107 Σ Υ Ν Ε Σ Μ Ο Σ Μ Ε Τ Α Λ Λ Ε Υ Τ Ι Κ Ω Ν Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ω Ν Βασ. Γεωργίου Β 10 & Ρηγίλλης, Αθήνα 106 74 Τηλ: 210-7215900, Fax: 210-7215950, e-mail: info@ sme.gr Ενηµερωτική Έκθεση Πεπραγµένων Ιανουαρίου 2012
Α..Σ. 27-1-2012 Τα κυριότερα θέµατα ήταν: Ανασκόπηση οικονοµικών αποτελεσµάτων του κλάδου για το 2011 και συζήτηση για προοπτικές 2012 Προβλήµατα µε ασαρχεία Ηµερίδα για την Εθνική Πολιτική Αξιοποίησης του Ορυκτού Πλούτου της Χώρας Οικονοµικός Απολογισµός του 2011, προϋπολογισµός του 2012 Ηµερίδα ΥΠΕΚΑ περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης Προγραµµατισµός συνεδριάσεων και Τακτικής Γενικής Συνέλευσης Β. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Κατάταξη δηµόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύµφωνα µε το Αρθρο 1 παρ. 4 του Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ Α 209/2011): Τα έργα και οι δραστηριότητες κατατάσσονται στην πρώτη (Α) κατηγορία που υποδιαιρείται στις υποκατηγορίες (Α 1 ) και (Α 2 ) και στη δεύτερη (Β) κατηγορία σύµφωνα µε τα κριτήρια του άρθρου 1 παράγραφοι 1 του Ν. 4014/2011. Τα έργα του κλάδου αναφέρονται στο παράρτηµα V του άρθρου 4. Συγκεκριµένα: 1) Εξόρυξη στερεών ενεργειακών ορυκτών και ερευνητικές γεωτρήσεις για ανεύρεση ενεργειακών ορυκτών: Το σύνολο Α 1. 2) Εξόρυξη µεταλλευµάτων και ερευνητικές γεωτρήσεις για ανεύρεση µεταλλευµάτων: Το σύνολο Α 1. 3) Εξόρυξη βιοµηχανικών ορυκτών, µαρµάρων και σχιστολιθικών πλακών: Επιφανειακή εντός περιοχών Natura και επιφάνεια Ε 250 στρέµµατα κατηγορία Α 1. Εντός περιοχών Natura και επιφάνεια Ε 50 στρέµµατα κατηγορία Α 1. Όταν οι αντίστοιχες επιφάνειες είναι Ε<250 στρέµµατα και Ε<50 στρέµµατα ή η εκµετάλλευση υπόγεια τότε τα έργα αυτά εµπίπτουν στην κατηγορία Α 2. 4) Εξόρυξη αδρανών υλικών: Εντός λατοµικών περιοχών που δεν έχουν ΣΠΕ και εκτός λατοµικών περιοχών ισχύουν ότι και προηγούµενα για Ε 250 στρέµµατα και εντός Natura µε Ε 50 στρέµµατα. Για το σύνολο εντός λατοµικών περιοχών που υπάρχει ΣΠΕ και για τα έργα εντός λατοµικών χωρίς ΣΠΕ τότε το σύνολο Α 2 κατηγορία. Για έργα εκτός λατοµικών περιοχών και µε Ε<250 στρέµµατα Α 2 κατηγορία όπως και για εντός Natura µε Ε<50 στρέµµατα. 5) ανειοθάλαµοι αδρανών και γαιωδών ή άλλων εδαφικών υλικών αποκλειστικά για τις ανάγκες έργων υποδοµής εντάσσονται στην κατηγορία Α 2. 6) Οµοίως και οι αµµοληψίες που δεν εµπίπτουν στην κατηγορία των λατοµικών αδρανών υλικών. Ηµερίδα του ΥΠΕΚΑ για την εφαρµογή της οδηγίας περί Περιβαλλοτικής Ευθύνης σε εθνικό επίπεδο: Η οδηγία αποτελεί µία οριζόντια πολιτική για της εφαρµογής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Πεδίο εφαρµογής είναι η πρόληψη ζηµιών στο νερό, στο έδαφος και στη βιοποικιλότητα. Όταν ένα έργο ή διεργασία κρίνεται δυνητικά επικίνδυνη τότε εντάσσεται στην οδηγία. Βασίζεται σε δύο βασικές αρχές, την αρχή της προφύλαξης (αξιολόγηση κινδύνου και πιθανών συνεπειών) και την αρχή της πρόληψης για περιορισµό των επιπτώσεων και του κόστους αποκατάστασης. 2
