ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Λέων κατεμέμφετο πολλάκις Προμηθέα, ὅτι ἔπλασεν αὐτόν μέγαν καί καλόν καί δυνατώτερον τῶν ἄλλων θηρίων «τοιοῦτος δέ ὤν», ἔφασκε, «φοβοῦμαι τόν ἀλεκτρυόνα». Καί ὁ Προμηθεύς ἔφη: «Τί με αἰτιᾷ μάτην; Ἔχεις γάρ πάντα τά ἐμά, ὅσα ἐδυνάμην πλάττειν ἡ δέ σου ψυχή ἐστι μαλθακή πρός τοῦτο μόνον». Ἔκλαιεν οὖν ὁ λέων ἑαυτόν καί κατεμέμφετο τῆς δειλίας καί τέλος ἤθελεν ἀποθανεῖν. Οὕτω δέ γνώμης ἔχων περιτυγχάνει ἐλέφαντι καί ὁρῶν κινοῦντα τά ὦτα διαπαντός ἔφη «Τί πάσχεις καί τί ποτε οὐδέν μικρόν ἀτρεμεῖ τό οὖς σου;» Καί ὁ ἐλέφας ἔφη περιπτάντος αὐτῷ κατά τύχην κώνωπος «Ὁρᾷς τοῦτο τό βραχύ, τό βομβοῦν; Ἤν εἰσδύνῃ τῇ ὁδῷ τῆς ἀκοῆς μου, τέθνηκα». Καί ὁ λέων ἔφη «Τί οὖν δεῖ με ἀποθνήσκειν ἔτι ὄντα τοσοῦτον καί εὐτυχέστερον ἐλέφαντος, ὅσον κρείττων ὁ ἀλεκτρυών κώνωπος;» ENOTHTA 14 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Ένα λιοντάρι κατηγορούσε πολλές φορές τον Προμηθέα που το έπλασε μεγαλόσωμο και όμορφο και δυνατότερο από τα άλλα ζώα «παρόλο όμως που είμαι τέτοιος», έλεγε, «φοβάμαι τον πετεινό». Και ο Προμηθέας του είπε: «Γιατί με κατηγορείς άδικα; Γιατί έχεις όλα τα δικά μου, όσα μπορούσα να δημιουργήσω όμως η ψυχή σου σε αυτό μόνο δειλιάζει». Έκλαιγε λοιπόν, το λιοντάρι τον εαυτό του και κατηγορούσε τη δειλία του και τελικά ήθελε να πεθάνει. Κι ενώ βρισκόταν σε αυτή την κατάσταση, συναντάει έναν ελέφαντα, και βλέποντάς τον να κουνάει συνεχώς τα αυτιά του είπε: «Τι παθαίνεις και γιατί επιτέλους δε μένει ακίνητο ούτε για λίγο το αυτί σου;» Και ο ελέφαντας είπε, καθώς ένα κουνούπι πέταξε τυχαία γύρω του: «Βλέπεις αυτό το μικρό (έντομο) που βουΐζει; Αν μπει στο αυτί μου, πεθαίνω». Και το λιοντάρι είπε: «Γιατί λοιπόν, πρέπει πια να πεθάνω, αφού είμαι τόσο μεγάλος και πιο τυχερός από τον ελέφαντα, όσο δυνατότερος είναι ο πετεινός από το κουνούπι;»
Ασκήσεις στο λεξιλόγιο: ἄρχω Λίτσος Ευάγγελος Φιλόλογος 3 ο Γυμνάσιο Κομοτηνής
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΘΕΤΩΝ 1. από ουσιαστικά οὐρανός > οὐράνιος σκότος > σκοτεινός νόμος > νόμιμος ἡμέρα > ἡμερήσιος Τα επίθετα παράγονται: 2. από ρήματα γράφω > γραπτός λάμπω > λαμπρός διδάσκω > διδακτέος φρονέω - ῶ > φρόνιμος 3. από επιρρήματα πρόσθεν > πρόσθιος ὀψέ > ὄψιμος πέρυσι > περυσινός καθόλου > καθολικός
Παραγωγή επιθέτων από ρήματα (α μέρος)
Ασκήσεις στην παραγωγή επιθέτων
Γ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ Στη γ κλίση ανήκουν ουσιαστικά και των τριών γενών. Διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:
ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ Γ ΚΛΙΣΗΣ Δες και στη γραμματική σελ. 61 Καταληκτικά διπλόθεμα φωνεντόληκτα σε -ις (γεν. -εως) Λίτσος Ευάγγελος Φιλόλογος 3 ο Γυμνάσιο Κομοτηνής
Καταληκτικά διπλόθεμα φωνεντόληκτα σε -εύς (γεν. -έως) Δες και στη γραμματική σελ. 63 Ουδέτερα ακατάληκτα μονόθεμα οδοντικόληκτα σε -α (γεν. -ατος) Δες και στη γραμματική σελ. 69
