θνξά, κε ζηόρν ηνλ «εθδεκνθξαηηζκό ηεο», όπσο ππνζηήξηδε ραξαθηεξηζηηθά ν αείκλεζηνο αξραηνιόγνο θαη νξακαηηζηήο Γεκήηξεο Κσλζηάληηνο. Να εληάμνπκε ην Μνπζείν σο ρώξν πνιηηηζκνύ θαη παηδείαο ζηνλ θνηλσληθό ηζηό ηεο πόιεο, ζηελ πνιηηηζηηθή ηεο δσή, ζύκθσλα κε ηνπο ζθνπνύο θαη ηνπο ζηόρνπο ελόο ζύγρξνλνπ κνπζείνπ. Γηα όια ηα παξαπάλσ νη ζπλέξγεηεο ζηελ πεξίνδν ηεο θξίζεο, ν εζεινληηζκόο, ε ελδπλάκσζε ηνπ σκαηείνπ ησλ Φίισλ ηνπ Μνπζείνπ καο, ε πξνζέιθπζε ρνξεγώλ θαη ην κεξάθη γηα λα πξνζθέξνπκε ν θαζέλαο όηη κπνξνύκε ζηελ αλάδεημε θαη πξνβνιή ηνπ πνιηηηζκνύ καο είλαη θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο, ώζηε λα παξακείλεη ην Μνπζείν Βπδαληηλνύ Πνιηηηζκνύ ελεξγόο θαη δσληαλόο νξγαληζκόο, σο πγηήο δεκόζηνο θνξέαο ζε πείζκα ησλ θαηξώλ.

11 Εικ. 1 Απόψεισ από τθν περιοδικι ζκκεςθ «Βυηαντινοί Θθςαυροί τθσ Θεςςαλονίκθσ. Το ταξίδι τθσ επιςτροφισ» Εικ. 2 Το Διάταγμα του Γενικοφ Διοικθτι Μακεδονίασ, Στζφανου Δραγοφμθ (1913)

12 Εικ. 3 Η πρϊτθ ςελίδα τθσ επιςτολισ του μθτροπολίτθ Θεςςαλονίκθσ Γενναδίου (αρχείο πρϊθν ΙΣΤϋΕΡΚΑ) Εικ. 4 Aπόςπαςμα τθσ πρϊτθσ ςελίδασ από το Υπόμνθμα του Αδαμάντιου Αδαμαντίου (αρχείο πρϊθν ΙΣΤϋΕΡΚΑ)

13 Εικ. 5 Το βραβείο ςτο χϊρο υποδοχισ του Μουςείου, όπου παρζμεινε για ζνα χρόνο Εικ. 6 Ρινακίδεσ ςιμανςθσ του Μουςείου (2011-2013)

14 Εικ. 7 Ρινακίδα ςιμανςθσ και banners του Μουςείου (2011-2013) Εικ. 8,9 Στιγμιότυπα από τισ εκπαιδευτικζσ δράςεισ και τα εκπαιδευτικά ςεμινάρια

15 Εικ. 10 Aντίγραφο εκκζματοσ τθσ αίκουςασ 10 Εικ. 11 Άποψθ τθσ ζκκεςθσ «Θθςαυροί του Αγίου Προυσ»

Εικ. 12,13 Απόψεισ τθσ περιοδικισ ζκκεςθσ «Η τιμι του αγίου Μάμαντοσ ςτθ Μεςόγειο. Ζνασ ακρίτασ άγιοσ ταξιδεφει» 16

17 Εικ. 14 Άποψθ τθσ περιοδικισ ζκκεςθσ «Η Θεςςαλονίκθ των Συλλεκτϊν. Ιςτορίεσ τθσ πόλθσ», Συνεργαηόμενοσ φορζασ Α.Ρ.Θ. Εικ. 15 Άποψθ τθσ περιοδικισ ζκκεςθσ «Η Armée d Orient ςτα Βαλκάνια, Αρχαιολογικά τεκμιρια ενόσ νοςοκομείου ςτθ Θζρμθ» Συνεργαηόμενοι φορείσ: ΙΣΤϋΕΡΚΑ, ΓΑΛΛΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ-ΓΑΛΛΙΚΟ ΡΟΞΕΝΕΙΟ, Κ.Ι.Θ. ΔΗΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

18 Εικ. 16 Ρεριοδικι ζκκεςθ «Ζκκεςθ ςυντθρθκζντων ιερϊν κειμθλίων του Ι. Ν. Αγίου Ραφλου», διαφθμιςτικό πανϊ και άποψθ τθσ ζκκεςθσ Εικ. 17 Άποψθ τθσ περιοδικισ ζκκεςθσ. Συνεργαηόμενοι Φορείσ: Γενικό Ρροξενείο τθσ Δθμοκρατίασ τθσ Βουλγαρίασ, Τμιμα Βαλκανικϊν, Σλαβικϊν και Ανατολικϊν Σπουδϊν του Ρανεπιςτθμίου Μακεδονίασ

Εικ. 18, 19 Απόψεισ τθσ περιοδικισ ζκκεςθσ «Η λειψανοκικθ του Αλθκοφσ Σταυροφ» 19

Εικ. 20, 21 διαγράμματα κατανομισ δράςεων και αφξθςθσ επιςκεψιμότθτασ 20

Εικ. 22 Διαφθμιςτικό πανϊ τθσ περιοδικισ ζκκεςθσ «Ρεριιγθςθ ςτθν Ανατολικι Μεςόγειο μζςα από τα ζργα τθσ ςυλλογισ Ιωάννθ Τρικόγλου» (ςυνεργαςία με Α.Ρ.Θ.) 21

Εικ. 23-25 Απόψεισ τθσ περιοδικισ ζκκεςθσ «Εκ Θεςςαλονίκθσ Φωσ», 31/1-4/5/2014 22

23 «...ενώ κάθε Μουςείο έχει κάτι να προςφέρει ςε οριςμένουσ ανθρώπουσ, αυτό που προςφζρει δεν είναι οφτε το ίδιο οφτε ζχει το ίδιο ενδιαφζρον ή την ίδια αξία για όλουσ» (Bruno Bettelheim) Εικ. 26 Διαφθμιςτικά πανϊ των περιοδικϊν εκκζςεων για το ζτοσ Καβάφθ (2013)