Τα νέα δεδοµένα για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ε.Ε. είναι η εφαρµογή της οδηγίας περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης (πρόληψη και αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζηµιών όπου στην εκτίµηση των επιπτώσεων µετέχει και το κοινό) και η ολοκληρωµένη πολιτική προϊόντων (αξιολογεί τις επιπτώσεις των προϊόντων στο περιβάλλον σε βάθος κύκλου ζωής). Η Ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει δύο ειδών καταλογισµούς ευθύνης, την αντικειµενική ευθύνη και την απόδειξη (από δόλο ή αµέλεια). Η ενσωµάτωση που έγινε στο ελληνικό δίκαιο προβλέπει ότι όλες οι δραστηριότητες που έχουν συνέπειες στο περιβάλλον θεωρούνται ως αντικειµενική ευθύνη. Στην περίπτωση που σε ένα έργο τηρούνται οι όροι της ΑΕΠΟ τότε για τη δηµιουργούµενη ζηµιά δεν υπάρχει πρόσθετη ευθύνη. Ο φορέας σε περίπτωση καταλογισµού ευθύνης είναι εκτός από περιβαλλοντικά υπόχρεος και οικονοµικά υπόχρεος. Πληρώνει το κόστος µελετών αποκατάστασης της ζηµιάς που προκάλεσε, της εφαρµογής των µέτρων, τα πρόστιµα και όλα τα διοικητικά κόστη. Σε περίπτωση αδυναµίας υλοποίησης (π.χ. πτώχευση) τότε την ευθύνη την αναλαµβάνει το κράτος. Όταν το αδίκηµα είναι οµαδικό τότε προβλέπεται επιµερισµός. Για την αποκατάσταση ζηµιών που µπορεί να προκληθούν στο περιβάλλον η οδηγία προβλέπει για τις δραστηριότητες που εµπίπτουν σ αυτήν (παράρτηµα ΙΙΙ) υποβολή χρηµατοοικονοµικής ασφάλειας µαζί µε την αδειοδότηση του έργου. Η εφαρµογή του µέτρου αυτού ξεκίνησε σε προαιρετική βάση και προβλέπεται µελλοντικά να γίνει υποχρεωτική. Η ελληνική ενσωµάτωση προβλέπει την εφαρµογή του µέτρου υποχρεωτικά από το 2012. Η οδηγία δεν καλύπτει επαρκώς το θαλάσσιο περιβάλλον το οποίο προβλέπεται να καλυφθεί µε την τροποποίησή της το 2014. Με όσα προηγούµενα αναφέρθηκαν φαίνεται ότι η Ελλάδα έχει επεκτείνει το πεδίο εφαρµογής της οδηγίας. Είναι το µόνο κράτος µέλος της Ε.Ε. που έχει τόσο µεγάλο «έννοµο συµφέρον» για το περιβάλλον. Σ ότι αφορά τον καταλογισµό ευθύνης, έχουµε «αντίστροφη του βάρους απόδειξη» δηλαδή ο εναγόµενος πρέπει να αποδείξει την αθωότητά του και όχι ο ενάγων την κατηγορία. Ακριβώς λόγω της διαφοροποίηση στην εφαρµογή της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης από τα κράτη µέλη, η Επιτροπή εξετάζει το θέµα να δηµιουργηθεί guidance ώστε να λειτουργήσει όσο το δυνατόν