Γ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ Δες και στη γραμματική σελ. 69
Γ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ Δες και στη γραμματική σελ. 68
Ασκήσεις στα ουσιαστικά Γ κλίσης
Οριστική Ενεστώτα μέσης φωνής των βαρύτονων ρημάτων Βαρύτονα λέγονται τα ρήματα που δεν τονίζονται στη λήγουσα. Η οριστική έγκλιση δηλώνει κάτι βέβαιο και πραγματικό. Η κλίση του ενεστώτα σχηματίζεται ως εξής: θέμα του ρήματος + καταλήξεις ενεστώτα θέμα λύ- καταλήξεις αρχαία ελληνική νέα ελληνική -ομαι λύομαι λύνομαι -ῃ (ή -ει) λύῃ (-ει) λύνεσαι -εται λύεται λύνεται -όμεθα λυόμεθα λυνόμαστε -εσθε λύεσθε λύνεστε -ονται λύονται λύνονται
Οριστική Μέλλοντα μέσης φωνής των βαρύτονων ρημάτων Η κλίση του μέλλοντα σχηματίζεται ως εξής: θέμα του ρήματος + χρονικός χαρακτήρας (σ) + καταλήξεις ενεστώτα λυ + σ + ομαι θέμα χρον. χαρ. + καταλήξεις αρχαία ελληνική νέα ελληνική -σομαι λύσομαι θα λύνομαι -σῃ (-ει) λύσῃ (-ει) θα λύνεσαι λύ- -σεται λύσεται θα λύνεται -σόμεθα λυσόμεθα θα λυνόμαστε -σεσθε λύσεσθε θα λύνεστε -σονται λύσονται θα λύνονται
Οριστική Μέλλοντα μέσης φωνής των βαρύτονων αφωνόληκτων ρημάτων Ουρανικά κ γ χ + σ = ττ (σσ) π Χειλικά β φ + σ = πτ ξ ψ πράξομαι πράξῃ (-ει) πράξεται πραξόμεθα πράξεσθε πράξονται γράψομαι γράψῃ (-ει) γράψεται γραψόμεθα γράψεσθε γράψονται Δες και στη γραμματική σελ. 168 τ Οδοντικά δ θ + σ = (ζ) σ πείσομαι πείσῃ (-ει) πείσεται πεισόμεθα πείσεσθε πείσονται
Οριστική Ενεστώτα, Παρατατικού και Μέλλοντα του ρήματος εἰμί (= είμαι και υπάρχω) ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ἐγώ εἰμί ἦ και ἦν ἔσομαι σύ εἶ ἦσθα ἔσῃ (-ει) (οὗτος, αὕτη, τοῦτο) ἐστί(ν) ἦν ἔσται ἡμεῖς ἐσμέν ἦμεν ἐσόμεθα ὑμεῖς ἐστέ ἦτε ἔσεσθε (οὗτοι, αὗται, ταῦτα) εἰσί(ν) ἦσαν ἔσονται Δες και στη γραμματική σελ. 162
Ασκήσεις στο Μέλλοντα μέσης φωνής
ΛΑΓΩΟΙ ΚΑΙ ΒΑΤΡΑΧΟΙ Λαγωοὶ καταγνόντες ἑαυτῶν δειλίαν ἔγνωσαν δεῖν ἑαυτοὺς κατακρημνίσαι. Παραγενομένων δὲ αὐτῶν ἐπί τινα κρημνόν, ᾧ λίμνη ὑπέκειτο, οἱ ἐνταῦθα βάτραχοι ἀκούσαντες τῆς ποδοψοφίας ἑαυτοὺς εἰς τὰ βάθη τῆς λίμνης ἐδίδοσαν. Εἷς δέ τις τῶν λαγωῶν θεασάμενος αὐτοὺς ἔφη πρὸς τοὺς ἑτέρους ἀλλὰ μηκέτι ἑαυτοὺς κατακρημνίσωμεν ἰδοὺ γάρ, εὕρηνται καὶ ἡμῶν δειλότερα ζῷα. Οὕτω καὶ τοῖς ἀνθρώποις αἱ τῶν ἄλλων συμφοραὶ τῶν ἰδίων δυστυχημάτων παραμυθίαι γίνονται. Μύθος του Αισώπου Μετάφραση Οι λαγοί, όταν συνειδητοποίησαν τη δειλία τους, αποφάσισαν ότι έπρεπε να πέσουν στο γκρεμό. Όταν όμως αυτοί έφτασαν σε κάποιο γκρεμό, κάτω από τον οποίο βρισκόταν μια λίμνη, οι βάτραχοι που ήταν εκεί, όταν άκουσαν το ποδοβολητό, κρύφτηκαν στα βάθη της λίμνης. Ένας από τους λαγούς, όταν τους είδε, είπε στους άλλους ας μην γκρεμιστούμε τώρα πια γιατί να, έχουν βρεθεί και πιο δειλά ζώα από εμάς. Έτσι και στους ανθρώπους οι συμφορές των άλλων γίνονται παρηγοριές των δικών τους δυστυχιών.