ενιαία η οδηγία. Πρέπει να σηµειωθεί ότι στο θέµα των ποινικών ευθυνών η ελληνική εσνωµάτωση προβλέπει ότι ευθύνη έχει και διώκεται και ο έχων υπεύθυνη θέση στον φορέα και όχι µόνο ο «καθ ύλην και κατά πράξη υπεύθυνος». Επίσης υπάρχουν αποφάσεις δικαστηρίων που ακόµη και εάν υπάρχει ρύπανση που προβλέπεται από την ΑΕΠΟ δεν απαλλάσσουν τον φορέα, όπως επίσης αυτός δεν απαλλάσσεται της αντικειµενικής ευθύνης όταν συµβεί ζηµιά η οποία µε την υπάρχουσα τεχνολογική γνώση δεν αντιµετωπιζόταν. Από έγκριτους νοµικούς όπως και από στελέχη ασφαλιστικών εταιρειών εκφράστηκαν έντονες αµφιβολίες κατά πόσο µπορεί να εφαρµοστεί το αντίστοιχο Π.. ενσωµάτωσης της οδηγίας, εντοπίζοντας σηµαντικά νοµοθετικά κενά. Ερωτήµατα όπως πως αποδεικνύεται η ευθύνη και η µετρήσιµη ζηµία, πως αποδεικνύεται η βλάβη της βιοποικιλότητας, πως αποδεικνύεται η βλάβη του τόπου ή του εδάφους δεν έχουν ξεκάθαρες νοµικά απαντήσεις. Αυτά µπορεί να καταστήσουν την εφαρµογή της οδηγίας αίολη. 3
Επίσης η σύνδεση περιβάλλοντος και δηµόσιας υγείας είναι πολύπλοκες οπότε και εδώ έχουµε νοµικά κωλύµατα εφαρµογής. Αυτό το πρόβληµα µόνο ως προς ένα βαθµό ξεπερνιέται µε βάση την αρχή της προφύλαξης και την εφαρµογή της στα πλαίσια της οδηγίας. Οι ασφαλιστικές εταιρείες έθεσαν επίσης σοβαρά ζητήµατα για την εφαρµογή του Π.. της ενσωµάτωσης της οδηγίας αναφέροντας ότι σ ότι αφορά το δικό τους αντικείµενο δεν υπάρχουν ασφαλιστικά προϊόντα που να καλύπτουν τέτοιου είδους κινδύνους. Αρµόδιες αρχές για την εφαρµογή του Π.. περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης είναι σε κεντρικό επίπεδο το Συντονιστικό Γραφείο Αντιµετώπισης Περιβαλλοντικών Ζηµιών (ΣΥΓΑΠΕΖ) το οποίο εισηγείται στον Υπουργό ΠΕΚΑ µέτρα, δαπάνες, µελέτες, ενέργειες, χρεώσεις, πρόστιµα και σε Περιφερειακό επίπεδο οι αντίστοιχες Περιφερειακές Επιτροπές µε παρόµοιες αρµοδιότητες. Γ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Ηµερίδα ΣΜΕ για την επεξεργασία κοινού πλαισίου που αφορά τις σχέσεις των εταιρειών µελών µε τις τοπικές κοινωνίες: Πραγµατοποιήθηκε στο Βόλο στις 28-1-2012, στις εγκαταστάσεις της ΑΓΕΤ. Στην ηµερίδα αυτή η οποία είχε σηµαντική συµµετοχή στελεχών εταιρειών µελών, αναπτύχθηκαν οι τρεις ενότητες του πλαισίου, όπως τις επεξεργάστηκαν οι αντίστοιχες υποοµάδες εργασίας οι οποίες αποτελούσαν µέρος µιας ευρύτερης ad hoc οµάδας εργασίας. Η οµάδα αυτή συστήθηκε για τον σκοπό αυτό µε απόφαση του.σ. του ΣΜΕ, µε προεδρεύοντα το µέλος του.σ. κ. Λ. Πολυχρονόπουλο. Ηµερίδα ΥΠΕΚΑ για την Εθνική Πολιτική Αξιοποίησης των Ορυκτών Πρώτων Υλών: Μετά από ένα χρόνο δουλειάς, µέσα από διάφορα σχήµατα και συνεργασίες στα οποία µετείχε ενεργά ο ΣΜΕ θα παρουσιαστούν από το ΥΠΕΚΑ στην ηµερίδα οι βασικοί άξονες, οι απαιτούµενες επιµέρους κατευθύνσεις και οι εξειδικευµένες ενέργειες που θα συµβάλουν στη βέλτιστη αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών της χώρας. Η Ηµερίδα θα πραγµατοποιηθεί στις 29 Φεβρουαρίου 2012 στην αίθουσα ΕΡΜΗΣ του ΕΒΕΑ, Ακαδηµίας 7, Αθήνα. Εκτός από τα κείµενα µε το περιεχόµενο της Εθνικής Πολιτικής Αξιοποίησης των Ορυκτών Πρώτων Υλών, στελέχη του ΥΠΕΚΑ και ο ΣΜΕ επεξεργάστηκαν συνοδευτικό κείµενο για την Ελληνική Εξορυκτική Βιοµηχανία ιεθνές Περιβάλλον Φυσιογνωµία Προοπτικές, τα οποία θα µοιραστούν την ηµέρα της Ηµερίδας. Παραθέτουµε το πρόγραµµα: 9:00-9:30 Προσέλευση 9:30-9.50 Χαιρετισµός πολιτικής ηγεσίας Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής (Υπουργός & Υφυπουργός) 9:50-11:00 Χαιρετισµοί ελληνικών κοµµάτων που εκπροσωπούνται στο Εθνικό ή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 11:00-11:20 Χαιρετισµός του Προέδρου της Μόνιµης Επιτροπής Παραγωγής και Εµπορίου της Βουλής κ. Θ. Παπαγεωργίου και του Προέδρου της Ειδικής 4
Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής κ. Κ. Καρτάλη 11:20-11:30 Χαιρετισµός εκπροσώπου Γ.Σ.Ε.Ε. 11:30-11.40 Χαιρετισµός του Προέδρου του Συµβουλίου Βιώσιµης Ανάπτυξης του Σ.Ε.Β. κ. Ε. Βιδάλη 11:40-11.50 Οµιλία εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 11:50-12.00 Οµιλία εκπροσώπου της Euromines 12:00-12:20 Κεντρική εισήγηση του ΥΠΕΚΑ από τον κ.. Κολέρη (Γενική ιεύθυνση Φυσικού Πλούτου) ΙΑΛΕΙΜΜΑ 12.50-13:00 Οµιλία εκπροσώπου ΥΠΕΚΑ κας Ρ. Μπατµάνογλου 13:00-13:10 Οµιλία Προέδρου του Συνδέσµου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων κ. Ε. Φαίδρου 13:10-13:20 Οµιλία Γενικού /ντού του ΙΓΜΕ κ. Κ. Παπαβασιλείου 13:20-13:30 Οµιλία εκπροσώπου του ΤΕΕ 13:30-13:40 Οµιλία εκπροσώπου του ΓΕΩΤΕΕ - Σύλλογος Γεωλόγων 13:40-13:50 Οµιλία εκπροσώπου της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών Μηχανικών ΕΜΠ 13:50-14:00 Οµιλία εκπροσώπου του Τµήµατος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείου Κρήτης 14:00-14:10 Οµιλία εκπροσώπου του Τµήµατος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου 14:10-14:20 Οµιλία εκπροσώπου του Τµήµατος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης 14:20-14:30 Οµιλία εκπροσώπου του Τµήµατος Γεωλογίας του Πανεπιστηµίου Πατρών 14:30-14:50 Οµιλίες εκπροσώπων Οµοσπονδιών Εργαζοµένων στον κλάδο (Ι.Γ.Μ.Ε., Ο.Ε.Μ.Λ.Λ.Ε., 5
Ο.Μ.Ε.) 14:50-15:10 Οµιλία εκπρoσώπου του Συλλόγου Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών Μηχανικών 15:10-15:20 Οµιλίες εκπροσώπων Μ.Κ.Ο. 15:20-15:30 Κλείσιµο ηµερίδας - Συµπεράσµατα 15:30 Παράθεση γεύµατος από το Σύνδεσµο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων 6